Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Jehova i Haitim Ol Long Sedo Bilong Ol Maunten

Jehova i Haitim Ol Long Sedo Bilong Ol Maunten

TAIM meri i kam ausait long fran dua bilong haus long bikmoning, em i lukim wanpela karamap i stap ausait long dua. Em i kisim karamap na lukluk i go i kam long strit, tasol em i no lukim wanpela man. Ating wanpela man i bin lusim dispela karamap long nait yet. Em i opim liklik hap bilong karamap na kwiktaim em i go bek insait long haus na pasim dua. I stret em i mekim olsem! Dispela karamap i gat litresa bilong Baibel em gavman i tambuim! Em i holim karamap klostu long bros na em i beten na tok tenkyu long Jehova long dispela gutpela kaikai bilong strongim bilip.

Dispela kain samting i kamap long Jemani long ol yia bihain long 1930. Taim gavman Natsi i bosim Jemani long 1933, ol i tambuim wok bilong ol Witnes Bilong Jehova long planti hap bilong Jemani. Richard Rudolph, a nau krismas bilong em i winim pinis 100 yia, em i tok: “Mipela i bilip olsem lo bilong ol man i no inap tru long pasim wok bilong tokaut long Jehova na nem bilong em. Mipela i mas i gat litresa bilong Baibel na bai mipela inap stadi long en na mekim wok autim tok. Tasol i hatwok long kisim ol dispela litresa, long wanem, gavman i putim tambu. Mipela i tingting planti, wok bilong mipela bai i go yet, o nogat.” I no longtaim na Richard i kisim save olsem em bai helpim dispela wok long narapela kain rot. Em bai hait long ol sedo bilong ol maunten na mekim dispela wok.—Het. 9:36.

ROT BILONG OL STILMAN

Sapos yu bihainim wara Elbe (o, Labe) na yu laik i go long het bilong wara, bai yu go kamap long hap ol i kolim olsem Ol Traipela Maunten (Krkonoše), long boda bilong Sek Ripablik na Polan. Ol dispela maunten i go antap inap olsem 1,600 mita, tasol ol i kolim ol dispela maunten olsem ailan Aktik long namel bilong Yurop. Inap 6-pela mun long yia, sno i save pundaun na karamapim ol maunten na em i dip inap olsem 3 mita. Ol man husat i no ting olsem weda inap senis kwiktaim, ol inap lus taim bikpela smok i kamap wantu tasol na karamapim maunten.

Inap planti handret yia pinis, dispela maunten i stap olsem boda namel long ol provins, ol kingdom, na ol kantri. I hatwok tru long raun long ol dispela maunten, olsem na long bipo, planti man long dispela hap i save stilim ol samting na bihainim ol dispela maunten na bringim i go long narapela ples. Long ol yia bihain long 1930, taim Ol Traipela Maunten i stap olsem boda namel long Sekoslovakia na Jemani, ol Witnes i holim strongpela tingting na ol i kirap long bihainim rot em ol stilman i bin bihainim long bipo. Ol i laik mekim wanem? Ol i laik kisim litresa bilong Baibel long hap we i no gat tambu na bringim i go long hap i gat tambu long en. Richard i bin stap yangpela long dispela taim, na em i wanpela bilong ol dispela Witnes.

Ol bratasista i bilas olsem ol lain i laik raun long ol maunten na ol i karim litresa na kalapim Ol Traipela Maunten na go long Jemani

WOKABAUT LONG OL MAUNTEN

Richard i tok: “Long ol wiken, mipela 7-pela o 8-pela yangpela brata i save bilas olsem ol man i laik i go raun long ol maunten. Taim mipela i lusim Jemani, mipela i save wokabaut inap olsem 3-pela aua long kalapim ol maunten na i go kamap long Špindlerův Mlýn,” em wanpela risot long Sek, inap 16 kilomita longwe long Jemani. Long dispela taim, planti Jeman i stap long dispela hap. Wanpela bilong ol em wanpela fama husat i tok orait long helpim ol brata. Em i gat karis em ol hos i save pulim na em i save yusim karis long karim ol lain husat i kam holide na ol i laik raun. Taim ol brata long Prague i salim ol boks i gat litresa bilong yumi long en, tren i save bringim i go na lusim long wanpela taun. Fama i save yusim karis long kisim litresa bilong yumi long dispela taun na bringim i go long fam bilong em. Em i save haitim ol dispela litresa aninit long ol kunai gras i drai pinis, na wet long ol brata long kam na bringim i go long Jemani.

Richard i tok moa olsem: “Taim mipela i go kamap long fam, mipela i save pulapim litresa long ol beg, em ol beg ol i wokim bilong karim ol samting i hevi. Mipela olgeta wan wan i save karim litresa em hevi bilong en inap olsem 50 kilogram.” Ol i no laik bai ol birua i lukim ol, olsem na ol i save kirap wokabaut taim san i go daun na ples i tudak na i go kamap long narapela sait paslain long san i kamap. Ernst Wiesner i bin mekim wok wasman sekit long Jemani long dispela taim, na em i stori long sampela samting ol brata i save mekim, em i tok: “Tupela brata i save wokabaut i go pas, na taim ol i bungim wanpela man, kwiktaim ol i save yusim lait bilong tots long salim toksave. Ol brata husat i karim beg i pulap tru long litresa, ol i save wokabaut bihain, longwe inap 100 mita. Taim ol i lukim lait bilong tots, ol i save hait insait long bus inap 2-pela brata husat i go paslain i kam bek na kolim wanpela tok hait we i makim olsem i orait long ol i ken kamaut long bus. Ol i save senisim ol dispela tok hait long olgeta wan wan wik.” Ol brata inap kisim hevi long han bilong ol polis bilong Jeman husat i save werim blupela yunifom, na ol inap kisim hevi long ol narapela rot tu.

Richard i tok: “Wanpela apinun mi mas wok inap longpela taim liklik, olsem na ol brata bilong mi i go pas long hapsait bilong Sek na mi go bihain tru. Ples i tudak, smok i karamapim ples, na ren i kol nogut tru, olsem na bikpela kol i mekim na mi guria wantaim na wokabaut i go. Inap sampela aua, mi lus namel long ol diwai pain na mi no inap painim rot stret. Kain samting olsem i bin painim planti man na ol i dai. Long neks de long moningtaim tru, ol brata i kam bek na mi bungim ol.”

Inap olsem 3-pela yia, ol dispela liklik lain brata i strongim bel na ol i save go long ol maunten long olgeta wan wan wik. Long taim bilong winta, ol i save yusim ol plang ol man i save yusim bilong ski long ais, long pulim litresa. Planti taim, inap 20 brata i save kalapim maunten long taim bilong san, na ol i save bihainim bikrot em olgeta narapela i save bihainim. Ol i laik bai ol man i ting olsem ol i raun nating long ol maunten, olsem na sampela sista tu i save go wantaim ol. Sampela bilong ol i save wokabaut i go pas na taim ol i lukim olsem hevi inap kamap, ol i save rausim hat bilong ol na tromoi i go antap.

Taim sno i karamapim het bilong maunten, man inap kisim bagarap taim em i wokabaut long maunten

Wanem samting i kamap bihain long ol brata i bringim ol nius i go lusim long nait na kam bek? Kwiktaim ol brata long hapsait i save tilim litresa. Ol i save pasim litresa long ol liklik karamap na bai i luk olsem ol paket bilong sop, na ol i save bringim i go long tren stesin long Hirschberg. Ol i save salim ol dispela karamap i go long ol narapela narapela hap bilong Jemani, na ol bratasista i save bihainim savetingting na bringim i go long ol wanbilip olsem yumi bin stori long en long kirap bilong dispela atikol. Planti bratasista i insait long dispela wok bilong tilim litresa long pasin hait, olsem na sapos ol birua i painimaut long dispela samting, bikpela hevi inap kamap. Na tru tumas, wanpela taim hevi i kamap.

Long 1936, ol birua i painimaut long wanpela hap klostu long biktaun Berlin we ol brata i save bungim litresa long en. Ol i lukim tu 3-pela karamap i kam long Hirschberg, tasol ol i no save long husat i salim ol dispela karamap. Ol polis i skelim gut han rait na ol i painimaut long wanpela bilong ol brata husat i go pas long tilim litresa, na ol i arestim em. Bihain liklik, ol i arestim 2-pela moa brata, na wanpela bilong ol em Richard Rudolph. Ol dispela brata i orait long karim olgeta hevi, olsem na inap sampela haptaim ol narapela inap mekim yet wok bilong bringim ol nius i go long ples i gat tambu long en.

SKUL YUMI KISIM

Ol litresa bilong Baibel em ol brata i karim long ol beg na kalapim Ol Traipela Maunten na bringim i go long Jemani, dispela i bin helpim tru ol Witnes long Jemani. Tasol ol brata i bin yusim tu ol narapela rot. Long 1939, ol ami bilong Jemani i kisim olgeta hap bilong Sekoslovakia, tasol paslain long dispela taim ol brata i bin yusim tu ol rot i stap long boda namel long Jemani na Sekoslovakia. Long ol kantri i stap klostu long Jemani, olsem Frans, Netelan, na Swiselan, maski laip bilong ol Witnes long ol dispela kantri inap lus, ol tu i bin givim litresa bilong Baibel long ol wanbilip em ol birua i mekim nogut long ol.

Planti bilong yumi long nau inap kisim litresa bilong Baibel long kain kain rot, olsem yumi inap ritim long pepa o harim long CD samting. Maski yu kisim nupela litresa long Haus Kingdom o daunlodim long Intenet, i gutpela long tingim hatwok ol i bin mekim long redim ol dispela litresa na yu inap kisim. Ating ol i no mekim bikpela hatwok, olsem long biknait ol i kalapim maunten em sno i karamapim, tasol planti wanbilip i daunim laik bilong ol yet na mekim bikpela wok bilong helpim yu.

a Em i bin mekim wok long Hirschberg Kongrigesen long hap bilong Silesia. Long nau, ol i kolim taun Hirschberg olsem Jelenia Góra, long saut wes bilong Polan.