Kgawasa, xTachuwin Dios kapulalin

«Tlakg skgalala kawanti, tlakg kakatsinini tuku tlan.» (PRO. 4:5)

1, 2. 1) ¿Tuku makgtayalh Pablo xlakata ni xtlawalh tuku nitlan? 2) ¿Tuku natlawaya xlakata skgalala nawana chu liwana naʼakgatekgsa tuku tlan?

«AKXNI ktlawaputun tuku tlan, wata tuku nitlan ktlawaputun.» ¿Katsiya tiku lichuwinalh uma? Wa apóstol Pablo. Maski Pablo lu xpaxki Jehová, xmin kilhtamaku tuwa xmakgkatsi natlawa tuku tlan. ¿La xlimakgkatsi? Pablo wa: «¡Kgoxota akit!» (Rom. 7:21-24, NM). ¿Nachuna akgspulayan? ¿Minkilhtamaku  tuwa makgkatsiya natlawaya tuku tlan chu wa xlakata nitlan makgkatsiya chuna la apóstol Pablo? Komo chuna makgkatsiya, wix na tlan natlawaya la Pablo. Maski tuwa xmakgkatsi natlawa tuku tlan, tayanilh chu wix na tlan natayaniya.

² Pablo tlan tlawalh tuku tlan xlakata mastalh talakaskin napulalin kxlatamat «xatlan tamasiyun» nema masiyalh Cristo (2 Tim. 1:13, 14). Skgalala wa chu akgatekgsli la tlan xlakkaxtlawalh xtaʼakglhuwit chu liwana xlakapastakli akxni wi tuku xtlawalh. Jehová na tlan namakgtayayan xlakata liwana nakatsiya tuku lu tlan natlawaya (Pro. 4:5). Anta kBiblia, Dios maxkiyan tlakg xatlan tastakyaw (kalikgalhtawakga 2 Timoteo 3:16, 17). Kaʼakxilhwi makgapitsi tastakyaw xalak Biblia nema namakgtayan tlakg tlan nakatalalipina minatlatni, la nakuentajtlawaya tumin chu ni natlawaya tuku nitlan akxni miʼakstu wila.

Biblia kapulalin xlakata nakatalalipina mifamilia

3, 4. ¿Tuku xlakata max tuwa namakgkatsiya nakakgalhakgaxpata minatlatni chu tuku xlakata maxkikgoyan lhuwa limapakgsin?

³ Max tuwa makgkatsiya nakakgalhakgaxpata minatlatni. ¿Tuku xlakata? Max xlakata ni lakaskina wi tiku namapakgsiyan. Putum chuna titaxtuyaw akxni stakmawku. Pero, xlakata wix antiyaku katawila minatlatni, talakaskin nakakgalhakgaxpata (Efe. 6:1-3).

⁴ Wantuku namakgtayayan xlakata nakakgalhakgaxmatniya, kalakpuwanti pi wix xatlat, chu lakaskina nakgalhakgaxmatnikana. Pero max namin kilhtamaku namakgkatsiya la Beatriz, * tiku kgalhi 18 kata, xla wa: «[Kinatlatni] nialh lakapastakkgo pi na lakgkgawasan xwankgonit. Ni lakgatikgo nakwan tuku klakpuwan, chu ni kimaxkikgo talakaskin naktlawa tuku ktlawaputun... chu la aktsinajku kiliʼaxkilhkgo». Chuna la Beatriz max nalakpuwana pi ni maxkikana talakaskin natlawaya tuku tlawaputuna. Pero max wi tuku ni maxkikgoyan talakaskin natlawaya xlakata paxkikgoyan. Nachuna komo minatlatni kstalaninanin Cristo, katsikgo pi namaxkikgo kuenta Jehová komo ni liwana nakuentajtlawakgoyan (1 Tim. 5:8).

5. ¿Tuku nakitaxtuniyan komo nakakgalhakgaxpata minatlatni?

⁵ Uma tuku titaxtupat tlan natamalakxtumiyaw la tiku aktsu aktsu xokgotilha tuku tamawa: komo naxokgonan akxni lakgchan, tlakg lakapara namaxkiparakan tuku natamawaputumpara. Wix kalaklipiniya minatlatni, uma wamputun nakakgalhakgaxpata chu nakamaxkiya kakni (kalikgalhtawakga Proverbios 1:8). Komo liwana namakgantaxtiya tuku wanikgoyan, tlakg namaxkikgoyan talakaskin miʼakstu nalakpuwana tuku natlawaya (Luc. 16:10). Pero komo ni lu nakakgalhakgaxpata, max nialh katilimakgxtakgkgon nalaksaka natlawaya tuku natlawaputuna.

6. ¿La kamakgtayakgo xanatlatni xkamanan xlakata nakgalhakgaxmatnankgo?

⁶ Natlatni, pulaktu la tlan nakamakgtayayatit minkamanan nakgalhakgaxmatnakgo, talakaskin pi wixin nawiliyatit liʼakxilhtit. Akxni wixin xatapaxuwan makgantaxtiyatit xlimapakgsin Jehová, naʼakxilhkgo pi xlimapakgsin Dios ni laktuwa. Uma nakalimakgtaya xlakata ni lu tuwa naʼakxilhkgo tuku kalimapakgsiyatit (1 Juan 5:3). Nachuna, kBiblia lichuwinan akxni Jehová kamaxkilh talakaskin xlakskujnin nawankgo tuku xlakpuwankgo (Gén. 18:22-32; 1 Rey. 22:19-22). Nachuna wixin xanatlatni kakamaxkitit talakaskin minkamanan nawankgo tuku lakpuwankgo akxni wi tuku lichuwinanatit.

7, 8. 1) ¿Tuku tuwa makgkatsikgo lhuwa lakgkgawasan chu laktsuman? 2) ¿Tuku namakgtayayan xlakata namakgamakglhtinana tastakyaw?

⁷ Makgapitsi lakgkgawasan chu laktsuman lakpuwankgo pi xnatlatnikan malakatsalikgo akxni kastakyawakgo chu wa xlakata tuwa makgkatsikgo nakakgalhakgaxmatkgo. Max nachuna lakpuwankgo la Craig, uma tuku wa: «Kintse xlenkgalhin xkinkuentajtlawama la  chatum policía [...] kaj xakxilhputun tuku nitlan xaktlawalh».

⁸ Minkilhtamaku xalaknatlatni kakilhnikgo xkamanankan xlakata max wi tuku nitlan tlawakgolh. Chuna la talichuwinan kBiblia, akxni wi tiku kinkastakyawayan nitlan limakgkatsiyaw, maski kinkastayawakanan xlakata xlikana tlawaw tuku ni xlilat (Heb. 12:11). Kgawasa, ¿tuku namakgtayayan xlakata napaxtikatsiniya akxni nastakyawakana? Pulana kalakapastakti pi tiku stakyawaman paxkiyan (Pro. 3:12). Lakaskinkgo tlan nalikatsiya chu ni nakgalhiya lixkajni talismanin. Chu xlakan katsikgo pi komo ni nastakyawakgoyan xkitaxtulh xtachuna la nipara tsinu paxkikgoyan (kalikgalhtawakga Proverbios 13:24). Nachuna, wix kajku stakpat chu lhuwa tuku katsinipat wa xlakata natlawaya tuku nitlan maski ni lakaskina. Wa xlakata, akxni minatlatni nawanikgoyan tuku nitlan tlawa, wata tlakg tlan liwana nakakgaxmatniya. Komo chuna natlawaya lhuwa tuku lu xlakaskinka nakatsiniya, «[nakgalhiya liskgalala] tlakg tlan nixawa nakgalhiya plata [...]; chu na tlakg tlan nixawa oro» (Pro. 3:13, 14).

9. ¿Tuku tlakg tlan natlawaya xlakata ni nakasitsiniya minatlatni?

⁹ Xlikana, namin kilhtamaku minatlatni natlawakgo tuku nitlan (Sant. 3:2). Akxni nastakyawakgoyan max namin kilhtamaku ni liwana nalakapastakkgo tuku nawanikgoyan (Pro. 12:18). ¿Tuku xlakata chuna tlawakgo? Max lhuwa tuku lilakgaputsakgo, o xlakata akxilhkgo pi tlawaya tuku ni xlilat chu lakpuwankgo pi nitlan la makgastakmakgon. Pero tlakg tlan nialh kalakapastakti tuku lakpuwana pi nitlan tlawanikgon minatlatni, wata kakapaxtikatsini xlakata lu makgtayaputunkgoyan. Komo namakgamakglhtinana tastakyaw, namakgtayan akxni lankata nawana.

10. ¿Tuku namakgtayayan nakakgalhakgaxpata chu namakglhtinana xtastakyaw minatlatni?

¹⁰ ¿Tuku na namakgtayayan xlakata nakakgalhakgaxpata minatlatni chu namakgamakglhtinana xtastakyaw? Kakatsini la liwana nakatachuwinana. ¿La natlawaya? Pulana liwana nakakgaxpatniya. Biblia waniyan «liwana kakgaxpatti», pero «ni lu lakapara nachuwinana» chu «ni lu lakapara nasitsiya» (Sant. 1:19, NM). Wa xlakata nitu kawanti, ni kasitsi chu kakgaxpatti tuku nawanikgoyan minatlatni. Liwana kakgaxpatti tastakyaw chu ni wa kaʼakxilhti la nawanikgoyan. Alistalh liwana kakawani pi akgatekgsti tuku skinimakgon natlawaya. Chuna nakatsikgo pi kakgaxpatni. Pero, komo kawaniputuna tuku xlakata wi tuku wanti o tlawa. Tlakg tlan «nitu kawanti», wata alistalh nakawaniya akxni tlawanitata tuku limapakgsikgon (Pro. 10:19). Akxni naʼakxilhkgo pi kakgalhakgaxmatni, na nakgaxmatnikgoyan. Komo nalakapastaknana la chatum tiku lankata, nalimasiyaya pi pulaliman xTachuwin Dios.

Biblia kapulalin xlakata la namaklakaskina tumin

11, 12. 1) ¿Tuku kinkawaniyan Biblia xlakata la naʼakxilhaw tumin chu tuku xlakata? 2) ¿La tlan namakgtayakgoyan minatlatni xlakata liwana nalimaklakaskina mintumin?

¹¹ Akgtum versículo xalak Biblia wan: «Tumin [...] litamakgtayakan», pero tunkun na kinkawaniyan pi liskgalala tlakg tlan (Ecl. 7:12). Maski xTachuwin Dios kinkawaniyan xlakaskinka naʼakxilhaw tumin, na kinkawaniyan pi ni napaxkiyaw, xlakata lu nitlan tuku nakitaxtu. Akgtum cuchillo lu stakaka tlan nalimaklakaskin chatum tiku tlawa liwat xlakata wi tuku nalilakchuku o na tlan nalimaklakaskin chatum tiku nitlan likatsi xlakata wi tuku nalitlawani achatum. Tumin nachuna: kamakgtaya tiku liwana maklakaskinkgo, pero chuna la wan Biblia Hua Xasasti Talaccaxlan, (edición 1999), tiku «puwan xkgalhikgolh lhuwa tumin», lu nitlan, xlakata makglhuwa tlawa pi nialh nakatalalinkgo xʼamigos, xfamilia o asta nialh talalinkgo Dios. Alistalh «lhuwa likgalhikgo[...] ntalipuwan» (kalikgalhtawakga 1 Timoteo 6:9, 10).

¹² ¿Tuku natlawaya xlakata liwana nalimaklakaskina  mintumin? Salomón wa pi «wantiku xaskgalala kgaxmata tuku masiyanikan, chu tiku akgatekgsa liwana katsini» uma wamputun tiku putsa tiku nastakyawa (Pro. 1:5). Wa xlakata kakaskini minatlatni namakgtayakgoyan natsokgwiliya la namaklakaskina mintumin. Chuna tlawalh chatum tsumat wanikan Anna, uma tuku wan: «Kintlat kimasiyanilh naktsokgwili la naklimaklakaskin kintumin chu kkatsinilh pi lu xlakaskinka liwana nakkatsini la naklimaklakaskin kintumin». Xtse na lhuwa tuku masiyanilh: «Kimasiyanilh naktamawa tuku tlakg xʼaktuju». Anna kinkawaniyan pi xnatlatni lu makgtayakgolh: «Kkatsinilh liwana naklakkaxwili la naklimaklakaskin kintumin, kkuentajtlawa chu niti klaklini. Wa xlakata nitu klitaʼakglhuwi».

13. ¿Tuku tlan natlawaya xlakata ni nalaktlawapiya tumin?

¹³ Xlakata ni lhuwa nalaklipina tumin, kuentaj natlawaya ni akglakgwa tuku natamawaya chu ni natamawanana kaj xlakata nakalimasiyaniya pi kgalhiya tumin. ¿Tuku namakgtayayan xlakata ni kaj akglakgwa nalaktlawa tumin? Kuenta natlawaya. Chuna tlawa Ellena, tiku kgalhi tsinu liwaka puxum kata: «Akxni kan katapaxialhnan kiʼamigas, klakkaxwili la xlilhuwa tumin naklaktlawa chu ni kmalakatsali. [...] Tuku na kimakgtaya wa akxni kan tamawanan ni kkataʼan tiku laktlawamikgo tumin chu putsakgo tuku tlakg aktuju chu ni tamawakgo tuku pulana akxilhkgo».

14. ¿Tuku xlakata kuenta natlawaya xlakata ni “nakgalhiputuna lhuwa tumin”?

¹⁴ Maski kkilatamatkan xlakaskinka natlajayaw tumin chu namaklakaskinaw, Jesús wa pi kajwatiya nakgalhikgo xaxlikana tapaxuwan «tiku katsikgo pi lakaskinkgo tuku xla Dios» (Mat. 5:3, NM). Chu makatsininalh pi akxni “kgalhiputunkan lhuwa tumin” masputu tuku xla Dios (Mar. 4:19, TXS, 1999). Wa xlakata, ¡lu xlakaskinka namastaya talakaskin napulalinan Biblia chu naʼakxilha tumin chuna la xlilat!

Biblia kapulalin akxni miʼakstu wila

15. ¿Niku lakpuwana pi tlakg naliʼakxilhkana komo namakgatsankgananiya Dios?

¹⁵ ¿Niku lakpuwana pi tlakg liʼakxilhkana komo namakgatsankgananiya Dios? ¿Akxni wi tiku tawila o akxni miʼakstu wila? Akxni wila kʼescuela o niku skuja, lu kuentajtlawapat xlakata ni namakgatsankganiya Dios. Xlakata kuenta tlawaya mintakanajla. Pero akxni ni kuentajtlawapat, nialh skgalalh tawilaya chu max lakapala nalakatsalaya tuku wan Biblia.

16. ¿Tuku namakgtayayan nakgalhakgaxpata Jehová maski akxni miʼakstu wila?

¹⁶ ¿Tuku namakgtayayan xlakata putum kilhtamaku nakgalhakgaxmata Jehová maski miʼakstu wila? Nalakapastaka pi tuku natlawaya tlan namakgapaxuwa o namakgalipuwan Dios (Gén. 6:5, 6; Pro. 27:11). Xlakata chuna la wan Biblia, Jehová “makgtayaputunan” (1 Ped. 5:7, NM). Jehová lakaskin pi nakgalhakgaxpata xlakata tlan nakitaxtuniyan (Isa. 48:17, 18). Makgasa lu lipuwa akxni israelitas ni kgalhakgaxmatkgolh xtastakyaw (Sal. 78:40, 41). Pero, katsiyaw pi wantiku lu makgapaxuwalh wa palakachuwina Daniel, xlakata chatum  ángel wanilh «chixku tiku lu lipaxkiputu» (Dan. 10:11). ¿Tuku xlakata Dios lu xpaxki? Xlakata Daniel ni makgatsankgananilh akxni xkatawi amakgapitsi chu akxni xakstu xwi (kalikgalhtawakga Daniel 6:10).

17. ¿Tukuya takgalhskinin militlawat xlakata talakgastan?

¹⁷ Komo ni makgatsankgananiputuna Dios akxni miʼakstu wila, xlakaskinka namasiyaniya “mintalakapastakna», uma wamputun «nakatsiy[a] ntu ni xatlan, chu ntu xatlan». Alistalh “nalimasmaniya” mintalakapastakna, wamputun putum kilhtamaku natlawaya tuku tlan (Heb. 5:14). Kalichuwinaw la akxni lakpuwana komo akgtum takilhtlin limin tuku nitlan, akgtum película o akgtum sitio xla Internet. Wantuku namakgtayayan xlakata nalaksaka tuku xaʼakgstitum chu nalakgmakgana talakgalhin wa natlawaya uma takgalhskinin: «¿Tuku nakimatlawi tuku naklaksaka? ¿Nakimakgtaya xlakata tlakg naklakgalhamaninan, o naklipaxuwa “xlakata tuku nitlan kitaxtuni achatum”?» (Pro. 17:5). «¿Nakimakgtaya xlakata nakpaxki tuku tlan chu nakxkajni tuku nitlan?» (Amós 5:15.) Wantuku natlawaya akxni miʼakstu wila, nalimasiya tuku tlakg xlakaskinka akxilha (Luc. 6:45).

18. ¿Tuku militlawat komo xatsekg tlawapat talakgalhin, chu tuku xlakata?

¹⁸ Pero ¿komo na xatsekg tlawapat tuku nitlan? Kalakapastakti: «Tiku matsekga xtalakgalhin nitlan kitaxtuniyacha, pero tiku wan chu nialh chuna tlawa nalakgalhamankan» (Pro. 28:13). ¡Lu nitlan komo chuntiya xtlawa tuku nitlan chu “xmakgalipuwanti xasantujlani kSpiritu Dios”! (Efe. 4:30.) Komo tlawanita talakgalhin, xlakaskinka nawana. Nawaniya Dios, minatlatni chu naʼakxilha pi nitlan tuku tlawa. Lakgkgolotsin xalak congregación tlan namaxkikgoyan lhuwa tamakgtay. Apóstol Santiago wan pi talakaskin «lakgkgolun nti mpuxkunankgoy [«kcongregación», NM], na wa napalakaskinkgo kxʼoracionkan kxtukuwini nkimPuchinakan naʼakmawakay aceite. Na watiya yuma oración ntu nkgalhiy ntakanajla, namalakgtaxtiy ntatatla, na wa nkimPuchinakan namapaksay, natakiy, chu lapi xkgalhilh ntalakgalhin, natamatsankgananiy» o natapatikan (Sant. 5:14, 15, TXS, 1999). Xlikana pi komo nawana talakgalhin nema tlawa namaxanana chu nalipatinanaw. Maski chuna, ni kapekuanti chu tlan naskina tamakgtay, xlakata ni nakgalhiya lhuwa taʼakglhuwit chu tlan namakgkatsiya akxni tlan nakgalhiparaya mintalakapastakni (Sal. 32:1-5).

Kamakgapaxuwa Jehová

19, 20. ¿La lakaskin Jehová pi namakgkatsiya chu tuku militlawat xlakata chuna nakitaxtu?

¹⁹ Jehová wa «Dios xapaxuwana» chu na lakaskin pi kapaxuwa (1 Tim. 1:11, NM). Xla lu paxkiyan. Maski amakgapitsi ni katsikgo la xlilhuwa liskujpat xlakata natlawaya tuku tlan pero Jehová katsi, xlakata akxilhma putum tuku tlawapat. Pero ni kaj wa akxilhputun tuku nitlan tlawapat, wata kaj makgtayaputunan natlawaya tuku tlan. Xlikana, Jehová akxilhma tuku lama xlikalanka Katiyatni xlakata «nalimaklakaskin xlitliwakga xlakata nakamakgtaya tiku xatakgatsin xnaku likakninanikgo» (2 Cró. 16:9).

²⁰ Xlakata putum tuku akxilhwi, kamasta talakaskin napulalinan xTachuwin Dios chu kalilatapa xtastakyaw.Chuna nakgalhiya liskgalala chu tlan nalakkaxtlawaya taʼakglhuwit chu nakatsiya tuku natlawaya maski lu tuwa. Chu ni kajwatiya nakamakgapaxuwaya minatlatni chu Jehová, na lu xatapaxuwan nalatapaya.

[Notas nema wilakgo kpágina]

¿La xkgalhtinanti?

• ¿Tuku nakamakgtaya lakgkgawasan chu laktsuman namakglhtinankgo xtastakyaw chu nakakgalhakgaxmatkgo xnatlatnikan?

• ¿Tuku xlakata xlakaskinka ni lhuwa nakgalhiputuna tumin?

• ¿Tuku namakgtayayan ni namakgatsankgananiya Jehová maski miʼakstu wila?

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 13]

¿Ni katimakgatsankganani Dios maski miʼakstu wila?