Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Kalimasiyaw pi skgalalh wilaw

Kalimasiyaw pi skgalalh wilaw

Kalimasiyaw pi skgalalh wilaw

«Wixin, [skgalalh] katawilatit; xampi wa Xkam nchixku, namin akxni yama hora ni kgalhkgalhipatit.» (MAT. 24:44)

1, 2. 1) ¿Tuku nala nema lichuwinan Biblia chu tlan natamalakxtumiyaw akxni xkanan tantum tigre? 2) ¿Tuku kilitlawatkan xlakata ni nakinkamalakgsputukanan?

AKGLHUWA kata, chatum tiku tlawa pi animales tlan natalalinkgo latamanin limalakgastaninalh la katakgaman tigres de Bengala chu nitu tlawanikgolh. Xla wa: «Tuku tlakg xlakaskinka kakxilha wa tlan naktalalin animal». Pero 3 xla octubre kata 2003, tantum tigre xasnapapa nema xkgalhi 172 kilos, kaj xalan atsinu ni makgnilh, chuna litasiyalh pi ni xlikana tlan xlatalalinkgo maski chuna xtasiya. Nipara tsinu xlakpuwan pi xʼama tlawani tuku nitlan.

2 Uma tuku lalh liwana limasiya tuku Biblia wa pi xʼama tlawa «animal» o lapanit, chu wa xlakata talakaskin pi skgalalh natawilayaw (kalikgalhtawakga Apocalipsis 17:15-18). Biblia lichuwinalh pi, maski nila kanajlakan, lapanit nema xaspinini chu «nkgankaw akgalokgot» uma kilhchanima Naciones Unidas chu mapakgsinanin, namalakgsputukgo tiku na tapakgsikgo kxkakilhtamaku Satanás. ¿Tiku chuna nakaʼakgspula? Putum nixaxlikana takanajla nema anan kkakilhtamaku, chu tamalakxtumikan chatum puskat tiku stay xmakni, nema lilakgapaskan Babilonia xaLanka. Ni katsiyaw tukuya kilhtamaku chu tukuya hora chuna nala uma tuku lu nitlan (Mat. 24:36). Kaj watiya katsiyaw pi kaj xalan chuna nala chu nialh lhuwa kilhtamaku tsankga (Mat. 24:44; 1 Cor. 7:29). Akxni masputukanita nawan nixaxlikana takanajla, namin Cristo xlakata nakamasputu tiku nitlan likatsikgo chu nakalakgmaxtu kstalaninanin tiku ni makgxtakgkgo. Wa xlakata lu xlakaskinka skgalalh natawilayaw (Luc. 21:28). Tuku nakinkamakgtayayan skgalalh natawilayaw wa nalilakapastakaw xlatamatkan makgapitsi xlakskujni Dios tiku skgalalh tawilakgolh chu wa xlakata akxilhkgolh la kgantaxtulh tuku Dios xwanit. ¿Nachuna natlawayaw la xlakan tlawakgolh?

Chuna la Noé, skgalalh katawilaw

3. ¿Tuku xlakata tuwa xwanit liwana naskujni Dios Noé?

3 Noé limasiyalh pi skgalalh xwi xlakata naʼakxilha la xkgantaxtulh tuku Dios xwanit maski lu lixkajni tuku xlama kxkilhtamaku. ¡Kaj kalakpuwanti taʼakglhuwit nema kgalhilh! Ángeles tiku nialh kgalhakgaxmatkgolh Dios, la chixkuwin wankgolh chu tatawilakgolh lakstlan lakpuskatin. Akxni tatalakgxtumikgolh lakpuskatin maski ni chuna xlitlawatkan xwanit, xkamanan nema kgalhikgolh «lakgtliwakgan» wankgolh ni xtachuna la amakgapitsi, chu xlimaklakaskinkgo xlitliwakga xlakata nakatlawanikgo tuku nitlan amakgapitsin (Gén. 6:4). Umakgolh lu laklanka lakchixkuwin nema lu nitlan xlikatsikgo lhuwa xmasputunankgo. Latamanin nachuna tsukukgolh lakpuwankgo chu tlawakgolh tuku nitlan, lixkajni tsukukgolh likatsikgo. Wa xlakata, kiMalanakan tiku lakgchan namapakgsinan, Jehová lakkaxwililh pi xʼama malakgsputu uma xalixkajni kakilhtamaku (kalikgalhtawakga Génesis 6:3, 5, 11, 12). *

4, 5. ¿Tuku lama la uku nema xtachuna la akxni xlama Noé?

4 Jesús lichuwinalh pi kkinkilhtamakujkan xtachuna xʼama wan la akxni xlama Noé (Mat. 24:37). Kawiliw akgtum liʼakxilhtit, niti la nawan pi ni xlikana pi demonios kamatlawikgo tuku nitlan latamanin (Apo. 12:7-9, 12). Xlikana pi la uku demonios nialh la lakchixkuwin litaxtukgo chuna la akxni xlama Noé. Pero chuntiyaku kamatlawikgo tuku nitlan lakgkgawasan chu tiku linkgoya kata. Maski latamanin ni katsikgo, demonios tiku lakgatikgo xalaklixkajni talakgxtumit lipaxuwakgo akxni akxilhkgo pi lhuwa tiku kaʼakgchipakgonit nachuna tlawakgo (Efe. 6:11, 12).

5 Xtachuwin Dios wan pi Akgskgawini «makgnina» chu «xpuchina kalinin» (Juan 8:44; Heb. 2:14, Hua Xasasti Talaccaxlan, 1999). Uma espíritu nema ni lakgalhamanan ni la kamakgni latamanin. Pero katsi la kaʼakgskgawi, tamaknu kxnakujkan chu kxtalakapastaknikan nixatlan tayat. Jehová ni lakgati tuku lu ni tlan lama chuna la akxni xlama Noé chu nikaj chuna natamakgxtakga wi tuku natlawa, ¿ni xlikana?

6, 7. ¿La limasiyakgolh Noé chu xfamilia pi xpekuanikgo chu xkanajlanikgo Dios?

6 Akxni chalh kilhtamaku, Jehová wanilh Noé pi xʼama limin akgtum munkaklat xlakata «putum tuku staknan ay chalh xlisputni» (Gén. 6:13, 17). Ama kilhtamaku mapakgsilh katlawalh akgtum lanka arca, xtachuna akgtum lanka caja. Noé chu xfamilia tunkun tsukukgolh tlawakgo arca. Kgalhakgaxmatkgolh Dios chu chuna limasiyakgolh pi skgalalh xwilakgolh akxni Dios xkamalakgaxokgelh latamanin. ¿Tuku kamakgtayalh xlakata xtlawakgolh tuku Dios kaskinilh?

7 Tliwakga xwi xtakanajlakan chu xpekuanikgo Dios (Gén. 6:22; Heb. 11:7). Xlakata Noé xpulalin familia, skgalalh xwi xlakata ni tlawalh tuku nitlan xtlawamakgolh latamanin (Gén. 6:9). Xkatsi pi xfamilia na ni xlitlawatkan chuna la tiku lixkajni xlikatsikgo. Xlakaskinka pi xputumkan ni atanu tuku xtlawakgolh. Dios xkamaxkinit akgtum taskujut chu komo xmakgantaxtikgolh tlan xlakgtaxtukgolh (kalikgalhtawakga Génesis 6:14, 18).

Noé chu xfamilia limasiyakgolh pi skgalalh xwilakgolh

8. ¿La likatsiyaw pi xfamilia Noé liwana kskujni Dios?

8 Maski Biblia kaj lichuwinan Noé, na katsiyaw pi xpuskat, xkamanan chu xlakpuskatin xkamanan lu tlan kskujnimakgolh Dios. Palakachuwina Ezequiel chuna limasiyalh. Akxni lichuwinalh tuku xtlawakgolh xkamanan Noé komo xtilatamakgolh akxni Ezequiel xlama. Lichuwinan pi xkamanan Noé ni xlakpuwankgolh pi xlakgtaxtukgolh kaj xlakata xtlatkan tlan xlikatsi. Laklankata xwankgonit chu tlan xlaksakkgo tuku xtlawakgolh. Wa xlakata lakgtaxtukgolh kMunkaklat xlakata kgalhakgaxmatnankgolh, chuna limasiyakgolh pi xpaxkikgo Dios chu na xpaxkikgo xlimapakgsin (Eze. 14:19, 20). Putum familia limasiyakgolh pi xkanajlakgo, kgalhakgaxmatkgolh Noé chu tlawakgolh tuku Jehová xkawaninit chu ni mastakgolh talakaskin wi tiku xtlawalh nialh xmakgantaxtikgolh tuku xkawanikanit.

9. ¿Tiku liskujmakgolh la uku xlakata natlawakgo chuna la Noé?

9 Lu lipaxuwayaw pi la uku wilakgolh lhuwa tiku pulalinkgo familia chu liskujkgo xlakata nachuna natlawakgo la Noé. Putum katsikgo pi talakaskin nakamaxkikgo xfamiliajkan tuku nawakgo, niku nalhtatakgo, xlhakgatkan chu nakamalakgachakgo kʼescuela pero na xkalimasiyanitkan xlakata Dios. Akxni makgantaxtikgo tuku kaliyawakanit, limasiyakgo pi skgalalh wilakgolh chu kgalhimakgolh nachin xkilhtamaku Jehová nema lakatsuwa wi.

10, 11. 1) ¿La max makgkatsikgolh Noé chu xfamilia xpulakni arca? 2) ¿Tukuya takgalhskinin kilitlawatkan?

10 Max Noé chu xfamilia tipuxamakaw kata litlawakgolh arca. Kaj kalakpuwanti la xlilhuwa taskujut xkgalhikgo. Akxni xtlawakgonita arca wi tuku mawakanikgolh xlakata ni xtanunilh chuchut, mastokgwilikgolh liwat chu katamaknukgolh animales. Max makglhuwa tanukgolh chu taxtukgolh. Alistalh 17 xliʼakgtiy papaʼ kata 2370 akxni nina xmin Jesús chalh kilhtamaku nema xkgalhkgalhimakgolh. Tanukgolh kʼarca chu Jehová malakchuwalh. Ama kilhtamaku lhuwa tsukulh senan. Pero nikaj tsinu senalh. Lhuwa chuchut mincha kʼakgapun chu litatsamalh xlikalanka Katiyatni chu arca anu anu xlinkan (Gén. 7:11, 16). Wantiku ni tanukgolh kʼarca muxtokgolh, pero tiku xtanumakgolh nitu kaʼakgspulalh. ¿La lakpuwana pi makgkatsikgolh Noé chu xfamilia? Xlikana lu paxtikatsinikgolh Jehová. Max lakpuwakgolh: «¡Lu tlan pi ni makgxtakgwi xaxlikana Dios chu kuentaj tlawaw xlakata skgalalh tawilaw!» (Gén. 6:9). Chu katlawa la komo akxilhpat uma. Titaxtulha Armagedón, chu nitu nipat. Kaj kalakpuwanti akxni chuna nawan. ¿Ni xlikana pi lu napaxuwaya chu napaxtikatsiniya Jehová?

11 Dios tiku kgalhi xliputum litliwakga kinkawaninitan pi xlikana namasputu xkakilhtamaku Satanás, chu niti la natlawa pi ni namakgantaxti. Pero chatunu chatunu kilitlawatkan uma takgalhskinin: «¿Xlikana kkanajla pi putum tuku wanit Dios nakgantaxtu akxni nachan kilhtamaku?». Komo chuna, kilimasiyatkan pi skgalalh wilaw chu putum kilhtamaku nalakapastakaw pi «xkilhtamaku Dios» talakatsuwimaja (2 Ped. 3:12).

Moisés skgalalh tawilalh

12. ¿Tuku max xtlawalh pi Moisés nialh xlakapastakli la Dios?

12 La uku kalichuwinaw tuku tlawalh Moisés. Lu xlakaskinka chixku xlitaxtu kʼEgipto. Chuna la lakpuwankgo latamanin. Xlakata xtsumat faraón xmakgastaknit, max lu xlakgachixkuwilikan. Wantuku tlakg lakgkgama xway chu tlakg xataparaxla xlhakgat xkgalhi chu lhuwa tuku lu lakstlan xkgali. Chu, tlakg tlan takgalhtawakga xmakglhtinanit nema xʼanan kxkilhtamaku (kalikgalhtawakga Hechos 7:20-22). Chu max lhuwa tuku xtapalh xʼama makglhtinan.

13. ¿Tuku makgtayalh Moisés xlakata putum kilhtamaku nalakapastaka tuku Dios xwanit natlawa?

13 Max tuku masiyanikgolh xnatlatni akxni aktsinajku xwanit makgtayalh nakatsi pi nitlan kakninanikan ídolos chuna la xtlawakgo egipcios (Éxo. 32:8). Nipara takgalhtawakga nema xmastakan nipara xlistlan xchik mapakgsina tlawalh pi Moisés namakgxtakga xaxlikana takanajla. Max lu xlilakapastaknit tuku Jehová xkawaninit nakamaxki xnatlatni nema xnikgonita chu xlimasiyaputun pi tlantiya xtlawa xtalakaskin Dios. Wa xlakata akxni kalakgalh israelitas, kawanilh: «Jehová [...] xDios Abrahán, xDios Isaac chu xDios Jacob, kimakamilh» (kalikgalhtawakga Éxodo 3:15-17).

14. ¿Tuku titaxtulh Moisés nema limasiyalh xtakanajla chu pi ni xpekuan?

14 Egipcios xkakninanikgo dioses nema ni kstaknankgo, pero Moisés xkakninani xaxlikana Dios Jehová chu xkanajla pi xlikana xlama. Xliputum xlatamat xtachuna la «xukxilhma Dios ntu ni tasiyuj» chu xkanajla pi israelitas tlan xkalakgmaxtuka chu nialh skujnin xlitaxtukgolh, maski ni xkatsi tukuya kilhtamaku xʼamaka kalakgmaxtukan (Heb. 11:24, 25, 27). Xlakaskin pi xkamakgxtakgka xnatalan, wa xlakata makgtayalh chatum israelita akxni akxlhli pi xpuxku nitlan tuku xtlawanima (Éxo. 2:11, 12). Pero xlakata nina xchan kilhtamaku akxni Dios xlakkaxwilinit, tsalalh chu lakgamakgat niku alh. ¡Max tuwa makgkatsilh, pulana lhuwa tuku xkgalhi kpumapakgsin chu alistalh nitu xkgalhi kdesierto! Pero maski chuna titaxtulh limasiyalh pi skgalalh xwi. ¿La limasiyalh? Skgalalh xwi xlakata xmakgantaxtilh tuku Dios xlimapakgsilh. Chu xlakata skgalalh xwi Jehová limaklakaskilh xlakata nakalakgmaxtu xkachikin akxni xtitaxtunita tipuxum kata. Moisés liwana kgalhakgaxmatli Jehová akxni wanilh pi xmakgxtakgli Madián chu xtaspitpa kʼEgipto. Xchanita kilhtamaku xlakata xmakgantaxtilh tuku Dios xliyawanit pero chuna la Dios lakaskin (Éxo. 3:2, 7, 8, 10). «Moisés wa tiku tlakg ni tlankajwa xwanit xliputum lakchixkuwin» talakaskilh tliwakga xtawi xtakanajla chu ni xpekualh xlakata tlan xlakgalh faraón (Núm. 12:3). Pero ni kaj makgtum lakgalh, makglhuwa lakgalh, chuna la xkaʼakgspulatilhama egipcios tuku nitlan, chu ni xkatsi la xlimakglhuwa xtalakaskin nalakgampara.

15. Maski lhuwa tuku nitlan titaxtulh, ¿tuku xlakata Moisés putum kilhtamaku xputsa la namalanki Jehová?

15 Alistalh titaxtulh tipuxum kata nema tsukulh kata 1513 asta 1473 akxni nina xmin Jesús, Moisés makglhuwa tuku nitlan titaxtulh. Maski chuna xʼakgspula putum kilhtamaku xputsa la namalanki Jehová chu xkawani israelitas nachuna natlawakgo (Deu. 31:1-8). ¿Tuku xlakata chuna xtlawa? Xlakata xlakgati pi Dios xmapakgsinalh xlikalanka kakilhtamaku. Xlakata Moisés tlakg xpaxki xtukuwani Dios chu tlan xlichuwinanka (Éxo. 32:10-13; Núm. 14:11-16). La uku na natatayayaw Jehová chu xTamapakgsin maski lhuwa talakgaputsit titaxtuyaw o akxni wi tuku nitlan kinkaʼakgspulayan, xlakata katsiyaw pi ni anan atanu tiku lu skgalala chu akgstitum tuku tlawa la Jehová (Isa. 55:8-11; Jer. 10:23). ¿Nachuna akxilhaw?

«Skgalalh katawilatit»

16, 17. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka akxilha tuku lichuwinan Marcos 13:35-37?

16 “Skgalalh katawilatit, xampi ni katsiyatit akxni nachan kilhtamaku.” (Mar. 13:33.) Jesús mastalh uma tastakyaw akxni xlichuwinanit tuku xʼama tasiya akxni xʼamaka malakgsputukan kakilhtamaku. Kaʼakxilhwi la kgalhsputa umakgolh tachuwin nema xʼama la chuna la lichuwinan Marcos: «Skgalalh katawilatit, xampi ni katsiyatit akxni namin malana nti kxchik, max mpala kakgotanun, [itat tsisni], usu akxni ntasaj puyuj, usu tsisaj; lakimpi akxni xalan nataxtuyachi namin, ni xalhtatan ntikatakgsan. Na wa ntu kwan, limakxtum kkawaniyan: Skgalalh katawilatit» (Mar. 13:35-37).

17 Uma tastakyaw wi tuku kinkamalakapastakayan. Jesús lichuwinalh pulaktati la xmapitsikan tsisni akxni xmakgskgalanankan. Xaʼawatiya xtsuku makgtutu hora tsisa chu xkgalhsputa akxni xtaxtu Chichini, tama hora tlakg tuwa xwanit chu soldado lu klhtataputuna. Wa xlakata tiku xʼankgo tlawakgo guerra xlakpuwankgo pi wa uma horas tlakg tlan xakgchipakgolh xtalamakgasitsinkan xlakata max klhtatamakgolh. Tlan nawanaw pi putum latamanin xtachuna la lhtatamakgolh ni skujnikgo Dios, akinin kuenta katlawaw xlakata skgalalh natawilayaw. Jesús wa: «Skgalalh katawilatit». Chuna kililatamatkan asta nachin xlisputni kakilhtamaku chu nakinkalakgmaxtukanan.

18. ¿Tukuya lanka talakgalhaman kgalhiyaw xtatayananin Jehová?

18 Chixku tiku tlawa pi animales tlan nalatalalinkgo latamanin ni nilh akxni tigre xla bengala lakxkawililh. Pero Biblia liwana kinkawaniyan pi nixaxlikana takanajla chu xalixkajni kakilhtamaku ni katilakgtaxtulh kxkilhtamaku Jehová nema talakatsuwinita (Apo. 18:4-8). Putum xlakskujnin Dios, lakgkgawasan chu tiku linkgoya kata liwana kilikatsitkan pi xaʼawatiya kilhtamaku lamaw chu kiliskujatkan xlakata skgalalh natawilayaw akxni nachin uma kilhtamaku chuna natlawayaw la Noé chu xfamilia. Wilaw niku latamanin ni kgalhakgaxmatkgo Dios. Tiku pulalinkgo takanajla, tiku wankgo pi nila kanajlaniyaw Dios chu tiku ni kanajlanikgo Dios, likgalhkgamanankgo kiMalakatsukinakan. Ni nalakpuwanaw chuna la xlakan lakpuwankgo. Liwana kalilakapastakwi liʼakxilhtit nema likgalhtawakgaw chu skgalalh katawilaw xlakata tlan natatayayaw chu namalankiyaw Jehová, «xDios dioses [...], xalanka Dios, kgalhi lhuwa litliwakga chu makgapekuanan» (Deu. 10:17).

[Notas nema wilakgo kpágina]

^ párr. 3 Xlakata tlakg nakatsiya tuku wamputun «akgtum ciento puxam kata» nema lichuwinan Génesis 6:3, kaʼakxilhti La Atalaya 15 xla diciembre kata 2010, página 30.

¿Lakapastaka?

• ¿Tuku xlakata Noé tlakg xlakaskinka xliʼakxilhat xwanit pi xfamilia tlan xtalalilh Dios?

• ¿Tuku xtachuna lama la uku la akxni xlama Noé?

• ¿Tuku xlakata Moisés xlilakapastaka tuku Dios xwanit pi nakamaxki israelitas maski lhuwa tuku nitlan titaxtulh?

• ¿Tuku nema Dios wanit pi natlawa, makgtayayan xlakata skgalalh natawilaya?

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 25]

Noé chu xfamilia liwana makgantaxtikgolh taskujut nema Jehová xkalakgayawanit

[Epígrafe xla página 26]

Tuku xwanit Dios natlawa, makgtayalh Moisés xlakata skgalalh xtawi