Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

BIOGRAFÍA

Tuku lu lanka xtapalh akgtujun generación tamakinit

Tuku lu lanka xtapalh akgtujun generación tamakinit

Latamanin wankgo pi chuna ktasiya la kintlat. Chu xlikana, chuna ktasiya, nachuna kxlakgastapu chu la paxuwa. Pero na kimatitaxtininit tuku lu lanka xtapalh nema kgalhikgonit kifamilia lata akgtujun generación.

Kkakxilhmaw kintlat chu akit tuku ktitaxtunitaw kfamilia

Uma tuku lanit litsuku Thomas Williams,(1) * tiku lakachilh 20 xla enero kata 1815 kHorncastle (Inglaterra). Xtse nilh akxni xkgalhi akgtiy kata, wa xlakata xtlat, John, wa kuentajtlawalh chu nachuna kgalhtutu xnatalan. Xtlat masiyanilh la xwaknankan, pero Thomas atanu tuku xtlawaputun.

Kʼuma kata, tsukupa takanajla kʼInglaterra. John Wesley tiku xlichuwinan Dios tiku makgxtakgnit takanajla anglicana chu xmakgtapakgsi nema wanikan Sociedad de Metodistas, akgtum grupo nema xwan pi xlikgalhtawakgaka Biblia chu xlichuwinanka Dios. Xtamasiy Wesley talakgatumilh xtachuna la pólvora, chu familia Wiliams na kanajlakgolh. Thomas na tsukulh lichuwinan Dios chuna la Wesley chu wa pi naʼan la misionero kPacífico sur. Papaʼ julio kata 1840, nina makgas xtamakgaxtokgnit, taʼalh Mary, xpuskat,(2) anta kLakeba, * akgtum isla xalak Fiyi xlamakgolh tiku xwakgo latamanin.

LA XAKWILAW NIKU XWILAKGOLH TIKU XWAKGO LATAMANIN

Xapulana kata lu tuwa kakitaxtunilh uma tamakgaxtokgat anta kFiyi. Xlakata lu makgas skujkan, chu lu ni tu xʼanan, lhuwa lhkaknan chu latamanin ni xlakgatikgo tuku xlichuwinan. Lhuwa tuku akxilhkgolh tuku xtlawakgo tiku xkawakgo latamanin, makgapitsi tuku xtlawakgo: xkapixpitamakgnikgo lakpuskatin tiku xʼakstukan xwilakgolh, xkamakgnikan laktsukamanan chu lipekua xlachipakgo tribus. Mary chu xapuxku xkgawasa, John, lu tatatlakgolh atsini ni nikgolh. Kkata 1843, Thomas tsokgli: «Lu nitlan xakmakgkatsi xlakata uma. [...] Lu nitlan tuku xaktitaxtumaw». Pero Thomas chu Mary tayanikgolh, chu ni makgatsankgakgolh xtakanajlakan nema xkgalhinikgo xDioskan, Jehová.

Lata xtitaxtuma uma kata, Thomas maklakaskilh tuku xkatsininit la xwaknankan xlakata tlawalh xapulana chiki xtachuna la xtlawakan Europa anta kFiyi. La tlawakgolh uma chiki lu lakgatikgolh tiku xala anta, xlakata katalhman matsukilh xchik chu xtanulh un. Akxni nina xmakgalhsputu xchik, Mary kgalhipa xlichatiy xkgawasa wanika, Thomas Whitton (3) Williams, xtata, kintata.

Kkata 1843, Thomas xatlat namakgtlawalh namatitaxti tachuwin xafiyiano xʼEvangelio Juan, uma lu tuwa makgkatsilh. * Pero tuku tlakg tlan xtlawa wa antropología, xlakata tlan xkaʼakxilha latamanin la xlikatsikgo. Asta tsokgli maktum libro xlakata xlatamatkan fiyianos ksiglo 19, wanikan Fiji and the Fijians (1858).

Akgkututu kata lata makgapalalh uma palha taskujut, Thomas tlakg tatatlalh, chu wa xlakata tataspitkgolh xfamilia anta kʼAustralia. Anta chuntiya xlichuwinama Dios chu litaxtulh tiku tlakg xmaxkikgo kakni. Kata 1891, nilh anta kkachikin kBallarat, anta niku tapakgsi kVictoria.

TEKGSKAN «ORO» KʼOESTE

Kata 1883, Thomas xakgawasa, xpuskat, Phoebe, (4) chu xkaman ankgolh tawilakgo kPerth (Australia Occidental). Xlichatiy xkgawasa, xtata kintata wanikan Arthur Bakewell Williams, (5) akxni xkgalhi akgnajatsa kata.

Akxni xakkgalhi 22 kata, Arthur alh latama kKalgoorlie, akgtum kachikin xlimakgat 600 kilómetros kxʼeste Perth xlakata tlan xwi, xlakata xtekgskanit oro. Anta likgalhtawakgalh likgalhtawakga xla xLikgalhtawakgananin Biblia chuna xkalilakgapaskan xtatayananin Jehová. Nachuna tatsokgtanulh xlakata likgalhtawakga Zion’s Watch Tower (la uku Makatsinina). Xlakata lu lakgatilh tuku katsinilh, tsukulh kawani amakgapitsin tuku xkatsininit chu tsukulh tlawa tamakxtumit kxchik xlakata nalikgalhtawakgakgo Biblia. Chuna talakgatumikgolh la xlichuwinamakgolh Dios xtatayananin Jehová kʼAustralia Occidental.

Arthur nachuna kawanilh xfamilia tuku xkatsininit. Xtlat makgtayalh, pero ni makgas kilhtamaku nilh. Xtse, nachuna xnatalan, Violet chu Mary, nachuna litaxtukgolh xLikgalhtawakgananin Biblia. Violet litaxtulh precursora, o tiku putum kilhtamaku lichuwinan Dios. Arthur xwan pi Violet tiku xlitaxtu «precursora tiku tlakg kskuja chu tiku tlakg xapaxuwana xalak kAustralia Occidental». Klakpuwan pi xmalakatsali, pero xliʼakxilhtit Violet tlawalh pi xfamilia Williams nachuna xtlawaputunkgolh.

Ni makgas kilhtamaku titaxtulh, Arthur tamakgaxtokgli chu alh tawila kDonnybrook, akgtum kachikin nema xliskujkgo xtawakat kiwi ksuroeste kʼAustralia Occidental. Xtalakatsunin xwanikgo Akgwiti xla 1914 xlakata putum kilhtamaku xlichuwinama tuku xwanit Biblia xlakata uma kata. * Pero akxni tsukulh xaPulana Guerra xLikalanka Katiyatni nialh chuna likgalhkgamanankgolh. Arthur xwili likgalhtawakga kxmostrador kxpustan chu kalitachuwinan xlakata Dios tiku xminkgo tamawanankgo. Nachuna mawakalh akgtum letrero niku xwan pi xmalaknu 100 libras tiku xlimasiyalh anta kBiblia tamasiy xlakata Trinidad, akgtum tamasiy nema Arthur xlikana xlakgmakgan. Uma niti tlajalh.

Kxchik Williams kDonnybrook anta xtamakxtumikan xlakata xlikgalhtawakgakgolh Biblia chu xtlawakgolh tamakxtumit xalak congregación. Alistalh, Arthur tlawalh niku xtlawakan tamakxtumit kʼuma kachikin, wa uma xapulana Pukgalhtawakga xla xTatayananin Jehová xalak Australia Occidental. Xmakgatsimaja 80 kata, chuntiya xwili xtraje chu xcorbata, xwilini xmontura xkawayu, Doll, chu xʼan lichuwinan Dios kputum kxdistrito Donnybrook.

Xliʼakxilhtit Arthur, chatum chixku tiku kakswa xwanit chu tliwakga xkgalhi xtakanajla, lu kamakgtayalh xkamanan. Xtsuma, Florence (6) misionera litaxtulh kʼIndia, chu xlakgawasan, Arthur Lindsay (7) chu Thomas, na kgolotsin litaxtukgolh kcongregación akglhuwa kata, chuna la xtlat.

LADY WILLIAMS MANZANA NEMA LU SAKGSI

Arthur Lindsay William, xtata kintlat, lu tlan xlikatsi chu xlakgalhamaninan. Xkalimaxtuni kilhtamaku amakgapitsin chu tlan xkalikatsini. Nachuna liwana xmaklakaskin hacha chu akgkutiy kata makgkutsayan tlajanalh campeonato regional xlakata xtankaminanin kiwi.

Pero Arthuro ni lipaxuwalh akxni xkgawasa tiku xkgalhi akgtiy kata: Ronald (8) kintata: xtiyalh akgtum hacha chu xlikalh kgantum aktsu kiwi xla manzana nema lakatsu xya kchiki. Xtse Ronald lakgmaxtulh uma aktsu kiwi, titaxtulh kilhtamaku tsukulh masta xasasti manzana nema lu sakgsi xwanit, nema lilakgapaska Lady Williams. Kʼuma manzana anta taxtucha Cripps Pink, nema lakgapaskan xlikalanka katiyatni.

Tuku tlakg tlan, kintata tsukulh tlawa tuku ni lu xmasputunan akxni stakli. Akxni tamakgaxtokgli, xla chu kinana makgtlawakgolh xpukgalhtawakgakan xtatayananin Jehová xalak Australia chu kʼislas Salomón. La uku, atsinu ni 80 kata, kintata liskujma la kgolotsin xalak congregación chu makgtayanan akxni tlawakan chu kaxtlawakan xpukgalhtawakgakan xtatayananin Jehová xalak Australia Occidental.

TLAN KLIMAKGKATSIYAW TUKU KINKAMAKGXTAKGNIKANITAN

Chuna la lismanikgonit kifamilia, kinatlatni, Geoffrey (9) chu Janice (10) Williams, liskujkgolh xlakata nakinkamasiyanikgoyan tayat nema xatlan akit (12) chu kintala tsumat Katherine (11). Akxni xakkgalhi 13 kata klaksakli naklilatama chuna la xkinkamasiyanikanitan chu nakskujnani Dios putum kilatamat. Klaksakli pi chuna naktlawa akxni kkitaspitli akgtum lanka tamakxtumit. Anta kkgaxmatli xtaʼakgchuwin John Barr, tiku makgpulalin xtatayananin Jehová, akxni kawanilh umakgolh tachuwin lakgkgawasan: «Ni kalaktlawapitit tuku lu xlakaskinka kgalhiyatit: xlakata tlan nalakgapasatit chu napaxkiyatit Jehová». Titaxtulh akgtiy kata, precursor kwa.

La uku, kimpuskat, Chloe, chu akit lhuwa kilhtamaku klimaxtuyaw xlakata klichuwinanaw xTachuwin Dios kTom Price, akgtum aktsu kachikin niku wilakgolh minas kxnoroeste Australia Occidental. Ni putum kilhtamaku xakskujaw, xlakata nakgalhiyaw tuku kmaklakaskinaw. Kinatlatni, kintala tsumat chu xchixku, Andrew, nachuna lichuwinankgo Dios kPort Hedland, xlimakgat max 420 kilómetros kxnorte Tom Price. Kintlat chu akit lakgkgolotsin klitaxtuyaw congregaciones niku wilaw.

Akgtujun generaciones xfamilia Williams, lata xtata kintata asta kifamilia, klaksaknitaw naskujnaniyaw Dios kputum kilatamatkan. Lu klipaxuwa xlakata lu lanka xtapalh xaʼespiritual kinkamatitaxtinikanitan.

^ par. 5 Número nema wi kxpaxtunkan tukuwani lakgchan fotos xalak páginas 12 chu 13.

^ par. 6 Isla niku wilakgolh volcanes, xapulana xwanikan Lakemba, anta wi kʼarchipiélago xalak Lau, anta kxʼoriente Fiyi.

^ par. 10 John Hunt, atanu misionero, tlakg lhuwa matitaxtilh ktachuwin xla fiyiano xla Nuevo Testamento. Tuku xlakaskinka xlakata uma la tamatitaxtilh atanu tachuwin, nema tamakgpitsilh kata 1847, anta xlimin xtukuwani Dios kfiyiano, Jiova, anta kMarcos 12:36, Lucas 20:42 chu Hechos 2:34.

^ par. 16 Kakxilhti tatakgatsin nema wanikan «1914: kata lu xlakaskinka nema xlichuwinanit Biblia pi wi tuku xʼama lay» klibro ¿Tuku xlikana masiyay Biblia?, nema tlawakgonit xtatayananin Jehová chu na wi kjw.org/jw-tot.