1, 2. Olsem wanem Balam i traim long bagarapim ol manmeri bilong Jehova?

 WANPELA man bilong painim pis i go long hap we em i ken hukim wanpela kain pis em i laikim. Em i makim beit na tromoi string i go insait long wara. Em i wet i stap, na taim pis i kaikaim beit, em i pulim string na huk i pas long maus bilong pis na em i pulim pis i kam antap.

² Long wankain pasin, ol manmeri inap pas long huk. Olsem, klostu long taim ol Israel i kamap long Graun Bilong Promis, ol i wokim kem long Ples Nating Bilong Moap. King bilong Moap i tok promis long givim planti mani long wanpela man, nem bilong em, Balam, bambai em i ken mekim tok bilong bagarap i ken painim ol Israel. Bihain Balam i painim rot long mekim ol Israel i bringim bagarap long ol yet. Em i makim gut beit. Em i salim ol yangpela meri Moap i go insait long kem bilong Israel bilong grisim ol man.—Namba 22:1-7; 31:15, 16; Revelesen 2:14.

3. Olsem wanem ol Israel i pundaun long beit bilong Balam?

³ Yu ting beit bilong Balam i wok? Yes. Planti tausen man Israel i mekim “pasin pamuk wantaim ol meri  Moap.” Na ol i kirap lotuim ol god giaman, na lotuim tu stingpela god bilong maritpasin, em Bal bilong Peor. Olsem na 24,000 Israel i dai long boda stret bilong Graun Bilong Promis.—Namba 25:1-9.

4. Wai na planti tausen Israel i mekim pasin pamuk?

⁴ Wai na planti Israel i pundaun long plen bilong Balam? Ol i tingting tasol long inapim laik bilong ol yet long kisim amamas, na ol i lusim tingting long olgeta samting Jehova i bin mekim bilong helpim ol. Ol Israel i gat planti risen long stap gut long God. Em i bin kisim bek ol long Isip taim ol i stap sleiv, em i givim kaikai long ol long ples nating, na bringim ol i go gut long boda bilong Graun Bilong Promis. (Hibru 3:12) Maski i olsem, ol meri Moap i grisim ol na ol i mekim pasin pamuk. Aposel Pol i tok: “Yumi no ken mekim pasin pamuk olsem sampela bilong ol i bin mekim pasin pamuk, na . . . ol i bin i dai.”—1 Korin 10:8.

5, 6. Yumi inap kisim wanem skul long samting i kamap long Ples Nating Bilong Moap?

⁵ Nupela taim i kam klostu tru. So yumi kain olsem ol Israel husat i bin stap long boda bilong Graun Bilong Promis. (1 Korin 10:11) Long nau yumi stap namel long ol man bilong graun husat i tingting oltaim long ol samting bilong maritpasin winim ol Moap long bipo. Em i isi tru long kain tingting olsem i mekim sampela samting long ol manmeri bilong Jehova. Wanpela beit em Devil i save yusim na i wok gut em pasin pamuk.—Namba 25:6, 14; 2 Korin 2:11; Jut 4.

⁶ Askim yu yet, ‘Bai mi inapim laik bilong mi yet long kisim amamas we bai stap sotpela taim tasol, o mi laik stap laip oltaim oltaim na stap amamas long nupela taim?’ Tru tumas, em bai gutpela moa long bihainim tok  bilong Jehova: “Yupela i mas ranawe long pasin pamuk!”—1 Korin 6:18.

7, 8. Pasin pamuk em wanem samting? Wai na em i bikpela rong tru?

⁷ Planti manmeri long nau i gat pasin bilong bikhet na i no sem na ol i soim klia olsem ol i no rispektim ol lo bilong God long maritpasin. Long Baibel, pasin pamuk i makim pasin bilong man na meri i slip wantaim na tupela i no marit stret olsem lo bilong Baibel i makim. Pasin pamuk i makim tu pasin bilong man i slip wantaim man, meri i slip wantaim meri, na maritpasin namel long man na animal. Pasin bilong slip wantaim inap makim ol narapela pasin tu olsem pasin bilong putim sem long maus o long as bilong narapela, na pilai long sem bilong narapela.—Lukim Futnot 23.

⁸ Baibel i kamapim klia olsem sapos wanpela i mekim yet pasin pamuk, em i no ken stap insait long kongrigesen. (1 Korin 6:9; Revelesen 22:15) Na tu, man i mekim pasin pamuk, em i no save rispektim em yet na ol narapela i no inap trastim em moa. Oltaim pasin pamuk i save kamapim ol hevi. Em i mekim na maus bilong bel i kotim man, meri i kisim bel nating, kamapim hevi insait long marit, bringim sik, o dai tu. (Ritim Galesia 6:7, 8.) Sapos man i stop na tingim ol samting nogut em pasin pamuk inap kamapim, ating em bai no inap mekim pasin pamuk. Tasol planti taim man i save tingting tasol long inapim ol laik bilong em yet taim em i stat long mekim ol samting we inap kirapim em long mekim pasin pamuk. Na planti taim fes samting man i mekim, em i lukim ponografi.

9. Olsem wanem ponografi inap kamapim bikpela hevi?

⁹ Ponografi i save kirapim laik bilong bel long mekim maritpasin. Long nau ponografi i stap long olgeta hap—long ol magasin, ol buk, ol musik, ol TV program, na long Intenet tu. Planti i ting ponografi i no inap kamapim hevi, tasol tru tru em inap kamapim bikpela hevi. Em inap mekim na man i tingting tasol long maritpasin na inap kirapim man long kisim ol laik nogut i doti tru. Taim wanpela i kirap lukim ponografi, em i stat long wokabaut long rot we inap bringim em i go long ol narapela hevi olsem, pasin bilong pilai long sem bilong em yet, hevi insait long marit, na divos tu.—Rom 1:24-27; Efesus 4:19; lukim Futnot 24.

10. Olsem wanem stiatok i stap long Jems 1:14, 15 inap helpim yumi long sakim pasin pamuk?

¹⁰ Em i bikpela samting long yumi mas kliagut long hau pasin pamuk inap pulim yumi. Tingim tok lukaut i stap long Jems 1:14, 15: “Laik bilong bel bilong olgeta man wan wan i save traim ol, dispela laik i save giamanim ol na pulim ol. Na taim dispela laik i stap long bel i kamap bikpela, em i save kamapim sin; na taim sin i kamap pinis, em i save bringim dai i kam.” Olsem na taim tingting nogut i kamap long tingting bilong yu, rausim kwiktaim. Sapos yu popaia na lukim ol piksa nogut, tanim ai i go long narapela hap! Ofim kompiuta, o senisim TV sanel. No ken larim ol laik nogut i kam insait long laip bilong yu. Nogut ol laik nogut i kamap strong tru na yu hatwok tru long kontrolim ol.—Ritim Matyu 5:29, 30.

11. Olsem wanem Jehova inap helpim yumi taim yumi gat ol tingting nogut?

¹¹ Jehova i save gut long yumi winim yumi yet. Em i save yumi no gutpela olgeta. Tasol em i save tu olsem  yumi inap daunim ol laik nogut bilong yumi. Jehova i tokim yumi: “Yupela i mas kilim i dai ol laik i stap long ol hap bilong bodi bilong yupela, olsem pasin pamuk, pasin i no klin, bel i kirap strong long mekim pasin pamuk, ol laik nogut, na pasin gridi, em wankain olsem pasin bilong lotuim imis.” (Kolosi 3:5) Maski i no isi long mekim olsem, Jehova i no save les kwik long yumi na em bai helpim yumi. (Buk Song 68:19) Wanpela yangpela brata i bin kalabus long pasin bilong lukim ponografi na pilai long sem bilong em yet. Ol pren bilong em long skul i ting dispela em nomol samting long ol pikinini taim ol i wok long go bikpela, tasol em i tok: “Dispela pasin i bagarapim maus bilong bel bilong mi, na i pulim mi long mekim pasin pamuk.” Em i luksave olsem em i mas kontrolim ol laik bilong em, na wantaim helpim bilong Jehova, em i bin stopim dispela pasin. Sapos yu gat ol tingting doti, askim Jehova long givim yu “strong i winim  strong bilong yumi ol man” bambai tingting bilong yu i ken stap klin.—2 Korin 4:7; 1 Korin 9:27.

12. Bilong wanem yumi mas ‘was gut long bel bilong yumi’?

¹² Solomon i tok: “Long olgeta samting yu was long en, yu mas was gut long bel bilong yu, long wanem, olgeta samting bilong givim laip long yu i kam aut long en.” (Provep 4:23) “Bel” bilong yumi i makim yumi wanem kain man tru long insait, em man Jehova i save lukim. Ol samting yumi lukluk long en i gat bikpela strong tru long stiaim yumi. Gutpela man Jop i tok: “Mi bin wokim kontrak wantaim ai bilong mi. Olsem na mi no ken aigris long wanpela meri.” (Jop 31:1) Olsem Jop, yumi tu i mas kontrolim ol samting yumi lukluk long en na tingting long en. Na olsem man bilong raitim song, yumi mas beten olsem: “Helpim mi na ai bilong mi i no ken lukluk long ol samting i no gutpela.”—Buk Song 119:37.

13. Daina i makim wanem kain ol pren?

¹³ Ol pren bilong yumi i gat strong long stiaim yumi long gutpela rot o rot nogut. Sapos yu makim ol pren i save bihainim ol lo bilong God, ol inap helpim yu long mekim wankain. (Provep 13:20; ritim 1 Korin 15:33.) Yumi luksave olsem pasin bilong makim gut ol pren i bikpela samting taim yumi skelim samting i painim Daina. Em i pikinini meri bilong Jekop, olsem na em i go bikpela insait long famili i lotuim Jehova. Daina i no meri bilong mekim pasin pamuk, tasol em i kamap bes pren bilong ol meri Kenan husat i no save lotuim Jehova. Ol Kenan i no holim wankain tingting olsem ol manmeri bilong God long maritpasin na ol i gat nem olsem lain bilong mekim pasin pamuk. (Wok Pris 18:6-25) Taim Daina i stap wantaim ol pren bilong em, em  i bungim wanpela yangpela man Kenan, nem bilong em, Sekem. Sekem i ting Daina i luk nais stret. Ol man i tingim Sekem olsem yangpela man i gat “biknem na em i nambawan tru” insait long famili bilong em. Tasol em i no laikim Jehova.—Stat 34:18, 19.

14. Wanem samting i painim Daina?

¹⁴ Sekem i mekim samting we em i ting i nomol na i orait long em i mekim. Em i dai tru long Daina, olsem na em i “pulim em na reipim em.” (Ritim Stat 34:1-4.) Dispela em stat bilong ol hevi i painim Daina na famili olgeta bilong em.—Stat 34:7, 25-31; Galesia 6:7, 8.

15, 16. Olsem wanem yumi inap kisim savetingting?

¹⁵ Yumi no laik mekim wankain popaia olsem Daina na bihain kisim save olsem ol stretpela lo bilong Jehova i gutpela bilong helpim yumi, nogat. “Man i wokabaut wantaim ol man i gat savetingting, em bai gat savetingting, tasol man i poroman wantaim ol longlong man, trabel bai painim em.” (Provep 13:20) Putim mak olsem yu laik kliagut long “olgeta samting i gutpela,” na long dispela rot yu bai abrusim ol pen na hevi.—Provep 2:6-9; Buk Song 1:1-3.

¹⁶ Yumi inap kisim savetingting long rot bilong stadi long Tok Bilong God, beten long em paslain long yumi mekim ol disisen, na bihainim gutpela edvais bilong gutpela wokboi i gat savetingting. (Matyu 24:45; Jems 1:5) Em i tru olsem yumi olgeta i no gat strong na yumi no gutpela olgeta. (Jeremaia 17:9) Tasol yu bai mekim wanem sapos wanpela i givim tok lukaut long yu olsem yu inap pundaun long pasin pamuk? Bai yu kros, o bai yu daunim yu yet na ekseptim helpim?—2 King 22:18, 19.

17. Givim eksampel long hau tok kaunsel wanbilip Kristen i givim inap helpim yumi.

¹⁷ Piksaim long tingting dispela samting. Long ples wok bilong wanpela sista, wanpela man i stat long soim  spesel intres long em na invaitim em long go kaikai wantaim em. Dispela man i no save lotuim Jehova, tasol i luk olsem em i gutpela man na i gat naispela pasin. Narapela sista i lukim tupela wantaim na bihain em i givim tok lukaut long dispela sista. Sista i kisim tok lukaut bai mekim wanem? Bai em i difendim em yet, o bai em i lukim olsem savetingting i stap long dispela tok lukaut? Ating sista i laikim Jehova na em i laik mekim samting i stret. Tasol sapos em i raun yet wantaim dispela man, yu ting em i “ranawe long pasin pamuk” o em i “trastim em yet”?—Provep 22:3; 28:26; Matyu 6:13; 26:41.

18, 19. Stori long olsem wanem Josep i ranawe long pasin pamuk.

¹⁸ Taim Josep i yangpela yet, em i stap olsem wanpela sleiv long Isip. Long olgeta de, meri bilong bosman bilong em i save askim em long slip wantaim em, tasol Josep i save dispela pasin i no stret. Josep i laikim Jehova na  i laik amamasim em. So olgeta taim, taim meri i grisim em, em i save sakim. Em i stap sleiv, olsem na em i no inap lusim bosman bilong em. Wanpela taim, bihain long meri bilong bosman i fosim em long slip wantaim em, Josep i “ranawe i go ausait.”—Ritim Stat 39:7-12.

¹⁹ Ating kain samting olsem i no inap kamap sapos Josep i bin larim tingting bilong em i stap long pasin pamuk o oltaim em i tingting long dispela meri. Tasol Josep i tingim pasin pren bilong em wantaim Jehova i bikpela samting moa winim olgeta narapela samting. Em i tokim meri: “Bosman bilong mi . . . i givim mi namba long bosim olgeta samting, tasol yu, nogat, long wanem, yu meri bilong em. Olsem na wai bai mi mekim dispela pasin nogut tru na mekim sin long ai bilong God?”—Stat 39:8, 9.

20. Olsem wanem yumi save Jehova i amamas long Josep?

²⁰ Maski Josep i stap longwe long famili na ples bilong em, oltaim em i stap gut long God, na Jehova i blesim em. (Stat 41:39-49) Jehova i belgut tru long pasin bilong Josep long stap gut long em. (Provep 27:11) I hatwok long sakim pasin pamuk. Tasol tingim dispela tok: “Yupela ol manmeri i save laikim Jehova, yupela i mas heitim tru pasin nogut. Em i save lukautim ol man i save stap gut long em; em i save kisim bek ol long han bilong ol man nogut.”—Buk Song 97:10.

21. Olsem wanem wanpela yangpela brata i bihainim pasin bilong Josep?

²¹ Long olgeta de, ol manmeri bilong Jehova i save strongim bel na soim klia olsem ol i “heitim pasin nogut” na ol i “laikim gutpela pasin.” (Amos 5:15) Maski yu gat hamas krismas, yu inap stap gut long Jehova. Wanpela yangpela brata long skul i bin feisim wanpela samting we i traim bilip bilong em. Wanpela gel i tok em bai  slip wantaim brata sapos brata i helpim em long mets tes. Brata i mekim wanem? Em i bihainim pasin bilong Josep. Em i tok: “Wantu mi sakim samting em i tok long mekim. Mi stap gut yet long God, olsem na mi holim yet gutnem bilong mi na mi inap rispektim mi yet.” Wanem wanem “amamas bilong sotpela taim” em man i kisim long rot bilong pasin pamuk, planti taim dispela i save bringim pen na bel hevi. (Hibru 11:25) Pasin bilong bihainim tok bilong Jehova i save bringim amamas inap oltaim oltaim.—Provep 10:22.

22, 23. Olsem wanem Jehova inap helpim yumi maski sapos yumi bin mekim bikpela sin?

²² Satan bai traim long yusim pasin pamuk bilong trapim yumi, na dispela inap stap olsem bikpela salens long yumi. Ating yumi olgeta inap kisim tingting nogut sampela taim. (Rom 7:21-25) Jehova i save long dispela na em i tingim “yumi i olsem das tasol.” (Buk Song 103:14) So olsem wanem sapos wanpela Kristen i mekim bikpela sin olsem pasin pamuk? Yu ting em i no gat rot moa long kisim helpim? Nogat. Sapos em i tanim bel tru, Jehova bai helpim em. God i “redi long fogivim” man.—Buk Song 86:5; Jems 5:16; ritim Provep 28:13.

²³ Na tu, Jehova i givim yumi “ol man olsem ol presen”—em ol gutpela elda i save lukautim yumi. (Efesus 4:8, 12; Jems 5:14, 15) Em i givim ol elda long helpim yumi long stretim pasin pren bilong yumi wantaim em.—Provep 15:32.

24, 25. Olsem wanem “gutpela tingting” inap helpim yumi long sakim pasin pamuk?

²⁴ Bilong mekim ol gutpela disisen, yumi mas kliagut  long hau ol lo bilong Jehova i save helpim yumi. Yumi no laik kamap olsem dispela yangpela man em Provep 7:6-23 i stori long en. Em i sot long “gutpela tingting,” olsem na beit bilong pasin pamuk i pulim em. Gutpela tingting i no makim olsem man i gat bikpela save na em tasol. Taim yumi gat gutpela tingting, bai yumi traim long kliagut long tingting bilong God na bihainim long laip bilong yumi yet. Tingim dispela savetok: “Man i kisim gutpela tingting, em i save laikim em yet. Na man i wok strong long kamapim pasin bilong skelim gut ol samting, ol samting em i mekim bai kamap gutpela.”—Provep 19:8.

²⁵ Yu bilip tru olsem ol lo bilong God i stret? Yu bilip tru olsem pasin bilong bihainim ol dispela lo bai mekim yu amamas? (Buk Song 19:7-10; Aisaia 48:17, 18) Sapos yu gat tupela tingting yet, orait tingim olgeta gutpela samting Jehova i bin mekim bilong helpim yu. “Yupela i mas traim na lukim na bai yupela i save olsem Jehova i gutpela.” (Buk Song 34:8) Bai yu luksave olsem taim yu wok strong long mekim olsem, pasin bilong yu long laikim God bai i go bikpela moa. Laikim ol samting em i laikim na heitim ol samting em i heitim. Pulapim tingting bilong yu long ol gutpela tingting—ol samting i tru, i stretpela, i klin, i kirapim pasin laikim, na i gutpela. (Filipai 4:8, 9) Yumi ken kamap olsem Josep, em man i bin kisim helpim long savetingting bilong Jehova.—Aisaia 64:8.

26. Bai yumi stori long wanem samting bihain?

²⁶ Maski yu singel o yu marit, Jehova i laik bai yu enjoim laip bilong yu na stap amamas. Tupela sapta i kamap bihain bai i gat ol tok we inap helpim yumi long mekim marit i kamap gutpela moa.