Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Kmaklakaskilh kilatamat xlakata nakskujnani Jehová

Kmaklakaskilh kilatamat xlakata nakskujnani Jehová

Kata 1937 ktanulh kʼUniversidad Estatal xla Iowa, lakatsu niku xakwilaw, kxitat Estados Unidos. Putum kilhtamaku ingeniero xakwamputun. Lu xakkalakgati laklanka chiki, chu laklanka puentes. Komo xakkgalhtawakga chu xakskuja xlakata tlan nakxokgo kintakgalhtawakga, ni lhuwa kilhtamaku xakkgalhi.

Akxni xtsukuma kata 1942, nina makgas kilhtamaku Estados Unidos xmakgtanunit xliʼAkgtiy Lanka Guerra Xlikalanka Kakilhtamaku, xliʼakgkitsis kata xakkgalhtawakgama kʼuniversidad chu ni lhuwa papaʼ xkintsankgani xlakata ingeniero naklitaxtu. Uma kilhtamaku xakkatawi chatiy lakgkgawasan, chu chatum kiwanilh pi xaktachuwinalh tiku xkalakgapaxialhnan «tiku tutsu xwilakgolh». Tiku xkalakgapaxialhnan xtatayana Jehová xwanit, xwanikan John (Johnny) Brehmer. Lu kaks kimalakawanilh xlakata lu xkatsini xtekgsa xtakgalhtin tipalhuwa takgalhskinin kBiblia. Tsukulh kilimakgalhtawakge Biblia, titaxtulh kilhtamaku ktsukulh taʼan lichuwinan Dios, akxni xakkgalhi kilhtamaku.

Xtlat Johnny, Otto, xTatayana Jehová wa, akxni xpulalin taskujut kbanco Walnut (Iowa), pero makgxtakgli uma taskujut xlakata tlakg nalichuwinan xtachuwin Dios. Xliʼakxilhtit chu xfamilia lu kimakgtayalh tuku naklaksaka kkilatamat.

CHALH KILHTAMAKU AKXNI XAKLAKSAKLI

Akgtum kilhtamaku tiku pulalin pukgalhtawakga kiwanilh pi kincalificaciones xtaktanit maski xapulana kincalificaciónes lu tlan xwanit pero ni xʼamaka kimaxkikan kinkapsnat. Ktlawanilh oración Jehová xliputum kinaku chu xkinpulalilh xlakata uma. Akxni aku xaktaxtunit kʼeskuela, chatum kimakgalhtawakgena kintasanilh chu kiwanilh pi kskinikanit chatum ingeniero xlakata naskuja chu xla wa pi akit xakama makgamakglhtinan. Kmaxkilh paxtikatsinilh, chu kwanilh pi xaklaksaknit nakskujnani Jehová. Ktamunulh 17 xla junio kata 1942 tunkun precursor kwa, chuna wanikan tiku lhuwa kilhtamaku lichuwinan Dios.

Akxnitiya uma kata kiwanika pi soldado nakwan. Akxni kalh kʼoficina niku kalaksakkan tiku soldados nawankgo, kwa tuku xlakata kintakanajla ni kimaxki talakaskin nakan kʼguerra. Nachuna kkamasiyanilh makgapitsi kapsnat niku kimakgalhtawakgenanin lu tlan tuku wan kinpalakata chu xlakata lu tlan ingeniero xakwanit. Maski chuna ktlawalh, kiwanika pi kakxokgolh 10,000 dólares chu kiwanika pi naktanu akgkitsis kata kpulachin Leavenworth (Kansas).

KILATAMAT KPULACHIN

Foto xala uku anta kpulachin Leavenworth max 230 xTatayananin Jehová kinkatamaknukan kpulachin

Kpulachin xaktanumaw liwaka 230 xtatayananin Jehová, chu xkinkaskgalakgoyan soldados. Makgapitsi xkatsikgo tuku xlakata ni xakmakgtanuyaw kʼguerra chu tlan xʼakxilhkgo.

Makgapitsi soldados xkinkamaxkikgoyan talakaskin naktlawayay tamakxtumit, nachuna naktamaknuyaw kilikgalhtawakgakan kpulachin. Asta tiku xpulalin pulachin mastalh talakaskin pi namalakgachanikan revistas Consolación (la uku wanikan ¡Despertad!).

KIMAXTUKAN KPULACHIN CHU MISIONERO KWA

Ktaxtulh kpulachin akxni nina ksputa guerra, 16 xla febrero kata 1946, chu ni kmakgatsilh akgkitsis kata, kaj akgtutu kata ktanulh. Tunkun precursor klitaxtupa. ¿Niku kimalakgachaka? Leavenworth. Uma lu kimakgapekualh: xlakata anta ni xkaʼakxilhputunkan xtatayananin Jehová. Lu tuwa xwanit tekgskan taskujut chu tlakg tuwa natekgskan chiki.

Makgtum akxni xaklichuwinama Dios, ktatanokglhli chatum tiku xkinkakuentajtlawayan kpulachin. «Kataxtu kimputawilh» pixlanka kiwanilh chu xchipanit kgantum kiwi nema likgamanankan béisbol. Lu kpekualh chu lakapala kalh. Atanu chiki, chatum puskat kiwanilh: «Unu kakgalhkgalhi puntsu» chu malakchuwalh. Xalan malakkilh akgtum ventana xalatalhman chu kilakgmakamilh chuchut xalixkajnit. Maski tuwa tuku ktitaxtulh, na kkgalhilh lhuwa tasikulunalin. Alistalh kkatsilh xlakata makgapitsi tiku makglhtinankgolh likgalhtawakga, xtatayana Jehová wankgolh.

Kata 1943 tsukulh akgtum pukgalhtawakga xla misioneros kNueva York nema wanika Escuela Biblica de Galaad xla Watchtower. Kiwanika nakan xliʼakgkaw clase chu kmasputulh 8 xla febrero kata 1948. Chu alakatanu niku kimalakgachaka: Costa de Oro, la uku lilakgapaskan Ghana.

Akxni kchalh, kintaskujut xwanit pi naklitachuwinan xlakata Dios, europeos chu tiku lu xlakaskinka litaxtukgo kpumapakgsin. Xkgalhsputat semana xakmakgtaya akgtum congregacion chu xakkanaw lichuwinanaw Dios. Na xakkalakgapaxialhnan natalan tiku lu makgat xwilakgolh chu xakkamasiyani la lichiwinankan Dios. Nachuna, superintendente klitaxtulh kCosta de Marfil.

Kkatsinilh la latamakgokan anta: xaklhtata kʼakgtum chiki xla tiyat, xakliwayan kimakan, asta «kxkilhpan campamento» xakan kbaño la israelitas akxni xlamakgolh kdesierto (Deuteronomio 23:12-14). Uma tlawalh pi kincompañeros chu akit xkinkalipawankgon latamanin xala anta. Xlakpuskatin makgapitsi tiku mapakgsinankgo anta, tsukukgolh kgalhtawakgakgo; wa xlakata akxni kintalamakgasitsinkan xtlawakgo pi nialh xkinkamaxkikan talakaskin anta naktawilayaw, xlakan xwanikgo xchixkukan pi nichuna katatlawalh chu xkakgaxmatnikan.

Nachuna, la atanu misioneros tiku xwilakgolh kʼÁfrica, kinchipalh paludismo. Lu xakxkgoyalonkga chu lhkuyat xakliakgchiyatnan o xaklichiyachuwinan. Lakgachunin xtalakaskin pi xkinkgalhchipaka xlakata nialh klhpipilh kinkilhni. Pero nikxni kmakgatsankgalh tapaxuwan.

Xapulana akgtati kata akxni xakwi kʼÁfrica xaktsokgnani Eva Hallquist, tiku xaklakgapasnit akxni xaklama kʼEstados Unidos. Katsilh pi xʼama taxtu xlipuxamatum clase, Escuela de Galaad 19 xla julio kata 1953, kʼasamblea internacional xʼama tlawakan kʼEstadio de los Yankees de Nueva York. Ktachuwinalh capitán xla akgtum barco chu kwanilh pi xkililh kʼEstados Unidos, pero akit xakama skuja kxbarco asta akxni xakchaw.

Titaxtulh puxamatiy kilhtamaku kpupunu, lakgachunin tliwakga xwi chuchut, pero kchalh kʼEstados Unidos. Tunkun kalh kʼoficinas centrales xla xtatayananin Jehova kʼBrooklyn, chu kalh lakaputsa Eva. Klilh xawatiya piso xla ama lanka chiki, chu lu stlan xtasiya chuchut niku wilakgolh barco chu laklanka chiki, kwanilh pi kakintatamakgaxtokgli. Ktamakgaxtokgwi, kintaʼalh Costa de Oro.

KKUENTAJTLAWALH KIFAMILIA

Lhuwa kata kskujwi kʼÁfrica asta akxni kmakgamakglhtinalh akgtum carta xla kintse niku xkiwani pi kintlat xnima xlakata xkgalhi cáncer. Kinkamaxkikan talakaskin xlakata naktaspitaw kʼEstados Unidos. Lakapala tasnunilh kintlat, chu nilh akxni ni makgas kilhtamaku xakchanitaw.

Ktaspitwi kʼGhana chu kskujparaw atsinu ni akgtati kata. Pero kintse tatatlalh. Makgapitsi kiʼamigoskan kinkawanikgon kaktaspitwi xlakata nakkuentajtlawayaw. Wa uma tuku tlakg tuwa klaksakwi. Akgkukitsis kata kliskujli la misionero, akgkawitu akxtum ktaskujli kimpuskat. Alistalh, ktaspitwi kʼEstados Unidos.

Ktayaw chatum tiku pulalin Costa de Oro la uku Ghana

Akglhuwa kata xaktalakgpalitilhayaw xlakata nakuentajtlawayaw kintse, xaklinaw ktamakxtumit akxni tlan xmakgkatsi asta akxni nilh, 17 xla enero kata 1976, akxni xkgalhi 86 kata. Pero tuku tlakg nitlan aku xʼama min. Titaxtulh akgnajatsa kata, Eva chipalh cáncer. Maski lhuwa tuku ktlawaw xlakata nakuchikan pero nialhla tuku ktlawaw. Kimpuskat nilh 4 xla junio kata 1985. Xkgalhi 70 kata.

ATANU TUKU NA TALAKGPALILH KILATAMAT

Kata 1988 kilakgchilh akgtum invitación xlakata nakan kʼGhana xlakata xtlawakanit xasasti sucursal. ¡Uma kilhtamaku lu klakapastaka! Xtitaxtunita 40 kata akxni xapulana kchalh África, ni lhuwa ciento xtatayananin Jehová xwilakgolh kpaís. Kata 1988 xwilakgolha 34,000, la uku atsinu ni chan 114,000.

Akgtiy kata xtitaxtunit akxni kitaspitli kGhana ktatamakgaxtokgli Betty Miller xʼamiga Eva, papaʼ 6 xla agosto kata 1990. Chuntiya lhuwa kskujnanimaw Jehová. Kinchatiykan kkaʼakxilhputunaw kintatajkan, kinatlatnikan chu Eva akxni nalakastakwanankgo kKatiyatni akxni akgtum paraíso nawan (Hechos 24:15).

Klakgaxtajputun akxni klakapastaka la Jehová kimaklakaskinit liwaka 70 kata. Makglhuwa kpaxtikatsini Jehová xlakata kimaxkinit talakaskin pi nakmaklakaskin kilatamat xlakata nakskujnani. Maski 90 kata kkgalhi, Jehová, tiku tlakg Lanka Ingeniero, chuntiya kimaxkima litliwakga xlakata nakskujnani.