1, 2. Husat i lusim Filipai na i go long Tesalonaika? Ating ol i tingting long wanem samting?

 OL ENSINIA bilong Rom i bin wokim rot i brukim ol maunten, na planti manmeri i save yusim dispela rot. I gat kain kain nois long rot, olsem ol donki i singaut, ol wil bilong karis i pairap taim ol i ron antap long rot ston, na i gat kain kain man i toktok, olsem ol soldia, bisnisman, na ol man bilong wokim ol samting long han. Tripela poroman—Pol, Sailas, na Timoti—i wokabaut inap olsem 130 kilomita long dispela rot, ol i lusim Filipai na i go long Tesalonaika. Dispela wokabaut i hatwok tru, na moa yet long Pol na Sailas. Long Filipai ol man i bin paitim ol long kanda, na skin bilong ol i pen yet.​—Apo. 16:22, 23.

² Olsem wanem ol dispela man inap wokabaut i go yet long dispela longpela rot? Pasin bilong toktok wantaim i helpim ol. Ol i tingim yet gutpela ekspiriens ol i bin kisim taim woda na famili bilong em long Filipai ol i kamap bilipman. Dispela ekspiriens i mekim na ol dispela man i tingting strong moa long autim yet tok bilong God. Tasol taim ol i wok long i go klostu long Tesalonaika, em taun i stap klostu long nambis, ating ol i tingting long ol Juda long dispela taun bai mekim wanem kain pasin long ol. Ol man bai kros o paitim ol, olsem ol i bin mekim long Filipai?

3. Olsem wanem eksampel bilong Pol long kisim pasin bilong i no pret inap helpim yumi long nau?

³ Bihain Pol i kamapim tingting bilong em long pas em i raitim long ol Kristen long Tesalonaika, em i tok: “Yupela i save, pastaim mipela i bin kisim pen na ol man i mekim nogut long mipela long Filipai. Tasol God bilong mipela i helpim mipela na mipela i strongim bel na i no surik long tokim yupela long gutnius bilong God. Na mipela i bin mekim olsem maski ol man i birua long mipela.” (1 Tes. 2:2) I luk olsem Pol i tingting planti long i go long Tesalonaika, na moa yet bikos long Filipai em i bin kisim taim. Olsem wanem? Yu inap pilim tingting bilong Pol? Sampela taim yu hatwok long autim gutnius? Pol i bilip na wetim  Jehova i strongim em, na helpim em long kisim pasin bilong i no pret. Taim yu stadi long pasin bilong Pol, dispela inap helpim yu long mekim wankain.​—1 Kor. 4:16.

4. Bilong wanem i luk olsem Pol i stap long Tesalonaika winim 3-pela wik?

⁴ Baibel i tok olsem taim Pol i stap long Tesalonaika, em i autim tok long ol sinagog long 3-pela Sabat. Olsem wanem? Dispela i makim olsem em i stap long dispela taun inap 3-pela wik tasol? Ating nogat. Yumi no save Pol i go long sinagog hamas de bihain long em i kamap long taun. Na tu, ol pas bilong Pol i kamapim olsem taim em i stap long Tesalonaika, em na ol poroman bilong em i mekim wok skin bilong lukautim ol yet. (1 Tes. 2:9; 2 Tes. 3:7, 8) Na taim Pol i stap long dispela hap, inap tupela taim ol brata long Filipai i salim ol samting long em. (Fili. 4:16) Olsem na ating em i bin stap longpela taim liklik long Tesalonaika, winim 3-pela wik.

5. Pol i laik kirapim ol man long mekim wanem?

⁵ Pol i strongim bel na i autim tok long ol man i bung long sinagog. Olsem em i save mekim, “em i toktok gut wantaim ol long ol Rait Holi. Em i stori gut na yusim ol tok i stap pinis bilong kamapim ples klia olsem Krais i mas karim pen na em i mas kirap bek long dai. Na em i tok: ‘Dispela Jisas mi tokaut long en long yupela, dispela em i Krais.’” (Apo. 17:2, 3) Pol i no kirapim nating bel bilong ol, nogat, em i kirapim ol long wokim gut tingting. Em i save olsem ol man i stap long sinagog ol i save long ol tok i stap long buk bilong God na rispektim. Tasol ol i no kliagut long ol dispela tok. Olsem na Pol i toktok gut, eksplenim, na pruvim long rot bilong buk bilong God olsem Jisas bilong Nasaret em i Mesaia o Krais, em God i bin promis long en.

6. Olsem wanem Jisas i toktok gut long buk bilong God? Wanem samting i kamap?

⁶ Ol skripsa i as bilong ol tok Jisas i skulim ol man long en, na Pol i bihainim dispela pasin. Olsem, taim Jisas i autim tok, em i tokim ol disaipel olsem buk bilong God i tok, Pikinini bilong man i mas karim pen na hevi, dai, na kirap bek. (Mat. 16:21) Bihain long Jisas i kirap bek, em i kamap long ol disaipel bilong em. Tru tumas, dispela samting i kamapim klia olsem tok em i bin mekim i tru. Tasol Jisas i mekim sampela samting moa. Baibel i kamapim tok em i mekim long sampela disaipel, olsem: “Em i stat long ol rait bilong Moses na ol Profet na em i kamapim mining bilong ol samting long Rait Holi i makim em yet.” Wanem samting i kamap? Ol disaipel i tok: “Taim em i toktok long yumi long rot na kamapim gut ol tok bilong Rait Holi long yumi, bel bilong yumi i bin kirap tru, a?”​—Luk 24:13, 27, 32.

7. Bilong wanem em i bikpela samting long tok bilong Baibel i as bilong ol tok yumi skulim ol man long en?

⁷ Tok Bilong God i gat strong. (Hib. 4:12) Olsem na Baibel i as bilong ol tok ol Kristen long nau i skulim ol man long en, olsem Jisas, Pol, na ol narapela  aposel i bin mekim. Yumi tu i save toktok gut wantaim ol man long Baibel, eksplenim mining bilong ol tok bilong en, na opim Baibel na soim tok bilong en long man bilong haus bilong pruvim ol tok yumi skulim em long en. Tok yumi autim i no tok bilong yumi yet, nogat. Taim yumi yusim Baibel planti taim, yumi helpim ol man long luksave olsem yumi autim tok bilong God, na i no ol tingting bilong yumi yet. Na taim yumi tingim olsem Tok Bilong God i as bilong tok yumi autim, yumi inap bilip tru long en, na dispela i strongim yumi long autim tok na i no pret, olsem Pol i bin mekim.

8-10. (a) Taim ol manmeri long Tesalonaika i harim gutnius, ol i mekim wanem? (b) Bilong wanem sampela Juda i jeles long Pol? (c) Ol Juda husat i birua ol i mekim wanem?

⁸ Jisas i tok: “Wokboi i no winim bosman bilong em. Sapos ol i bin mekim nogut long mi, orait ol bai mekim nogut long yupela tu. Na sapos ol i bin bihainim tok bilong mi, orait ol bai bihainim tok bilong yupela tu.” (Jon 15:20) Dispela samting i bin painim Pol tu. Long Tesalonaika, Pol i bungim ol kain man olsem—sampela i givim bel long bihainim tok em i autim na sampela i sakim. Luk i stori long ol man husat i bihainim tok, olsem: “Sampela bilong ol i kirap bilip na ol i bihainim Pol na Sailas. Na bikpela lain bilong ol Grik husat i lotuim God na planti bikmeri ol tu i bilip.” (Apo. 17:4) Ol dispela nupela disaipel i amamas tru long ol i kisim helpim long kliagut long tok bilong God.

⁹ Sampela i amamas long ol tok bilong Pol, tasol sampela i kros long em. Sampela Juda long Tesalonaika i jeles long Pol, bikos “bikpela lain bilong ol Grik” i harim tok Pol i autim. Ol dispela Juda i laik pulim ol Grik long joinim lotu Juda; ol i bin skulim ol Grik long Ol Skripsa Hibru na ol i ting ol dispela Grik i bilong ol. Tasol nau i luk olsem Pol i stilim ol dispela Grik, na em i mekim olsem insait long sinagog! Ol Juda i belhat nogut tru.

¹⁰ Luk i stori long samting i kamap bihain, olsem: “Ol Juda i jeles na ol i kisim sampela man nogut i save raun nating long maket na ol i bungim bikpela lain na kirapim bikpela raiot long taun. Na ol i ran i go insait long haus bilong Jeson, ol i laik holim Pol na Sailas na bringim ol i go long ol manmeri. Tasol ol i no painim tupela, olsem na ol i pulim Jeson na sampela brata i go long ol hetman bilong taun, na ol i singaut olsem: ‘Ol dispela man i kamapim hevi long olgeta hap graun na nau ol i stap long hia tu, na Jeson i bin kisim ol i go stap wantaim em. Na olgeta dispela man i sakim lo bilong Sisar, ol i tok i gat narapela king, em Jisas.’” (Apo. 17:5-7) Dispela bai mekim wanem long Pol na ol poroman bilong em?

11. Ol i sasim Pol na ol wanwok bilong em long autim tok bilong Kingdom long wanem ol samting? Ating ol birua i tingim wanem lo bilong empera? (Lukim futnot.)

¹¹ Hevi i save kamap taim bikpela lain i bung na mekim trabel. Dispela i save kirapim belhat long i go bikpela olsem wara i solap bikpela na i tait i  kam—pait i kamap na i hatwok long kontrolim ol man. Ol Juda i yusim dispela rot bilong traim long rausim Pol na Sailas. Taim ol Juda i bin kirapim “bikpela raiot long taun,” ol i traim long kirapim ol bikman long ting olsem Pol na ol wanwok bilong em husat i autim tok bilong Kingdom, i bin mekim ol bikpela rong. Namba 1 samting ol i sasim ol long en, em olsem ol i bin “kamapim hevi long olgeta hap graun,” maski ol dispela Kristen i no bin kirapim ol man long raiot long Tesalonaika! Namba 2 samting ol i sasim ol long en i bikpela samting moa. Ol Juda i tok olsem ol misineri i save tokaut long narapela King, em Jisas, na long dispela rot ol i brukim ol lo bilong empera. a

12. Wanem samting i soim olsem ol tok ol i sasim ol Kristen long Tesalonaika long en, inap kamapim bikpela hevi?

¹² Tingim, ol bikman bilong lotu i bin sasim Jisas long wankain samting. Ol i bin tokim Pailat olsem: “Dispela man i wok long kirapim lain bilong mipela long sakim tok . . . na em i tok em yet i Krais, wanpela king.” (Luk 23:2) Ating Pailat i pret olsem empera bai ting em i orait long pasin bilong birua long gavman, olsem na Pailat i tokim ol man long kilim Jisas i dai. Na olsem tasol, ol tok ol i sasim ol Kristen long Tesalonaika long en, inap kamapim bikpela hevi long ol. Wanpela buk i tok: “Bikpela hevi tru inap painim ol dispela man, bikos ‘sapos wanpela man i mekim liklik tok tasol olsem em i laik bikhet long Empera, planti taim ol i kilim i dai kain man olsem.’” Olsem wanem? Dispela pasin nogut bai karim kaikai?

13, 14. (a) Bilong wanem ol man i bung bilong mekim trabel i no inap stopim wok autim tok? (b) Olsem wanem Pol i bihainim savetingting? Olsem wanem yumi ken bihainim pasin bilong em?

¹³ Ol dispela man i bung bilong mekim trabel i no inap stopim wok bilong autim tok long Tesalonaika. Bilong wanem? Wanpela samting, ol i no inap painim Pol na Sailas. Na tu, ol hetman bilong taun i gat tupela tingting long ol tok ol man i sasim ol brata long en. Bihain long Jeson na ol narapela brata i “baim kot,” ol hetman i larim ol i go fri. (Apo. 17:8, 9) Pol i bihainim tok bilong Jisas long ‘was gut olsem ol snek, na long seim taim stap olsem ol pisin balus em ol i no gat asua long wanpela samting.’ Pol i bihainim savetingting na i abrusim hevi bambai em i ken autim tok long ol narapela hap. (Mat. 10:16) I klia tru olsem pasin bilong Pol long i no pret, i no makim olsem em i no bihainim savetingting, nogat. Olsem wanem ol Kristen long nau i ken bihainim pasin bilong em?

¹⁴ Long nau, planti taim ol pris pasto bilong Kristendom i kirapim ol man long pait long ol Witnes Bilong Jehova. Ol i sutim tok olsem ol Witnes i bikhet long gavman, na long dispela rot ol i kirapim ol bikman long mekim nogut  long ol. Olsem ol birua long taim bilong ol aposel, pasin jeles i save kirapim ol birua long nau long mekim samting. Tasol ol Kristen tru i no save putim ol yet long trabel. Taim yumi inap, yumi abrusim pasin bilong tok pait wantaim ol man i kros na i no gat stretpela tingting. Yumi laik mekim yet wok bilong yumi wantaim bel isi, na ating yumi ken go bek long dispela hap taim kros i pinis.

15. Taim ol Beria i harim gutnius, ol i mekim wanem?

¹⁵ Bilong tingim seifti bilong Pol na Sailas, ol brata i salim ol i go long Beria, em longwe inap 65 kilomita. Taim ol i kamap long hap, Pol i go long sinagog na i toktok long ol man i bung. Em i amamas tru long bungim ol man i redi long harim tok! Luk i tok olsem ol Juda long Beria “i gat gutpela tingting winim ol Juda long Tesalonaika. Ol i gat laik tru long kisim tok, na ol i skelim gut ol Rait Holi long olgeta de bai ol i ken save olsem tok ol i harim em i tru o nogat.” (Apo. 17:10, 11) Olsem wanem? Dispela tok i daunim ol Juda long Tesalonaika husat i bin kisim tok i tru? Nogat. Bihain Pol i raitim pas na i tokim ol olsem: “Mipela tu i tenkyu long God, long wanem, taim yupela i bin kisim tok bilong God, em yupela i bin harim long mipela, yupela i no kisim olsem tok bilong ol man, nogat. Yupela i kisim olsem tok bilong God, na tru tru i olsem. Na tu, dispela tok i wok i stap insait long yupela ol bilipman.” (1 Tes. 2:13) Tasol wanem samting i mekim na ol Juda long Beria i gat gutpela tingting?

16. Bilong wanem yumi ken tok ol Beria i gat “gutpela tingting”?

¹⁶ Maski tok ol Beria i harim i nupela long ol, ol i no sutim tok o tingting nogut  long en, nogat; na tu, ol i no bilipim nating dispela tok. Pastaim ol i putim gut yau long ol tok Pol i mekim, na bihain ol i skelim ol dispela tok wantaim buk bilong God, em Pol i bin helpim ol long kliagut long en. Na tu, ol i givim bel long stadi long Tok Bilong God long olgeta de, na i no long Sabat tasol. “Ol i gat laik tru” long stadi, na ol i wok strong long painimaut olsem wanem nupela save ol i kisim i helpim ol long kliagut moa long buk bilong God. Na “planti bilong ol i bilip,” na dispela i soim olsem ol i gat pasin daun na ol i redi long senisim pasin bilong ol. (Apo. 17:12) Olsem na Luk i tok ol i gat “gutpela tingting.”

17. Bilong wanem ol Beria i stap gutpela piksa? Taim yumi kamap bilipman pinis, olsem wanem yumi ken bihainim yet pasin bilong ol Beria?

¹⁷ Ol dispela Beria i no ting olsem pasin ol i bin mekim taim ol i harim gutnius, bai stap long Baibel olsem gutpela piksa i kam inap long taim bilong yumi. Ol i mekim samting em Pol i tingting long en na samting em God Jehova i laik bai ol i mekim. Yumi tu i save kirapim ol man long mekim olsem—long skelim gut Baibel bambai Tok Bilong God i as bilong bilip bilong ol. Tasol olsem wanem? Taim yumi kamap bilipman pinis, yumi gat wok long bihainim yet gutpela tingting? Yes, em i bikpela samting moa long yumi gat laik tru long kisim save long Jehova na bihainim kwik ol tok bilong em. Long dispela rot, yumi larim Jehova i stretim stretim yumi na skulim yumi long bihainim laik bilong em. (Ais. 64:8) Dispela bai mekim na Papa bilong yumi long heven bai amamas long yumi na yumi ken mekim yet wok bilong em.

18, 19. (a) Bilong wanem Pol i lusim Beria? Olsem wanem em i soim olsem em i no les, em pasin yumi ken bihainim? (b) Nau Pol bai autim tok long wanem lain, na long wanem hap?

¹⁸ Pol i no stap longpela taim long Beria. Baibel i tok: “Taim ol Juda long Tesalonaika i kisim save olsem Pol i autim tok bilong God long Beria tu, ol i kam long dispela hap bilong kirapim na sikirapim bel bilong ol manmeri. Orait kwiktaim ol brata i salim Pol i go long hap bilong nambis, tasol Sailas tupela Timoti i stap bek long Beria. Na ol man husat i bringim Pol i go, ol i bringim em i go inap long Atens, na taim ol i kisim tok pinis olsem Sailas na Timoti i mas kam hariap long Pol, ol i lusim em na i go.” (Apo. 17:13-15) Ol dispela birua bilong gutnius i no laik givap! Ol i rausim Pol long Tesalonaika, na tu, ol i go long Beria na traim long kamapim wankain trabel long dispela hap—tasol ol i no inap. Pol i save olsem em i gat bikpela teritori, olsem na em i go tasol long narapela hap bilong autim tok. Yumi tu i mas wok strong bambai ol man i no inap stopim wok autim tok bilong yumi!

¹⁹ Bihain long Pol i autim gut tok long ol Juda long Tesalonaika na Beria, em i kisim save olsem em i bikpela samting long autim tok na no ken pret, na long toktok gut wantaim ol man long buk bilong God. Yumi tu i kisim save long dispela. Tasol nau Pol bai bungim ol man bilong ol arapela lain long Atens. Wanem samting bai painim em long dispela taun? Neks sapta bai stori long dispela.