Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

TUKU KATSIPUTUNKGO TIKU LIKGALHTAWAKGAKGO

¿Pi tlan natlawayaw talismanin xla Navidad?

¿Pi tlan natlawayaw talismanin xla Navidad?

Tawan pi Navidad akgtum paskua xla kstalaninanin Cristo xlakata natalakapastaka akxni lakachilh Jesús. Pero lhuwa kakgalhskinkan komo tuku tatlawa knavidad, tatlawalh akxni lakachilh Jesucristo.

Xlakata nalimatsukiyaw, wi xacuento Santa Claus, o Papá Noel. La uku talilakgapasa la chatum chixku xapaxuwana, makgspinini lhakgananit, xasnapapa xkgalhchixit chu rosado xlakan lu lakgapaska kʼakgtum comercial kkata 1931 xla akgtum refresco. Kkata 1950 Brasil wiliputulh xlakgxokgo Santa Claus chatum chixku xalak anta: Vovô Índio (Tata Indio). ¿Tlan lakgpalilh? Makgalhtawakgana Carlos Fantinati, wan pi Papá Noel ni kaj tlajalh Tata Indio, wata na «tlajalh skgata Jesús, chu la uku litaxtu tiku tlakg talichuwinan kpaskua 25 xla diciembre». Pero cuento xla Santa Claus ni kaj watiya tuku tlawakan kNavidad. Xlakata nakatsiyaw tuku atanu anan, kalichuwinaw kxkilhtamakujkan xapulana kstalaninanin Cristo.

Encyclopedia Britannica wan: «Kxapulana akgtiy siglos xla kstalaninanin Cristo, ni xlipaskuanankgo akxni xlakachinkgonit tiku xkamakgnikanit, chu nachuna xlakata Jesús». ¿Tuku xlakata? Xlakata xliʼakxilhkgo pi tlawakan paskua akxni makgatsikan kata akgtum talismanin xla nixaxlikana takanajla, tuku nipara tsinu xlitlawatkan. Nachuna, Biblia ni lichuwinan tukuya kilhtamaku lakachilh Jesús.

Maski kstalaninanin Cristo ni xlipaskuajnankgo akxni wi tiku xmakgatsi kata, ksiglo akgtati, Católicos lakkaxwilikgolh natatlawa Navidad. Católicos tlakg xtatliwakglhputunkgo tlakg lhuwa xkamapakgsiputunkgo chu xlakata xmakgantaxtikgolh limaklakaskinkgolh nixaxlikana takanajla xalak Roma nema lu xkalakgapaskan chu xpaskuajkan la solsticio xla invierno. Akgatunu kata, lata 17 xla diciembre asta 1 xla enero «atsinu ni putum romanos lu lhuwa xwayankgo, xtlawakgo apuestas, xʼankgo paxialhnankgo chu xmakgtlawakgo atanu paskua xlakata nakakninanikgo xdioseskan», chuna wan P. Restad klibro Christmas in America (Navidad kʼAmérica). Chu 25 xla diciembre xlismanikgonit xpaskuajnanikgo akxni xlakachin Chichini nema nila xtlajakan. Akxni wilika Navidad watiya kilhtamaku, tlawakgolh pi romanos nialh xpaskuajnanikgolh Chichini wata akxni lakachilh Jesús. Kxlibro Santa Claus, a Biography (Biografía xla Santa Claus), Gerry Bowler wan: «Romanos chuntiyaku xlipaxuwakgo tuku xtlawakgo kʼuma paskua xla invierno». Tlan nawanaw pi «xtlawamakgolh xasasti paskua pero talismanin xalamakgasa».

Tuku lu nitlan xlakata uma paskua wa pi kilhtsukulh knixaxlikana takanajla. Stephen Nissenbaum klibro The Battle for Christmas (Taʼakglhuwit xlakata kgalhmakgtayakan Navidad) wan: «Navidad kaj akgtum paskua xla nixaxlikana takanajla nema kaj tasiya pi xla kstalaninanin Cristo». Uma paskua makgasitsi Dios chu Jesucristo. ¿Ni lu xlakaskinka uma? Biblia wan: «Nitu kamakgtlawatit tuku tlawakgo tiku ni kstalaninanin Cristo. Tuku tlan ni tatalakxtumi tuku nitlan. Na nila akxtum tawilakgo xkgakganat chu kapukswa» (2 Corintios 6:14, Traducción en lenguaje actual). Xtachuna la akgtum kiwi nema kgotili staka, Navidad lu kgotili wi chu «nila matsajkan» (Eclesiastés 1:15).