Intenet Bihainim Savetingting Taim Yu Yusim Dispela Tul

INTENET i opim rot long yumi long kisim save long klostu olgeta samting, maski yumi stap we o em long wanem taim. Olsem na yumi no kirap nogut olsem planti manmeri long olgeta hap i save yusim Intenet olsem wanpela tul bilong toktok wantaim ol arapela.

Pasin bilong toktok wantaim narapela em wanpela gutpela presen i kam long Krieta. Em i helpim yumi long kamapim tingting bilong yumi long ol arapela na givim save long ol. Jehova i go pas long toktok wantaim ol pikinini bilong em long graun. Em i mekim tok i klia tru long ol i mas mekim wanem na bai laip bilong ol i gat as bilong en. (Stt. 1:​28-30) Tasol olsem samting i bin kamap long Gaden Iden i soim, man inap mekim wok nogut long dispela presen bilong toktok wantaim ol arapela. Tok Satan i mekim long Iv i kranki tru. Iv i bilipim dispela tok na em i mekim long Adam, na Adam i bihainim na bringim olgeta man i go long rot bilong bagarap tasol.​—⁠Stt. 3:​1-6; Rom 5:⁠12.

Yumi ken tok wanem long pasin bilong yusim Intenet? Tru long rot bilong Intenet yumi inap kisim gutpela save, seivim taim, na kisim helpim. Tasol sampela tok bilong en inap paulim yumi, pulim bikpela haptaim bilong yumi, na bagarapim gutpela pasin bilong yumi. Nau yumi ken skelim rot bilong yusim dispela tul bilong helpim yumi.

Tok Yu Ritim Long Intenet​—⁠Tru o Giaman?

No ken ting olgeta tok i stap long Intenet em i gutpela na inap helpim yu. Yumi ken tok piksa olsem ol Intenet search engine i kain olsem man i taitim bun long go painim ol masrum, em i kisim olgeta kain masrum​—⁠sampela i gutpela long kaikai na sampela i gat posin long en. Em i putim ol long wanpela dis na givim long yu long kaikai. Olsem wanem? Bai yu kirap tasol long kaikai o bai yu skelim gut wan wan masrum pastaim? Ating yu bai skelim pastaim, a? Ol Intenet search engine i yusim planti kompiuta bilong bungim tok i stap long planti bilion Web sait, em ol gutpela tok na nogut wantaim. Yumi mas i gat pasin bilong skelim gut wanem tok i gutpela na wanem tok i nogut, nogut yumi kisim tok i paulim tingting bilong yumi.

Long 1993 wanpela nius i gat 2-pela katun dok i sindaun long fran bilong kompiuta. Wanpela dok i tokim narapela: “Long Intenet, no gat man bai save yu wanpela dok.” Bipo tru, long pasin hait Satan i yusim snek na i no kamapim klia em i husat tru, na long nau planti man long Intenet i mekim wankain  samting, long rot bilong Intenet ol i haitim pasin tru bilong ol. Long nau man i ken kamapim ol tok long Intenet na giaman olsem em i wanpela saveman, na em i no gat wok long tokaut long em i husat tru. Na i no gat lo i bosim husat i ken kamapim tingting, save, ol piksa, na ol arapela tok long Intenet.

Taim yu yusim Intenet, no ken kamap olsem Iv na bilipim olgeta samting narapela i tokim yu long en. Skelim gut na no ken bilip nating long ol tok yu kisim. Paslain long bilipim tok, askim yu yet: (1) Husat i kamapim dispela tok? Em i gat wanem namba? (2) Bilong wanem em i kamapim dispela tok? Wanem samting i kirapim man long kamapim dispela tok? Ol samting em i kamapim i wansait? (3) Man i kisim we tok em i kamapim? Em i tokaut long we em i kisim ol tok na bai yu ken sekim? (4) Save i bilong nau o em i olpela pinis? Long taim bilong ol Kristen bilong bipo, aposel Pol i givim tok long Timoti na i stret long nau tu. Pol i tok: “Yu mas lukautim gut dispela samting i stap long han bilong yu, givim baksait long ol toktok nating i no stret wantaim pasin holi na long ol giaman save i kamapim ol tok i pait wantaim tok tru.”​—⁠1 Tim. 6:⁠20.

Sevim Taim o Pinisim Taim?

Sapos yumi bihainim savetingting, Intenet inap sevim taim, strong, na mani bilong yumi. Yumi inap baim ol samting na no gat wok long lusim haus. Pasin bilong skelim pe bilong ol samting inap helpim yumi long sevim mani. Wok bilong yusim Intenet long putim na rausim mani long benk i mekim na planti manmeri i no gat hatwok moa. Ol i ken stap long haus na mekim ol samting bilong benk long kain kain taim. Intenet i gat ol Web sait we i ken helpim yumi long sevim taim na mani bilong yumi taim yumi laik bukim ol tiket samting long taim yumi plen long go long wanpela hap. I no hatwok long painim ol fon namba, atres, na ol narapela narapela rot bilong i go long hap yumi laik raun long en. Ol brens ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova long olgeta hap i save yusim ol dispela kain Web sait bilong sevim taim, wok, na mani.

Tasol Intenet i gat samting nogut bilong en em yumi mas tingim. Em taim man i tromoi long lukluk long Intenet. Long sampela man, Intenet i olsem wanpela toi na i no olsem samting i helpim ol. Ol i lusim bikpela hap taim tru long pilaim ol gem, baim ol samting, toktok wantaim ol arapela, E-meil, painim painim ol samting, na skelim nating ol samting. Bihain, ating ol i no tingim tumas ol bikpela samting bilong famili, ol pren, na kongrigesen. Pasin bilong yusim Intenet inap kalabusim man. Olsem, wanpela ripot long 2010 i tok olsem 18.4 pesen bilong ol tineja long Korea i stap kalabus long pasin bilong yusim Intenet. Ol man long Jemani i skelim ol samting na tok: “Planti meri moa i wok long komplein olsem ol poroman marit bilong ol i kalabus long dispela samting.” Wanpela meri i komplein olsem pasin bilong kalabus long Intenet i senisim tru pasin bilong man bilong en na i bagarapim marit bilong tupela.

Wanpela brens ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova i kisim pas long wanpela man husat i tok em i kalabus long Intenet. Sampela taim em i lusim inap 10-pela aua long wanpela de long lukim Intenet. Em i tok, “pastaim i luk olsem samting i no inap givim hevi,” tasol em i  tok moa: “Bihain mi lusim sampela miting na mi no beten moa.” Taim em i go long ol miting em i no redi na tingting bilong em i stap long haus, em i laik tru long “lukim gen Intenet.” Gutpela tru em i luksave olsem dispela em i wanpela bikpela hevi na em i mekim ol samting bilong stretim. Yumi no laik tru long pasin bilong yusim Intenet i kalabusim yumi olsem.

Intenet i Helpim Yu o Nogat?

Long 1 Tesalonaika 5:​21, 22, Baibel i tok: “Skelim olgeta samting, bai yupela i ken save olsem ol i stret o nogat, na holimpas ol samting i gutpela. Sakim olgeta kain pasin nogut.” Yumi mas skelim olsem tok yumi kisim long Intenet i stret long tingting na lo bilong God, na i stret long ol Kristen i bihainim o nogat. Intenet i pulap long ponografi na sapos yumi no was gut, bai yumi pundaun long dispela trap.

Em i savetingting long askim yu yet olsem, ‘Samting mi lukim long Intenet, em samting mi bai haitim kwik sapos poroman marit, papamama, o ol bratasista Kristen i kam insait long rum?’ Sapos yu tok yes long dispela askim, orait i gutpela long yusim Intenet taim ol arapela i stap wantaim yu. Intenet i senisim tru pasin bilong yumi long toktok wantaim narapela na long pasin bilong baim ol samting. Na tu, em i opim wanpela nupela rot long ‘mekim pasin adaltri long bel.’​—⁠Mat. 5:​27, 28.

Fowadim Tok o Nogat?

Man i save yusim Intenet long kisim ol tok na salim i go long ol arapela. Yumi gat fridom long kisim na fowadim tok i go long narapela, tasol yumi gat wok tu long skelim gut olsem tok yumi salim em i tru na i bihainim stretpela pasin o nogat. Yumi save tru olsem tok yumi raitim o fowadim em i tru? Yumi kisim tok orait long fowadim dispela tok? * Em i gutpela tok na em inap strongim man? Wanem samting i kirapim yumi long fowadim dispela tok? Yumi laik bai ol arapela i givim biknem long yumi?

Sapos yu mekim gutpela wok long E-meil, dispela em i wanpela gutpela samting. Tasol tu long rot bilong E-meil yumi inap kisim planti tumas stori nating. Olsem wanem? Yumi save salim stori long ol samting em nau tasol i kamap o long ol kain kain toktok nating i go long planti pren, na dispela i westim taim bilong ol? Yumi mas skelim astingting bilong yumi paslain long yumi salim tok. Yumi laik mekim wanem? Bipo ol manmeri i save raitim pas i go long ol famili na ol pren bilong tokim ol long ol samting i painim ol na ol i stap olsem wanem. Ol E-meil bilong yumi i mas kain olsem, a? I no stret long salim stori em yumi no save em tru o nogat, a?

Olsem na yumi mas mekim wanem long Intenet? Lusim olgeta? Ating dispela i stret long sampela man. Dispela man i kalabus long pasin bilong lukim Intenet, em i bin mekim olsem bilong winim dispela hevi. Tasol Intenet inap helpim yumi sapos yumi larim ‘pasin bilong tingting gut i banisim yumi na gutpela save i was long yumi.’​—⁠Snd. 2:​10, 11.

[Futnot]

[Piksa long pes 4]

Yu ken mekim wanem na bai ol tok long Intenet i no ken paulim yu?

[Piksa long pes 5]

Yu mas tingim wanem samting paslain long yu salim tok?