1, 2. Bilong wanem yu nidim wanpela long stiaim yu taim yu stap long ples yu no save long en? Jehova i givim wanem samting long stiaim yumi?

 PIKSAIM olsem yu wokabaut long wanpela bikpela ples drai nating. Lukluk bilong ples i wok long senis bikos strongpela win i bloim wesan i go i kam long kain kain daireksen. Em isi tru long lus long rot. Hau bai yu save long daireksen yu inap go long en? Yu nidim wanpela man o wanpela samting long stiaim yu. Ating yu nidim kompas, san na ol sta, mep, GPS (Global Positioning System), o wanpela man i save gut long dispela ples. Em  i bikpela samting long wanpela i stiaim yu bikos sapos yu save long wanem rot long bihainim, dispela bai seivim laip bilong yu.

² Yumi olgeta i save feisim planti hevi long laip, na sampela taim yumi inap paul. Tasol Jehova i givim maus bilong bel long yumi bilong stiaim yumi. (Jems 1:17) Nau yumi ken skelim, maus bilong bel em wanem samting na em i wok olsem wanem. Bihain bai yumi kisim save long hau yumi ken trenim maus bilong bel, wai na yumi mas tingim gut maus bilong bel bilong ol narapela, na hau maus bilong bel i stap klin i ken mekim laip bilong yumi i kamap gutpela moa.

3. Maus bilong bel em wanem samting?

³ Maus bilong bel em gutpela presen tru i kam long Jehova. Em tingting i stap insait long yumi long wanem samting i stret na wanem samting i no stret. Long Baibel, tok Grik ol i tanim olsem “maus bilong bel” i makim “save man i gat long em yet.” Taim maus bilong bel i wok gut, em bai helpim yumi long skelim gut yumi wanem kain man tru. Em inap helpim yumi na yumi onest long tingting na filings tru bilong yumi. Em inap stiaim yumi i go long gutpela samting na i go longwe long samting nogut. Em inap mekim yumi amamas taim yumi mekim gutpela disisen o kotim yumi taim yumi mekim rong disisen.—Lukim Futnot 5.

4, 5. (a) Wanem samting i kamap taim Adam na Iv i sakim maus bilong bel bilong ol? (b) Wanem ol eksampel long Baibel i soim hau maus bilong bel i wok?

⁴ Yumi olgeta inap makim olsem yumi bai bihainim maus bilong bel bilong yumi o nogat. Adam na Iv i  makim olsem ol i no laik bihainim maus bilong bel bilong ol, olsem na ol i mekim sin. Bihain bel bilong ol i gat tok, tasol em leit pinis. Tupela i sakim pinis tok bilong God. (Stat 3:7, 8) Maski maus bilong bel bilong tupela i gutpela olgeta na ol i save i no stret long sakim tok bilong God, ol i no laik bihainim maus bilong bel bilong ol.

⁵ Tasol planti man i no gutpela olgeta, ol i bihainim maus bilong bel bilong ol. Jop em gutpela eksampel. Em i mekim ol gutpela disisen, olsem na em inap tok: “Bel bilong mi bai i no inap kotim mi long laip olgeta bilong mi.” (Jop 27:6) Taim Jop i kolim tok “bel,” dispela i makim maus bilong bel bilong em, em tingting em i gat long wanem samting i stret na i no stret. Tasol long Devit, sampela taim em i sakim maus bilong bel bilong em na sakim tok bilong Jehova. Bihain bel bilong em i gat tok na i olsem bel i wok long “kotim em.” (1 Samuel 24:5) Maus bilong bel bilong Devit i tokim em olsem samting em i mekim i no stret. Sapos em i bihainim maus bilong bel, dispela bai helpim em na em i no mekim wankain rong gen.

6. Wai na yumi ken tok maus bilong bel em wanpela presen i kam long God?

⁶ Ol man i no save long Jehova, ol tu i save long ol samting i stret na i no stret. Baibel i tok: “Tingting bilong ol yet bai tok ol i gat asua o ol i no gat asua.” (Rom 2:14, 15) Olsem, planti man i save i no stret long kilim man o stil. Tru ol i no luksave long dispela, tasol ol i bihainim maus bilong bel, em tingting ol i gat long wanem samting i stret na wanem samting i no stret em Jehova i putim insait long ol. Ol i bihainim tu ol stiatok bilong God, o ol bikpela tok i tru Jehova i givim bilong helpim yumi long mekim ol gutpela disisen long laip.

7. Wai na sampela taim maus bilong bel inap popaia?

 ⁷ Tasol sampela taim maus bilong bel bilong yumi inap popaia. Olsem, ol filings na tingting kranki bilong yumi yet inap bagarapim maus bilong bel na stiaim yumi long rot i no stret. Maus bilong bel i stap stret i no save kamap nating. (Stat 39:1, 2, 7-12) Yumi mas trenim maus bilong bel. Bilong helpim yumi, Jehova i givim yumi holi spirit na ol stiatok bilong Baibel. (Rom 9:1) Orait nau yumi ken skelim hau yumi ken trenim maus bilong bel bilong yumi.

8. (a) Filings bilong yumi i ken mekim wanem long maus bilong bel bilong yumi? (b) Yumi mas givim wanem askim long yumi yet paslain long yumi mekim disisen?

⁸ Sampela man i ting taim ol i bihainim maus bilong bel, dispela i min olsem ol i bihainim tasol filings bilong ol. Ol i ting ol i ken mekim wanem samting ol i laikim, bikpela samting em ol i pilim gut long en. Tasol ol filings bilong yumi i no gutpela olgeta, na ol inap paulim yumi. Ol filings bilong yumi i gat bikpela strong na inap mekim sampela samting long maus bilong bel. Baibel i tok: “Bel bilong ol man i save tingting oltaim long mekim pasin giaman, na tingting bilong man em i nogut tru. Husat inap save long as tru bilong en?” (Jeremaia 17:9) So yumi inap kisim tingting olsem wanpela samting i stret maski dispela samting i no stret. Olsem, paslain long Pol i kamap Kristen, em i bin mekim nogut tru long ol manmeri bilong God na em i ting samting em i mekim i stret. Long tingting bilong em, maus bilong bel bilong em i stret. Tasol bihain em i tok: “Man i gat wok long skelim mi em Jehova tasol.” (1 Korin 4:4; Aposel 23:1; 2 Timoti 1:3) Taim Pol i kisim save  long tingting bilong Jehova long samting em i mekim, em i luksave olsem em i mas senis. Tru tumas, paslain long mekim wanpela samting, yumi mas askim yumi yet, ‘Jehova i laik bai mi mekim wanem?’

9. Pasin bilong pret long God i makim wanem samting?

⁹ Taim yu laikim wanpela, yu no laik mekim em i bel hevi. Yumi laikim Jehova, olsem na yumi no laik mekim em i bel hevi. Pasin bilong yumi long pret long mekim Jehova i bel hevi i mas strong tru. Yumi lukim dispela long eksampel bilong Nehemia. Em i no laik yusim namba bilong em olsem gavana long kamap maniman. Wai? Em i tok em i mekim olsem, ‘long wanem, em save pret long God.’ (Nehemia 5:15) Nehemia i no laik mekim wanpela samting bilong mekim Jehova i bel hevi. Olsem Nehemia, yumi tu i pret long mekim wanpela samting i no stret na mekim Jehova i bel hevi. Long rot bilong ritim Baibel, yumi inap kisim save long ol samting i amamasim Jehova.—Lukim Futnot 6.

10, 11. Wanem ol stiatok bilong Baibel inap helpim yumi long mekim gutpela disisen long sait bilong alkohol?

¹⁰ Olsem, ating wanpela Kristen i mas mekim disisen olsem em bai dring alkohol o nogat. Wanem ol stiatok inap helpim em long mekim gutpela disisen? Sampela stiatok i olsem: Baibel i no tambuim pasin bilong dring alkohol. Baibel i tok wain em presen i kam long God. (Buk Song 104:14, 15) Tasol Jisas i tokim ol disaipel bilong em long no ken “dring planti.” (Luk 21:34) Na Pol i tokim ol Kristen long abrusim ‘ol pati i gat planti pairap, na dring spak.’ (Rom 13:13) Em i tok ol spakman “bai i no inap i go insait long Kingdom Bilong God.”—1 Korin 6:9, 10.

¹¹ Kristen i ken askim em yet: ‘Alkohol i bikpela samting  olsem wanem long mi? Mi nidim alkohol long rileks? Mi save dring alkohol bambai mi kisim konfidens? Mi inap kontrolim hamas alkohol mi dring na hamas taim mi dring? * Mi inap kisim amamas yet wantaim ol poroman maski i no gat alkohol?’ Yumi ken askim Jehova long helpim yumi long mekim gutpela disisen. (Ritim Buk Song 139:23, 24.) Long dispela rot, yumi trenim maus bilong bel long hariap long bihainim ol stiatok bilong Baibel. Tasol i gat sampela samting moa, bai yumi skelim dispela.

12, 13. Wai na maus bilong bel bilong yumi olgeta i no wankain? Yumi ken mekim wanem long kain taim olsem?

¹² Maus bilong bel bilong olgeta man i no wankain. Maus bilong bel bilong yu inap orait long yu mekim sampela samting, tasol long ol narapela, nogat. Olsem, ating yu laik dring alkohol, tasol narapela man i pilim olsem em i no ken mekim olsem. Wai na tupela man i gat narapela narapela tingting long dispela?

¹³ Planti taim filings man i gat long wanpela samting i no wankain long narapela bikos long ples em i go bikpela long en, tingting bilong famili bilong em long dispela samting, ol samting em yet i ekspiriensim long laip, na ol narapela samting. Long sait bilong alkohol, ating man em bipo i gat hevi long kontrolim pasin bilong em long dring, em inap makim olsem em i no ken dring. (1 King 8:38, 39) Sapos yu laik givim alkohol dring long wanpela na em i tok nogat, bai yu mekim  wanem? Bai yu bel hevi? Bai yu strong yet long em i mas dring? Bai yu strong long save long risen na em i no laik dring? Nogat, bikos yu rispektim maus bilong bel bilong em.

14, 15. Wanem hevi i kamap long taim bilong Pol? Pol i givim wanem gutpela edvais?

¹⁴ Long taim bilong aposel Pol, wanpela hevi i kamap na i soim olsem maus bilong bel bilong ol man i no wankain. Sampela mit em ol i salim long ol maket, ol i bin yusim long lotu giaman na ofaim long ol imis. (1 Korin 10:25) Pol i no ting i gat rong long baim na kaikai dispela mit. Long em, olgeta kaikai i kam long Jehova. Tasol sampela brata em bipo ol i bin lotuim ol imis, ol i gat narapela tingting. Ol i pilim olsem i no stret long kaikai dispela mit. Yu ting Pol i tok: ‘Maus bilong bel bilong mi i no gat tok long dispela. Mi gat rait long kaikai samting mi laikim’?

¹⁵ Pol i no ting olsem. Em i tingim filings bilong ol brata i bikpela samting na em i redi long daunim sampela samting em i gat rait long mekim. Pol i tok yumi no ken “amamasim yumi yet.” Em i tok moa: “Krais tu i no bin amamasim em yet.” (Rom 15:1, 3) Olsem Jisas, Pol i tingim ol narapela moa winim em yet.— Ritim 1 Korin 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Wai na yumi no ken skelim brata long samting maus bilong bel bilong em i orait long em i mekim?

¹⁶ Tasol olsem wanem sapos maus bilong bel bilong wanpela i orait long mekim samting we yumi pilim olsem i no stret? Yumi mas was gut na no ken toktok planti na strong olsem tingting bilong yumi i stret na tingting bilong em i rong. (Ritim Rom 14:10.) Jehova i givim yumi maus bilong bel long skelim yumi yet,  i no bilong skelim ol narapela. (Matyu 7:1) Yumi no laik larim ol laik bilong yumi yet i brukim lain insait long kongrigesen, nogat. Yumi laik painim ol rot long strongim pasin laikim na pasin wanbel.—Rom 14:19.

17. Wanem samting i kamap long maus bilong bel bilong sampela man?

¹⁷ Aposel Pita i tok: “Oltaim maus bilong bel bilong yupela i mas i stap stret long ai bilong God.” (1 Pita 3:16) Sori tru, taim ol man i wok long sakim ol stiatok bilong Jehova, isi isi maus bilong bel i no givim tok lukaut  moa long ol. Pol i tok dispela kain maus bilong bel i olsem “hatpela ain i kukim pinis.” (1 Timoti 4:2) Olsem wanem? Paia i bin kukim yu? Taim dispela samting i kamap, mak bilong sua bai kamap strong na i no inap pilim wanpela samting. Sapos wanpela i mekim yet samting i no stret, maus bilong bel bilong em bai kamap olsem “hatpela ain i kukim pinis” na bihain em i no wok moa.

18, 19. (a) Taim bel i kotim yumi o yumi sem, dispela inap skulim yumi long wanem samting? (b) Yumi ken mekim wanem sapos bel i kotim yumi yet maski yumi tanim bel pinis long sin yumi bin mekim?

¹⁸ Taim bel i kotim yumi, ating maus bilong bel i tokim yumi olsem yumi bin mekim rong. Dispela inap helpim yumi long luksave long pasin yumi mekim na stopim dispela pasin. Yumi laik kisim skul long ol popaia bilong yumi bambai yumi no ken mekim gen. Olsem,  maski King Devit i mekim sin, maus bilong bel bilong em i kirapim em long tanim bel. Em i heitim samting em i bin mekim na em i tingting strong long bihainim tok bilong Jehova. Long ekspiriens bilong Devit, em inap tok Jehova i “gutpela tru na . . . redi long fogivim ol sin.”—Buk Song 51:1-19; 86:5; lukim Futnot 7.

¹⁹ Tasol longpela taim bihain long man i tanim bel long sin em i bin mekim, ating bel i wok yet long kotim em. Taim bel i kotim man, em inap pilim bel hevi tru na pilim olsem em i no gutpela moa. Sapos sampela taim yu pilim olsem, orait tingim olsem yu no inap senisim samting i bin kamap. Maski sapos long dispela taim yu bin kliagut long wanem samting i stret o i no stret, Jehova i bin fogivim yu tru, na tekewe olgeta dispela sin. Yu stap klin long ai bilong Jehova na yu save olsem samting yu mekim nau i stret. Ating bel bilong yu i wok yet long  kotim yu, tasol Baibel i tok: “God i winim tru bel bilong yumi.” (Ritim 1 Jon 3:19, 20.) Dispela i makim olsem pasin laikim na pasin bilong em long fogivim rong i strong moa winim samting yumi pilim taim bel i kotim yumi o yumi sem. Yu ken bilip tru olsem Jehova i fogivim yu. Taim wanpela i bilip tru olsem Jehova i fogivim em, maus bilong bel bilong em bai stap isi na em bai amamas long lotuim God.—1 Korin 6:11; Hibru 10:22.

20, 21. (a) Ol i wokim dispela buk bilong helpim yu long mekim wanem? (b) Jehova i givim yumi fridom long mekim wanem? Yumi mas yusim dispela fridom olsem wanem?

²⁰ Ol i wokim dispela buk bilong helpim yu long trenim maus bilong bel bilong yu bambai em inap givim tok lukaut long yu na banisim yu long dispela taim bilong las de i gat planti hevi long en. Em bai helpim yu tu long bihainim ol stiatok bilong Baibel long kain kain samting yu feisim long laip bilong yu. Tasol dispela buk i no givim wanpela lista bilong ol lo long olgeta samting. Yumi bihainim “lo bilong Krais,” em ol stiatok bilong God i as bilong en na yumi stap fri long makim samting yumi bai mekim. (Galesia 6:2) Yumi no ken tok olsem i no gat lo stret long samting yumi laik mekim na yusim dispela olsem eskius long mekim rong. (2 Korin 4:1, 2; Hibru 4:13; 1 Pita 2:16) Yumi yusim fridom bilong yumi long soim olsem yumi laikim tru Jehova.

²¹ Taim yumi tingim tingim long bel ol stiatok bilong Baibel na bihainim, yumi lain long yusim ‘save bilong yumi long skelim ol samting’ na kisim tingting wankain olsem bilong Jehova. (Hibru 5:14) Taim yumi mekim olsem, maus bilong bel em yumi trenim pinis bai stiaim yumi long laip na helpim yumi long stap yet insait long pasin laikim bilong God.