Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

TLAN LIʼAKXILHTIT XTAKANAJLAKAN | MARÍA

Tayanilh takatsanajwat tuku titaxtulh

Tayanilh takatsanajwat tuku titaxtulh

MARÍA tatsokgostalh. Nila wankan la xmakgkatsi xtakatsanajwa. Xkgaxmatma la xpatinama xkgawasa akxni nina xniy, akglhuwa hora mapatinika. Maski kakuwani xwanit pero kaʼakgapun xtasiya la katsisni. Chu katiyatni lipekua tachikilh (Mateo 27:45, 51). Max María lakpuwa pi Jehová xtachuwinama latamanin, xkawanima pi niti chuna makgkatsi takatsanajwat tuku makgkatsilh Jehová xlakata nilh Jesús.

Anta kGólgota, o «Xaklukut Nin», akxni tsukuma tsiswan María xlakgtasama xkgawasa (Juan 19:17, 25). Xlikana lhuwa tuku xlakapastakma. Max tuku tlakg lakapastakli wa tuku xtitaxtunita puxamakututu kata, María chu José xlinkgonit aktsu xkgawasakan kxtemplo Jerusalén. Anta ktemplo, chatum kgolotsin xwanikan Simeón tsukulh lichuwinan tuku xʼama kitaxtu. Lichuwinalh tuku lu tuwa kanajlakan xlakata aktsu kgawasa, pero na lichuwinalh pi xʼama min kilhtamaku, María xʼama makgkatsi la akgtum espada xmalakgtaxtilh xnaku (Lucas 2:25-35). Kʼuma kilhtamaku akgatekgsli tuku xwamputun uma tachuwin.

María, akgtum espada lakgtaxtulh xlistakna

Wankan pi akxni niy chatum kgawasa nitu tuku tatalakxtumi takatsanajwat. Linin kintalatlawanakan chu putum kinkatlawaniyan tuku nitlan (Romanos 5:12; 1 Corintios 15:26). ¿Tlan natayaniyaw akxni nakinkatlawaniyan tuku nitlan? Akxilhakan xlatamat María, chu Jesús akxni tsukulh lichuwinan xTachuwin Dios asta akxni xninita, lhuwa tuku kinkamasiyaniyan xlakata xtakanajla nema makgtayalh xlakata natayani takatsanajwat.

«PALA TU NAKALIMASKUJUYAN, PAKS KAKGALHAKGAXPATTIT»

Kataspitwi akgtutu kata aitat. María xakxilha pi wi tuku xʼama talakgpali. Asta kʼaktsu kachikin Nazaret, latamanin xlichuwinamakgolh Juan tiku xMununan chu xmakgpuwantininan pi xlakgpalikgolh xtayatkan latamanin. Jesús xakxilha pi xchanita kilhtamaku natsuku xtaskujut, chu María xkatsi (Mateo 3:1, 13). Pero xlakata xkgawasa nialh anta xkatatawilalh nitlan xʼama makgkatsikgo xnatalan chu María. ¿Tuku xlakata?

Max José, xninita. María xkatsiya la tamakgkatsi akxni wi tiku niy. * Jesús ni kaj watiya xwanikan «xkgawasa [...] xwakna», wata xwanikan «xwakna». Max wa xtlawa taskujut nema xtlawa xtlat, chu wa xkakuentajtlawa xfamilia, max kgalhchaxan natalan xkgalhi (Mateo 13:55, 56; Marcos 6:3). * Maski xmasiyanima taskujut Santiago, tiku max xlichatiy xwanit, lu tuwa xmakgkatsikgolh xnatalan chu xtse xlakata nialh anta xtawi kxchik. Max María lu tuwaja xmakgkatsi. ¿Nitlan xlimakgkatsi tuku xʼama la? Nila liwana katsiyaw. Pero wi akgtum takgalhskinin nema lu xlakaskinka: ¿tuku tlawalh akxni katsilh pi Jesús, litaxtulh Mesías tiku xlichuwinankanit? Biblia lichuwinan nema nakinkamakgtayayan xlakata nakatsiyaw xtakgalhtin (Juan 2:1-12).

Jesús lakgalh Juan xlakata xmunulh, uma tlawalh pi Mesías xlitaxtulh o xtalaksakni Dios (Lucas 3:21, 22). Alistalh tsukulh kalaksaka xlimakgalhtawakgat. Maski xtaskujut lu xlakaskinka xwanit, limaxtulh kilhtamaku xlakata nakatatawila xfamilia chu xʼamigos akxni xtawila paskua. Chuna tlawalh kkachikin Caná, max xwi 13 kilómetros xlimakgat niku wi Nazaret, max kxakgspun sipi. Anta tatlawalh akgtum tamakgaxtokgat, niku na kilalh xtse, xlimakgalhtawakgat chu xnatalan. Akxni xtlawamaka paskua, María akxilhli pi tawi taʼakglhuwit. Max akxilhli pi xfamiliajkan tiku xtamakgaxtokgmakgolh xlipuwankgonit o max pistsu xlatachuwinankgo. ¿Tuku xlama? ¡Nialhtu xwanit vino! Judíos, lu nitlan xʼakxilhkgo akxni chuna xla, xtamamaxanilh familia chu nitlan xʼakxilhka ama paskua. María xlilakgaputsama uma chu lakgtalakatsuwilh Jesús.

Wanilh «nialh tu xvinojkan». ¿Tuku xlakaskin xtlawalh? Ni katsiyaw, pero xla xkatsi pi niti xtatalakxtumi chu lhuwa tuku xʼama tlawa nema nila tamakanajli. Max xlakaskin pi akxni ama kilhtamaku xtatsukulh. Wa uma tuku xwaniputun: «Kgawasa, wi tuku katlawa». Max nila xkanajla la kgalhtilh Jesús: «¿Tu wix nkilitatalakastukat mimpalakata?». Makgapitsi wankgo pi nitlan takgalhtin maxkilh xtse, pero nichuna. Chuna la kgalhtilh xtse, kaj malakapastakalh pi xla ni xlakgchan nawani tuku kilhtamaku xmatsukilh xtaskujut. Jehová, xTlat, wa tiku tlan xwanilh tuku kilhtamaku xtatsukulh.

María tiku kuenta xtlawa chu xtaktuju, makglhtinalh xtastakyaw xkgawasa. Maski Jesús na nitlan xlimakgkatsi xlakata tiku xtamakgaxtokgmakgolh, xla liwana katsilh pi nialhla nawani tuku xtlawalh; wata la uku wa xtlawakgolh tuku xkalimapakgsilh. Wa xlakata kaj watiya kawanilh tiku xmakgtayanamakgolh kpaskua: «Paks wa natlawayatit wa ntu nakawaniyan». Ama kilhtamaku, Jesús tlawalh xapulana nema nila tamakanajla: chuchut litlawalh lu xatlan vino. Xlakata chuna tlawalh «xlimakgalhtawakgat, kanajlanikgolh». Chu María na kanajlanilh; Jesús nialh kaj xkgawasa xwanit, xMalana chu xLakgmaxtuna xwanit.

Natlatni xala uku, lhuwa tuku kamasiyani xtakanajla María. Xlikana pi kaj María makgastakli chatum kgawasa tiku ni xkgalhi talakgalhin, pero putum natlatni chuna titaxtukgo akxni makgastakkgo xkamanankan. Xlakata chuntiya kalikatsinikgo la laktsu kamanan maski laklankata, pero uma nitlan (1 Corintios 13:11). ¿La nakamakgtayakgo natlatni xkamanankan akxni stakkgonita? Nakalimasiyanikgo pi kalipawankgo, xlakata limasiyakgo pi skujnaniputunkgo Jehová chu xla nakasikulunatlawa. Komo natlatni nalimasiyakgo kxtachuwinkan pi taktujukgo lu tlan nakamamakgkatsini xkamanan chu nakamakgtayakgo. Xlikana pi Jesús paxtikatsinilh xtse, xlakata maxkilh xtamakgtay kata nema titaxtukgolh.

«XNATALAN, [...] NI XKANAJLANIKGO»

Akgtutu kata itat nema makgapalalh xtaskujut Jesús, María ni makglhuwa lichuwinankan kʼEvangelio, akgatekgsaw tuku xlakata. Kalakapastakwi pi max xninita xchixku chu, xakstu xkakuentajtlawa xkamanan, max makgapitsi xkamanan antaku xwilakgolh kxchik. Xlakata uma, nila putum kilhtamaku kstalanilh xkgawasa kputum país (1 Timoteo 5:8). Maski chuna putum kilhtamaku lakapastakli tuku xkatsini xlakata Mesías chu chuntiya xtamakxtumi ksinagoga, chuna la putum kilhtamaku xtlawa xfamilia (Lucas 2:19, 51; 4:16).

¿Anta xwi akxni Jesús chuwinalh kxsinagoga Nazaret? ¡Max lu paxuwalh akxni kgaxmatnilh Jesús pi wa xmakgantaxtima xlakata Mesías, tiku palakachuwinanin xlichuwinankgonit! Pero max lu nitlan limakgkatsilh akxni akxilhli pi latamanin ni xkanajlanikgo xkgawasa. ¡Asta xmakgniputunkgo! (Lucas 4:17-30.)

Nachuna, Juan 7:5 wan pi kgalhtati xnatalan lakgkgawasan ni xkanajlanikgo chuna la xkanajlani xtse. Anta likgalhtawakgayaw: «Xnatalan, [...] ni xkanajlanikgo». Jesús xkgalhi max chatiy xnatalan laktsuman. ¿Tuku tlawakgolh? Biblia ni wan. Maski chuna, María patinalh xlakata kxchik ni watiya takanajla xkgalhikgo. Katsinilh lipawan Dios chu chuntiya liskujli xlakata nakalakgchan kxnaku xkamanan, xkatapati chu ni kamafuerzajnilh nakanajlakgo tuku xla xkanajla.

Akgtum kilhtamaku, xfamilia Jesús chu max xnatalan, putsakgolh xlakata nalinkgo, xlakata xwankgo: «Kaj ni akkatsiy» (Marcos 3:21, 31). María ni chuna xlakpuwan, pero kataʼalh xkamanan, max xlakpuwan pi wi tuku xkgaxmatkgolh tuku xtlawalh pi xkanajlanikgolh. Pero nipara tuku nila tamakanajla chu lakwan tachuwin tuku xmasiya tlawalh pi xtalakgpalilh xtapuwankan. Max María lakpuwa, xlakata nialh xkatsi tuku natlawa «¿tuku tlakg talakaskin xlakata nakalakgchan kxnaku?».

¿Chu wix? ¿Wila kʼakgtum chiki niku talakgpali mintakanajlakan? Komo chuna xliʼakxilhtit xtakanajla María namatliwakglhan. Xla ni lakpuwa pi xfamilia nikxni xʼama kanajlakgo. Xlakaskin pi xakxilhkgolh tapaxuwan chu takaksni nema xmaxki xtakanajla. Nachuna putum kilhtamaku makgtayalh xkgawasa. ¿Xlakapastaka xkgawasa? ¿Milh kilhtamaku xlakaskin pi xkgawasa antiya xtawilalh kxchik? Komo chuna, katsinilh la namachokgo tuku xmakgkatsi. Akgtum talakgalhaman xakxilha xlakata xmakgtayalh. ¿Kawanipat minkamanan pi kaskujnanikgolh Dios chu wa pulana kawilikgolh kxlatamatkan?

«AKGTUM SPADA NALAKGTAXTUNIYACHAN [...] MILISTAKNA»

¿Maxkika tasikulunalin María xlakata kanajlanilh Jesús? Jehová putum kilhtamaku, sikulunatlawa xtakanajlakan kskujnin, chu María na sikulunatlawaka (Hebreos 11:6). Kalakpuwanti la xpaxuwa akxni xkgaxmata xtaʼakgchuwin xkgawasa o akxni atanu latamanin xwanikgo.

Lhuwa liʼakxilhtit nema maklakaskilh Jesús limasiya tastakyaw nema maxkikgolh José chu María

Akxni xkgaxmata liʼakxilhtit nema xmaklakaskin Jesús, ¿xlakpuwa pi wa xlichuwinan tuku xakxilha akxni aktsujku xwanit? Lichuwinalh chatum puskat tiku kapalhnalh kxchik xlakata natekgsa tumin nema xmakgatsankganit, chatiy lakpuskatin tiku xlakgswakgamakgolh harina chu chatum puskat tiku mapasilh xlampara chu wi tuku lakwililh. ¿Lakapastakli María Jesús akxni aktsujku xwanit, chu kxpaxtun xtawila akxni xtlawa uma taskujut? (Lucas 11:33; 15:8, 9; 17:35.) Akxni Jesús wa pi xmukiwi lu tlan xwanit chu xtakuka ni tsinka, ¿max lakapastakli María akgtum kakgotanun akxni José masiyanilh la nakaxtlawa xmukiwikan animales xlakata tlan nakukakgo chu ni nakamasipani? (Mateo 11:30.) Xlikana, María lu tlan xmakgkatsi akxni xlakpuwan xlakata talakgalhaman nema xmaxkinit Jehová: namakgastaka chu nastakyawa kgawasa tiku Mesías xʼama litaxtu. ¡Chu max lu makgapaxuwalh xlakata kgaxmatnilh makgalhtawakgena tiku niti xtachuna latamanit! Chatum makgalhtawakgena tiku tlan xlimaklakaskin tuku xʼanan chu tuku xʼakxilhkan, akxni xwili liʼakxilhtit.

Maski chuna, María nikxni lanka makgkatsika. Nachuna xkgawasa nikxni malankilh chu nikxni wa pi xmaxkika kakni. Akgtum kilhtamaku chatum puskat pixlanka wanilh: «¡Lipaxuw lama yama puskat wanti timachixkuwilin!». Pero xla kgalhtinalh: «[Ni] wampi xaliwaka lipaxuw lamakgo wanti kgaxmatkgoy xtachiwin Dios, chu makikgoy» (Lucas 11:27, 28 , Hua Xasasti Talaccaxlan, TXS, 1999). Nachuna akxni wanika pi xtse chu xnatalan xmimakgolh, xla kgalhtinalh pi putum tiku xkanajlani, xtachuna la xtse chu xnatalan xliʼakxilha. ¿Lisitsilh María? Ni; wata akgatekgsli tuku xwamputun xkgawasa: pi kgalhikan watiya takanajla tlakg xlakaskinka ni xtachuna la familia (Marcos 3:32-35).

Maski chuna, nila wanaw takatsanajwa nema makgkatsilh akxni xpatinama xkgawasa kkiwi. Apóstol Juan, tiku na akxilhli, liwana tsokgwililh kxʼEvangelio tuku lalh: María anta tayalh lakatsu “kkiwi niku xpatinama Jesús”. María nitu malaktlawilh xlakata xmakgxtakgli xkgawasa tiku lu xpaxki asta xaʼawatiya xkilhtamaku. Jesús akxilhli xtse, maski akxni makgatunu xjaxanan lu xniputun chu akxni xchuwinan xpatinan, wanilh Juan pi xkuentajtlawalh xtse. ¿Tuku xlakata wa wanilh Juan chu ni wa xnatalan? Xlakata ni xkanajlanikgo. Uma tuku tlawalh, limasiyalh pi lu xlakaskinka akxilha chatum chixku tiku kgalhi takanajla, nakalimakgtaya tuku lakaskinkgo xalak xfamilia, tuku tlakg xlakaskinka akxilha wa xaʼespiritual (Juan 19:25-27).

Akxni nilh Jesús, María makgkatsilh la kgantaxtulh tachuwin nema xkgaxmatnit makgasata: pi kgantum espada xʼama lakgtaxtu xlistakna. Xlikana nila wanaw la makgkatsilh xtakatsanajwa, pero nachuna tapaxuwan nema makgkatsilh akxni lakastakwanalh xliʼakgtutu kilhtamaku, akxni lalh nema nila xtamakanajli: akxni lakastakwanalh xkgawasa. Pero ni kajwatiya uma; ni lhuwa kilhtamaku titaxtulh, Jesús tasiyanilh xtutala, Santiago, max kaj xakstu tasiyanilh (1 Corintios 15:7). Ama tamakxtumit lakgchalh kxnaku Santiago chu xnatutalan. ¿La likatsiyaw? Hechos 1:14 wan pi xtawilakgolh xtsekan kʼakgtum tamakxtumit xla kstalaninanin Cristo, chu lhuwa xtlawamakgolh oración. Chuna la akxilhaw, xkanajlakgonit pi xtalakan wa Mesías xwanit. Asta xnatutalan, Santiago chu Judas, tsokgkgolh carta nema wi kBiblia.

María lu paxuwalh akxni akxilhli pi xkamanan na kstalaninanin Cristo wankgolh

Xaʼawatiya talichuwinan María, akxni wankan pi xwi kʼama tamakxtumit, xtlawama oración. ¡Lu tlan liʼakxilhtit kinkawilinin xlakata la kgalhsputa akxni talichuwinan! Xtakanajla makgtayalh xlakata natayani espada nema malakgtaxtinilh xlistakna chu makgamakglhtinalh talakgalhaman xlakata nalatama kʼakgapun. Komo nachuna nakgalhiyaw la xtakanajla, na natayaniya wantuku nakinkatlawaniyan tuku nitlan uma xalixkajni kakilhtamaku, chu namakglhtinanaw lhuwa tasikulunalin nema nipara la lakpuwanaw.

^ párr. 8 José xaʼawatiya talichuwinan akxni Jesús xkgalhi akgkutiy kata akxni wi tuku titaxtukgolh. Alistalh kaj watiya talichuwinan María chu xnatalan Jesús. Asta milh kilhtamaku Jesús wanika «xkgawasa María» chu ni xkgawasa José (Marcos 6:3).

^ párr. 8 Komo Jesús ni xtlat xwanit José, wa xlakata xnatalan xnatutalan xlitaxtukgo (Mateo 1:20).