1, 2. 1) ¿Tuku xlakata liwana katsiya pi Jehová kapaxki kskujnin? 2) ¿Tuku lakaskinaw kimputumkan?

¿LIWANA katsiya pi Jehová kapaxki kskujnin? Kalilakpuwanti umakgolh liʼakxilhtit. Chatum tala puskat wanikan Taylene xlakaskin pi putum tlan kataxtunicha tuku xtlawa, uma xtlawa pi lu nitlan nalimakgkatsi. Akglhuwa kata, natalan wanikgolh pi ni chuna akstu xlakpuwanika. Taylene wan pi komo Jehová ni xpaxkilh, ni xtimatliwakglhli chu ni xtimakilh tastakyaw. Atanu tala puskat wanikan Brigitte nilh xchixku chu kgalhi chatiy kamanan. Wan pi lu tuwa kamakgastakkan chatiy kamanan kʼuma kakilhtamaku, tlakg chuna kitaxtu komo kaj chatum xatlat tiku kakuentajtlawa. Pero liwana katsi pi Jehová paxki, xlakata makgtayanit kxtalipuwan chu kxtakatsanajwat chu ni mastanit talakaskin napatinan chuna la nila natayani (1 Cor. 10:13). Atanu tala puskat wanikan Sandra, kgalhi tajatat nema ni kgalhi xalikuchun. Kʼakgtum lanka tamakxtumit, lakgtalakatsuwilh chatum tala puskat  tiku ni xlakgapasa chu tachuwinalh. Xchixku Sandra wan pi uma lu tlan kamamakgkatsinilh. Wan pi makgkatsi xtapaxkit Jehová akxni natalan kalimasiyanikgo pi kapaxkikgo.

² Putum akinin paxkinamputunaw chu na lakaskinaw kakinkapaxkikan, xlakata Jehová chuna kinkatlawan. Pero komo tatatlayaw, ni kgalhiyaw tumin, o niti kinkakgaxmatniyan akxni lichuwinanaw Dios, max naxlajwananaw chu max nalakpuwanaw pi Jehová nialh kinkapaxkiyan. Komo chuna makgkatsiyaw kililakapastakatkan pi Jehová kinkamakgtayaputunan. Nikxni kintikamakgxtakgni komo nikxni namakgxtakgaw (Is. 41:13; 49:15).

3. ¿Tuku nakinkamakgtayayan tlakg nakanajlayaw pi Jehová kinkapaxkiyan?

³ Natalan tiku kalichuwinaw liwana katsikgo pi Dios kamakgtayalh akxni tuwa tuku xtitaxtumakgolh. Akinin na liwana katsiyaw pi Jehová kinkamakgtayaputunan (Sal. 118:6, 7). Komo nalilakpuwanaw putum tuku tlawanit kimpalakatakan, tlakg nakanajlayaw pi kinkapaxkiyan (kalikgalhtawakga Salmo 77:11, 12, SXP). Kʼuma artículo nalichuwinanaw pulaktati tuku Jehová kinkamaskiwinitan chu la napaxtikatsiniyaw: putum Dios tuku tlawanit, Biblia, oración chu talakgmaxtut (kaʼakxilhti recuadro «¿Tuku kilhchanima?»).

4. Akxni akxilhaw putum tuku Jehová tlawakanit, ¿tuku kinkamasiyaniyan?

⁴ Akxni akxilhaw putum tuku tlawakanit, likatsiyaw pi Jehová lu kinkapaxkiyan (Rom. 1:20). Akgtum liʼakxilhtit, kinkamaxkin Katiyatni chu putum tuku anan xlakata nalipaxuwayaw kkilatamatkan. Nachuna tipalhuwa liwat tlawalh xlakata nawayaw (Ecl. 9:7). Anta kCanadá chatum tala puskat wanikan Catherine wan pi lu lakgati akxilha akxni putum stlan tasiyapara akxni sputa invierno chu tsuku primavera. Lakgati akxilha la pakglhkgo xanat chu akxni taspitkgo laktsu tsiktsi nema xtsalanikgonit lonkgni. Chu lu lakgati akxilha la way aktsu jun tuku makgxtakgni kxventana xcocina. Xla wan pi xlakata Jehová lhuwa tuku kinkamaxkiyan, limasiya pi kinkapaxkiyan. Lipaxuwa akxni akxilha tuku tlawanit chu lakaskin pi na kalipaxuwaw (Hech. 14:16, 17).

5. ¿Tuku atanu kinkalimasiyaniyan pi Jehová kinkapaxkiyan?

⁵ Atanu la limasiya Jehová pi kinkapaxkiyan wa xlakata la kinkatlawanitan. Kinkatlawan chuna la tlan natlawayaw taskujut nema kinkamakgapaxuwayan chu tlan nalimakgkatsiyaw (Ecl. 2:24). Kinkamaxkin Katiyatni xlakata nalimalakgatsamayaw latamanin, nachanananaw, chu nakakuentajtlawayaw animales chu amakgapitsi tuku staknan (Gén. 1:26-28). Nachuna, kinkatlawan xlakata nalikatsiyaw la likatsi (Efes. 5:1).

6. ¿Tuku xlakata kilipaxtikatsinitkan xlakata kgalhiyaw Biblia?

⁶ Jehová kinkamaxkin Biblia xlakata kinkapaxkiyan. Kilipaxtikatsinitkan uma tuku kinkamaskiwin, xlakata kinkamakgtayayan nakatsiyaw la xtayat Dios chu la kaʼakxilha latamanin. Akgtum liʼakxilhtit, Biblia wan la xkalikatsini israelitas maski makglhuwa xmakgatsankgananikgo. Salmo 78:38 [SXP] wan: «Pero kumu Dios tlan [li]katsij, [xkatapati, TNM] ixtatlakatnikan, chu ni ixkamasputukgoj. Makglhuwa akxni snun ixminini nasitsij, ixkalakgalhamamparaj». Komo nalilakpuwanaw uma versículo kinkamakgtayayan nalipawanaw pi Jehová lu kinkapaxkiyan chu kinkamakgtayaputunan maski min kilhtamaku makgatsankgananiyaw (kalikgalhtawakga 1 Pedro 5:6, 7).

7. ¿Tuku xlakata Biblia lu lanka xtapalh?

⁷ Akinin lu lanka xtapalh akxilhaw Biblia.  ¿Tuku xlakata? Xlakata wa tuku Jehová limaklakaskin akxni kinkatachuwinanan. Akxni chatum tlat chu xkgawasa latachuwinan tlakg lapaxki chu tlakg lakanajlani. Jehová kinTlatkan tiku lu kinkapaxkiyan. Chu maski nila kgaxmatniyaw chu nila akxilhaw, Jehová limaklakaskin Biblia akxni «kinkatachuwinanan». Wa xlakata, akxni likgalhtawakgayaw kuenta kilitlawatkan tuku kinkawaniyan (Is. 30:20, 21). Chuna naʼakxilhaw pi Jehová kinkapulalimputunan chu kinkakuentajtlawaputunan. Tlakg tlan nalakgapasaw chu tlakg nalipawanaw (kalikgalhtawakga Salmo 19:7-11, SXP chu Proverbios 1:33 *).

8, 9. ¿Tuku lakaskin Jehová pi nakatsiyaw xlakata xtayat? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit xalak Biblia.

⁸ Jehová lakaskin nakatsiyaw pi ni wa kuenta tlawa akxni makgatsankgananiyaw, wata wa kuenta tlawa tuku tlan tlawayaw (2 Crón. 16:9). Kalichuwinaw xliʼakxilhtit mapakgsina xalak Judá xwanikan Jehosafat. Xla nitlan tuku tlawalh akxni tatayalh mapakgsina Acab xalak Israel xlakata xʼankgolh talachipakgo asirios. Maski 400 tiku ni xaxlikana palakachuwinanin wanikgolh Acab pi xʼama tlajanan kʼguerra, Micaya xaxlikana palakachuwina wanilh Acab chu Jehosafat pi komo xkatalachipakgolh xʼamaka katlajakan. Chu chuna akgspulalh. Acab nilh kʼguerra chu Jehosafat atsinu ni patilh. Wa xlakata, Jehová malakgachalh Jehú xlakata xwanilh Jehosafat pi nitlan tuku xtlawanit, pero na xwanilh pi pulaktutu tuku tlan xtekgsnikanit (2 Crón. 18:4, 5, 14-22, 33, 34; 19:1-3).

⁹ ¿Tuku tlan nema xtlawanit mapakgsina Jehosafat? Xtitaxtunit ni lhuwa kata, Jehosafat tikamalakgachalh príncipes, levitas chu sacerdotes putuminika kxtiyat Judá xlakata xʼankgolh kamasiyanikgo latamanin xlimapakgsin Jehová. Uma lu tlan kitaxtulh, xlakata asta tiku xalak alakatanu países katsinikgolh xlakata Jehová (2 Crón. 17:3-10). Maski Jehosafat nitlan tuku laksakli alistalh, Jehová putum kilhtamaku xkatsi tuku tlan xtlawanit. Uma kinkamasiyaniyan pi maski makglakgalhinanin akinin, komo chuntiya naskujnaniyaw Jehová, chuntiya nakinkapaxkiyan chu chuntiya nalakapastaka tuku tlan tlawanitaw.

10, 11. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi oración akgtum lanka tamaskiwin? 2) ¿La tlan nakinkakgalhtiyan Jehová kiʼoracioneskan? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.)

¹⁰ Akxni chatum kgawasa tachuwinamputun xtlat. ¿Tuku tlawa xatlat? Xlakata makgtayaputun xkgawasa, maxtu kilhtamaku xlakata nakgaxmatni chu nakatsiputun tuku makgkatsi. Jehová kinTlatkan, chu lu xlakaskinka akxilha tuku titaxtuyaw. Wa xlakata akxni tlawaniyaw oración, xla liwana kinkakgaxmatniyan. Lu lanka talakgalhaman pi tlan natachuwinanaw.

¹¹ Oración akgtum lanka tamaskiwin nema Jehová kinkamaxkinitan. ¿Tuku xlakata? Xlakata tlan natachuwinanaw Jehová akxni nalakaskinaw. Xla kiʼamigokan chu putum kilhtamaku kinkakgaxmatniputunan. Kxapulana párrafo lichuwinaw chatum tala puskat tiku wanikan Taylene. Xla wan pi putum tuku nawaniputunaw tlan nawaniyaw. Akxni nawaniyaw Jehová tuku lakaskinaw, pulaklhuwa la tlan kinkakgalhtiyan. Max akgtum  versículo xalak Biblia nakinkalikgalhtiyan, o max kmaktum likgalhtawakga, o akxni kinkamatliwakglhan chatum tala. Jehová kinkakgaxmatniyan chu kinkaʼakgatekgsniyan asta maski niti chuna natlawa. Akxni kinkakgalhtiyan kiʼoracioneskan limasiya pi kinkapaxkiyan.

12. ¿Tuku xlakata tlan nalikgalhtawakgayaw oraciones nema wi kBiblia? Kalichuwinanti makgapitsi oraciones nema min kBiblia.

¹² Oraciones nema tatsokgnit kBiblia pulaklhuwa tuku kinkamasiyaniyan. Wa xlakata tlan xwa pi akxni nakakninaniyaw Dios kfamilia nalikgalhtawakgayaw. Akgtum liʼakxilhtit, tlan nalikgalhtawakgayaw akxni Jonás tlawalh xataktujun xʼoración akxni xwi kxpokgo skiti o tamakgnin (Jon. 1:17–2:10). Na tlan liwana nalikgalhtawakgayaw oración nema xliputum xnaku tlawalh Salomón akxni makamastanika Dios templo (1 Rey. 8:22-53). Na tlan nalilakpuwanaw oración nema Jesús masiyalh (Mat. 6:9-13). Komo nalimaxtuyaw kilhtamaku xlakata nalilakpuwanaw uma oraciones tlakg tlan natlawayaw kiʼoracioneskan. Nachuna, lu xlakaskinka makglhuwa natlawayaw kioracioneskan, chuna nakgalhiyaw xtapaxkit Dios «wantu lakatsalaniy xlipaks kintapuwankan», nakuentajtlawa kintalakapastaknikan chu kinakujkan. Komo makglhuwa natlawayaw kioracionkan tlakg namakgkatsiyaw pi paxtikatsiniyaw la Jehová kinkapaxkiyan (Filip. 4:6, 7).

13. ¿Tuku talakgalhaman kinkamaxkikanitan xlakata talakgmaxtut?

¹³ Atanu la Jehová kinkamasiyaniyan pi kinkapaxkiyan wa pi kinkalakgmaxtun. Xla chuna tlawalh «xpalakata, nalilatamayaw» (1 Juan 4:9). Apóstol Pablo wa pi max nitiku xmastalh xlatamat xpalakata chatum chixku «nti akgstitum [li]katsiy» chu max wi tiku xmastalh xlatamat xpalakata chatum «chixku» tiku tlan likatsi. Pero lichuwinalh pi Dios limasiyalh pi kinkapaxkiyan akxni makamilh xKgawasa xlakata xnilh kimpalakatakan «akxni lakgalhinaninku xwanitaw» (Rom. 5:6-8). Xlakata kinkalakgmaxtukan, tlan xʼamigo Dios nawanaw chu wa uma tuku tlakg limasiya pi kinkapaxkiyan.

14, 15. 1) ¿La kamakgtaya talakgmaxtut kstalaninanin Cristo tiku kalaksakkanit? 2) ¿La kamakgtaya talakgmaxtut kstalaninanin Cristo tiku ni kalaksakkanit?

¹⁴ Ni lhuwa kstalaninanin Cristo makgkatsikgo pi Dios lu kapaxki (Juan 1:12, 13; 3:5-7). Dios kalilaksaknit espíritu, wa xlakata kalimapakuwikan xkamanan Dios (Rom. 8:15, 16). Pablo wa pi xputumkan makxtum tawilakgolh «nkʼakgapun nCristo Jesús» (Efes. 2:6). Pero makgapitsi tiku kalaksakkanit wilakgolhku kKatiyatni, ¿tuku xlakata Pablo wa pi xputumkan wilakgolh «nkʼakgapun»? Xlakata Jehová xputumkan kamaxkinit takgalhkgalhin pi putum kilhtamaku nalatamakgo kʼakgapun (Efes. 1:13, 14; Col. 1:5).

¹⁵ Putum tiku ni kalaksakkanit naʼankgo  kʼakgapun, komo kanajlanikgo talakgmaxtut, tlan xʼamigo Dios nalitaxtukgo, alistalh na xkamanan Dios nawankgo chu putum kilhtamaku nalatamakgo kKatiyatni. Chuna la akxilhaw, tamakamastan limasiya pi Jehová kimputumkan kinkapaxkiyan (Juan 3:16). Lu kinkamakgapaxuwayan xlakata katsiyaw pi komo ni namakgatsankganiyaw Dios, xla nakinkamaxkiyan tlakg xatlan latamat kParaíso. Xlikana, xlakata kinkalakgmaxtun wa tuku tlakg limasiya pi Jehová kinkapaxkiyan. Wa xlakata, chuntiya kalimasiyaw pi xlikana paxtikatsiniyaw.

16. Komo nalilakpuwanaw la Jehová kinkalimasiyaniyan xtapaxkit, ¿tuku natlawayaw?

¹⁶ Tipalhuwa la Jehová kinkamasiyaniyan pi kinkapaxkiyan. Mapakgsina David wa: «Akit kakxilha pi, ¡lu lakstlan mintapuwan! Wix kiDios, asta niku chan la xlilhuwa! Komo akit xakputlekgeputulh tlakg lhuwa nixawa kuku» o muntsaya (Sal. 139:17, 18). Komo nalilakpuwanaw la xlilhuwa kinkalimasiyaniyan xtapaxkit Jehová, tlakg napaxkiyaw chu tlakg tlan naskujnaniyaw.

17, 18. ¿La tlan nalimasiyaniyaw Jehová pi paxkiyaw?

¹⁷ Pulaklhuwa la tlan nalimasiyayaw pi paxkiyaw Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, tlan nalimasiyayaw pi paxkiya akxni xatapaxuwan lichuwinanaw xTamapakgsin Dios (Mat. 24:14; 28:19, 20). Na tlan nalimasiyaniyaw akxni ni makgxtakgaw maski patimaw taʼakglhuwit nema liʼakxilhkan kintakanajlakan (kalikgalhtawakga Salmo 84:11, SXP, chu Santiago 1:2-5). Maski lu laklanka taʼakglhuwit nakgalhiyaw, Jehová katsi tuku titaxtumaw chu nakinkamakgtayayan xlakata kinkapaxkiyan (Sal. 56:8).

¹⁸ Kʼuma artículo akxilhnitaw pulaktati la tlan nalimasiyaniyaw Jehová pi paxkiyaw. Xapulana, nalilakpuwanaw tuku tlawanit. Xlipulaktiy lu nalikgalhtawakgayaw Biblia. Xlipulaktutu, lu natlawaniyaw oración xlakata tlakg tlan natalalinaw Jehová. Chu xlipulaktati, nalilakpuwanaw la lu lanka xtapalh talakgmaxtut (1 Juan 2:1, 2). Komo chuna natlawayaw, liwana nakatsiyaw pi Jehová kinkapaxkiyan, chu chali chali tlakg napaxkiyaw.