Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Skgalalh katawilaw la xʼapóstoles Jesús

Skgalalh katawilaw la xʼapóstoles Jesús

Skgalalh katawilaw la xʼapóstoles Jesús

«Ni kalhtatatit [o skgalalh katawilatit].» (MAT. 26:38, HUA XASASTI TALACCAXLAN, TXS, 1999)

¿Tuku kinkamasiyaniyan xlakata...

... skgalalh tawilakgolh niku tlan xlichuwinankgolh Dios?

... “skgalalh tawilakgolh xpalakata xʼoracioneskan”?

... chuntiya lichuwinankgolh Dios maski xkgalhikgo taʼakglhuwit?

1-3. ¿Tuku nitlan tlawakgolh apóstoles akxni atsinu xtsankga namakgnikan Jesús chu tuku xlakata katsiyaw pi apóstoles alistalh skgalalh tawilakgolh?

KAJ kalakpuwanti tuku lalh xaʼawatiya katsisni akxni xʼamakaja makgnikan Jesús. Jesús alh niku tlakg xlakgati an kJerusalén: kjardín xla Getsemaní, nema wi niku taxtu chichini. Taʼankgo xʼapóstoles tiku ni makgxtakgkgo. Lhuwa tuku lakapastakma chu lhuwa tuku wi kxnaku wa xlakata amputun niku kakaks wi xlakata natlawa oración (Mat. 26:36; Juan 18:1, 2).

2 Akxni chankgo kjardín —Pedro, Santiago chu Juan— taʼankgo Jesús atsinu tlakg lakgamakgat. Akxni xamaja tlawa oración, Cristo kawani: «Unu wixin katamakgaxtakgtit, chu ni kalhtatatit». Akxni taspita kaʼakxilha pi lu klhtatamakgolh chu kawanipara: «Skgalalh katawilatit». ¡Pero amakgtiy lhtataparakgo! Kaj ni lhuwa horas natitaxtu chu putum apóstoles ni skgalalh katitawilakgolh. Asta naʼakgxtakgmakgankgo xMakgalhtawakganakan chu natsalakgo (Mat. 26:38, 41, 56TXS, 1999).

3 Xlikana, ni makgas kilhtamaku titaxtulh nitlan makgkatsikgolh xlakata ni kuenta tlawakgolh. Uma tunkun kamasiyanilh pi nitlan tuku xtlawakgonit. Tuku wan xTachuwin Dios klibro xla Hechos masiya pi apóstoles alistalh lu skgalalh tawilakgolh xlakata xtakanajlakan. Chu lhuwa natalan nachuna tlawakgolh la apóstoles. La uku, tlakg xlakaskinka skgalalh natawilayaw (Mat. 24:42). Kʼuma artículo naʼakxilhaw pulaktutu tuku kinkamasiyaniyan xlakata tuku tlawakgolh apóstoles nema talichuwinan kHechos.

TLAWAKGOLH CHUNA LA KAWANIKA NALICHUWINANKGO DIOS

4, 5. ¿La kapulalilh espíritu santo Pablo chu xcompañeros?

4 Xapulana, apóstoles skgalalh xwilakgolh xlakata xkawanika niku nalichuwinankgo Dios. Jesús limaklakaskin espíritu santo —nema xmaxkinit Jehová— xlakata lipulalilh apóstol Pablo chu xcompañeros akxni lakgamakgat ankgolh lichuwinankgo Dios (Hech. 2:33). Kaʼakxilhwi tuku lalh (kalikgalhtawakga Hechos 16:6-10).

5 Pablo, Silas chu Timoteo kajku xtaxtukgonit kListra, kachikin nema xwi ksur Galacia. Akxni xtitaxtunita akglhuwa kilhtamaku chankgolh kʼakgtum calzada xla Roma nema xkalima niku tsankga chichini anta niku xʼanan lhuwa kachikinin xalak Asia. Wantuku xlakpuwankgonit akxni tiyakgolh ama tiji wa nakalitachuwinankgo tamakatsin xla Cristo lhuwa tiku anta xlamakgolh. Pero wi tuku kamachokgolh. Versículo 6 wan: «Ntitaxtukgolh kFrigia, chu kxtiyat [Galacia], xampi ni lakaskinikgolh Spiritu Santo nalichuwinankgo xTachuwin Dios kʼAsia». Ni katsiyaw tuku xlakata espíritu ni mastalh talakaskin nalichuwinankgo Dios kʼAsia. Uma masiya pi Jesús maklakaskilh espíritu santo xlakata kalipulalilh Pablo chu tiku xtaʼankgo xlakata alakatanu xkamalakgachaputun.

6, 7. 1) ¿Tuku lalh akxni Pablo chu tiku xtaʼankgo xtitaxtumakgolh lakatsu kBitinia? 2) ¿Tuku lakpuwankgolh natlawakgo chu tuku lalh?

6 ¿Niku ankgolh Pablo chu xcompañeros? Versículo 7 kinkawaniyan: «Akxni nchu nchankgolh kMisia, tiʼamputunkgolh kBitinia; wampi ni lakaskinikgolh Spiritu Santo». Xlakata ni kamaxkika talakaskin nalichuwinankgo Dios kʼAsia, Pablo chu amakgapitsi tiku xtaʼankgo ankgolh norte, xlakata xlichuwinankgolh Dios kkachikinin xalak Bitinia. Pero akxni xtalakatsuwimakgolh kʼama kachikin, Jesús limaklakaskilh espíritu santo xlakata kamalakgachokgopa. ¡Max nila xkanajlakgo tuku xlakata chuna xkaʼakgspulama! Xkatsikgo pi xlichuwinankgolh Dios chu la xtlawakgolh, pero ni xkatsikgo niku. Tlan nawanaw pi xkilakgonita kʼAsia chu kBitinia, pero ni kamaxkika talakaskin nalichuwinankgo Dios. ¿Xlilipuwankgolh chu kaj chuntiya xtamakgxtakgkgolh? ¡Ni chuna lakpuwakgolh!

7 Pero ¿tuku tlawakgolh? Kversículo 8 wan pi, «ntitaxtukgolh kMisia, [...] ankgolh kTroas». Uma tuku tlawakgolh tasiya la komo kaj xaʼakglakgwa, xlakata ankgolh niku tsankga chichini chu tlawankgolh max 550 kilómetros chu titaxtukgolh lhuwa kachikinin asta chankgolh niku chankgo barcos kTroas, niku titaxtukan xlakata chankan kMacedonia. ¡Xlimakgtutu aku tlan lichuwinankgolh! Akxni ama kilhtamaku Pablo chu xcompañeros kamaxkika talakaskin tlan nalichuwinankgo Dios. Kversículo 9 wan tuku tilalh: «Pablo, [maʼakxilhnika] nkatsisni, ukxilhli nchatum nchixku xala kMacedonia, anta ntitayalh kxlakatin, kskinima litlan xwanima: “Katakutnanti, katat kMacedonia, na kakinkamakgtaya”». Chu akxni ama kilhtamaku Pablo aku katsilh niku xʼama lichuwinan Dios, wa xlakata putum tajukgolh kbarco chu ankgolh kMacedonia.

8, 9. ¿Tuku kinkamasiyaniyan akxni Pablo makgat alh lichuwinantapuli Dios?

8 ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma tuku tatsokgnit? Akxilhaw pi xʼespíritu santo Dios tunkun tsukulh makgtaya Pablo akxni xʼamaja kʼAsia. Chu alistalh, Jesús wanilh tuku natlawa akxni xtanunitta kxtiji Bitinia. Awatiya, Cristo wanilh pi xʼalh kMacedonia akxni xchanitta kTroas. La uku Jesús tiku Pulalin congregación na tlan nachuna nakinkapulalinan (Col. 1:18). Kaliwiliw pi precursores wamputunaw o max amputunaw niku ni lhuwa anan tiku lichuwinankgo Dios. Pero max Jesús nalimaklakaskin espíritu santo xlakata nakinkalimakgtayayan asta akxni nalimasiyayaw pi xlikana tlawaputumaw uma taskujut. ¿Tuku xlakata? Katamalakxtumiw uma. Wantiku matlawanima akgtum putlaw tlan nalin niku nalinputun kaj akxni matlawanimaja. Nachuna Jesús nakinkapulalinan komo tlawamawa tuku lakapastaknitaw xlakata tlakg naskujnaniyaw Dios.

9 Pero ¿komo lhuwa skujmaw chu ni tasiya tuku tlawamaw? ¿Wamputun uma pi espíritu ni kinkapulaliman? Ni, nichuna. Kalakapastakwi pi ni putum kachikinin niku alh Pablo tlan lichuwinalh Dios. Pero chuntiya putsalh asta xtekgsli niku tlan xlichuwinalh. La uku nachuna la. Komo ni namakgxtakgaw taskujut, max na wi niku tlan nalichuwinanaw chuna la wa Pablo: «Lantla unu klixakgatlikgo [o kkalitachuwinan] lhuwa chixkuwin» (1 Cor. 16:9TXS, 1999).

“SKGALALH TAWILAKGOLH XPALAKATA XʼORACIONESKAN”

10. ¿Tuku likatsiyaw pi tlawakan oración lu xlakaskinka xlakata skgalalh natawilayaw?

10 Xlipulaktiy tuku kinkamasiyaniyan skgalalh natawilayaw: kinatalankan tiku latamakgolh kxapulana siglo makglhuwa xtlawakgo oración (1 Ped. 4:7). Xlakata skgalalh natawilayaw xlakaskinka natlawayaw oración. Kalakapastakwi tuku kawanilh Jesús chatutu xʼapóstoles akxni xamakaja chipakan anta Getsemaní: «Skgalalh katawilatit, chu na katlawatit mioraciónkan» (Mat. 26:41TXS, 1999).

11, 12. ¿Tuku tlawanilh Herodes Pedro chu amakgapitsi natalan, chu tuku xlakata?

11 Pedro, tiku na anta xwi ama kilhtamaku, alistalh liwana katsilh pi akxni lu xaxlikana tlawakan oración lu makgtayanan (kalikgalhtawakga Hechos 12:1-6). Chuna la wan xapulana versículos, mapakgsina Herodes lhuwa tuku nitlan tsukulh katlawani kstalaninanin Cristo, xlakata tlan xtalalinkgolh judíos. Xlakata max Herodes xkatsi pi Santiago xʼapóstol Jesús xwanit chu lu tlan xtalalin, «nti[...]mamakgnininalh» (versículo 2). ¡Lu lilipuwankgolh natalan akxni makgnika apóstol Santiago tiku lu xpaxkikgo!

12 ¿Tuku tlawalh Herodes alistalh? Kalikgalhtawakgaw versículo 3: «Ukxilhli mpi lhuwa paxkatsinikgolh judíos, [...] na machipinalh mPedro». Pero maski Pedro chu amakgapitsi xkatamaknukan kpulachin chuntiya xlichuwinankgo Dios (Hech. 5:17-20). Xlakata max xkatsi, uma lu xaskgalala político, Herodes ni xlakaskin wi tuku ni chuna xkitaxtulh la xlakkaxwilinit. Makamastalh Pedro chu «matamakanuninalh kpulachin, na kgamputati ntropa malakgachalh nkuintaj natlawakgoy; xpuwan [nakamakamaxkikgo] ntachixkuwitat akxni ntitaxtunitta mpaskuaj» (versículo 4). ¡Kaj kalakpuwaw! Tlawalh pi Pedro natalichiwilikan cadenas chatiy soldados, chu kamapakgsilh kgalhkuchaxan soldados nakuentajtlawakgo xlakata ni na tsala, chu xkamapitsikan xlakata nakuentajtlawakgo katsisni chu kakuwani. Herodes xlakpuwanit pi nakamakamaxki kxlakatinkan latamanin akxni xkgalhsputli Pascua, chu xʼama wan pi kamakgnika xlakata xkamakgapaxuwalh latamanin. Akxni lu tuwa xtitaxtumakgolh, ¿tuku xtlawakgolh xnatalan xalak xtakanajla uma apóstol?

13, 14. 1) ¿Tuku tlawakgolh congregación akxni Pedro chipaka? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan akxni likgalhtawakgayaw tuku tlawakgolh natalan akxni Pedro tamaknuka kpulachin?

13 Kversículo 5 wan pi xputumkan xkatsikgo tuku xlitlawatkan: «Xtanuma mPedro kpulachin; wampi ni anan xjaxat xpalakaskinkgoy kxoraciónkan». Chuna la akxilhaw, lu lhuwa xtlawanimakgolh oración Dios xpalakata Pedro tiku lu xpaxkikgo. Maski xmakgnikanitta Santiago ni tlawalh pi nialh nakatsikgo tuku natlawakgo, na ni xlakpuwankgo pi oraciones ni makgtayanan. Xlakan liwana xkatsikgo pi Jehová lanka xtapalh akxilha akxni xlakskujnin tlawanikgo oración chu kakgalhti akxni skinikgo tuku xtalakaskin (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).

14 Akxni akxilhaw tuku tlawakgolh natalan akxni Pedro xtanuma kpulachin, ¿tuku kinkamasiyaniyan? Pi akxni skgalalh tawilayaw wamputun pi makglhuwa natlawayaw oración, pero ni kaj kinpalakatakan na nakapalakaskinaw amakgapitsi natalan (Efe. 6:18). ¿Kalakgapasa natalan tiku titaxtumakgolh taʼakglhuwit? Max kaputsastalanimaka, max mapakgsinanin ni maxkikgo talakaskin naskujnanikgo Dios o akxni min tuku masputunan. Akxni chuna titaxtumakgolh xlakaskinka natlawayaw oración xpalakatakan. Max katsiya pi makgapitsi natalan titaxtumakgolh ni lu laklanka taʼakglhuwit max nitlan latalalin kfamilia, akxni xlajwanan xtakanajlakan o tatatlakgo. Akxni natsukuyaw kalakapastakaw makgapitsi kinatalankan, xlikana pi tlan wi tiku nalichuwinanaw akxni tlawaniyaw oración kinTlatikan “Tiku kgaxmata oración” (Sal. 65:2).

15, 16. 1) ¿La tlawalh ángel akxni maxtulh kpulachin Pedro? (Kaʼakxilhti dibujo.) 2) ¿La kinkamakgtayayan la Jehová lakgmaxtulh Pedro?

15 ¿Tuku akgspulalh Pedro? Akxni xaʼawatiya katsisni xtanuma kpulachin kalakgstipalhtatalh chatiy soldados tiku xkuentajtlawamakgolh, alistalh lalh tuku nila tamakanajla (kalikgalhtawakga Hechos 12:7-11). Kaj xalan wi tuku maxkgakganalh kpulachin niku xwi. Alistalh akxilhli chatum ángel, nema soldados ni akxilhkgolh, chu tsukulh malakastakwani o malakgawani Pedro. Cadenas nema xlimakachikanit, ¡kaj lakapara talakpuchli! Ángel tamakxtulh kpulachin apóstol chu titaxtulh xlakatinkan soldados tiku xwilakgolh kmalakcha o puwilhta chu titaxtulh klanka malakcha xahierro, nema «kaj akstu talakkilh». Chu akxni ktlanka tiji xlayakgolh ángel nialh tasiyalh. ¡Pedro nialh kpulachin xtanuma!

16 Xlikana kintakanajlakan tatliwakglha akxni lakapastakaw pi Jehová kgalhi lhuwa litliwakga, nema tlan kalilakgmaxtu xlakskujnin. Xlikana la uku ni napuwanaw pi wi tuku natlawa xlakata lakapala nakinkalakgmaxtuyan. Pero liwana katsiyaw pi chuntiya nalimaklakaskin xlitliwakga xlakata nakalimakgtaya xkachikin (2 Cró. 16:9). Jehová kinkamaxkiyan xʼespíritu santo xlakata tlan natayaniyaw taʼakglhuwit (2 Cor. 4:7; 2 Ped. 2:9). Chu nialh makgas nalimaklakaskin xKgawasa xlakata nakalakgmaxtu lhuwa millones latamanin kpulachin nema nila taxtukan: klinin (Juan 5:28, 29). Xlikana, takanajla nema kgalhiyaw xlakata tuku Jehová natlawa kinkamatliwakglhan chu natayaniyaw taʼakglhuwit nema titaxtumaw.

LIWANA LICHUWINANKGOLH DIOS MASKI XKGALHIKGO TAʼAKGLHUWIT

17. ¿Tuku lu tlan liʼakxilhtit wililh Pablo la xlichuwinan Dios xlakata xkatsi pi lu xlakaskinka xwanit?

17 Kaʼakxilhwi xlipulaktutu la tlan skgalalh natawilayaw: Apóstoles liwana lichuwinankgolh Dios maski xkgalhikgo taʼakglhuwit. Xlakata skgalalh natawilayaw lu xlakaskinka lhuwa nalichuwinanaw Dios xlakata katsiyaw pi lu xlakaskinka natlawayaw uma taskujut. Kgalhiyaw xatlan liʼakxilhtit xla Pablo, xla tamakamastalh xlakata makgantaxtilh xtaskujut, lhuwa kilómetros tlawalh chu xmakilhtsukitilha lhuwa congregaciones. Chu maski lhuwa tuku lu nitlan titaxtulh, chuntiya paxuwalh xlakata xmasiyama tuku xaxlikana chu xkatsi pi lu xlakaskinka xwanit (2 Cor. 11:23-29).

18. ¿La tlawalh Pablo xlakata chuntiya xlichuwinalh Dios maski tachin xwi kRoma?

18 Kaʼakxilhwi xaʼawatiya tuku lichuwinan xlakata Pablo kcapítulo 28 libro xla Hechos. Pablo xlinkanit kRoma, xlakata Nerón xʼama makgalhapali. Xkuentajtlawamaka xlakata ni natsala, chu max xtachikanit chatum soldado. Pero ni xʼanan tuku xlichiwilinankan nema xtlawalh pi apóstol nialh xlichuwinalh Dios, xliputum kilhtamaku xputsa la xmasiya tuku xaxlikana (kalikgalhtawakga Hechos 28:17, 23, 24). Akxni chalh kRoma kaj akgtutu kilhtamaku titaxtulh chu kamatasaninalh judíos tiku xpulalinankgo chu katalichuwinalh Dios chu alistalh kawanilh tukuya kilhtamaku tlakg liwana nakatachuwinan. Kaʼakxilhwi tuku wan kversículo 23: «[Judíos xalak Roma] ntilakgminkgolh kxchik ntani xwi, wa nchu ntimalakatanksakgolh, chu lixakgatlikgolh xtapakgsin Dios, chu na xmakgpuwantinikgoy xpalakata Jesús, lantla ntalhkanit kxlimapakgsin Moisés xpalakata, chu kxtatsokgnunkan xpalakachuwinanin Dios, lu wa tsisaku ntimatsukinikgolh, asta tikgotanulh [o asta ksmalankganalh]».

19, 20. 1) ¿Tuku xlakata Pablo lu tlan xlichuwinan Dios? 2) ¿Tuku tlawalh Pablo akxni akxilhli pi ni putum xkanajlakgo tuku xkalitachuwinan?

19 ¿Tuku xlakata Pablo lu tlan xtlawa xtaskujut? Kversículo 23 wan pulaklhuwa tuku xlakata. 1) Wantuku tlakg xlichuwinan wa xTamapakgsin Dios chu xlakata Jesucristo. 2) Liwana xlaksaka tachuwin nema xwan xlakata nakanajlanikgo. 3) Tuku xwan xtakilhti kBiblia. 4) Ni kajwatiya xputsa tuku tlan xkitaxtunilh wata xlichuwinan Dios “tsisajku asta xkakgotanu”. Maski tuku xwan nila xwankgo pi ni xlikana, ni putum xkanajlanikgo. Chuna wan versículo 24: «Xkanajlakgoy makgapitsin wantu xlichuwinan, chinchu wa amakgapitsin, ni xkanajlakgoy». Wa xlakata katuwa tsukukgolh lawanikgo, chu alistalh ankgolh.

20 ¿Nialh lichuwinalh Dios Pablo akxni akxilhli pi lhuwa ni kanajlanikgolh tuku katalichuwinalh? Ni chuna. Anta kHechos 28:30, 31 wan: «Akgtuy kata ntitamakgaxtakgli mPablo kxchik ntani ksakuanit. Na paks xmakgamakglhtinankgoy wa nti xan lakgatayay. Ni anan tasokgalin xliʼakgchuwinama xlimapakgsin Dios, chu na xmasiyuma xtamasiyun xpalakata nkimPuchinakan Jesucristo, tini mpala xliwanilh». Uma tlan tachuwin likgalhsputa libro xla Hechos nema matsokgninalh Dios.

21. ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku tlawalh Pablo akxni xlakgachinukanit kchiki?

21 ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku tlawalh Pablo? Akxni xlakgachinukanit kchiki, nila lichuwinalh Dios akgatunu chiki. Maski chuna xtitaxtuma ni xlajwanalh xtakanajla chu katalichuwinalh xlakata Dios putum tiku xlakgapaxialhnankgo. La uku nachuna. Lhuwa natalan katamaknukan kpulachin xlakata xtakanajlakan pero chuntiya paxuwakgo maski katlawanikan tuku nitlan. Chu amakgapitsin nila ankgo lichuwinankgo Dios xlakata lakgkgolotsina o tatatlakgo chu nila niku ankgo o alakatanu niku kakuentajtlawamaka. Chuna la makgkatsikgo, katalichuwinankgo Dios makuchinanin, tiku kalakgapaxialhnankgo chu amakgapitsi latamanin. Xliputum xlatamatkan lichuwinanputunkgo xTamapakgsin Dios. ¡Lu kinkamatliwakglhkgoyan akxni akxilhaw la skujkgo!

22. 1) ¿Tuku tamakgtay kgalhiyaw xlakata tlakg nalitamakgtayayaw libro xla Hechos? (Kaʼakxilhti recuadro xla uma página.) 2) ¿Tuku kilitlawatkan putum akinin xlakata nina chin xlisputni uma kakilhtamaku?

22 Xlikana pi lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xlakata skgalalh tawilakgolh apóstoles chu amakgapitsi kstalaninanin Cristo xla xapulana siglo nema talichuwinan klibro xla Hechos. Xlakata kgalhimaw xlisputni uma kakilhtamaku, chuntiya katlaw la apóstoles tiku ni pekuankgolh chu lhuwa lichuwinankgolh Dios. Kʼuma xaʼawatiya kilhtamaku tuku tlakg lanka talakgalhaman wa nalichuwinanaw xTamapakgsin Dios (Hech. 28:23).

[Takgalhskinin]

[Recuadro xla página 17]

«LIBRO XLA HECHOS NIKXNI CHUNA KTIʼAKXILHPA LA PULANA»

Akxni xlikgalhtawakgakgonitta libro: “Testimonio cabal” del Reino de Dios, uma tuku wa chatum superintendente viajante xlakata la xmakgkatsi: «Libro xla Hechos nikxni chuna ktiʼakxilhpa la pulana. Makglhuwata xaklikgalhtawakganit, chu xakmakgkatsi pi kivela niliwana xmakgskgo chu kilentes xtachuna pokglh xwi akxni xaklikgalhtawakga. La uku kkgalhi talakgalhaman chu staranka kaʼakxilha xtachuna la akxni liwana makgskgo chichini».

[Dibujo xla página 16]

Chatum ángel maxtulh Pedro kxalanka malakcha xahierro