WAI na yu mas save long dispela empera bilong Rom long bipo? Sapos yu wanpela Kristen, yu mas save olsem ol wok politik na ol wok lotu bilong Konstantin i bin senisim tru ol bilip na pasin bilong planti lotu i kam inap long taim bilong yumi. Yumi ken skelim ol dispela samting.

Long 313 C.E., Konstantin i bosim hap Wes bilong Rom, na Lisinius na Maksimus i bosim hap Is. Konstantin na Lisinius i larim olgeta man na ol Kristen tu long i stap fri long mekim lotu . Konstantin i lukautim lotu Kristen na ting dispela lotu bai mekim ol man long kantri bilong em i stap wanbel wantaim. a

Konstantin i bel hevi taim em i painimaut olsem ol lotu i gat sampela hevi na ol i bruk. Em i laik mekim ol i stap wanbel, olsem na em i kamapim wanpela lotu we em i ting i stret na em i strongim dispela lotu. Ol bisop i laik amamasim empera, olsem na ol i bihainim laik bilong em long ol samting bilong lotu, na ol bisop husat i mekim olsem, gavman i no kisim takis long ol na i givim planti mani moa long ol. Saveman Charles Freeman i tok: “Bilong insait long lotu Kristen em empera i ting i stret, dispela i no samting bilong lotu tasol, nogat, dispela i opim rot long ol bikman long kisim planti mani na biknem tu.” Ol bikman bilong lotu i gat bikpela strong na namba long ol wok politik. Saveman A.H.M. Jones i tok: “Sios i kisim  wanpela man bilong lukautim Sios, na dispela man i stap tu olsem bosman bilong Sios.”

Konstantin i wok bung wantaim ol bisop na ol i kamapim wanpela lotu we i gat ol bilip Kristen na ol bilip haiden wantaim long en. Empera i laik olsem i mas i gat planti lotu na em i no gat tingting long strongim ol tok i tru bilong lotu. Em i bosman bilong wanpela kantri em ol manmeri bilong en i save bihainim lotu haiden. Wanpela saveman i tok bilong amamasim 2-pela lain lotu wantaim, em i bihainim wanpela kain tingting we “em i min long mekim ol pasin na wok bos long rot we i hatwok long ol man i ken luksave sapos em i Kristen tru, o nogat.”

Konstantin i strongim lotu Kristen, tasol long wankain taim em i insait yet long lotu haiden. Olsem, em i save lukluk long ol sta bilong kisim save long ol samting, na mekim wok olsem glasman, em ol wok bilong ol spirit nogut em Baibel i tambuim. (Lo 18:10-12) Long bilding Arch of Constantine long Rom, i gat piksa bilong Konstantin i mekim ofa long ol god haiden. Em i wok yet long onarim god bilong san long rot bilong putim mak bilong dispela god antap long ol koin na sapotim wok lotu bilong em. Klostu long taim Konstantin i dai, em i tok orait long ol man i wokim wanpela tempel long liklik taun Umbria, long Itali, bilong onarim em na famili bilong em na em i tok long ol i mas makim ol pris long wok long dispela tempel.

Konstantin i skruim baptais Kristen bilong em i go inap long em i kisim baptais sampela de paslain long em i dai long 337 C.E. Planti saveman i ting em i mekim olsem bambai God bilong ol Kristen na ol god haiden wantaim i sapotim wok politik bilong em. Stori bilong ol samting i kamap long laip bilong em na as na em i kisim baptais leit i mekim na ol man i gat tupela tingting olsem tru tru em i bilip long Krais o nogat. Tasol i gat wanpela samting i klia tru: Dispela sios em Konstantin i kamapim i kamap wanpela oganaisesen we i gat bikpela strong long sait bilong ol wok politik na lotu, na dispela sios i givim baksait long Krais na i bihainim pasin bilong dispela graun. Jisas i tok long ol disaipel bilong em olsem: “Ol i no bilong dispela graun, olsem mi tu mi no bilong dispela graun.” (Jon 17:14) Planti narapela lotu long nau i kamap long rot bilong dispela lotu we i bihainim pasin bilong graun.

Dispela stori i skulim yumi long wanem samting? Yumi kisim skul olsem yumi no ken orait long olgeta tok em lotu i skulim man long en, tasol yumi mas skelim ol dispela tok wantaim ol tok bilong Baibel.—1 Jon 4:1.