Kalimalankiw Dios tuku lakapastakaw natlawayaw

«Tiku skgalala kuenta tlawa tuku tlawa.» (PRO. 14:15)

1, 2. 1) ¿Tuku pulana nalakpuwanaw akxni wi tuku nalaksakaw? 2) ¿Tukuya takgalhskinin naʼakxilhaw xtakgalhtin la uku?

MAKGLHUWA wi tuku lakpuwanaw natlawayaw. Makgapitsi ni lu laktuwa, pero makgapitsi lakgpali kilatamatkan. ¿Tuku lichuwinamaw? Tuku lakpuwanitaw natlawayaw. Maski makgapitsi ni lu xlakaskinka o xlakaskinka, putum kilhtamaku nalimalankiyaw Dios (kalikgalhtawakga 1 Corintios 10:31).

² ¿Lakapala laksaka tuku tlawaputuna, o lu tuwa makgkatsiya? Komo lakaskinaw tliwakga nawan kintakanajlakan, xlakaskinka nakatsiniyaw nalaksakaw tuku tlan chu tuku nitlan, chuna la wan Biblia chu ni wa tuku wankgo amakgapitsin (Rom. 12:1, 2; Heb. 5:14). ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakatsiniyaw la nalaksakaw tuku tlan? ¿Tuku xlakata lu tuwa laksakkan makgapitsi tuku tlawaputunaw? ¿La natlawayaw xlakata tuku nalaksakaw namalanki Dios?

¿Tuku xlakata nalaksakaw tuku natlawayaw?

3. ¿Tuku ni kilitlawatkan kkilatamatkan nema ni kintikamakgtayan?

³ Akxni katsiyaw tastakyaw xalak Biblia tlakg tlan wa nakgalhakgaxmataw. Komo ni chuna natlawayaw, tiku kataʼanaw kʼescuela o tiku kataskujaw nawankgo pi ni tliwakga wi kintakanajlakan  chu nakinkamatlawikgoyan tuku lakaskinkgo. Max naʼakgsaninankgo o nakgalhanankgo chu nakinkawanikgoyan pi nachuna katlawaw, o nitu nawanaw xlakata ni nakatsikan. Pero komo natlawayaw tuku lakaskinkgo kitaxtu la «kastalanikan niku lhuwa ankgo latamanin» (Éxo. 23:2). Kstalanina Cristo tiku liwana katsi la laksaka tuku malanki Dios, ni masta talakaskin pi namatlawikan tuku nitlan kaj xlakata pekuan o ni lakaskin nalakgmakgankgo amakgapitsin (Rom. 13:5).

4. ¿Tuku xlakata max amakgapitsin nakinkawaniputunkgoyan tuku natlawayaw?

⁴ Ni putum tiku kinkawaniyan tuku natlawayaw lakaskinkgo pi nitlan kakinkakitaxtunin. Makgapitsi kiʼamigoskan lakaskinkgo pi kakakgalhakgaxmatwi xlakata tlan nakinkakitaxtuniyan. Nachuna kifamiliajkan maski nialh anta katawilaw kchiki, chuntiyaku lilakgaputsakgo tlan kakinkakitaxtunin chu kinkawanikgoyan tuku lu xlakaskinka kilitlawatkan. Akgtum liʼakxilhtit, xlakata tuku likuchunkan. Makgapitsi wa akxni wilikan kgalhni nema Biblia liwana wan pi ni tlan (Hech. 15:28, 29). Pero wilakgolh makgapitsin tuku likuchunkan nema Biblia ni liwana wan komo tlan o ni tlan, chu chatunu kstalanina Cristo nalaksaka komo namakglhtinan o ni. * Chu max kifamiliajkan ni chuna kanajlakgo. Wa xlakata, nalakapastakaw pi kstalanina Cristo tiku tamununita “kinkatapakgsiniyan kintakukakan” (Gál. 6:4, 5). Wantuku tlakg xlakaskinka naʼakxilhaw wa tlan natawila kintalakapastaknikan xlakatin Dios, chu ni wa nakamakgapaxuwayaw amakgapitsin (1 Tim. 1:5).

5. ¿Tuku natlawayaw xlakata ni nataxlajwani kintakanajlakan?

⁵ Lu nitlan kitaxtu akxni ni katsiyaw tuku natlawayaw. ¿Tuku xlakata chuna wanaw? Chuna la wan Santiago «nchixku ntiʼakgtuy xtalakapastakna nkgalhiy, kaj niʼukxni katsiy ntu ntlaway» (Sant. 1:8). La akgtum barco nema ni kgalhi tuku limatlawanikan anu anu lin chuchut, na xtachuna tiku putum tlawa tuku wanikan, uma natlawa pi ni tuwa katimakgatsankgalh xtakanajla. Lhuwa lakpuwankgo pi xkuentajkan amakgapitsin tuku lu nitlan kaʼakgspula (1 Tim. 1:19). ¿Tuku natlawayaw xlakata nichuna nakinkaʼakgspulayan? Talakaskin naliskujaw xlakata “lakatanks natawila kintakanajlakan” (kalikgalhtawakga Colosenses 2:6, 7). Xlakata tliwakga natawila kintakanajlakan talakaskin nakatsiniyaw nalaksakaw tuku natlawayaw nema nalitasiya pi lipawanaw xTachuwin Dios (2 Tim. 3:14-17). Max wi tuku natlawa pi ni liwana nalaksakaw. ¿Tuku umakgolh?

¿Tuku xlakata lu tuwa nalaksakaw tuku natlawayaw?

6. ¿Tuku xlakata pekuanaw akxni wi tuku tlawaputunaw?

⁶ Akxni lakpuwanaw pi ni tlan katikitaxtulh tuku nalaksakaw o natamamaxaniyaw lu kinkamakgapekuanan. Chu chuna, xlakata ni tiku tlawaputun tuku alistalh nalimaxanan o nalikgalhi  taʼakglhuwit. Tuku nakinkamakgtayayan xlakata ni napekuanaw wa napaxkiyaw Dios chu xTachuwin. Xlakata paxkiyaw Dios, akxni nina natlawayaw tuku lu xlakaskinka tlawaputunaw pulana naʼakxilhaw tuku wan Biblia chu amakgapitsi likgalhtawakga nema kgalhiyaw. Komo chuna natlawayaw tlakg tlan nakitaxtu tuku tlawaputunaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata Biblia kamaxki «liskgalala» chu «takatsin chu tlawa pi liwana nalakapastaknan kgawasa» (Pro. 1:4).

7. ¿Tuku kinkamasiniyan tuku titaxtulh David?

⁷ ¿Uma tuku aku lichuwinaw wamputun pi putum tlan nitaxtu? Ni, xlakata putum lakgalhinanin akinin (Rom. 3:23). Akgtum liʼakxilhtit, David lu skgalala xwanit chu ni xmakgxtakga Dios, pero milh kilhtamaku ni liwana lakapastakli tuku tlawalh chu kgalhilh lhuwa taʼakglhuwit chu nachuna amakgapitsin (2 Sam. 12:9-12). Pero ni mastalh talakaskin pi uma tuku nitlan tlawalh, xlipekualh chu nialh xlaksakli natlawa tuku xmakgapaxuwalh Dios (1 Rey. 15:4,  5). Chuna la David, kalakapastakwi pi Jehová kinkatapatiyan kintalakgalhinkan, chu chuntiya kamakgtaya tiku ni makgxtakgkgo chu kgalhakgaxmatkgo. Uma natlawa pi nialh nakinkamakgapekuanan tuku ni tlan tlawaw makgasa (Sal. 51:1-4, 7-10).

8. ¿Tuku kinkamasiniyan xtachuwin Pablo xlakata tamakgaxtokgat?

⁸ ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni napekuanaw akxni laksakaw tuku natlawayaw? Nalakapastakaw pi pulaklhuwa tuku tlan tlawakan. Kaʼakxilhwi la xlakapastaknan apóstol Pablo akxni lichuwinalh tamakgaxtokgat. Akxni wa: «Komo wi tiku lakpuwan pi nitlan tuku tlawama, chu akchanita xkata, chu chuna xlitatlawat, katlawalh tuku tlawaputun; ni lakgalhinan. Katamakgaxtokgli. Pero komo wi tiku chuna lakpuwanit, chu nitu maklakaskin, chu tlan mapakgsi xmakni chu chuna lakkaxwilinit kxnaku, pi nina tamakgaxtokgputun, tlan komo chuna natlawa» (1 Cor. 7:36-38, NM). Chuna la akxilhaw, Pablo wa pi tlan ni tamakgaxtokgkan, pero ni wa pi kaj watiya uma xlitatlawat.

9. ¿Pi xlakaskinka nalilakgaputsayaw tuku nalakpuwankgo amakgapitsin? Kawanti tuku xlakata.

⁹ ¿Pi nalilakgaputsayaw, o nalipuwanaw tuku nalakpuwankgo amakgapitsin? Tlan max kaj tsinu. Kaʼakxilhwi tastakyaw nema mastalh Pablo xlakata wakan liwat nema max xkalakgawilikanit ídolos. Pablo wa pi min kilhtamaku wi tiku ni tlan katiʼakxilhkgolh tuku tlawayaw, kaj xlakata ni tliwakga wi xtakanajlakan. ¿Tuku tlawalh Pablo? «Pus chuna lapi wa xpalakata liwat naliʼakgchakgxa nkintala, nialh ukxni nakway liway lakimpi ni naklimakgchakgxniy nkintala.» (1 Cor. 8:4-13.) Nachuna kililakapastakatkan la nalimakgkatsikgo amakgapitsin tuku nalaksakaw natlawayaw, pero tuku tlakg xlakaskinka naʼakxilhaw ni nalaktlawa la talalinaw Jehová (kalikgalhtawakga Romanos 14:1-4). ¿Tukuya tastakyaw nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku natlawayaw nema namalanki Dios?

 Pulakchaxan tuku nakinkamakgtayayan nalaksakaw tuku tlan

10, 11. 1) ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni natlawayaw tuku ni kilitlawatkan kkinchikkan? 2) ¿Tuku xlilakapastakatkan lakgkgolotsin akxni lakkaxwilikgo tuku na namakgtaxtukgo natalan?

¹⁰ Ni natlawayaw tuku ni kinkalakgchanan. Pulana kilitlawatkan uma takgalhskinin: «¿Xlikana akit kilakgchan naklaksaka tuku natatlawa?». Mapakgsina Salomón tsokgli: «¿Tlankajwa wix? Nitlan katikitaxtunin natamamaxaniya; pero tiku skgalala ni tlankajwa» (Pro. 11:2).

¹¹ Akgtum liʼakxilhtit, min kilhtamaku natlatni tlan namaxkikgo talakaskin xkamanankan nalaksakkgo tuku natlawakgo. Pero uma ni wamputun pi putum kilhtamaku xakstu nalaksakkgo tuku natlawaputunkgo (Col. 3:20). Nachuna maski chatum puskat na kgalhi limapakgsin, xlilakapastakat pi tiku lakgchan napulalin familia wa xchixku (Pro. 1:8; 31:10-18; Efe. 5:23). Pero xachixku na nalakapastaka pi ni kgalhi putum limapakgsin, xlakata xla na tapakgsini Cristo (1 Cor. 11:3). Kcongregación lakgkgolotsin lakkaxwilikgo tuku na makgtaxtukgo natalan. Wa xlakata liwana naʼakxilhkgo pi “ni nalakatsalakgo wa mpi xman wa ntu ntatsokgnit” kBiblia (1 Cor. 4:6). Na talakaskin liwana namakgantaxtikgo tuku kawani skujni xalipaw (Mat. 24:45-47). Komo ni kgalhiputunaw taʼakglhuwit chu ni patinamputunaw chu tiku katalalinaw, kilikatsitkan pi nalaksakaw tuku natlawayaw kaj akxni kinkalakgchanan.

12. 1) ¿Tuku xlakata pulana nalakputsananiyaw akxni wi tuku tlawaputunaw? 2) ¿Tuku talakaskin na nalakputsananiyaw?

¹² Pulana liwana kakatsi. Salomón tsokgli: «Akxni liwana lakkaxwili tuku natlawa tiku skgalala lu tlan kitaxtuni, pero tiku lakapala tlawaputun ni tlan kitaxtuni» (Pro. 21:5). Kawiliw akgtum liʼakxilhtit. Komo wi tiku waniyan katatlawa negocio. Ni lakapala kawanti pi tlan. Pulana liwana kalakputsananti, kakgalhskinti tiku katsikgo xlakata uma negocio chu na kaputsa xtastakyaw Biblia nema lichuwinan xlakata uma (Pro. 20:18). Alistalh katsokgwili tuku tlan nakitaxtu o ni tlan nakitaxtu. Chatum kstalanina Cristo tiku liwana lakapastaka “pulana naputlakgay wa ntu nalimakgatsankganan” akxni wi tuku tlawaputun (Luc. 14:28). Nikaj kalakpuwanti la xlilhuwa natalakaskin tumin na kalakpuwanti tuku naʼakgspula mintakanajla. Tuwa nalakputsananiya chu lin kilhtamaku pero nakinkamakgtayayan ni lakapala wi tuku natlawayaw chu ni nakgalhiyaw taʼakglhuwit alistalh.

13. 1) ¿Tuku kinkawaniyan Santiago 1:5? 2) ¿Tuku xlakata naskiniyaw Dios liskgalala?

¹³ Kaskinti liskgalala. Xlakata tuku nalaksakaw namalanki Dios, talakaskin naskiniyaw xtamakgtay. Santiago wa: «Lapi ti wixin mpala tsankganiy [liskgalala], kaskinilh Dios, wa namaxkiy, wa cha nti ni xatalhkan maxkiy nkaxati kawaj, na ni nakinkakilhniyan ntu naskiniyaw» (Sant. 1:5). Ni limaxana nawanaw pi lakaskinaw xtamakgtay Dios xlakata tlan nakitaxtu tuku nalaksakaw (Pro. 3:5, 6). Akxni akstu kinkalipawankanan ni tlan kitaxtu tuku tlawaputunaw. Komo naskiniyaw Jehová kakinkamaxkin liskgalala chu putsayaw tastakyaw xalak Biblia, xʼespíritu santo nakinkamakgtayayan naʼakxilhaw tuku xlakata chuna laksakwi (Heb. 4:12; kalikgalhtawakga Santiago 1:22-25).

14. ¿Tuku xlakata nitlan lhuwa kilhtamaku nalimakgxtakgaw akxni wi tuku tlawaputunaw?

¹⁴ Ni natitaxtu lhuwa kilhtamaku. Xlikana pi ni tlan kaj lakapala wi tuku natlawaya; pulana nalakputsananiyaw chu naskinaw liskgalala. Xlikana tiku «skgalala kuenta tlawa tuku tlawa» (Pro. 14:15). Pero na nitlan makgas kilhtamaku limakgxtakgkan tuku tlawaputunaw. Tiku ni katsi tuku natlawa max wi tuku nawan kaj xlakata ni natlawaputun (Pro. 22:13). Pero ni katsi pi akxni chuna tlawa: masta talakaskin pi atanu tiku nalaksaka tuku xlitlawat.

15, 16. ¿Tuku talakaskin xlakata namakgantaxtiyaw tuku lakapastaknitaw natlawayaw?

¹⁵ Naliskujaw tuku tlawaputunaw. Maski nalimaxtuyaw kilhtamaku nalaksakaw tuku natlawayaw ni kintikamakgtayan komo ni namakgantaxtiyaw. Salomón wa: «Putum tuku tlan litlawaya mimakan, katlawa» (Ecl. 9:10).  Nachuna nalimaklakaskinaw putum tuku kgalhiyaw xlakata tlan nakitaxtu tuku lakaskinaw. Kalichuwinaw chatum tiku lichuwinan Dios chu precursor wamputun. ¿Tlan namakgantaxti tuku lakpuwanit? Tlan, pero komo ni na masta talakaskin pi xtaskujut chu tuku lilakgastanan namakglhti kilhtamaku nema talakaskin.

¹⁶ Min kilhtamaku wa tuku tlakg tlan tlawaputunaw wa tuku tlakg tuwa namakgantaxtiyaw. Chuna makgkatsiyaw xlakata «kxlitliwakga akgskgawini wilakgo, xlipaks ntachixkuwitat» o latamanin (1 Juan 5:19). Xlakata «ntalatlawayaw laktlanka napuxkun xla kapakglhtuta [o xalak kapukswa] ntu anan yunu nkatuxawat, chu lilhuwa ni lakwan spiritu ntu lamakgo nkaunin» (Efe. 6:12). Chuna la lichuwinankgolh Pablo chu Judas, putum tiku malankiputunkgo Dios nakgalhikgo uma taʼakglhuwit (1 Tim. 6:12; Jud. 3).

17. ¿Tuku lakaskin Jehová natlawayaw akxni wi tuku laksaknitawa natlawayaw?

¹⁷ Kaʼakxilhti la kitaxtuma chu kalakgpali tuku natalakaskin. Akxni wi tuku tlawaputunaw nikxni kitaxtu chuna la lakapastaknitaw xlakata «kilhtamaku chu tuku xalan lay putum kinkalakgchanan» (Ecl. 9:11). Maski chuna, Jehová lakaskin pi namakgantaxtiyaw tuku lakapastaknitaw maski nakgalhiyaw taʼakglhuwit. Akgtum liʼakxilhtit, tuku lamalaknuniyaw akxni tamakgaxtokgaw chu akxni tamakamastaniyaw Dios, nila lakgpaliyaw. Jehová lakaskin namakgantaxtiyaw (kalikgalhtawakga Salmo 15:1, 2, 4). Pero na wilakgolh lhuwa tuku laksakaw natlawayaw nema ni lu xlakaskinka. Xaskgalala kstalanina Cristo akxilha komo tlan tuku tlawama chu ni masta talakaskin pi kaj xlakata lankajwa makgkatsikan chu ni kgalhakgaxmatnan ni nalakgpaliputun akxni natalakaskin (Pro. 16:18). Tuku tlakg xlakaskinka akxilha wa namalanki Dios.

Kakamasiniw natlawakgo tuku namalanki Dios

18. ¿La nakamasiyanikgo natlatni xkamanankan nakatsikgo tuku nalaksakkgo?

¹⁸ Natlatni lhuwa tuku tlan natlawakgo xlakata nakamakgtayakgo xkamanankan natlawakgo tuku namalanki Dios. Tuku tlakg tlan kalimasiyanikan wa akxni kawilinikan xaliʼakxilhtit (Luc. 6:40). Max tlan nawaniyatit tuku tlawatit akxni wi tuku xpimpatit laksakatit. Max tlan namaxkiyatit talakaskin wa nalaksaka tuku natlawaputun. Komo tlan nakitaxtuni tuku natlawa kawanitit pi lu tlan tlawalh. Pero komo nitlan nakitaxtuni. Tuku pulana tlawaputunaw wa namakgtayaputunaw. Pero nitlan kitaxtu akxni chuna tlawayaw. Kalichuwinaw chatum tlat tiku maxki talakaskin xkgawasa namaxtu xlicencia. Pero uma kgawasa, lakatsala limapakgsin chu mulhtajlikan. Xatlat tlan kxokgolh, ¿ni xlikana? Pero komo nawani kaskujli xlakata tlan naxokgo multa, max uma namakgtaya tlakg kuentajnatlawa la namatlawani xputlaw (Rom. 13:4).

19. ¿Tuku nakamasiniyaw tiku kamakgalhtawakgayaw chu la tlan natlawayaw?

¹⁹ Jesús wa pi kimputumkan kinkalakgchanan nakamasiyaniyaw amakgapitsin (Mat. 28:20). Chu tuku tlakg xlakaskinka, nakamasiyaniyaw tiku kamakgalhtawakgayaw liwana nalaksakkgo tuku natlawakgo. Xlakata tlan chuna natlawayaw talakaskin ni nakawaniyaw tuku xlitlawatkan. Tlakg tlan nakamakgtayayaw xakstu nalakapastakkgo chu nalaksakkgo tuku natlawakgo chuna la katsinimakgolh kBiblia. Xlakata «chatunu nkin, namaxkiyaw nkuinta Dios xpalakata ntu ntlawanitaw» (Rom. 14:12). Xlikana, lu talakaskin nalaksakaw tuku natlawayaw nema namalanki Jehová.

[Notas nema wilakgo kpágina]

¿La xkgalhtinanti?

• ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakatsiniyaw nalaksakaw tuku natlawayaw?

• ¿Tuku kitaxtu akxni pekuanaw chu tuku kilitlawatkan?

• Kawanti pulakchaxan nema nakinkamakgtayayan natlawayaw tuku namalanki Dios.

[Takgalhskinin]

[Epígrafe xla página 18]

Wantuku kilitlawatkan xlakata liwana nalaksakaw tuku natlawayaw

1 Ni natlawayaw tuku ni kinkalakgchanan

2 Pulana liwana kakatsi

3 Kaskinti liskgalala

4 Ni natitaxtu lhuwa kilhtamaku

5 Naliskujaw tuku tlawaputunaw

6 Kaʼakxilhti la kitaxtuma chu kalakgpali tuku natalakaskin

[Epígrafe xla página 17]

Tiku ni liwana katsi tuku natlawa xtachuna la akgtum barco nema ni kgalhi tuku limatlawanikan