Katamakgtayaw kxtukuwani Jehová
Katamakgtayaw kxtukuwani Jehová
«Chu nakmasta talakaskin naʼakgataxtu [...] akgtum kachikin nema ni tlankajwa [...] chu xlikana nalitamakgtayakgo xtukuwani Jehová.» (SOF. 3:12)
1, 2. ¿Tuku xtachuna «lanka un chu sen» nema nakalakgchin putum latamanin?
MAX milh kilhtamaku, akxni niku makgat kila chu tsukulh min lanka un chu sen max xmima chijit, o tejet chu pit tamakgtayaya kxtankilhtin akgtum aktsu chiki. Pero uma nitu xkinkamakgtayan komo lu lipekua unama chu senama.
2 La uku, talakatsuwima atanu tuku na lu lipekua. Lu lipekua asta tlan xmasputulh putum latamanin. Xtachuna la akxni min “lanka un chu sen”. Chuna nala, putum latamanin chuna napatikgo «xalanka xkilhtamaku Jehová». Pero la uku wi niku tlan natamakgtayayaw (kalikgalhtawakga Sofonías 1:14-18). ¿Tuku kilitlawatkan xlakata tlan nalitamakgtayayaw akxni namin «kilhtamaku xla lipekua xtasitsi Jehová»?
Akxni xlamakgolh israelitas analh xtachuna «laklanka un chu sen»
3. ¿Tuku xtachuna la «un chu sen nema pixlanka makasanan» kalakgchilh Israel?
3 Xkilhtamaku Jehová nalitsuku akxni nakamalakgsputukan putum ni xaxlikana takanajla. ¿Tuku litamakgtay anan? Nakinkamaxkiyan xatakgalhtin tuku titaxtukgolh xkachikin Dios. Palakachuwina Isaías, tiku latamalh ksiglo VIII akxni nina xmin Jesús, tamalakxtumilh tuku Jehová xʼama kalimalakgaxokge pulakkaw laklanka familias xalak Israel nema xmakgxtakgkgonit Dios xtachuna la akgtum «un chu sen nema pixlanka makasanan» chu niti la xmachokgolh (kalikgalhtawakga Isaías 28:1, 2). Uma tuku wa Isaías ni makgas kilhtamaku titaxtulh kgantaxtulh, kkata 740 akxni Asiria akgchipalh Israel, nema na xlilakgapaskan Efraín xlakata tlakg xalanka familia xwanit.
4. ¿La patilh Jerusalén kkata 607 «xalanka xkilhtamaku Jehová»?
4 Akxni xtitaxtunit akglhuwa kata akxni Israel tiku xmakgxtakgonit Jehová, mimpa atanu «xalanka xkilhtamaku Jehová». Kata 607, kJudá chu kJerusalén niku xtapakgsikgo na kamalakgaxokgeka xlakata na xmakgxtakgkgonit xaxlikana takanajla. Babilonios kamalakgaxokgekgolh chu Nabucodonosor xkapulalima. Judá xputsanit tamakgtay niku «nixaxlikana putatsekgni», xtamakgtay Egipto. Pero ni kamakgtayalh. Xtachuna akxni min lhuwa chijit, babilonios malakgsputukgolh ama «putatsekgni» (Isa. 28:14, 17).
5. ¿Tuku naʼakgspula xkachikin Dios akxni namasputukan nixaxlikana takanajla?
5 Uma xalanka xkilhtamaku nema kalakgchilh Jerusalén limasiya tuku naʼakgspula la uku tiku kaj wankgo pi kstalaninanin Cristo. Nachuna nakamalakgsputukan tiku naʼakgataxtukgo chu tapakgsikgo «nTlanka [...] Babilonia» tamapakgsin xlikalanka kakilhtamaku xla nixaxlikana takanajla. Akxni kamasputukanit nawan, na nakamasputukan putum tiku tapakgsinikgo Satanás. Pero xkachikin Dios nalakgtaxtu xlakata wa Jehová lipawankgonit nakamakgtaya (Apo. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21).
Niku tlan nalitamakgtayayaw chu natamakgtaya kintakanajlakan
6. ¿La tekgsaw tamakgtay akinin xlakskujnin Jehová?
6 La uku, kxaʼawatiya kilhtamaku kstalaninanin Cristo tlan naputsayaw tamakgtay. ¿Tuku kilitlawatkan? Xlakata Jehová nakuentajtlawa kintakanajlakan, talakaskin pi “nalakpuwanaw kxtukuwani” chu nakakninaniyaw na xatapaxuwan naskujniyaw (kalikgalhtawakga Malaquías 3:16-18). Xlikana, liwana katsiyaw pi ni kajwatiya talakaskin nalakpuwanaw kxtukuwani. Biblia liwana kinkawaniyan pi «xampi xlipaks wanti xmapakuwilh xtukuwini nkimPuchinakan [Jehová], naʼakgaputaxtuy» (Rom. 10:13). Chuna la wan uma texto, xlakata nalakgtaxtuyaw kilikakninanitkan xtukuwani Dios. Lhuwa tiku tlan xtapuwankan akxilhkgo pi akinin kstalaninanin Cristo ni xtachuna likatsiyaw la tiku ni kgalhakgaxmatkgo Dios, xlakata “lakpuwanaw kxtukuwani” chu xliputum kinakujkan skujnaniyaw xlakata akinin xTatayananin.
7, 8. ¿La lakgtaxtukgolh kstalaninanin Cristo kxapulana siglo, chu tuku na xtachuna kilitlawatkan akinin?
7 Akxni Jehová kinkawaniyan pi tlan nalakgtaxtuyaw ni kajwatiya kinkamaxkiyan tuku lakaskinaw kkintakanajlakan. Na kinkawaniyan pi nakinkalakgmaxtuyan. Chuna kinkamasiyaniyan tuku tilalh kata 66 akxni xminita Jesús, akxni soldados xalak Roma akgchipakgolh Jerusalén chu xkapulalima Cestio Galo. Jesús xwanita: «Wa yuma nkilhtamaku [xla lanka takatsanajwat] namaktsuwikan» (Mat. 24:15, 16, 21, 22). Uma tuku xwankanit kgantaxtulh akxni soldados amparakgolh xlakata xmakgstilikgonita Jerusalén. Akxni chuna lalh xaxlikana kstalaninanin tlan lakgtaxtunikgolh uma talakgaputsit, nema xwankanit pi xʼama min, nema xtatsokgtawilanit pi “tachixkuwitat [o latamanin] xlakgtaxtukgolh”. Chuna lalh, taxtukgolh Jerusalén chu tiku na lakatsu xwilakgolh makgapitsi patakutkgolh kgalhtuchokgo Jordán chu kitatsekgkgolh kasipijni nema lakatsu xwilakgolh.
8 Tlan nawanaw pi chuna la titaxtukgolh kstalaninanin Cristo kxapulana siglo nachuna wilaw la uku tiku skujniyaw Dios. Xlakan ankgolh niku Jehová kawanilh natatsekgkgo, chu akinin nachuna kilitlawatkan. Pero ni talakaskin wi niku naʼanaw tatsekgaw, xlakata wilaw xlikalanka katiyatni. Maski chuna, xkachikin Dios, tiku “nkalaksakkanit” chu xcompañeros tiku ni kamakgxtakgkgo nalakgtaxtukgo akxni nakamasputukan nixaxlikana kstalaninanin Cristo komo nalitamakgtayakgo Jehová chu xkachikin, nema kBiblia tamalakxtumikan akgtum sipi.
9. ¿Tiku lakaskinkgo pi xtukuwani Dios nialh natamaklakaskin? Kalichuwinanti pulaktum nema litasiya.
9 Tiku nixaxlikana takanajla, lu kaminini pi nialh makgas nakamalakgsputukan, xlakata xkuentajkan pi lhuwa latamanin nitu katsikgo xlakata Dios, chu nipara tsinu akxilhputunkgo xtukuwani. Kkata 500 asta 1500 akxni xminita Jesús kʼEuropa kaniwa xwilikan xtukuwani Dios, xwilikan akgtati letra xahebreo, kalilakgapaskan Tetragrámaton, chu akxni matitaxtikanita kʼatanu tachuwin umakgolh wilikan YHWH (o JHVH). Na xwi ktumin, libros, biblias, kmakgapitsi chiki chu asta ksikulan xla católicos chu xla protestantes. Pero la uku, klhuwa Biblias chu niku na xwi xtukuwani Dios nialh kawilikan. La uma, kʼmaktum carta nema malakgachaka 29 xla junio kata 2008 tiku pulalinkgo Católicos tsokgwilikgolh xlakata xtukuwani Dios pi nialh xlimaklakaskinka Tetragrámaton wata xwilika «Malana». Vaticano mastalh limapakgsin pi nialh xmaklakaskinka xtukuwani Dios chu nipara xlimaklakaskinka akxni kilhtlinikan, chu akxni xkgalhtawakganikgolh Dios. Chu makgapitsi pulalinanin xla atanu takanajla, na ni liwana kamasiyanikgo millones latamanin tiku xaxlikana Dios.
Dios kakuentajtlawa tiku santujtlawakgo xtukuwani
10. ¿La tasantujtlawa la uku xtukuwani Dios?
10 Xtatayananin Jehová santujtlawakgo xtukuwani, tlan lichuwinankgo chu limaklakaskinkgo nixawa atanu takanajla nema anan. Dios kapaxki tiku lipawankgo xtukuwani, chu natlawa tuku natalakaskin xlakata nakasikulunatlawa chu nakakuentajtlawa. Dios liwana kalakgapasa «tiku putsakgo xtamakgtay» (Nah. 1:7; Hech. 15:14).
11, 12. ¿Tiku ni makgxtakgkgolh Dios kJudá, chu tiku nachuna tlawakgonit kinkilhtamakujkan?
11 Maski makgasa atsinu putum judíos makgxtakgkgolh xaxlikana takanajla, xwilakgolh makgapitsi «tiku putsakgolh xtamakgtay Jehová» (kalikgalhtawakga Sofonías 3:12, 13). ¿La kakitaxtunilh latamanin akxni Dios kamalakgaxokgelh Judá xlakata ni xkanajlanikgo? Lakgtaxtukgolh akxni babilonios akgchipakgolh Judá chu lhuwa kachilinka. Makgapitsi tiku xlamakgolh kʼama kachikin nema xmakgxtakgnit Dios, wa Jeremías, Baruc chu Ébed-mélec. Amakgapitsi maski kachilinka kBabilonia, ni makgxtakgkgolh Dios. Alistalh kkata 539 akxni nina xmin Jesús medos chu persas, nema xkapulalima Ciro akgchipakgolh Babilonia. Chu ni lhuwa kilhtamaku titaxtulh Ciro mapakgsinalh pi judíos xtaspitparakgolh kxkachikinkan.
12 Chuna la xlichuwinanit Sofonías, Jehová kalakgmaxtulh tiku xʼamakgolh matsukiparakgo xaxlikana takanajla chu lu lipaxuwalh xpalakatakan (kalikgalhtawakga Sofonías 3:14-17). Umakgolh tachuwin na kgantaxtuma kinkilhtamakujkan. Kkata 1919 Jehová kalakgmaxtulh kxaLanka Babilonia tiku akgstitum kstalaninanin Cristo nema xkalaksakkanit. Chu la uku lu lipaxuwa xpalakatakan.
13. ¿Tukuya lakgtaxtut lipaxuwamakgolh latamanin tiku lamakgolh xlikalanka Katiyatni?
13 Kstalaninanin tiku kgalhimakgolh nalatamakgo xliputum kilhtamaku kKatiyatni na kalakgmaxtukanit kxaLanka Babilonia chu kxtamasiy nema ni xaxlikana (Apo. 18:4). Wa xlakata la uku tlakg liwana kgantaxtuma tuku wan Sofonías 2:3: «Kaputsatit Jehová, wixin tiku tlan likatsiyatit kkatiyatni». Xlikana la uku wilakgolh tiku tlan likatsikgo xlikalanka katiyatni tamakgtayakgo kxtukuwani Jehová maski max kʼakgapun o katiyatni nalatamakgo.
Xtukuwani Jehová ni kaj akgtum litamakgtay
14, 15. 1) ¿Tuku limaklakaskinkgonit makgapitsi xtachuna la kaj akgtum litamakgtay? 2) ¿Tuku ni naʼakxilhaw la kaj akgtum litamakgtay?
14 Wantiku xlamakgolh akxni xlama Jeremías xlakpuwankgo pi templo akgtum litamakgtay xlakata nitu xkatlawanikgolh xtalamakgasitsin (Jer. 7:1-4). Xtitaxtunita lhuwa kata israelitas xlakpuwankgo pi arca xla talakkaxlan xkamakgtaya akxni xʼankgo kguerra (1 Sam. 4:3, 10, 11). Akglhuwa siglos titaxtulh Constantino el Grande nachuna lakpuwa. Xlakpuwan pi xlakata tlan xtamakgtayakgolh kguerra matsokgninalh uma letras kxʼescudos xsoldados kji chu rho, umakgolh tachuwin litsuku xtukuwani «Cristo». Nachuna mapakgsina Gustavo II Adolfo xalak Suecia, tiku pulalilh guerra de los Treinta Años, limaklakaskilh akgtum litamakgtay niku xtsokgwilikanit uma tukuwani «Iehova».
15 Xlikana akxni demonios katlawanikgo tuku nitlan makgapitsi xlakskujnin Dios litamakgtayakgonit akxni pixlanka mapakuwikgo Jehová. Pero nikxni nalakpuwanaw pi wantuku kgalhi xtukuwani Dios lakapala nakinkamakgtayakgoyan. Uma ni wamputun pi chuna litamakgtayakan xktukuwani Jehová.
La natekgsaw tamakgtay la uku
16. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata tlan natawila kintakanajlakan?
16 La uku, tamakgtaya kintakanajlakan kxkachikin Dios (Sal. 91:1). Jehová limaklakaskin «skujni xalipaw chu xaskgalala» chu lakgkgolotsin xalak congregaciones xlakata nakinkawanikgoyan ni nakinkapasayan xtayatkan xalak kakilhtamaku nema tlawa pi Dios nialh nakinkamakgtayayan (Mat. 24:45-47, NM; Isa. 32:1, 2). Kalakpuwaw, makglhuwata kinkawanikanan ni lhuwa tuku nakgalhiputunaw, chu la kinkamakgtayanitan uma tastakyaw xlakata tlan natawila kintakanajlakan. Na chuna makglhuwata kinkawanikanitan ni nalhkititnanaw xlakata uma natlawa pi nialh katiskujnaniw Jehová. Chuna la wan Biblia: «Wantiku lhkititnankgo chuna nakaʼakgspula la wantiku laktsakat; pero wantiku nakinkgaxmatni tlan natawila chu nitu katilipekualh xlakata max wi tuku naʼakgspula» (Pro. 1:32, 33, Biblia de América). Xlakata nalipaxuwayaw tamakgtay nema Dios kinkamaxkiyan lu kilikuentajtlawatkan nitu nalimaxkajwaniyaw kilatamatkan.
17, 18. ¿Tuku kalimakgtayakan millones latamanin xlakata nalitamakgtayakgo kxtukuwani Jehová?
17 Na kalilakpuwaw la skujni xalipaw makglhuwa kinkamalakapastakayan xlakata nalichuwinanaw xalakwan xalaksasti tamakatsin xlakata Tamapakgsin xlikalanka Katiyatni, chuna la kinkawanin Jesús (Mat. 24:14; 28:19, 20). Sofonías lichuwinalh tuku xʼama lakgpalikgo latamanin xlakata tlan xlitamakgtayakgolh xtukuwani Dios: «Akxni ama kilhtamaku nakkalilakgpalini xtachuwinkan akgtum xatlan tachuwin, xlakata xputumkan namapakuwikgo Jehová chu akxtum naskujnanikgo» (Sof. 3:9).
18 ¿Tuku wamputun «xatlan tachuwin»? Wantuku xaxlikana xlakata Jehová chu xtalakaskin, wa nema talichuwinan kBiblia. Limaklakaskinaw uma xatlan tachuwin akxni kalitachuwinanaw latamanin xlakata xTamapakgsin Dios chu la natasantujtlawa xtukuwani. Na lichuwinanaw akxni kawaniyaw latamanin pi nachan kilhtamaku akxni natasiya pi wa Dios lakgchan namapakgsinan chu tasikulunalin nema namakglhtinankgo tiku akgstitum skujnanikgo Dios. Lhuwa tiku maklakaskinaw uma tachuwin o idioma chu lhuwa tiku katekgsmaw tiku «namapakuwikgo Jehová chu akxtum naskujnanikgo». Xlikana, la uku millones latamanin xlikalanka Katiyatni putsakgo xtamakgtay Jehová (Sal. 1:1, 3).
19, 20. ¿Tuku nitlan kakitaxtunilh Israelitas xlakata putsakgolh «putatsekgni nema ni xaxlikana»?
19 Latamanin xalak kakilhtamaku lhuwa tuku litaʼakglhuwikgo, min kilhtamaku makgkatsikgo pi nila katilakkaxtlawakgolh xtaʼakglhuwitkan. Akxni nialh katsikgo tuku natlawakgo, kaskinikgo tamakgtay lakchixkuwin tiku na lakgalhinanin. O lakpuwankgo pi mapakgsinanin nakalakkaxtlawanikgo xtaʼakglhuwitkan, chuna la tlawakgolh israelitas akxni kskinikgo tamakgtay kachikin nema lakatsu xwilakgolh. Chuna la lalh makgasa, wantuku lipawankgo kaj nitu katikamakgtayalh. Nipara política chu nipara Naciones Unidas tlan nalakkaxtlawa putum xtaʼakglhuwitkan latamanin. Xlikana pi kaj nitu makgtayanan nalipawanaw tuku lakkaxwilikgonit latamanin chu política. Xlikana pi Biblia xkalimapakuwinita nixaxlikana putatsekgni, «putatsekgni xla taʼakgsanin». Chu lhuwa tuku xlakata ni nakalipawanaw, xlakata putum tiku nalipawankgo nitu katikamakgtayalh (kalikgalhtawakga Isaías 28:15, 17).
20 Nialh makgas, akxni namin xkilhtamaku Jehová, namakamin la akxni min chijit kKatiyatni. Akxni nachin lisputni, nituku katikalimakgtayalh maski nakgalhikgo putatsekgni nema nitu katlawani bombas chu putum tuku kgalhikgo lakchixkuwin nema litamakgtayakgo. Chuna wan Isaías 28:17, «wa chijit namalakgsputu putatsekgni nema ni xaxlikana chu chuchut nalitatsama xputatsekgnikan».
21. ¿Tuku tlan namakglhtinanaw komo chuna nalatamayaw la wan texto xla kata 2011?
21 La uku Jehová wa tiku nakinkamakgtayayan, chu chuntiya nakinkamakgtayayan akxni namin lisputni nema talakatsuwima. Tlan nawanaw pi asta tukuwani Sofonías santujtlawa Dios xlakata wamputun «Jehová Matsekgnanit», uma limasiya pi kajwatiya Jehová tiku xlikana makgtayanan. Wa xlakata lu tlan pi texto xla kata 2011 takilhtitnit kSofonías 3:12 chu wan: Katamakgtayaw kxtukuwani Jehová. Chuna la akxilhmaw, la uku xkilhtamaku naputsayaw xtamakgtay Dios chu lu nalipawanaw (Sal. 9:10). Putum kilhtamaku kalakapastakwi pi xTachuwin Dios liwana kinkawaniyan pi: «Xtukuwani Dios xtachuna akgtum torre nema tliwakglh wi. Anta tatsekga tiku akgstitum chu makgtayakan» (Pro. 18:10).
Wantuku kililakapastakatkan
• ¿La nalitamakgtayayaw kxtukuwani Jehová la uku?
• ¿Tuku xlakata ni nalipawanaw «putatsekgni nema ni xaxlikana»?
• ¿Tiku xlikana nakinkamakgtayayan chuna la wan Biblia?
[Takgalhskinin]
[Epígrafe xla página 13]
Wa uma texto xla kata 2011: Katamakgtayaw kxtukuwani Jehová (Sofonías 3:12)
