Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

TLAN LIʼAKXILHTIT XTAKANAJLAKAN | JOSÉ

¿La naktlawa lanka talakgalhin?

¿La naktlawa lanka talakgalhin?

XCARAVANAS tiku stanankgo tlawamakgolh lakatsu xkilhtun kgalhtuchokgo Nilo. Chichi un chu lu tlan takgankgawanan xanat kawanikan lotos chu atanu xanat nema staka kchuchut. José kgankgawanan uma akxni jaxanan. Lhuwa kgoskgo garzas chu ibis lu pekuamakgolh xlakata lhuwa lakchixkuwin chu camellos titaxtumakgolh. Caravana ama kʼatanu kachikin nema tapakgsini Egipto. ¡Lu makgat wi José niku wilakgolh xkasipijni Hebrón! ¡Lu tanu niku lama!

Kxakgspun palmeras chu sicómoros nema yakgolh kxkilhtun kgalhtuchokgo takgaxmata la kilhkatasamakgolh muxni. Tachuwin nema chuwinankgo latamanin tiku katatanokglha José tanu, chu max ni kaʼakgatekgsni. Uma kgawasa fuerza tlawa naʼakgatekgsa tachuwin. Talakaskin lakapala natsuku katsini. Xlakata max nialh nataspita kxchik.

José kgawasaku max kgalhi 17 o 18 kata chu kgalhiya lanka taʼakglhuwit nema xmakgapekualh tiku kgalhiya kata. Xnatalan lu xsitsinikgo xlakata xtlat tlakg xpaxki. Lhuwa tasitsin xkgalhinikgo asta xlakkaxwilikgonit namakgnikgo, pero alistalh wata lakpuwankgolh nastamaxkikgo stananin tiku kataʼan la uku (Génesis 37:2, 5, 18-28). Titaxtulh lhuwa semanas, xmalananin tlakg tlan makgkatsikgo, xlakata chamakgolha klanka kachikin niku nastakan José chu atanu tuku linkgo chu lhuwa tumin nalitlajakgo. ¿Tuku natlawa uma kgawasa xlakata ni lu nalipuwan chu nalakgaputsa? ¿La natlawayaw xlakata taʼakglhuwit o tuku tuwa titaxtuyaw ni namaxlajwani kintakanajlakan? Xlikana lhuwa tuku kilikatsinitkan xlakata xlatamat José.

JEHOVA XMAKGTAYAMA JOSÉ

Biblia lichuwinan. Akxni chankgolh kʼEgipto, stananin stamaxkikgolh chatum chixku wanikan Potifar. Uma chixku wa xapuxku soldado tiku xkuenta tlawakgo faraón, mapakgsina xalak Egipto (Génesis 39:1). José lu nitlan limakgkatsi xlakata xlimakgtiy kstamaka. ¡Litaxtuma la akgtum listat! Tsuku stalani xasasti xmalana, titaxtuma kxlakgstipankan lhuwa latamanin, niku wilakgolh pustan chu atanu. Limaka niku xasasti kxchik nawan.

Tlan nawanaw pi xchik; pero ni para tsinu tatalakxtumi niku kxchik xwanit. José minacha kʼakgtum familia niku anu anu xkalinkgo xʼanimaleskan chu xmaklakaskinkgo laktsu chiki xla xuwa. Pero xchik Potifar xtachuna xwanit la tiku lhuwa tumin xkgalhikgo kʼEgipto xlakata lu stlan chu liwana manikanit. Arqueólogos wankgo pi egipcios xlakgatikgo kgalhikgo lakstlan jardínes, lakswan kiwi, estanques niku xchankan papiros, xanat nema kawanikan loto chu amakgapitsin tuku lay kchuchut. Makgapitsi chiki xwilikgolh kxitat jardín chu xkgalhi terrazas niku tlan antan xtawilakan, laklanka ventanas, pulaklhuwa cuartos chu kalakglanka xwanit niku xwayankan chu xkgalhikgo cuartos niku klhtatakgo skujnin.

¿Lu kaks malakawanilh José xlakata lanka chiki? Max ni. Max xlakpuwama pi xakstu xwi. Putum tuku xakxilha ni para makgtum xʼakxilhnit: xtachuwinkan egipcios, xtalhakgankan, la xtakaxtayakgo latamanin... Chu asta xtakanajlakan. Takatsi pi egipcios akglhuwa cientos dioses xkakninanikgo, xtlawakgo taskuwan chu lu xlakaskinka xʼakxilhkgo linin chu xlakata kalinin. Wi pulaktum nema tlawalh pi ni xtaxlajwanilh xtakanajla. ¿Tuku makgtayalh? Biblia wan «Jehová xmakgtayama José» (Génesis 39:2). Max José makglhuwa xtachuwinan Jehová xlakata tlan xmakgkatsilh. Xlakata libro kSalmos 145: 18 wan «kintikukan Dios [Jehová] lakatsu kalakgaliya wakg lata ti takilhani». ¿Tuku tlawalh José xlakata xtalakatsuwinilh Dios?

Ni mastalh talakaskin pi xkgalhilh talipuwan. José tsukulh skuja chu liwana liskujli xlakata tlan taskujut xtlawalh, wa xlakata Jehová sikulunatlawalh. Potifar akxilhli. Katsilh xlakata xkgalhi lhuwa tasikulunalin xlakata Jehová ksikulunatlawama José. Tsinu tsinu, José tlawalh pi Potifar xlipawa, maxkilh talakaskin xkuentajtlawalh putum tuku xkgalhi (Génesis 39:3-6).

José akgtum lu tlan liʼakxilhtit kawilini lakgkgawasan chu laktsuman kstalaninanin Cristo xala uku. Kʼescuela niku ankgo kstalaninanin Cristo, wilakgolh lhuwa kamanan tiku lu lakgatikgo taskuwan chu ni katsikgo tuku natlawakgo kxlatamatkan. Wa xlakata tanu makgkatsikgo, xlakata nichuna lakapastaknankgo la tiku lakgatikgo taskuwan. Komo wix chuna makgkatsiya, kalakapastakti pi Jehová ni talakgpalinit (Santiago 1:17). Jehová kaʼakxilhma kamanan tiku ni makgxtakgkgo chu kasikulunatlawa tiku kgalhakgaxmatnankgo.

Kalichuwinamparaw José. Titaxtunita akglhuwata kata, chu José tliwakga chu stlan chixku. Xlakata uma xʼama likgalhi taʼakglhuwit, tlawa pi latamanin tiku nitlan likatsikgo natlawaniputunkgo tuku nitlan.

Xpuskat Potifar lu xlakgatixnima José

NI KGAXMATNILH

José chatum chixku tiku ni xmakgxtakgnan. Pero xpuskat Potifar ni chuna likatsi. Biblia lichuwinan pi uma puskat tsukulh akxilha José, chu xwani: «Kakintatapa» (Génesis 39:7). ¿Lakpuwa José natatlawa talakgxtumit uma puskat? KxTachuwin Dios ni wan komo José ni xmakgkatsilh tuku makgkatsikgo kamanan xala uku. Biblia ni lichuwinan pi uma puskat ni stlan xwanit. Lakpuwa José pi komo xtlawalh tuku nitlan, ¿xmalana ni xkatsilh? ¿Lakpuwa pi lu tlan xkitaxtunilh komo tlan xtalalilh xpuskat chatum tiku pulalin soldados?

Ni katsiyaw komo chuna lakpuwa. Pero liwana katsiyaw tuku xwi kxnaku. Chuna la kgalhtilh uma puskat: «Kimalana ni katsi tuku wi kxchik, chu putum tuku kgalhi akit kimakamaxkinit. Ni anan tiku tlakg lanka kxchik, chu putum kimaxkinit tuku anan pero kaj wix nitu kimaxkinit, xlakata wix xpuskat. Wa xlakata, ¿la naktlawa lanka talakgalhin chu xlikana naklakgalhinan kxlakatin Dios?» (Génesis 39:8, 9). Xtachuwin José limasiya tuku wi kxnaku. Lu nitlan xlimakgkatsi kxtalakapastakni tuku kskinima xpuskat Potifar. ¿Tuku xlakata?

Chuna la wa, Potifar lu xlipawan. Xlakata makuentajnilh putum tuku kgalhi. Pero xpuskat ni xlixamat. ¿La naʼakgskgawi xmalana? Pero wi tuku tlakg nitlan limakgkatsi: ni tlawaputun talakgalhin kxlakatin xDios, Jehová. José katsi tuku lakpuwan Dios xlakata ni nalaʼakgskgawikan ktamakgaxtokgat. Katsinilh akxni xʼakxilhkgo xnatlatni. Katsi pi Jehová lakkaxwililh xapulana tamakgaxtokgat chu wa pi akxtum natawilakgo chu «kaj akgtum makni» xwankgolh (Génesis 2:24). Nachuna, katsi pi tiku lakxtlawaputunkgolh atanu tamakgaxtokgat atsinu ni kamalakgaxokgelh Dios. Lakchixkuwin tiku xtatamaputunkgo xpuskat Isaac, nachuna xpuskat Abrahán lakgtaxtukgolh xlakata nitlan tuku xʼama kakitaxtuni (Génesis 20:1-3; 26:7-11). José liwana katsi uma tastakyaw chu lakpuwanit namakgantaxti kxlatamat.

Xpuskat Potifar ni lakgati tuku wani José. ¡Nila kanajla! ¡Lakgmakganka chu wanika pi tuku tlawaputun akgtum lanka talakgalhin! Pero ni lakpuwanit nalitaxlajwani tuku wanika. Nitlan limakgkatsi tuku wanika wa xlakata lakpuwanit namakgantaxti tuku lakapastaknit. ¡Xtachuna xtayat la Akgskgawini! Na ni matlanilh tuku xtlawaniputun Jesús, pero ni litaxlajwanilh wata kgalhkgalhilh «makgas kilhtamaku» (Lucas 4:13 Hua Xasasti Talaccaxlan, 1999). Lu tlan akxni kskujnin Dios nachuna tlawakgo la tlawalh José: maski chali chali chuna titaxtulh, ni taxlajwanilh. Biblia wan pi José nikxni tamastalh (Génesis 39:10). Pero xpuskat Potifar chuntiya xmatlawiputun tuku nitlan.

Akgtum kilhtamaku uma puskat kgalhkgalhilh pi putum skujnin ni anta xtawilakgolh kchiki. Akxni José xʼama tlawa xtaskujut, chipani klhakgat chu tasaskini amakgtum: «¡Kakintatapa!». Ni para tsinu lakapastakli, chu tsala xlakata nialh xchipalh. Pero uma puskat lu tlan chipani xlhakgat José. Xla fuerza tlawa chu tsalataxtu. Pero makgxtakga xlhakgat (Génesis 39:11, 12).

Uma tuku titaxtulh kinkamalakapastakayan tuku lichuwinalh apóstol Pablo akglhuwa siglo alistalh: «Katsalanitit talakgxtumit nema ni xlitatlawat» (1 Corintios 6:18TNM). ¡Lu tlan liʼakxilhtit kawilini kstalaninanin Cristo xala uku! Maski ni lakaskinaw, la uku katachuwinanaw latamanin tiku ni kuentajtlawakgo xtastakyaw Dios. Ni namastayaw talakaskin nachuna nakgalhiyaw talakaspastakni. Maski tuwa namakgkatsiyaw.

¡José lu nitlan kitaxtunilh tuku tlawalh! Xpuskat Potifar lu sitsilh chu namalakgaxokge. Lu pixlanka skilh tamakgtay chu kskujnin lakapala ankgolh akxilhkgo tuku xlama. Kawanilh pi José xlikgamanamputun, pero mat tsalataxtulh akxni tsukulh skin tamakgtay. Chu xlakata nakanajlanikan masiya xlhakgat José. Akxni chin xchixku, nachuna wani chu limawaka tuku lalh xlakata wa xliminit José. ¡Potifar lu sitsi! Tunkun limapakgsinan pi katamaknuka kpulachin José (Génesis 39:13-20).

LITANTUCHIKA CADENA

Maski arqueólogos tekgskgonit makgapitsi niku xwilakgolh pulachin xalak Egipto, ni lhuwa tuku takatsi xlakata uma. Takatsi pi lu laklanka patsaps xkgalhi chu kxpulakni xʼaknukgo makgapitsi pulachin. José wanilh lhuku niku xtanuma, uma kinkamalakpuwaniyan pi kapukswa chu makgalipuwanan (Génesis 40:15). Anta kSalmos wan pi mapatinika: “Matunuka cadenas, chu mapixnuka likan” (Salmo 105:17, 18). Lakgachunin, tiku xtanumakgolh kpulachin kxchakgen xkamakanikan xmakxpankan chu xlimaklakaskinkan cadenas xlakata nalimastokgkan xmakglhtsankan; chu amakgapitsin kxpixni xkachikan. José max lu patinalh maski nitu xlaklin.

Pero ni kaj tsinu kilhtamaku tanulh. Biblia wan pi lhuwa kilhtamaku xtanuma nakpulachin. * Nachuna ni xkatsi komo xmilh kilhtamaku xʼama taxtu. Akglhuwa kata titaxtulh. ¿Tuku tlawalh xlakata ni nalipuwan?

Biblia wampara uma tachuwin: “Jehová xmakgtayama José”. Dios nikxni makgxtakgli, chu tlan likatsinilh (Génesis 39:21). Ni para akgtum pulachin tlawa pi Jehová nakamakgxtakga chu nakalimasiyani xtapaxkit kskujnin (Romanos 8:38, 39). ¿Akxilhpat José la tachuwinama xTlat chu wanima tuku lilakgaputsa? ¿Akxilha la kgalhti Dios tiku «xmastana xlipaks ntakgtsiyajni» maxkima takaksni chu tlan mamakgkatsinima? (2 Corintios 1:3, 4; Filipenses 4:6, 7.) Pero Jehová ni kajwatiya uma maxkilh José. Biblia kinkawaniyan pi makgtayalh, xlakata tiku xkuentajtlawa pulachin xlipawa José.

Max, tiku xwilakgolh kpulachin xkamaxkikan taskujut, José liwana skujli, chu Jehová sikulunatlawalh xtaskujut. Tsinu tsinu, tiku xkuentajtlawa pulachin tsukulh lipawan, chuna la wan Biblia, wa xlakata soldado tiku xkuentajtlawa taskujut kpulachin «makamaxkilh José putum tiku anta xtanumakgolh; chu wa xakxilha pi xmakgantaxtika putum taskujut tuku xkamaxkikanit. Soldado tiku xkuentajtlawa pulachin ni xlilakgaputsa taskujut nema xtatlawa, xlakata Jehová xmakgtayama chu putum tuku xtlawa, Jehová xtlawa pi putum tlan xkitaxtulh» (Génesis 39:22, 23). ¡Max lu tlan makgkatsilh José akxni akxilhli pi Dios ni xmakgxtakgnit!

Maski kpulachin xtanuma, José limasiyalh pi xlakgchan xtasikulunalin Jehová

Namin kilhtamaku nalaniyaw tuku nitlan, pero tlan natayaniyaw xlakata kgalhiyaw takanajla la xkgalhi José. Komo natasaskiniyaw Dios kʼoración, chu komo kgalhakgaxmataw xtastakyaw chu naliskujaw natlawayaw xtalakaskin, Jehová nakinkasikulunatlawayan, chuna la makgtayalh José. Xlikana uma kgawasa lhuwa tasikulunalin xkgalhkgalhima, uma naʼakxilhaw kʼamakgapitsi artículos nema aku mima.

^ párr. 23 Biblia lichuwinan, pi José max xkgalhi 17 o 18 kata akxni chalh kxchik Potifar chu anta stakli. Anta kpulachin tawi asta akxni xkgalhi 30 kata (Génesis 37:2; 39:6; 41:46).