Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Ni kamasta talakaskin naʼakgskgawikana

Ni kamasta talakaskin naʼakgskgawikana

Ni kamasta talakaskin naʼakgskgawikana

CHATUM tsokgna nema lu lakgapaskan xalak España wanikan Miguel de Cervantes ksiglo XVII tsokgli maktum libro: El ingenioso hidalgo don Quijote de La Mancha. Tiku lichuwinankan kʼuma libro, lu lakgati likgalhtawakga xlakata lakchixkuwin tiku ni pekuankgo chu linkgo tuku kalilakgmaxtukgo lakpuskatin tiku kalipekua wi xlatamatkan. Xlakata tuku likgalhtawakga, lakpuwan pi xla na chatum tiku kalakgmaxtu ama lakpuskatin. Pulaktum nema tlakg lakgapaskan xlakata tuku lichuwinan uma libro, don Quijote, xlakata xlakpuwan pi tlawama xtalakaskin Dios, xlakpuwan pi alh katalachipa xalaklipekuanit «laklanka lakchixkuwin». Pero alistalh, akxilhli pi kaj laklanka molinos xwankgonit.

Maski ni xaxlikana tuku lichuwinan libro xlakata Quijote chu asta tlan kinkamakgalitsiyanan, wi tuku lu xlakaskinka kinkamasiyaniyan: lu nitlan akxni xataʼakgskgawin latamayaw. Kawiliw akgtum liʼakxilhtit, wi tiku xakstukan taʼakgskgawikgo xlakata lakpuwankgo pi tlan nawakgo lhuwa kuchu chu ni nakamakgatatatla chu chuntiya tlan natawila xfamiliajkan. Nachuna, latamanin tiku kgalhikgo akgtum tajatat wanikan anorexia lakpuwankgo pi xlakan ni tatatlakgo chu liwana wayankgo, pero ni katsikgo pi tsinu tsinu nimakgolh xlakata ni liwana wayankgo.

Xlikana, putum akinin tlan kinkaʼakgskgawikanan, asta tuku tlakg xlakaskinka kkilatamatkan la kintakanajlakan. Chu komo chuna xkinkaʼakgspulan, lu nitlan xkinkakitaxtunin. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Xlakata naʼakgatekgsaw, kaʼakxilhwi tuku nitlan xkinkaʼakgspulan chu tuku tlan natlawayaw xlakata ni chuna nakinkaʼakgspulayan.

Kuenta natlawayaw xlakata ni nakinkaʼakgskgawikanan

Diccionario wan pi tachuwin akgskgawinankan wamputun «wi tuku naliʼakgskgawikan achatum xlakata namakanajlanikan». Uma wamputun, komo nawanaw pi wi tiku akgskgawilh achatum, wamputunaw pi wi tuku tlawalh xlakata namakanajli. Xlikana, komo wi tiku akgskgawimaka, chu ni kuenta tlawa, nitlan katikitaxtunilh.

Pero wilakgolh tiku maski pulaklhuwa la nalimasiyanikan pi akgskgawikanit ni katikanajlalh pi chuna. ¿Tuku xlakata? Max xlakata lu makgasa chuna kgalhikgo xtakanajlakan chu ni katsiputunkgo tuku xaxlikana. Ni kgaxmatputun tuku ni xtachuna la xla kanajla.

¿Xlikana kimputumkan xakalipekua wilaw?

Pero, max wi tiku wan: «Kaj malakatsalikan akxni wankan pi kimputumkan max kanajlayaw tuku masiya ni xaxlikana takanajla». Ni, nitu malakatsalimaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata Biblia wan pi Akgskgawini tiku Jesús limapakuwilh «xmakilhtsukina taʼakgsanin», liskujma xlakata kimputumkan nakinkaʼakgskgawiyan (Juan 8:44). Biblia wan pi xla «xmalana katuxawat». Xliputum kilhtamaku nema titaxtunit Satanás «malakgatsikgonit xtapuwankan» lhuwa millones latamanin (2 Corintios 4:4). La uku chuntiya kaʼakgskgawima «xlipaks ntachixkuwitat; anta katuxawat» (Apocalipsis [Revelación] 12:9).

Akxni kamalakatsukika latamanin asta la uku Satanás kaʼakgskgawima. Xla tlawalh pi Eva xlakpuwa pi ni xtalakaskin pi xkgalhakgaxmatli xMalakatsukina chu pi Eva “la Dios xwa, xlakgapasli tuku tlan chu tuku nixatlan”. Uma wamputun, makanajlilh pi Eva xlakgchan nawan tuku tlan chu tuku nixatlan (Génesis 3:1-5). Wa uma xapulana xalanka taʼakgsanin nema analh. ¿Tuku xlakata xalanka taʼakgsanin? Maski Dios kamaxkilh talakaskin latamanin xlakata tlan nalaksakkgo tuku natlawakgo, ni kamaxkilh talakaskin chu na ni katlawalh xlakata tlan nawankgo tuku tlan chu tuku nitlan. Tiku kajwatiya tlan chuna nawan wa Dios, xlakata wa Malakatsukina chu tlan Mapakgsi putum tuku anan (Jeremías 10:23; Apocalipsis 4:11). Wa xlakata, maski tlan kiʼakstukan nalaksakaw komo natlawayaw tuku tlan o tuku nitlan, ni wamputun kinkaliyawakanitan nawanaw tuku tlan chu tuku nitlan. Lu nitlan, pero lhuwa latamanin kaʼakgskgawinit Satanás.

Tuku xlakata skgalalh natawilayaw

Max takanajla nema wix kgalhiya makgasa wi. Max asta kmifamilia makgasa chuna kanajlakan. Pero max wix nachuna lakpuwana: maski akgtum takanajla makgasa wi ni wamputun pi xaxlikana. Biblia kinkawaniyan pi akxni nikgolh kstalaninanin Jesús, kcongregaciones xla kstalaninanin Cristo anankgolh lakchixkuwin tiku masiyakgolh tuku nixaxlikana xlakata «namalakgaspityawakgoy limakgalhtawakgat nastalanikgoy» (Hechos 20:29, 30). Xlakata tlan xkaʼakgskgawikgolh, uma lakchixkuwin limaklakaskinkgolh «tachuwin ntu nkaj taliakgskgawin» chu nachuna «ntalakapastakna xala katuxawat» (Colosenses 2:4, 8).

Chu la uku nitu talakgpalima. Apóstol Pablo wa pi tlakg tuwa xʼama wan «xaʼawatiya kilhtamaku», wamputun uma kilhtamaku. Xla liwana wa: «Wa nti ni lakwan nchixkuwin, chu nti akgskgawinankgoy, kax nataliwakanikoy, nakgskgawinankgoy, chu nakgskgawikgokan» (2 Timoteo 3:1, 13).

Komo chuna, tuku tlakg tlan natlawayaw wa uma: «Wa nti mpuwan akgstitum lama, kuintaj katlawakaj, ni naʼakgtsankgatayay» (1 Corintios 10:12). Apóstol Pablo xlichuwinama pi lu tuwa akxni nialh tlan nakinkaʼakxilhan Dios. Komo wi tiku lakpuwan pi Satanás nikxni katiakgskgawilh, o ni katimatuwasalh, akgskgawikanita. ¿Tuku xlakata? Xlakata kimputumkan tlan “nakinkaʼakgskgawiyan akgskgawini” (Efesios 6:11). Wa xlakata Pablo kawanilh xnatalan tiku nakstalaninanin Cristo: «Wampi kmakpuwan [o kjikuan] mpi wa lantla ntiliʼakgskgawilh Eva xliʼakgskgalala luwa, mpala nachuna xalan naliʼakgtsankgayatit mintalakapastaknakan lantla akgstitum [...] [«nastalaniyatit», NM] nCristo» (2 Corintios 11:3).

Tuku tlan natlawayaw xlakata ni nakinkaʼakgskgawikanan

Wa xlakata, ¿la natlawayaw xlakata Satanás ni nakinkaʼakgskgawiyan? ¿La tlan nakatsiyaw pi «espíritu chu xaxlikana» likakninaniyaw Dios? (Juan 4:24NM.) Jehová kinkamaxkinitan putum tuku maklakaskinaw xlakata nitu nakinkaʼakgspulayan. Pulaktum, kinkamaxkinitan kintalakapastaknikan xlakata tlan nakatsiyaw tuku xaxlikana chu tuku ni xaxlikana (1 Juan 5:20). Nachuna, kinkawaninitan tuku maklakaskin Satanás xlakata nakinkaliʼakgskgawiyan (2 Corintios 2:11). Xlakata kgalhiyaw xtamakgtay Dios, ni kintikaʼakgskgawin Satanás (Proverbios 3:1-6; Efesios 6:10-18).

Pero nachuna, Jehová kinkamaxkinitan tuku tlan nakinkamakgtayayan. ¿Tuku kinkamaxkinitan? Wa Biblia. Asta Pablo wanilh Timoteo pi xlimaklakaskilh xtachuwin Dios xlakata xlimasiyalh tuku xaxlikana. Akxni xkawaninita xlakata «ni lakwan nchixkuwin, chu nti akgskgawinankgoy» nema xlaktlawaputunkgolh xaxlikana tamasiy, apóstol wanilh pi tuku xkanajlalh kajwatiya anta xtakilhtilh «xtatsokgnun Dios», uma wamputun, xTachuwin Dios (2 Timoteo 3:15).

Pero, wi tiku nawankgo pi tiku kaʼakgskgawikanit wa tiku kanajlanikgo Dios chu Biblia. Pero, maski makgapitsi ni kanajlaputunkgo, lhuwa tuku kinkalimasiyaniyan pi anan chatum Malakatsukina, chu Biblia xlikana wa Dios tiku matsokgninalh (Romanos 1:18-25; 2 Timoteo 3:16, 17; 2 Pedro 1:19-21). *

Wa xlakata, talakaskin nalikgalhtawakgayaw Biblia xlakata ni nakinkaliʼakgskgawikanan «wantu wanikan tastakat [o takatsin], maski ni wa» (1 Timoteo 6:20, 21). Chuna tlawakgolh tiku xlamakgo kBerea, akgtum kachikin niku Pablo xlichuwinama Dios, tiku «xlipaks xtapaxuwankan ntimakgamakglhtinankgolh xtachuwin Dios». Xlakan ni tunkun kanajlakgolh tuku kawanilh Pablo wata «chali chali xlakputsakgoy ntatsokgnun» xlakata xkatsikgolh pi komo xlikana tuku xkamasiyanima (Hechos 17:11).

Chu ¿akinin? Ni kapekuaw, kaʼakxilhwi komo xaxlikana tuku kanajlayaw. Xlakata wa Biblia kinkastakyawayan: «Wampi paks naputsananiyatit» (1 Tesalonicenses 5:21). Chu akxni ksputmaja xapulana siglo apóstol Juan tsokgnalh: «Ni xlipaks kakanajlanikgotit yuma wanti wankgoy pi kgalhikgoy xtalakapastakni Dios, wampi wata pulh kaliukxilhkgotit wa lapi yuma talakapastakni wantu xlakan kgalhikgoy xlikana wa xtalakapastakni Dios» (1 Juan 4:1). Xlikana, maski akgtum tamasiy tasiya pi Dios malakatsukinit, xlakaskinka pulana naʼakxilhaw tuku wan xTachuwin Dios xlakata nakatsiyaw komo xlikana uma tamasiyat (Juan 8:31, 32).

Katlawa tuku katsinipat

Akxni akxilhnitawa, ¿tuku talakaskin natlawayaw? Santiago kstalanina Cristo wa: «Nalakgachixkuwiyatit ntachuwin, ni kaj xman wa nakgaxpatatit, mpala kaj naʼakstutakgskgawiyatit» (Santiago 1:22). Chuna, akxni akxilhnitawa tuku xlikana masiya Biblia, ni kaj chuna natamakgxtakgaw: talakaskin nakgalhakgaxmataw tuku kinkawaniyan Dios chu ni nalakatsalayaw xlimapakgsin.

Kaʼakxilhwi la tlakg nitlan tawilama xtayatkan latamanin tiku kinkastilikgoyan. Tasiya pi Satanás tlawanit pi lu lhuwa latamanin nalakpuwankgo pi tlan nalakatsalakgo xlimapakgsin Dios chu nitu nakakgspula. Pero xlakan ¡lu xlikana taʼakgskgawikgonit! Wa xlakata apóstol Pablo katsokgnanilh uma tastakyaw kstalaninanin Cristo: «Ni titakgskgawiyatit; xampi wa Dios, [...] [«ni la katiʼakgskgawiw», NM]; xampi xlipaks wa ntu xchalh nchixku kxlatamat, na wa nakimakgalay» (Gálatas 6:7).

Tiku lakgapaskgo xtamasiyat Cristo pero ni tlawakgo tuku katsinimakgo xtachuna «nchixku xatuntuj» nema wililh liʼakxilhtit Jesús. Uma chixku xakstu takgskgawilh akxni lakpuwa pi tlan xtlawalh xchik kmuntsaya o kakukujni chu tliwakga xtayalh. Xtachuna la Quijote, akgskgawilh xtalakapastakni. Wa xlakata lu xlakaskinka pi akinin nalitaxtuyaw la «nchixku akgskgalalh», «wa nti ntimapulhulh [o tlawalh] xchik kxokgspun akgtum sipij». ¿La tlan chuna natlawayaw? Ni kajwatiya nakuentajtlawayaw xtamasiyat Biblia, wata namastayaw talakaskin pi nakinkapulalinan kkilatamatkan (Mateo 7:24-27).

[Notas nema wilakgo kpágina]

^ párr. 18 Tlakg nakatsiya xlakata uma klibros ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? chu La Biblia... ¿la Palabra de Dios, o palabra del hombre?, tlawakgonit xtatayananin Jehová, xaʼespañol.

[Epígrafe xla página 20]

¿Xaxlikana tuku akxilhaw?

Kata 1930, chatum tiku xtlawa dibujo xalak Suecia wanikan Oscar Reutersvärd, katlawalh dibujos nema kalilakgapaskan figuras imposibles. Kʼuma página wi akgtum dibujo nema lichuwinamaw. Akxni naʼakxilha tasiya pi xaxlikana, maski ni chuna. Pero akxni liwana naʼakxilhaw, nakatsiyaw pi wi tuku limaklakaskinkanit xlakata liʼakgskgawiputunkan kilakgastapukan chu kintalakapastaknikan.

Pero, ni kajwatiya umakgolh dibujo kinkalimasiyaniyan pi kinkaʼakgskgawiyan tuku akxilhaw. Titaxtunita akgtiy mil kata, akxni Biblia wa: «Kuintaj kakatlawakantit mpi ti ni nakaliakgskgawiyan wantu ni kgalhiy xlakgasi ntachuwin [...], sampi wa yuma nkaj [...] [«xtalismanin», NM] nchixkuwin mintilhanitancha, kaj wa xtachuna wa lantla nkaj xachunata ntalakapastakna xala katuxawat, wampi ni wa lantla xtamasiyun nCristo» (Colosenses 2:8).

Tiku tsokgli uma versículo xkatsi tuku xlichuwinama xlakata na xakgskgawikanit. Chu tlan nawanaw xaskgalala xwanit chu nila lakapala xʼakgskgawika, xlakata liwana xmasiyaninit chatum makgalhtawakgana xla takanajla tiku lhuwa xlakgapaskan chu xkatalalin tiku xkgalhikgo limapakgsin (Hechos 22:3).

Pero, Saulo xalak Tarso, xlakpuwan pi xkamalakgaxokgeka tiku ni chuna xkanajlakgo chu tiku na ni xkgalhikgo xtalismaninkan chuna la xla xkgalhi. Xlakata lu liwana xkatsi tuku xkanajla chu limapakgsin nema maxkikgolh tiku xpulalinkgo xtakanajlakan judíos, chu xlakata na xlakpuwan pi wa Dios tiku xliyawanit uma taskujut, tsukulh kaputsastalani kstalaninanin Cristo xlakata nakatamaknu kpulachin tiku ni xmakgxtakgputunkgolh xtakanajlakan. Asta na makgtayanalh akxni makgnika chatum judío nema xlimawakamaka pi xwaninit Dios tuku nitlan (Hechos 22:4, 5, 20).

Pero, makgtayaka chu katsilh tuku lakgati Dios chu tuku ni lakgati. Akxni akxilhli pi nitlan tuku xtlawama, Saulo lakgpalilh xtalakapastakni chu tuku xtlawama. Chu alistalh lilakgapaska Pablo, xʼapóstol Jesucristo. Xlikana, akxni katsilh pi xakgskgawikanit, katatayalh xaxlikana takanajla (Hechos 22:6-16; Romanos 1:1).

Chuna la Pablo, uku lhuwa latamanin tiku xlikana katsiputunkgo xlakata Dios, kanajlakgo tamasiy nema ni xaxlikana nema tlan natamalakxtumiyaw la dibujos nema kawanikan figuras imposibles: takanajla nema maski tlan tasiya, ni wa tuku masiya Biblia (Proverbios 14:12; Romanos 10:2, 3). Pero, xatapaxuwan makglhtinankgonit tamakgtay xlakata naputsananikgo xtakanajlakan chu naʼakxilhkgo tuku tlawakgo takanajla nema kgalhikgo (Mateo 7:15-20). Akxni tlakg katsinikgo tuku masiya Biblia, lakgpalikgo xtalakapastaknikan chu nialh tlawakgo tuku nitlan xlakata namakgapaxuwakgo Dios.

¿Chu wix? ¿Nachuna natlawaya la apóstol Pablo chu naputsananiya xTachuwin Dios xlakata nakatsiya komo mintakanajla xaxlikana? Komo chuna tlawaputuna, xtatayananin Jehová tlan namakgtayakgoyan xlakata chuna natlawaya.

[Epígrafe xla página 19]

Grabado de Doré