Xaxlikana xlakata talakgalhin

KOMO tiku kgalhi lhkuyat nalaktukxa termómetro, ¿namakgxtakga lhkuyat? Xlikana pi ni. Nachuna, xlakata latamanin lakgmakgankgo xlimapakgsin Dios ni wamputun pi ni anan talakgalhin. Chuna la naʼakxilhaw, xlakata nakatsiyaw xaxlikana xlakata talakgalhin talakaskin nalakputsananiyaw tuku wan xTachuwin Dios.

Kimputumkan lakgalhinanaw

Atsinu niatakgatsi akgtiy mil kata akxni apóstol Pablo wa: «Xampi ni wa ktlaway ntu xatlan wa ntu klakaskin; wampi wa ntu nitlan wa ntu ni klakaskin, wa yuma ktlaway» (Romanos 7:19). Putum katsiyaw pi nachuna kinkaʼakgspulayan. Max liskujaw xlakata nalatamayaw chuna la wan Akgkaw Limapakgsin xla Moisés o atanu limapakgsin, pero na tlawayaw tuku nitlan. Ni chuna tlawayaw kaj xlakata lakgatiyaw, chuna tlawayaw xlakata lakgalhinanin akinin. ¿Tuku xlakata? Pablo wan: «Chi lapi wa ktlaway wa ntu ni klakaskin, nialh kit wa nti ktlaway, wampi wa ntalakgalhin wa ntu nkimalananiy» (Romanos 7:20).

Xlikana, kimputumkan tlawayaw tuku nitlan uma limasiya pi akxni lakachinaw kgalhiyawa talakgalhin. La wa Pablo: «Xpalakata mpi paks lakgalhinankgolh, na luwa makgat lamanikgo [...] Dios». Chu ¿tuku xlakata chuna lamaw? Apóstol wa: «Paks wa yuma xpalakata, mpi lantla ntsukulh ntalakgalhin nkatuxawat nkaj xpalakata nchatum nchixku [Adán], pus wa linin nkitaxtunilh ntalakgalhin; cha nchu linin, chuna nkgalhikgolh xlipaks nchixkuwin sampi paks lakgalhinankgolh» (Romanos 3:23; 5:12).

Lhuwa ni kanajlakgo pi xlakata xtalakgalhin xapulana kinatlatnikan tlawalh natamakgatliniyaw Dios chu tlawalh pi lakgalhinanin nawanaw, pero uma wantuku masiya Biblia. Asta Jesús lichuwinalh xapulana capítulos xla Génesis, chuna limasiyalh pi xkanajla tuku xlichuwinankan xlakata Adán chu Eva (Génesis 1:27; 2:24; 5:2; Mateo 19:1-5).

Pulaktum tuku lichuwinan Biblia wa pi Jesús milh kKatiyatni xlakata nakamapanuni talakgalhin tiku nakanajlanikgo (Juan 3:16). Xlakata kiʼakstukan nila kinkamapanunikanan talakgalhin, wa xlakata xlakaskinka naʼakxilha tuku tlawanit Jehová xlakata nakinkalakgmaxtuyan chu chuna tlan nakinkamapanunikanan talakgalhin. Pero komo ni katsiyaw la akxilha Dios talakgalhin, nila katiʼakgatekgswi xtamakamastan Jesús chu ni xlakaskinka katiʼakxilhwi.

Tuku xlakata maklakaskinaw xtamakamastan Jesús

Jehová xmaxkinit talakaskin Adán pi xlatamalh xliputum kilhtamaku pero xtalakaskin xkgalhakgaxmatli. Akxni ni kgalhakgaxmatli lakgalhina wa (Génesis 2:15-17; 3:6). Akxni ni tlawalh xtalakaskin Dios, lakgalhina wa chu nialhla talalilh Dios. Nachuna, tsukulh kgolon chu alistalh nilh. Lu nitlan, pero xlakata xkamanan akinin kimputumkan kgalhiyaw talakgalhin wa xlakata na niyaw chuna la Adán. Pero ¿tuku xlakata?

Ni tuwa nakatsiyaw. Chatum tiku kgalhi talakgalhin nila katikgalhilh xkamanan nema ni nakgalhikgo talakgalhin. Wa xlakata, putum xkamanan Adán kgalhikgo talakgalhin chuna la wa Pablo, «xtaxokgo ntalakgalhin, wa linin» (Romanos 6:23). Pero apóstol na wa: «Wampi wa xtatakin Dios, wa latamat wantu xaliʼankgalhin, xpalakata nCristo Jesús nkimPuchinakan». Uma wamputun pi xlakata xtamakamastan Jesús, tiku nakgalhakgaxmatkgo Dios tlan nakamapanunikan talakgalhin nema makgxtakgli Adán (Mateo 20:28; 1  Pedro 1:18, 19). * Xlakata uma tuku talichuwinalh,  ¿la nakinkamakgtayayan kinchatunukan?

«Xtapaxkit nCristo, fuerzaj kinkamatlawiyan»

Dios matsokgnilh apóstol Pablo: «Sampi wa xtapaxkit nCristo, fuerzaj kinkamatlawiyan; wa yuma ntu luwa kakatakgsnitaw: mpi lapi chatum nilh xpuxokgo lilhuwa, [...] liputum mpalakanikgolh lakimpi wa nti lamakgo, nialh wa akstulatamanikgokaj, wampi wa nkalatamanikgolh yama nti mpalakanikgolh, chu mpalakalakastakwanankgolh» (2 Corintios 5:14, 15). Komo akgatekgsaw pi xtamakamastan Jesús tlan nakinkalakgmaxtuyan ktalakgalhin chu limasiyaputunaw pi xlakaskinka akxilhaw, naliskujaw xlakata nalatamayaw chuna la lakaskin Dios. Xlikana, talakaskin nakatsiniyaw xlimapakgsin Dios, nalakpuwanaw chuna la wan Biblia chu chali chali natlawayaw tuku wan (Juan 17:3, 17).

Kalakapastakwi pi akxni tlawayaw tuku nitlan kinkamamakgatliniyan Jehová. Chuna limasiya tuku akgspulalh mapakgsina David, tiku tatlawalh talakgxtumit xalimaxana Bat-seba chu tlawalh pi xmakgnika xchixku uma puskat. Akxni akgatekgsli pi lu nitlan tuku xtlawanit, max lu nitlan limakgkatsilh. Pero tuku tlakg nitlan xmamakgkatsini wa pi xmakgalipuwanit Dios. Lu nitlan limakgkatsilh chu wanilh: «Ktlawanit tu nitlan nak milakatin; tu ni litlawat» (Salmo 51:4). Atanu liʼakxilhtit wa xlakata José. Akxni chatum puskat wanilh pi xtatamalh, José lakpuwa: «¿La naktlawa lanka talakgalhin chu naklakgalhinan kxlakatin Dios?» (Génesis 39:9).

Chuna la akxilhaw, akxni tlawayaw talakgalhin ni kajwatiya nalimaxananaw akxni nakatsikan tuku tlawanitaw. Nachuna ni wamputun pi nakawaniyaw amakgapitsin tuku xlakata tlawaw tuku nitlan akxilhkgo latamanin. Tuku tlakg nitlan, nialhla katitalaliw Dios komo nalakatsalayaw xlimapakgsin xlakata talakgxtumit, akgskgawinankan, mastakan kakni o xlakata la nakakninaniyaw. Chu komo makglhuwa chuna natlawayaw maski katsiyaw pi nitlan, xtalamakgasitsin Dios nawanaw. Chu uma lu xlakaskinka kiliʼakxilhatkan (1 Juan 3:4, 8).

Kalakapastakparaw xapulana takgalhskinin nema pulana tlawaw kʼartículo nema  lichuwinan xlakata talakgalhin: «¿Xlikana pi nialh talakgalhin tuku tlawakgokan?». Uma ni xlikana. Uma tuku lanit, latamanin lakgpalinikgonit xtukuwani tuku tlawakgo xlakata natasiya pi tlan tlawakan. Lhuwa ni kgaxmatkgo tuku kawani xtalakapastaknikan o nialhtu limakgkatsikgo. Pero komo makgapaxuwaputunaw Dios, nichuna natlawayaw. Chuna la akxilhwi, tuku nitlan kitaxtu akxni tlawayaw talakgalhin ni kajwatiya namaxananaw o namakgkatsiyaw pi kinkamaktujumakan. Kalipekua natawila kilatamatkan.

Pero, xlakata xalanka xtapalh xtamakamastan Jesús, tlan nakinkatapatikanan kintalakgalhinkan komo nitlan nalimakgkatsiyaw chu nialh natlawayaw. Chuna la tsokgnalh apóstol Pablo: «Chapaxuwana lamakgo wa yama nti [...] [«katapatikanit», NM], chu wa yama nti ntakgtlapanikgonit xtalakgalhinkan. Chapaxuwana lama wa yama nchixku wa nti nialh lakgalhina liʼukxilha Dios» (Romanos 4:7, 8).

[Notas nema wilakgo kpágina]

[Epígrafe xla página 10]

Akgtum tamasiy nema lakgsputli

Lhuwa católicos ni akgatekgskgo o ni tamakgachakgxi tamasiy xlakata limbo. Umakgolh xaʼawatiya kata nema titaxtunit nialh lu masiyakanit, asta kcatecismos nialhtu tatsokgnit. Kata 2007 tiku kapulalin católicos lakkaxwilikgolh chu firmarlikgolh pi «sputli tamasiy» xlakata limbo: uma kapsnat xwan pi «tuku takatsi xlakata Dios chu xlakata takanajla, katsiyaw pi lakgskgatan tiku nikgo chu ni tamunukgonit tlan nakalakgmaxtukan chu chuna Dios tlan nakaʼakxilha» (Comisión Teológica Internacional).

¿Tuku xlakata mapanuka uma tamasiy? Xlakata nialh xmasiyaputunkgo tamasiy nema lichuwinalh Henri Tincq xalak Francia nema ni tlan xakxilha, xla wa: «Ksiglo XV asta ksiglo XX uma xatuwa tamasiy xmasiyakgo tiku xkapulalinkgo católicos nema xlakgatikgo xkawanikgo natlatni pi xkamunukgolh xlakgskgatankan xlakata ni xkamakaʼanka klimbo». Pero xlakata mapanuka uma tamasiy tawilapa atanu takgalhskinin.

Akgtum tamasiy nema ni takilhtinit kBiblia Tamasiy xlakata limbo tsukulh ksiglo XII akxni takanajla xlitakglhuwimakgolh xlakata pupatin. Tiku xkapulalinkgo católicos xmasiyakgo pi kiʼespíritukan ni niy akxni niyaw, wa xlakata xtalakaskin tamasiy nema xlichuwinalh niku naʼankgo lakgskgatan tiku ni xʼankgolh kʼakgapun xlakata ni xtamunukgonit pero na ni xkalakgchan naʼankgo kpupatin. Uma niku xʼankgolh wanika limbo.

Pero Biblia ni masiya pi wi tuku latamajku akxni niy chatum lataman. Wata liwana kinkawaniyan pi chatum lataman sputa, chu wan pi tlan “masputukan” chu «naniy» (Hechos 3:23; Ezequiel 18:4). Wa xlakata, ni anan limbo. Nachuna, Biblia wan pi linin la akxni nialhtu lakapastakaw, la akxni liwana lhtatanitaw (Eclesiastés 9:5, 10; Juan 11:11-14).

Nachuna, Biblia masiya pi Dios xasanto kaʼakxilha xkamanan kstalaninanin Cristo (1  Corintios 7:14). Xlakata uma tuku masiya Biblia, ni talakaskin nakamunukan lakgskgatan xlakata nalakgtaxtukgo.

Tamasiy xlakata limbo lu nitlan tuku limawaka Dios. Xlakata uma tamasiy masiya tuku ni xaxlikana xlakata Dios. Xlakan ni masiyakgo pi xla chatum Tlat tiku tlawa tuku xaʼakgstitum chu xapaxkina wata masiyakgo pi chatum Dios tiku lixkajni likatsi, kamakgapatinan tiku nitu tlawakgonit (Deuteronomio 32:4; Mateo 5:45; 1 Juan 4:8). Wa xlakata lhuwa kstalaninanin Cristo akxilhkgonit pi uma tamasiy nila nawanaw pi xlikana.

[Epígrafe xla página 9]

Tiku tlawakgo tuku wan Biblia tlan talalinkgo Dios chu amakgapitsi latamanin