Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Xlakaskinka kaʼakxilhwi tamakgaxtokgat nema kinkamaxkinitan Dios

Xlakaskinka kaʼakxilhwi tamakgaxtokgat nema kinkamaxkinitan Dios

Xlakaskinka kaʼakxilhwi tamakgaxtokgat nema kinkamaxkinitan Dios

«Chixku namakgxtakga xtlat chu xtse chu ni namakgxtakga xpuskat, chu kaj akgtum makni nawankgo.» (GÉN. 2:24)

1. ¿Tuku xlakata Jehová lu nalakgachixkuwiliyaw?

JEHOVÁ makilhtsukilh tamakgaxtokgat, wa xlakata kililakgachixkuwilitkan. Biblia wan pi wa Tiku mastay «xlipaks wa ntlan [tamaskiwin], chu ntu aktanks» xlakata wa kiMalakatsukinakan, kiMapakgsinakan chu kinTlatkan xalak akgapun (Sant. 1:17; Apo. 4:11). Xlakata lu kinkapaxkiyan lhuwa tuku kinkamaxkiyan (1 Juan 4:8). Chuna, putum tuku kinkamasiniyan, kinkaskiniyan chu kinkamaxkiyan kaj kilitlankan chu xlakata xatapaxuwan natawilayaw (Isa. 48:17).

2. ¿Tuku kawanilh Jehová xtlawakgolh Adán chu Eva?

2 Biblia wan pi tamakgaxtokgat wa tuku kinkamaskiwin Dios (Rut 1:9; 2:12). Akxni kamamakgaxtokgli Adán chu Eva, liwana kawanilh tuku xtlawakgolh xlakata xatapaxuwan xtawilakgolh (kalikgalhtawakga Mateo 19:4-6). Komo xtikgalhakgaxmatkgolh, xatapaxuwan xtitawilakgolh putum kilhtamaku. Pero lu nitlan tuku tlawakgolh, ni kgalhakgaxmatkgolh Dios chu lu nitlan kakitaxtunilh (Gén. 3:6-13, 16-19, 23).

3, 4. 1) ¿La lhuwa latamanin nitu liʼakxilhkgo tamakgaxtokgat chu Jehová? 2) ¿Tukuya liʼakxilhtit nalichuwinanaw kʼuma artículo?

3 Akxni wi tuku lakkaxwilikgo kxtamakgaxtokgatkan makgapitsi nipara tsinu lakpuwankgo natlawakgo tuku Dios lakgati chuna la xapulana kinatlatnikan. Wilakgolh tiku nitu liʼakxilhkgo tuku Dios lakkaxwilinit o tlawakgo tuku xlakan lakpuwankgo pi tlan (Rom. 1:24-32; 2 Tim. 3:1-5). Ni akgatekgsputunkgo pi tamakgaxtokgat xtamaskiwin Dios wa xlakata akxni ni maxkikgo kakni, ni maxkimakgolh kakni Jehová tiku malakatsukilh tamakgaxtokgat.

4 Asta makgapitsi kstalaninanin Cristo nialh akxilhkgo tamakgaxtokgat chuna la akxilha Jehová. Makgapitsi lamakgxtakgkgo o lakxtlawakgo xtamakgaxtokgatkan kxlakatin mapakgsinanin, maski ni wa xlakata tuku wan Biblia pi tlan nalalimakgxtakga. ¿Tuku tlan natlawakgo xlakata ni nalamakgxtakgkgo? ¿La nakamakgtaya tuku wan Dios kʼGénesis 2:24 xlakata tlan nalatalalinkgo? Chu tiku tamakgaxtokgputunkgo, ¿tuku tlan natlawakgo xlakata tlan nakakitaxtuni? Wantuku nakinkamakgtayayan wa naʼakxilhaw xliʼakxilhtit pulaktutu tamakgaxtokgat nema lichuwinan Biblia chu xatapaxuwan latamakgolh. Limasiyakgolh pi xlakata nikxni nalamakgxtakga lu xlakaskinka nalakgachixkuwilikan Jehová.

Kaliskujwi xlakata ni namakgxtagknanaw

5, 6. ¿Tuku lu nitlan titaxtukgolh Zacarías chu Elisabet, chu tuku makglhtinankgolh xlakata nikxni lamakgxtakgkgolh?

5 Zacarías chu Elisabet xwilakgolh kJudá, xtamakgaxtokgkgonit chu putum kilhtamaku xtlawakgonit tuku tlan. Xchatiykan putsakgolh pi tiku xtatamakgaxtokgkgolh lu kskujniputulh Dios. Zacarías sacerdote xwanit chu liwana xmakgantaxti xtaskujut chu xchatiykan xliskujkgo xlakata liwana xmakgantaxtikgolh xLimapakgsin Dios. Lhuwa tuku xkgalhikgo nema xlipaxtikatsinikgo Dios. Pero komo wix xtikalakgapaxialhnanti tunkun xakxilhti pi wi tuku xkatsankgani: ni xkgalhikgo kamanan. Elisabet nila xkgalhi kamanan, xchatiykan xlinkgoya kata (Luc. 1:5-7).

6 Makgasa kʼIsrael lu xlakaskinka xʼakxilhkan kgalhikan kamanan chu familias lhuwa kamanan xkgalhikgo (1 Sam. 1:2, 6, 10; Sal. 128:3, 4). Chu chatum israelita tlan xlakxtlawalh xtamakgaxtokgat komo xpuskat nila xkgalhi kskgata. ¡Lu nitlan tuku xkatlawanikan lakpuskatin! Pero Zacarías ni chuna tlawalh, xla nikxni makgxtakgli Elisabet. Xchatiykan nikxni lakpuwankgolh pi tlan lakapala xlakxtlawakgolh xtamakgaxtokgatkan. Maski nitlan xlimakgkatsikgo xlakata ni la xkgalhikgo kamanan, chuntiyaku akxtum liwana skujnanikgolh Jehová. Titaxtulh kilhtamaku Jehová kasikulanatlawalh, tlawalh pi tlan xkgalhikgolh chatum kgawasa akxni lakkgolotsina xwankgonit (Luc. 1:8-14).

7. ¿Tuku titaxtulh Elisabet nema limasiyalh pi ni xmakgxtakga xchixku?

7 Elisabet na limasiyalh pi ni xmakgxtakgnan. Xlakata akxni lakachilh kskgata, xchixku nila xchuwinan, xlakata ni kanajlalh tuku wanilh xʼángel Jehová. Pero Zacarías max wi la wanilh xpuskat pi xʼángel Jehová xwaninit pi aktsu kgawasa xʼamaka wanikan Juan. Akxni xtalakatsu chu xparientes xlakaskinkgo pi aktsu skgata xwanika xtachuna xtlat, Elisabet tlawalh tuku xwaninit xchixku chu wa: «Ni wa xtukuwini; Juan nawanikan» (Luc. 1:59-63).

8, 9. 1) ¿La kamatliwakglha tiku tamakgaxtokgkgonit akxni ni lamakgxtakga? 2) ¿La tlan nalalimasiyani pi ni lamakgxtakga tiku tamakgaxtokgkgonit?

8 Chuna la Zacarías chu Elisabet, la uku tiku tamakgaxtokgkgonit na kgalhikgo taʼakglhuwit chu talakgaputsit. Pero talakaskin pi ni nalamakgxtakga xlakata putum kilhtamaku xatapaxuwan natawilakgo. Tiku limasiyani pi lakgati achatum, akxilhkan tiku ni lhakganankgonit chu tiku laʼakgskgawi, uma tuku tlawa pi nialh tlan nalatalalinkgo chu nialh nalalipawankgo. Chu akxni nialh lalipawankgo, ni makgas kilhtamaku titaxtu sputa tapaxkit. Tlan nawanaw pi akxni ni lamakgxtakgkgo xtachuna la akgtum patsaps nema listiliwilikan akgtum chiki chu makgtayanan xlakata niti natanu chu nitu nakatlawanikan tiku anta wilakgolh. Akxni tiku tamakgaxtokgkgonit ni laʼakgskgawi, lalipawan chu lawani tuku makgkatsikgo, uma tlawa pi tlakg nalapaxkikgo. Chuna la akxilhmaw, lu xlakaskinka ni nalamakgxtakgkan.

9 Jehová wanilh Adán: «Chixku namakgxtakga xtlat chu xtse chu ni namakgxtakga xpuskat» (Gén. 2:24). Uma texto masiya pi akxni wi tiku tamakgaxtokga, talakgpali tuku tlakg xlakaskinka akxilha, natlawa pi natalakgpali la katalalin xʼamigos chu xparientes. Nila tlakg xlakaskinka nakaʼakxilha xparientes chu xʼamigos, xlakata tiku tatamakgaxtokgli wa tiku tlakg xlakaskinka xliʼakxilhat. Xchatiykan matsukimakgolh akgtum familia, wa xlakata ni namastakgo talakaskin pi xnatlatnikan namakgtanukgo akxni wi tuku tlawaputunkgo o kgalhikgo taʼakglhuwit. Lu xlakaskinka lu tlan nalatalalin. Wa uma tuku Jehová lakkaxwilinit.

10. ¿Tuku nakamakgtaya tiku tamakgaxtokgkgonit xlakata ni nalamakgxtakgkgo?

10 Akxni ni lamakgxtakgkan lu makgtayanan asta maski tiku tatamakgaxtokgnit tiku ni xtatayana Jehová. Chatum tala tiku chuna wi, wan: «Lu kpaxtikatsini Jehová xlakata kimasiyaninit nakmasta talakaskin nakinpulalin kinchixku chu nakmaxki kakni. Xlakata nikxni kmakgxtakgnan, tipuxamatujun kata xatapaxuwan kwilaw chu klamaxkiyaw kakni» (1 Cor. 7:10, 11; 1 Ped. 3:1, 2). Xlikana, xlakata tiku tamakgaxtokgkgonit tlan natawilakgo talakaskin naliskujkgo. ¿Tuku tlan natlawaya xlakata tiku tamakgaxtokga nalipawanan? Kaputsa la nalimasiyaniya chu nawaniya pi tlakg xlakaskinka liʼakxilha chu pi ni anan atanu tiku tlakg xlakaskinka. Kaliskujti xlakata niti chu nitu namakgtanu kmilatamatkan (kalikgalhtawakga Proverbios 5:15-20). Kaʼakxilhti tuku wankgolh Ron chu Jeannette, tiku liwaka puxumakukitsis kata tamakgaxtokgkgonit chu xatapaxuwan wilakgolh: «Xatapaxuwan kwilaw xlakata ni klamakgxtakgaw chu ktlawayaw tuku kinkaskiniyan Dios».

Akxni akxtum skujaw matliwakglha tamakgaxtokgat

11, 12. ¿La akxtum skujkgolh Áquila chu Priscila 1) kxchikkan? 2) kxtaskujutkan? 3) akxni xlichuwinankgo Dios?

11 Akxni apóstol Pablo xlichuwinan xʼamigos Áquila chu Priscila, xkalichuwinan xchatiykan. Xlakata akxtum kskujkgo liwana limasiya tuku xwamputun Dios akxni wa pi puskat chu chixku «kaj akgtum makni nawankgo» (Gén. 2:24). Xlikana xchatiykan akxtum kskujkgo, xlamakgtayakgo kxchikkan chu na akxtum kskujnikgo Dios. Akxni Pablo xlimakgtumku kilalh kCorinto, Áquila chu Priscila linkgolh kxchikkan xlakata anta xtamakgaxtakgli, chu max ni lhuwa kilhtamaku Pablo anta xlakkaxwili la naskujni Dios. Alistalh akxni ankgolh kʼÉfeso limaklakaskinkgolh xchikkan xlakata anta natlawakan tamakxtumit chu akxtum kamakgtayakgolh tiku aku xtsukumakgolh kgalhtawakgakgo, la Apolos, xlakata tlakg xtliwakglhli xtakanajlakan (Hech. 18:2, 18-26). Alistalh akxni Áquila chu Priscila tiku lu tlan kskujnikgo Dios ankgolh kRoma anta na mastakgolh talakaskin pi kxchikkan natatlawa tamakxtumit. Alistalh taspitparakolh kʼÉfeso, chu anta chuntiyaku kamatliwakglhkgolh natalan (Rom. 16:3-5).

12 Nachuna Áquila chu Priscila na xtlawakgo laktsu chiki nema xlitlawakan xuwa chu akxtum xtaskujkgo Pablo. Unu akxilhparayaw pi Áquila chu Priscila akxtum kskujkgo, chu ni kaj xlatlajaputun chu xlakilhni (Hech. 18:3). Pero tuku xtlawa pi tliwakga xtawi xtamakgaxtokgatkan wa pi xlimaxtukgo kilhtamaku akxtum kskujnikgolh Dios. Chu maski kCorinto, kʼÉfeso o kʼRoma xtawilakgolh, xkalilakgapaskan la «[...]skujnin kxtaskujut nCristo Jesús» (Rom. 16:3). Chuna, kaniwa niku xʼankgo, xchatiykan xmakgtayanankgo xlakata xtalichuwinalh xTamapakgsin Dios.

13, 14. 1) ¿Tuku tlawa pi natalakxtlawa tamakgaxtokgat? 2) ¿Tuku tlan natlawakgo tiku tamakgaxtokgkgonit xlakata tlan nalatalalinkgo xtachuna «kaj akgtum makni nawankgo»?

13 Xlikana tiku tamakgaxtokgkgonit tlakg tlan latalalin akxni watiya tuku lakapastakkgo natlawakgo (Ecl. 4:9, 10). Lu nitlan pero uku lhuwa tiku tamakgaxtokgkgonit ni lhuwa kilhtamaku akxtum tawilakgo. Lhuwa horas limaxtukgo xlakata naskujkgo. Amakgapitsin lakgamakgat niku ankgo skujkgo chu amakgapitsi ankgo atanu kachikin xlakata tlan nakamalakgachanikgo tumin xfamilia. Asta akxni wilakgolh kxchikkan kaj akstu tawilakgo, makgapitsi kaj akxilhkgo televisión, wi tuku tlawakgo nema lu lakgatikgo, kgamanankgo, lakgatikgo videojuegos o Internet. ¿Chuna lama kminchik? Kaputsatit tuku tlan akxtum natlawayatit, max tlan akxtum natlawayatit liwat, napuchakgananatit, nakapalhnanit, o nakakuentajtlawayatit milakkaman o minatlatnikan nema linkgoya kata.

14 Tuku tlakg xlakaskinka wa pi akgatunu semana akxtum nakakninaniyatit Dios. Nalikgalhtawakgayatit texto xala chali chali chu nakakninaniyatit Dios kfamilia uma nakamakgtayayan watiya la nalipimputunatit milatamatkan chu tuku natlawaputunatit. Na tlan akxtum napinatit lichuwinanatit Dios, chu precursores nawanatit. ¿Tlan chuna xtlawa maski kaj ni lhuwa kilhtamaku, max akgtum papaʼ, akgtum kata o liwaka? (Kalikgalhtawakga 1 Corintios 15:58.) Chatum tala chu xchixku tiku na precursor xwanit wan: «Akxni xaklichuwinanaw Dios xtlawa pi tlan akxtum xaktawilaw chu tlan xakkgalhchuwinaw. Xlakata kinchatiykan xakkamakgtayaputunaw latamanin nalakgapaskgo Dios, xakʼakxilha pi lu tlan xakskujaw. Chu tlakg tlan xaktalalin, ni kaj xlakata kinchixku xwanit, wata tlakg xatlan kiʼamigo xakliʼakxilha». Wixin na akxtum miliskujatkan xlakata namakgantaxtiyatit nema lu xlakaskinka tlawaputunatit. Akxni chuna natlawayatit, naʼakxilhatit pi tuku wixin lakaskinatit, tuku tlakg xlakaskinka akxilhatit chu tuku tlawayatit chuna la natitaxtutilha kilhtamaku watiya tuku natlawaputunatit. Chuna la Áquila chu Priscila, na “kaj akgtum makni nawanatit”, xlakata tuku lakpuwananit, tuku makgkatsiyatit chu tuku tlawaputunatit.

Xlakaskinka kaʼakxilhwi tuku xla Dios kkilatamatkan

15. ¿Tuku talakaskin xlakata tiku tamakgxtokgkgonit napaxuwakgo? Kawanti tuku xlakata chuna kgalhtinana.

15 Jesús lu liwana xkatsi tuku tlakg xlakaskinka: pulana nawilikgo Jehová ktamakgaxtokgat. Chu xʼakxilhnit akxni Jehová kamamakgaxtokgli xapulana latamanin. Nachuna xʼakxilhnit la lu xpaxuwakgo Adán chu Eva akxni xkgalhakgaxmatkgo Dios. Na xʼakxilhnit tuku nitlan kitaxtulh akxni ni kgalhakgaxmatnankgolh. Wa xlakata xkamasiyani amakgapitsin, tuku xwanit xTlat nema tatsokgtawilanit kʼGénesis 2:24, chu alistalh kawanipa: «Ntu Dios makxtum tlawalh, ni kamapapitsilh nchixku» (Mat. 19:6). Asta la uku, xlakata tlan xatapaxuwan natawilakgo tiku tamakgaxtokgkgonit wa nakgalhakgaxmatkgo Jehová. José chu María xnatlatni Jesús chuna tlawakgolh, kinkawilinikgon lu tlan liʼakxilhtit.

16. ¿La limasiyakgolh José chu María pi lu xlakaskinka xʼakxilhkgo tuku xla Dios?

16 Akxni José kajku kskinit María, lu tlan xlikatsini. Akxni katsilh pi María xʼama kgalhi kskgata, lu lakgalhamalh, maski xʼángel Dios nina xwaninit tuku xlanit (Mat. 1:18-20). Chu akxni xtamakgaxtokgkgonitta, kgalhakgaxmatkgolh tuku kalimapakgsilh césar nachuna makgantaxtikgolh xLimapakgsin Moisés (Luc. 2:1-5, 21, 22). Maski kaj José xliʼanat xwanit xalaklanka tamakxtumit nema xtlawakan kJerusalén, María akgatunu kata na xkataʼan amakgapitsi xfamilia (Deu. 16:16; Luc. 2:41). Chuna, xchatiykan lu xliskujkgo xlakata namakgapaxuwakgo Jehová chu xlimasiyakgo pi lu xlakaskinka xʼakxilhkgo tuku xla Dios. Wa xlakata Jehová kalaksakli nakuentajtlawakgo xKgawasa akxni stakli unu kKatiyatni.

17, 18. 1) ¿La limasiyakgo tiku tamakgaxtokgkgonit pi pulana wilikgo Jehová? 2) ¿La kamakgtaya tuku xla Dios tiku tamakgaxtokgkgonit?

17 ¿Nachuna skujnaniyatit Dios la José chu María? Akgtum liʼakxilhtit, akxni wi tuku lu xlakaskinka tlawaputunatit, ¿putsayatit xtastakyaw Biblia, skiniyatit xtamakgtay Jehová chu alistalh na kgalhskinatit natalan tiku tliwakga wi xtakanajlakan? ¿Kaj miʼakstukan lakaxtlawaputunatit mintaʼakglhuwitkan o kgalhskinatit mimparientes chu amigos la nalakkaxwiliyatit? ¿Makgantaxtiyatit tastakyaw nema masta skujni xatalipaw xlakata familia? ¿O wa tlawayatit tuku talismani niku staknitantit o tuku tlawakgo xalak kakilhtamaku? ¿Akxtum kgalhtawakgayatit chu tlawayatit oración, lakkaxwiliyatit la naskujnaniyatit Dios chu lichuwinanatit tuku tlakg xlakaskinka xlitlawat mifamilia?

18 Ray, tiku tipuxamakaw kata tamakgaxtokgnit chu lu xatapaxuwan wilakgolh wan: «Nikxni kgalhinitaw taʼakglhuwit nema ni klakkaxtlawanitaw, xlakata putum kilhtamaku kliʼakxilhaw pi Jehová makgtanuma “ktasiw nema lakgakgantutu”»(kalikgalhtawakga Eclesiastés 4:12). Nachuna lakpuwankgo Danny chu Trina: «Xlakata akxtum kskujnaniyaw Dios, kintamakgaxtokgatkan tlakg tatliwakglha chali chali». Chu liwaka puxamakutati kata tamakgaxtokgkgonit chu lu paxuwakgo. Komo pulana wiliyaw Jehová ktamakgaxtokgat xla nakinkamakgtayayan tlan nakinkakitaxtuniyan chu lu lhuwa nakinkasikulunatlawayan (Sal. 127:1).

Putum kilhtamaku kamaxkiw kakni tamakgaxtokgat

19. ¿Tuku xlakata Dios lakkaxwililh tamakgaxtokgat?

19 Lhuwa lakchixkuwin chu lakpuskatin lakpuwankgo pi tuku tlakg xlakaskinka akxni tamakgaxtokgkgo, wa xakstukan napaxuwakgo. Pero kstalaninanin Cristo ni chuna lakpuwankgo. Katsiyaw pi Jehová lakkaxwililh tamakgaxtokgat xlakata chuna tlan xmakgantaxtilh tuku lakapastaknit natlawa (Gén. 1:26-28). Komo Adán chu Eva lu xlakaskinka xtiʼakxilhtkgolh uma tuku kamaxkilh Dios, la uku Katiyatni akgtum paraíso xwa, ni xanalh tuku nitlan, xatapaxuwan xtawilakgolh latamanin chu putum kskujnikgolh Dios.

20, 21. 1) ¿Tuku xlakata xasanto kiliʼakxilhatkan tamakgaxtokgat? 2) ¿Tuku nalichuwinanaw semana nema aku mima?

20 Putum kstalaninanin Cristo katsiyaw pi tamakgaxtokgat tlan limalankiyaw Jehová (kalikgalhtawakga 1 Corintios 10:31). Chuna la akxilhwi, ni lamakgxtakgkan, akxtum tuku tlawakan chu skujnanikan Dios, makgtayanan xlakata tlakg tlan nalatalalinkgo tiku tamakgaxtokgkgonit. Komo tamakgaxtokgputunaw o matliwakglhputunaw o ni lakaskinaw kalakxlalh kintamakgaxtokgatkan, xasanto kiliʼakxilhatkan tamakgaxtokgat, xlakata wa Dios tiku lakkaxwililh. Komo liwana nakatsiyaw uma, namakgantaxtiputunaw tastakyaw xalak Biblia akxni wi tuku nalaksakaw natlawayaw kkinchikkan. Chuna nalimasiyayaw pi lu xlakaskinka akxilhaw tamakgaxtokgat chu namaxkiyaw kakni tiku lakkaxwililh, kinTlatikan xalak akgapun.

21 Xlikana, Jehová ni kajwatiya kinkamaskiwinitan tamakgaxtokgat. Nachuna ni kajwatiya tamakgaxtokgat limin tapaxuwan. Artículo nema aku mima naʼakxilhaw atanu lu tlan tamaskiwin nema Dios kinkamaxkinitan: akxni ni tamakgaxtokgnitaw.

¿La xkgalhtinanti?

• ¿La kamakgtaya kstalaninanin Cristo tiku tamakgaxtokgkgonit ni nalamakgxtakga?

• ¿Tuku xlakata tatliwakglha tamakgaxtokgat akxni akxtum skujkgo?

• ¿La tlawakgo tiku tamakgaxtokgkgonit xlakata naskujnanikgo Dios?

• ¿La limasiyayaw pi maxkiyaw kakni tiku Malakatsukilh tamakgaxtokgat?

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 17]

Akxni wi tuku akxtum tlawakgo tiku tamakgaxtokgkgonit kamakgtaya tlan nalatalalin