«Tlan katakgaxmatli» kintachuwinkan chu tlan nakatalalinaw amakgapitsin
«Tlan katakgaxmatli» kintachuwinkan chu tlan nakatalalinaw amakgapitsin
«Tlan katakgaxmatli mintachuwinkan.» (COLOSENSES 4:6, NM)
1, 2. ¿Tuku tlan kitaxtulh xlakata tala ni sitsilh?
«AKXNI xaklichuwinama Dios ktachuwinalh chatum chixku, lu sitsilh asta xkilhpipiy o xkilhtatlanama chu chatuminika klhpipima —chuna wan chatum tala—. Akit ni ksitsilh, liwana xaktachuwinamputun chu kmaklakaskilh makgapitsi textos, pero tlakg lisitsilh. Xkamanan chu asta xpuskat na tsukukgolh lixkajni kiwanikgo wa xlakata klakpuwa pi tlakg tlan xakkalha. Kkawanilh pi kaj liwana xakkatachuwinamputun. Alistalh kkalikgalhtawakganilh Gálatas 5:22 chu 23, niku lichuwinan tapaxkit, ni lakapara sitsikan, tiku machokgo tuku nitlan tlawaputun chu takaksni o ni natlawakan taʼakglhuwit chu kkalha.
2 »Titaxtulh kilhtamaku, akxni xaklichuwinamapa Dios xakgalhpatu calle, kaʼakxilhli familia tiku lixkani xkiwanikgonit xwilakgolh xkilhtin xchik. Kintasanikgolh chu klakpuwa: “¿Tukunchu nakiwanikgo?”. Xatlat xlimin xaskgawiwi chuchut kpatum jarra chu kiwanilh komo xakwaputun chuchut. Kiwanilh pi kaktapatilh xlakata lixkani tuku xkiwaninit chu kiwanilh pi lu tlan pi tliwakga xakkgalhi kintakanajla. Alistalh xatapaxuwan klamakgachipaw.»
3. ¿Tuku xlakata ni nakatalakgalhtiyaw akxni nakinkawanikanan tuku nitlan?
3 Uma kakilhtamaku lu lhuwa anan taʼakglhuwit wa xlakata lakaxtum niku anaw katatanokglhaw tiku sitsimakgolh, akxni anaw lichuwinanaw Dios o alakatanu ni anaw. Akxni chuna nakatatanokglhaw xlakaskinka «ni nasitsiyaw chu liwana nakakgalhtiyaw» (1 Pedro 3:15, NM). Komo uma tala tiku katsiya la lichuwinankan Dios xtisitsilh nitlan xkitaxtulh, uma chixku tlakg xsitsilh. Pero tala ni sitsilh chu liwana lakpuwa la natachuwinan, wa xlakata tlan kitaxtunilh.
¿Tuku wamputun “tlan natakgaxmata” kintachuwinkan?
4. ¿Tuku xlakata xlakaskinka ni kaj akglakgwa nachuwinanaw?
4 Apóstol Pablo mastalh akgtum tastakyaw nema putum kilhtamaku namakgantaxtiyaw akxni wilaw kcongregación o kkinchikkan: “Tlan katakgaxmatli la nachuwinanaw” (Colosenses 4:6). Xlakaskinka ni kaj akglakgwa nachuwinanaw chu tlan katakgaxmatli. Akxni chuna natlawayaw tlakg tlan nakatachuwinanaw amakgapitsin chu tlan nakatalalinaw.
5. ¿Tuku wamputun tlan nakatachuwinanaw amakgapitsin? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit.
5 Tiku tlan katachuwinan amakgapitsin ni wamputun pi nawan putum tuku lakpuwan o makgkatsi, chu komo sitsinit tlakg xlikuentajtlawat tuku nawan. Biblia masiya pi tiku lakapara sitsi, limasiya pi kgalhi nixatlan tayat (kalikgalhtawakga Proverbios 25:28 chu 29:11). «Moisés wa tiku tlakg ni tlankajwa xwanit xliputum lakchixkuwin» tiku xlamakgolh akxni xlama, akgtum kilhtamaku lu lisitsilh xlakata israelitas nitlan xtayatkan xwanit. Xlakata ksitsinit ni wa pi Jehová makgtayalh. Moisés wa tuku xmakgkgatsi, pero Dios ni lakgatilh. Wa xlakata maski tipuxum kata xpulalimaja kachikin, Jehová ni maxkilh talakaskin nakataʼan israelitas kTiyat nema xKawanikanit Nakamaxkikan (Números 12:3; 20:10, 12; Salmo 106:32).
6. ¿Tuku kilhchanima kuenta natlawayaw tuku wanaw?
6 Biblia tlan lichuwinan tiku liwana lakapastakkgo tuku wankgo xlakata nitu nalimamakgkatsinikgo amakgapitsin: «Akxni lhuwa chuwinankan wankan tuku nitlan, pero tiku kuenta tlawa tuku wan xaskgalala» (Proverbios 10:19; 17:27). Pero uma ni wamputun pi nitu nawanaw. Talakaskin pi akxni nachuwinanaw “tlan katakgaxmatli”, nalimaklakaskinaw kintachuwinkan la akgtum pomada chu ni la akgtum cuchillo (kalikgalhtawakga Proverbios 12:18 chu 18:21).
«Akxni nitu nawanaw chu akxni kilichuwinatkan»
7. ¿Tukuya tachuwin ni nawanaw chu tuku xlakata?
7 Ni kajwatiya tlan nakalikatsiniyaw chu ni tunkun nakasitsiniyaw tiku kalitachuwinanaw xlakata Dios nachuna kilikatsinitkan tiku kataskujaw, kcongregación chu kkinchikkan. Akxni lu sitsiyaw litatatlayaw, tlawani tuku nitlan kintalakapastaknikan, tlawa pi nialh tliwakga natawila kintakanajlakan chu nila talalinaw kintalatamankan (Proverbios 18:6, 7). Liwana kililakapastakatkan tuku nakitaxtu xlakata tuku wanaw chu naliskujaw xlakata namachokgoyaw nixatlan tayat xlakata lakgalhinanin akinin. Nikxni nalakpuwanaw pi akxni wi tiku nitlan nakgalhtiyaw xminini, ni nakalikgalhkgamananaw, ni nakalakgmakganaw chu ni nakasitsiniyaw (Colosenses 3:8; Santiago 1:20). Nikajwatiya laktlawa la katalalinaw amakgapitsin na laktlawa la talalinaw Jehová. Wa xlakata Jesús lichuwinalh uma tuku kilikuentajtlawatkan: «Wanti maski kaj nasitsini xtakristiano y ni natapati xla na lu minini nalakgtsankgay nak xlakatin Dios. Y nachuna wanti kalawa nakgtlakgaxakgatliy y nalikilhpataxtuy xtakristiano, tama chixku mininiy kamalakapukalh nak kxlakatinkan mapekgsinanin laki anta namakgalhapalikan xpalakata wantu waninit. [...] Wanti nitu liʼukxilha chatum xtakristiano y xawachi nawaniy [...] [«tuku lixkajni», NM], tama kristiano minini naʼan[...]» Gehena (Mateo 5: 22; Xasasti Tamatzinin, [TXC]).
8. ¿Tuku nalikatsiyaw akxni nawaniyaw kintalakan pi nitlan limakgkatsiyaw tuku kinkawanin chu la nawaniyaw?
8 Maski xlakaskinka kuentaj natlawayaw tuku nawanaw, uma ni wamputun pi nialh nachuwinanaw. Komo chatum kintalakan wi tuku wan o wi tuku tlawama nema lu nitlan limakgkatsiyaw chu makgkatsiyaw pi nila katitapatiw, ni kamastaw talakaskin pi tlakg nasitsiniyaw (Proverbios 19:11). Tlakg tlan nialh nasitsiyaw chu naputsayaw la nalakkaxtlawayaw uma taʼakglhuwit. Apóstol Pablo wa: «Ni natsankgay nchichini lantla nkgalhiyatitku mintasitsinkan». Akxni kajwatiya lakapastakmaw tuku kinkawanin o kinkatlawanin kintalakan tlakg tlan nawaniyaw pero ni nasitsiyaw akxni nawaniyaw chu nalaksakaw akxni nawaniyaw (kalikgalhtawakga Efesios 4:26, 27, 31, 32). Lakatitum kawaniw pero «tlan katakgaxmatli», ni nasitsiyaw akxni nawaniyaw xlakata tlan nalakkaxtlawayaw taʼakglhuwit (Levítico 19:17; Mateo 18:15).
9. ¿Tuku xlakata ni kilisitsitkan akxni wi tuku nawanaw?
9 Lu xlakaskinka nalichuwinamparayaw pi liwana nalaksakaw akxni nawaniyaw kintalakan pi nitlan limakgkgatsiyaw tuku kinkawanin o kinkatlawanin. Lakgachunin tlakg tlan «nitu nawanaw» pero namin kilhtamaku «akxni kilichuwinatkan» (Eclesiastés 3:1, 7). Nachuna «xnaku tiku xakgstitum liwana lakapastaka xlakata nakgalhtinan» (Proverbios 15:28). Wa xlakata lakgachunin talakaskin ni tunkun nawanaw tuku makgkatsiyaw. Akxni sitsinitaw chu lakkaxtlawaputunaw akgtum taʼakglhuwit tlakg malanki, pero na nitlan lhuwa kilhtamaku nalimakgxtakgaw xlakata nalakkaxtlawayaw.
Akxni tlan likatsiyaw tlan katalalinaw amakgapitsin
10. ¿La kinkamakgtayayan tlan nalikatsiyaw xlakata tlakg tlan nakatalalinaw amakgapitsin?
10 Komo tlan likatsiyaw chu tlan katachuwinanaw amakgapitsin, tlan nakatalalinaw. Pero komo tlan katalalimputunaw amakgapitsin tlakg nituwa namakgkatsiyaw liwana nakatachuwinanaw. Akxni tlan likatsiyaw max akxni kamakgtayayaw amakgapitsin, wi tuku maskiwinanaw o tlan kamakgamakglhtinanaw kkinchikkan, nakinkamakgtayayan liwana nakatachuwinanaw. Nachuna akxni tlan likatsiniyaw tiku takgalhiyaw taʼakglhuwit “namamakgstokgaw jalanat kxokgspun xakgxakga”, akxni chuna natlawayaw nalimasiya xatlan xtayat chu nakinkamakgtayayan xlakata tlan natachuwinanaw chu nalakkaxtlawayaw taʼakglhuwit (Romanos 12:20, 21).
11. ¿Tuku tlawalh Jacob chu tuku kitaxtulh?
11 Jacob liwana xkatsi tuku kitaxtu akxni tlan kalikatsinikan amakgapitsin. Jacob tsalalh xlakata xlakpuwan pi max xtala Esaú xmakgnilh xlakata lu ksitsinit. Pero akxni xtitaxtunita lhuwa kata Jacob taspitpa. Esaú lilh 400 lakchixkuwin xlakata nalakgapaxtokga. Akxni Jacob katsilh, skinilh Jehová kamakgtayalh. Pero na malakgachanilh lhuwa animales xlakata namaskiwi. Uma tuku maskiwilh, tlawalh pi Esaú nialh ksitsinilh xtala chu tlan makgamakglhtinalh (Génesis 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10).
Xalakwan tachuwin kakalimatliwakglhwi amakgapitsin
12. ¿Tuku xlakata akxni nakatachuwinanaw kinatalankan nakawaniyaw lakwan tachuwin?
12 Natalan ni akinin kinkaskujninakgoyan, skujnikgo Jehová. Pero tlan limakgkatsikgo akxni kawaniyaw pi tlan tlawamakgolh xtaskujutkan. Komo tlan nakatachuwinanaw, nituwa namakgkatsikgo naskujnikgo Jehová, pero komo nitlan nakalichuwinanaw tlakg tuwa namakgkatsikgo chu asta nalakpuwankgo pi Jehová nialh kapaxki. Kalimatliwakglhputunaw xalakwan tachuwin chu kaj kawaniputunaw «xman wantu xlilat lakimpi chuna nalistakkgo ktakanajla». Akinin kajwatiya kawaniputunaw “tuku tlan nakamakgtaya” (Efesios 4:29).
13. ¿Tuku xlilakpastakatkan tiku pulalinkgo congregación akxni nastakyawanankgo chu tuku xlikuentajtlawatkan akxni natsokgkgo maktum carta?
13 Lakgkgolotsin xalak congregación wa tiku tlakg tlan nakalikatsinikgo chu nakapaxkikgo natalan (1 Tesalonicenses 2:7, 8). Tlan «nakalikatsinikgo [asta] wantiku ni lakaskinkgo nakamasiyanikan» o nakastakyawakan (2 Timoteo 2:24, 25, NM). Na xlikuentajtlawatkan akxni tsokgnankgo, max akxni kamalakgachanikgo carta amakgapitsi lakgkgolotsin o ksucursal. Xlakaskinka nalimasiyakgo pi paxkinankgo chu liwana nalakapastakkgo xlakata ni natsokgkgo tuku nitlan nalimakgkatsikgo amakgapitsin, chuna namakgantaxtikgo tastakyaw nema wi kMateo 7:12.
La nakatachuwinanaw kifamiliajkan
14. ¿Tukuya tastakyaw kamaxki Pablo lakchixkuwin chu tuku xlakata?
14 Lakgachunin ni katsiyaw pi tuku wanaw nitlan limakgkatsikgo amakgapitsin, nachuna la lakawanaw o la matsuwiyaw kimakankan akxni chuwinanaw. Makgapitsi lakchixkuwin ni katsikgo pi akxni kgawakgo nitlan limakgkatsikgo lakpuskatin. Chatum tala wa: «Kinchixku kimakgapekuan akxni pixlanka kilhninan». Akxni wi tiku ni kuenta tlawa la chuwinan lakpuskatin tlakg nitlan limakgkatsikgo chu ni lakapara patsankgakgo (Lucas 2:19). Puskat tlakg nitlan limakgkatsi akxni chuna likatsi tiku paxki chu kgalhakgaxmatputun. Wa xlakata apóstol Pablo kastakyawalh lakchixkuwin akxni kawanilh: «Kapaxkikgotit mimpuskatkan, na ni akglakgwa [«nakasitsiniyatit», NM]» (Colosenses 3:19).
15. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit nema limasiya tuku xlakata xachixku kuenta natlawa la natachuwinan xpuskat.
15 Chatum tala tiku akglhuwata kata tamakgaxtokgnit lichuwinalh tuku xlakata xachixku lu tlan nalikatsini xpuskat chuna la patum vaso nema «asta nila xamakan porque [...] tapakglha». Uma tala wa: «Akxni chipayaw patum florero nema kaj lakapara tapakglha kuenta tlawayaw xlakata ni natapakglha. Chu akxni tapakglha maski kslamaparaka natasiyaku niku slamakanit. Nachuna akxni xachixku kilhni xpuskat nialhla lu tlan talalin chu namakgapala xlakata napatsankga» (kalikgalhtawakga 1 Pedro 3:7; Xasasti Talaccaxlan, [TXP]).
16. ¿La tlan natlawa chatum puskat xlakata xfamilia lu tlan natawila?
16 Nachuna xachixku nitlan limakgkatsi akxni amakgapitsin ni kuenta tlawakgo tuku wanikgo, nachuna tuku wan xpuskat, pero na tlan limakgkatsikgo akxni liwana katachuwinankan. ¿Tuku na litalakgapasa chatum «puskat nema liwana lakapastaknan» chu xchixku tlan «[na]lipawan»? Wa puskat tiku kuentajtlawa ni nawani xchixku tuku nitlan nalimakgkatsi chu na kuentajtlawa la lakapastaknan xchixku, chuna la na lakaskin xapuskan nalikatsinikan (Proverbios 19:14; 31:11). Biblia wan pi puskat lhuwa tuku tlan natlawa kxfamilia o lhuwa tuku nitlan natlawani: «Lu xaskgala puskat liwana lakkaxwilima xchiki, pero puskat nema ni liwana lakapastaknan xmakan lilakxtlawama xchiki» (Proverbios 14:1).
17. 1) ¿La nakatachuwinankgo lakkamanan xnatlatnikan? 2) ¿La nakatachuwinankan lakkamanan chu tuku xlakata?
17 Lakkamanan na liwana nakatachuwinankgo xnatlatnikan (Mateo 15:4). Chu xalak tlat nachuna lu tlan nakatachuwinankgo xkamanan. Akxni liwana lakapastakkgo tuku nakawanikgo nakamakgtaya xlakata ni “nakamakgasitsikgo” (Colosenses 3:21; Efesios 6:4). Asta akxni nakastakyawakgo, liwana nakatachuwinankgo chu lakgkgolotsin xalak congregación nachuna xlitlawatkan. Akxni chuna natlawakgo nakamakgtayakgo lakkamanan xlakata nialh natlawakgo tuku nitlan chu tlan natalalinkgo Dios. Tlakg tlan chuna natlawakgo chu ni nakaliʼakxilhkan pi nialh katitatlanikgolh xlakata komo chuna nakalikatsinikan max na nialh katiskujnaniputunkgolh Dios. Max chatum kgawasa ni nalakapastaka tukuya tastakyaw maxkika, pero nikxni katipatsankgalh la maxkika uma tastakyaw.
Kakalimatliwakglhwi kintachuwinkan amakgapitsin
18. ¿La tlan nalakgmakganaw talakapastakni nema kinkatlawaniyan tuku nitlan?
18 Ni nasitsiyaw ni kaj wamputun nalimasiyayaw pi nitu sitsinitaw. Lu nitlan kinkatlawaniyan akxni limasiyaputunaw pi tlan wilaw pero kinpulaknikan lu sitsinitaw. Kitaxtu la akxni akgtum carro tlawaputunkan xafuerza katawakalh niku lakatsaj ya tiji max asta nalhku xallanta. Wa xlakata akinin lu xlikana ni kamastaw talakaskin namalankiyaw tasitsi kkinakujkan xlakata nachan kilhtamaku nalimasiyayaw pi lu sitsinitaw. Kaskiniw Jehová kakinkamakgtayan ni natawila kkintalakapastaknikan tuku nitlan chu kamastaw talakaskin pi xespíritu santo Dios kalakgpalilh kintalakapastaknikan chu kinakujkan xlakata natlawayaw xtalakaskin (kalikgalhtawakga Romanos 12:2 chu Efesios 4:23, 24).
19. ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni nakatakgalhiyaw taʼakglhuwit amakgapitsin?
19 Xlakaskinka kililakkaxwilitkan tuku natlawayaw. Akxni makgkatsiyaw pi sitsimaw max tlakg tlan alakatanu naʼanaw xlakata nakinkatapanuniyan kintasitsikan (Proverbios 17:14). Komo achatum tiku kinkasitsiniman tlakg liwana nakgalhtinanaw chu tlan nalikatsiniyaw. Katsiyaw pi «akxni liwana chuwinanaw, tlawa pi achatum nialh kasitsilh, pero akxni nitlan chuwinanaw tlakg makgasitsinanaw» (Proverbios 15:1). Xlikana akxni kawaniyaw tuku nitlan limakgkatsikgo amakgapitsin maski ni pixlanka kawaniyaw, tlawa pi tlakg naʼanan tasitsi (Proverbios 26:21). Katuwa tuku max nalisitsiputunaw pero akinin “ni lakapara nakgalhtinanaw” chu na ni “lakapara ti sitsiyaw”. Na naskiniyaw Jehová kakinkalimakgtayan xʼespíritu xlakata ni nawanaw tuku nitlan wata nawanaw tuku nakalimatliwakglhaw amakgapitsin (Santiago 1:19).
Xlikana katapatinaw
20, 21. ¿Tuku xlakata nakatapatiyaw amakgapitsin chu tuku nakinkamakgtayayan?
20 Putum akinin minkilhtamaku wanaw tuku nitlan (Santiago 3:2). Chu maski kuenta natlawakgo minkilhtamaku asta tiku xalak kifamiliajkan chu kinatalankan tiku lu kapaxkiyaw kinkawanikgoyan tuku nitlan limakgkatsiyaw. Ni tunkun kakasitsiniw wata kaʼakxilhwi tuku xlakata chuna kinkawanikgon (kalikgalhtawakga Eclesiastés 7:8, 9). ¿Lhuwa taʼakglhuwit xkgalhikgo? ¿Xpekuamakgolh? ¿Nitlan xmakgkatsikgo? ¿Xkgalhikgo atanu taʼakglhuwit nema ni katsiyaw?
21 Maski uma tuku xkaʼakgspulama ni wamputun pi tlan lu nasitsikgo, pero kilikatsitkan tuku xlakata nitlan tuku wankgolh chu tlawakgolh, nakinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku xlakata wankgolh tuku ni xlilat chu tlan nakatapatiyaw. Putum akinin wi tuku tlawaninitaw o waniw achatum tuku nitlan limakgkatsilh chu lakaskinaw pi kakinkatapatin tuku tlawaniw (Eclesiastés 7:21, 22). Jesús wa pi Dios nakinkatapatiyan pero komo akinin nakatapatiyaw amakgapitsin (Mateo 6:14, 15; 18:21, 22, 35). Wa xlakata komo naskiniyaw achatum kakinkatapatin o natapatiyaw achatum, tunkun chuna katlawaw. Akxni chuna natlawayaw nalimasiyayaw pi lapaxkiyaw, uma natlawa «xlikana makxtum» natawilayaw kcongregación chu kfamilia (Colosenses 3:14; Hua Xasasti Talaccaxlan, 1999).
22. ¿Tuku xlakata xlakaskinka nalimasiyayaw pi paxkinanaw akxni nachuwinaw?
22 Xlakata talakatsuwitilhama xlisputni uma kakilhtamaku niku latamanin lu lixkajni likatsikgo tlakg tuwa namakgkatsiyaw napaxuwayaw chu nalapaxkiyaw. Wa xlakata komo liwana nalimaklakaskinaw tastakyaw xalak Biblia, chu liwana nachuwinaw ni nakawaniyaw tuku nitlan nalimakgkatsikgo amakgapitsin. Akxni chuna natlawayaw tlan nakatalalinaw amakgapitsin, anta kcongregación chu kfamilia, komo chuna natlawayaw tlan nalichuwinakan Jehová, «Dios tiku xapaxuwana» (1 Timoteo 1:11).
¿La xkgalhtinanti?
• ¿Tuku xlakata liwana naʼakxilhaw akxni tlan nalakkaxtlawayaw taʼakglhuwit?
• ¿Tuku xlakata ni nakasitsiniyaw akxni nakatachuwinanaw kifamiliajkan?
• ¿Tuku nakinkamakgtayayan xlakata ni nakawaniyaw tuku nitlan nalimakgkatsikgo amakgapitsin?
• ¿Tuku nakinkamakgtayayan nakatapatiyaw amakgapitsin?
[Takgalhskinin]
[Epígrafe xla página 25]
Ni kasitsiw chu kaputsaw kilhtamaku akxni tlan nalakkaxtlawayaw taʼakglhuwit
[Epígrafe xla página 27]
Xachixku putum kilhtamaku liwana natachuwinan xpuskat