Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

OL HEVI

Tingting Planti Long Seifti Bilong Yumi

Tingting Planti Long Seifti Bilong Yumi

“Jeneresen bilong nau i enjoim kain kain teknoloji, ol wok bilong saiens na mani . . . Ating em fes jeneresen we i bringim dispela graun [wok politik, mani, na graun na solwara samting] i go klostu long bagarap.”​—The Global Risks Report 2018, World Economic Forum.

WAI NA PLANTI SAVEMAN I TINGTING PLANTI LONG OL SAMTING BAI KAMAP LONG BIHAIN NA OL SAMTING LONG GRAUN? TINGIM SAMPELA HATWOK YUMI FEISIM.

  • SAIBAKRAIM: Wanpela niuspepa The Australian i tok: Ol samting i kamapim klia olsem Intenet inap bagarapim man. Em i ples hait bilong ol man i save bagarapim ol pikinini, pasin buli, tok nogut bilong bagarapim narapela na stilim ol infomesen samting. Pasin bilong stilim Identity em wanpela pasin nogut i wok long kamap bikpela wantu long olgeta hap. . . . Intenet em narapela rot ol man inap soim ol pasin nogut bilong ol—belhat na mekim nogut tru long narapela.”

  • NO KISIM WANKAIN SE BILONG MANI: Wanpela ripot bilong Oxfam International i tok, mani kago bilong etpela maniman tru em i wankain long mak bilong mani kago bilong 50 pesen bilong populesen bilong ol rabisman bilong graun olgeta. Oxfam i tok: “Mani ol i serim long ol wok i mekim na mani kago bilong ol maniman i kamap planti moa bikos long ol samting bilong ol rabisman, planti em ol meri.” Sampela i pret, nogut dispela hevi bai kirapim ol man long bikhet.

  • PAIT NA MEKIM NOGUT LONG NARAPELA: Wanpela ripot bilong 2018 United Nations Refugee Agency i tok: “Long nau, winim bipo, yumi lukim planti man tru i lusim ples na i go stap long ol narapela kantri.” Winim 68 milion manmeri i mas lusim asples, planti i mekim olsem bikos long pait o ol narapela i mekim nogut long ol. Dispela ripot i tok: “Long olgeta 2-pela 2-pela sekon, ol i save fosim 1-pela man long lusim asples bilong em na go stap long narapela hap.”

  • SOLWARA NA GRAUN I BAGARAP: Nius The Global Risks Report 2018 i tok: “Bikpela namba bilong ol animal na diwai samting i wok long pinis, pasin bilong bagarapim win na solwara i kamapim moa hevi long helt bilong ol man.” Na tu, namba bilong ol binatang i wok long i go daun wantu tasol long sampela kantri. Ol binatang i save polineitim ol plaua samting, so ol saientis i givim tok lukaut olsem bikpela bagarap inap kamap. Ol rip tu i wok long bagarap. Ol saientis i tok insait long 30 yia i go pinis, klostu hap bilong olgeta rip i no gat laip moa.

Yu ting yumi inap senisim ol samting i gat wok long senisim na mekim dispela graun i seif moa? Sampela i ting bekim bilong dispela askim em, ediukesen. Sapos olsem, wanem kain ediukesen? Ol atikol i kamap bihain bai bekim ol dispela askim.