1. Planti man i save tok wanem?

 PLANTI manmeri i save tok: ‘Sampela taim yu no save amamas long ol samting yu gat, tasol taim ol dispela samting i no stap moa, long dispela taim yu bai luksave olsem ol dispela samting i bin helpim yu gut tru.’ Ating yu tu i bin mekim kain tok olsem, laka? Sapos man i kamap bikpela insait long famili i gat planti mani kago, ating em i no inap luksave long hau ol dispela samting i helpim sindaun bilong em. Dispela samting inap kamap long ol yangpela bikos save bilong ol i liklik yet, olsem na ol i no inap luksave gut long ol samting i bikpela samting moa.

2, 3. (a) Ol yangpela Kristen i mas abrusim wanem kain pasin? (b) Olsem wanem yumi inap strongim pasin bilong yumi long amamas long ol samting yumi kisim pinis long sait bilong bilip?

² Sapos yu wanpela tineja o yu aninit long 25 krismas, orait wanem samting i stap olsem bikpela samting long yu? Planti man long graun i tingim tasol mani kago—ol i laikim wok mani i gat bikpela pe, naispela haus, na ol nupela fon na kompiuta samting. Sapos yumi tingim ol dispela samting tasol, yumi no inap tingim ol samting long sait bilong bilip, em ol samting we i bikpela samting moa. Sori tru olsem planti milion manmeri long nau i no kirap yet long painim ol dispela  samting. Yupela ol yangpela husat i kamap bikpela insait long tok i tru, yupela i mas was gut na no ken lusim tingting long ol gutpela samting yupela i kisim pinis long sait bilong bilip. (Mat. 5:3) Sapos yu no tingim ol samting long sait bilong bilip, dispela inap nogutim laip olgeta bilong yu.

³ Yu inap abrusim dispela hevi. Wanem samting bai helpim yu long amamas long ol samting yu kisim pinis long sait bilong bilip? Orait, yumi ken skelim sampela eksampel em Baibel i stori long en. Dispela inap helpim yumi long luksave olsem em i bikpela samting long yumi mas amamas long ol samting yumi kisim pinis long sait bilong bilip. Ol dispela stori inap helpim ol yangpela na yumi olgeta long amamas na laikim tru ol samting yumi kisim pinis long sait bilong bilip.

4. Long 1 Samuel 8:1-5, Baibel i stori olsem wanem long ol pikinini man bilong Samuel?

⁴ Baibel i stori long sampela man husat i bin kisim planti samting long sait bilong bilip, tasol ol i no amamas long en. Dispela samting i bin kamap long famili bilong profet Samuel. Em i mekim wok bilong Jehova kirap long taim em i liklik yet na em i stap gut long God. (1 Sml. 12:1-5) Samuel i soim gutpela pasin em ol pikinini bilong em, Joel na Abiya, inap bihainim. Tasol tupela i no bihainim pasin bilong Samuel, nogat, tupela i bihainim pasin i no stret. Baibel i tok: “Tupela i paulim kot na i no stretim tok gut.”—Ritim 1 Samuel 8:1-5.

5, 6. Ol pikinini man na tumbuna pikinini man bilong Josaia i bihainim wanem pasin?

⁵ Wankain samting i bin kamap long ol pikinini man bilong King Josaia. Josaia i stap gutpela piksa tru long pasin bilong lotuim Jehova. Taim ol i painim skrol i gat Lo Bilong God long en na ritim long Josaia, em i givim bel tru long bihainim ol lo bilong Jehova. Em i bagarapim ol giaman god na ples bilong lotuim ol dispela god, na em i rausim ol manmeri i save toktok wantaim ol spirit nogut, na em i kirapim ol manmeri long bihainim tok bilong Jehova. (2 Kin. 22:8; 23:2, 3, 12-15, 24, 25) Ol pikinini bilong Josaia i kisim planti samting tru long sait bilong bilip! Tripela pikinini man na wanpela tumbuna pikinini bilong em i kamap king, tasol ol i no pilim tru ol samting ol i kisim long sait bilong bilip.

⁶ Joahas, pikinini man bilong Josaia, em i kisim ples bilong Josaia na kamap king, tasol “em i mekim pasin nogut long ai bilong Bikpela.” Joahas i mekim wok king inap 3-pela mun tasol, na bihain king bilong Isip i kisim em i go kalabus long Isip na em i dai long hap. (2 Kin. 23:31-34) Bihain, Jehoiakim, em brata bilong Joahas, em i kisim ples bilong Joahas na mekim wok king inap 11-pela yia. Jehoiakim i no tingim tumas ol samting em i kisim long papa bilong em long sait bilong bilip. Em i no bihainim stretpela pasin, olsem na Jeremaia i tok profet olsem: “Bai ol i rausim bodi bilong en olsem ol man i save rausim bodi bilong donki i dai pinis.” (Jer. 22:17-19) Narapela pikinini man bilong Josaia em Sedekaia, na tumbuna pikinini em Jehoiakin. Tupela tu i kamap king, tasol ol i no bihainim stretpela pasin olsem Josaia i bin mekim.—2 Kin. 24:8, 9, 18, 19.

7, 8. (a) Solomon i mekim wanem na dispela i soim olsem em i no tingim gut ol samting em i kisim long sait bilong bilip? (b) Yumi inap kisim wanem skul long ol stori bilong Baibel long ol man husat i no tingim gut ol samting ol i kisim long sait bilong bilip?

⁷ Solomon i mekim wok king, na em i kisim planti samting long papa bilong em, Devit. Maski Solomon i kisim planti samting tru long sait bilong bilip na em i bihainim pasin i stret, bihain em i no amamas moa long bihainim stretpela pasin. “Long taim em i lapun, ol dispela meri bilong en i pulim tingting bilong en i go long ol giaman god. Olsem na Solomon i lusim pasin bilong papa bilong en, Devit, na Solomon i no bihainim tru God, Bikpela bilong en.” (1 Kin. 11:4) Olsem na Jehova i no orait moa long Solomon.

⁸ Ol dispela man inap kisim gutpela sindaun na ol inap bihainim stretpela pasin, tasol sori tru olsem ol i no tingim gut ol dispela samting! Long taim bilong ol man i bin raitim Baibel na long nau tu, i no olgeta yangpela i bihainim dispela kain  pasin. Yumi ken skelim stori bilong sampela yangpela em ol i bihainim stretpela pasin na ol i stap gutpela eksampel long ol yangpela Kristen long nau.

9. Olsem wanem ol pikinini bilong Noa i soim gutpela pasin em yumi ken bihainim? (Lukim piksa long kirap bilong stadi.)

⁹ Ol pikinini man bilong Noa i bihainim stretpela pasin na ol i stap gutpela piksa long yumi ken bihainim. God i bin tokim papa bilong ol long wokim sip na famili bilong em bai i go insait long sip. Ol pikinini bilong Noa i amamas tru long mekim laik bilong Jehova. Ol i wok bung wantaim papa bilong ol na helpim em long wokim sip, na bihain olgeta i go insait long sip. (Stt. 7:1, 7) Stat 7:3 i tok, ol i kisim ol animal i go insait long sip bambai “ol i no ken i dai, na bihain bai ol pikinini bilong ol i kamap planti gen long graun.” Orait, ol manmeri tu i bin abrusim bagarap. Ol pikinini bilong Noa i amamas long ol samting ol i kisim long papa bilong ol, olsem na ol i mekim wok bilong helpim ol man long abrusim bagarap, na ol i kamapim gen lotu i tru long graun.—Stt. 8:20; 9:18, 19.

10. Taim 4-pela yangpela Hibru i stap long Babilon, hau na ol i soim olsem ol i laikim tok i tru ol i bin lainim?

¹⁰ Planti handret yia bihain, 4-pela yangpela Hibru i soim olsem ol i laikim tumas samting ol i bin kisim save long en. Ol birua i kisim Hanania, Misael, Asaria, na Daniel i go long Babilon long 617 B.C.E. Ol i luk smat na ol i gat gutpela save, na dispela inap pulim ol long bihainim pasin bilong ol manmeri long Babilon. Tasol ol i no mekim olsem. Pasin bilong ol i soim klia olsem ol i tingim ol samting papamama i bin skulim ol long en. Ol dispela 4-pela yangpela i kisim planti blesing, long wanem, ol i bihainim skul ol i kisim long sait bilong bilip taim ol i stap yangpela yet.—Ritim Daniel 1:8, 11-15, 20.

11. Jisas i kisim planti samting long Papa bilong em long sait bilong bilip, na olsem wanem dispela i opim rot long ol narapela inap kisim helpim?

¹¹ Orait nau yumi ken skelim stori bilong Jisas, em Pikinini Bilong God. Pasin bilong Jisas i stap olsem nambawan gutpela eksampel long yumi ken bihainim. Em i kisim planti samting long Papa bilong em, na em i amamas na laikim tru ol dispela samting. Em i tok: “Olsem Papa i bin skulim mi long en, mi save autim ol dispela samting.” (Jon 8:28) Jisas i laik bai ol manmeri i kisim helpim long rot bilong ol samting em i bin kisim. Em i tok: “Mi mas autim gutnius bilong Kingdom bilong God long ol arapela taun tu, long wanem, em long dispela as na God i salim mi i kam.” (Luk 4:18, 43) Jisas i helpim ol manmeri long luksave olsem ol “i no [ken] insait long ol samting bilong dispela graun,” long wanem, ol manmeri bilong dispela graun i no save amamas long ol samting long sait bilong bilip.—Jon 15:19.

12. (a) Olsem wanem tok bilong 2 Timoti 3:14-17 i stret long planti yangpela long nau? (b) Ol yangpela Kristen i mas skelim wanem ol askim?

¹² Wankain olsem ol yangpela man yumi bin stori pinis long ol, ating yu tu yu kamap bikpela insait long famili i givim bel tru long lotuim God Jehova. Sapos olsem, orait ating tok em Baibel i mekim long Timoti i stret long sindaun bilong yu. (Ritim 2 Timoti 3:14-17.) Papamama “i bin lainim yu” long God tru em i husat, na olsem wanem yu inap amamasim em. Ating papamama i skulim yu kirap long taim yu bebi yet. Dispela i helpim yu long kisim “savetingting na bai God i ken kisim bek yu long rot bilong bilip i stap insait long Krais Jisas,” na tu, dispela i bin helpim yu long i stap “redi long mekim olgeta kain gutpela wok” bilong God. Orait nau yu ken skelim dispela bikpela askim, Bai yu soim olsem yu amamas long ol samting yu kisim pinis? Dispela i makim olsem yu mas skelim yu yet. Mekim ol kain askim olsem: ‘Planti manmeri tru i stap olsem ol gutpela witnes, na mi pilim olsem wanem long mi inap i stap wanpela bilong ol? Long nau, God i save long liklik lain manmeri tasol, na mi pilim olsem wanem long mi inap i stap olsem wanpela bilong ol? Mi amamas long gutpela blesing tru olsem mi save long tok i tru?’

13, 14. (a) Wanem traim i save painim sampela yangpela Kristen? (b) Bilong wanem i no stret long larim dispela traim i daunim yu? Stori long wanpela eksampel.

 ¹³ Sampela yangpela husat i kamap bikpela insait long tok i tru, ol i no luksave olsem yumi kisim planti blesing bikos yumi stap insait long tok i tru, tasol ol manmeri bilong graun i karim planti hevi bikos Satan i bosim ol. Sampela i lusim tok i tru, long wanem, ol yet i laik traim laip bilong dispela graun. Yumi ken tok piksa olsem: Sapos wanpela kar i ron spit i kam, yu ting yu bai ran i go long fran bilong en bilong painimaut wanem kain pen yu bai kisim taim em i bamim yu? Ating yu no inap tru long mekim olsem, long wanem, yu inap i dai. Olsem tasol, yumi no ken tingting long painimaut skel bilong pen na hevi ol man i save karim, na dispela i mekim na yumi bihainim “pasin nogut” bilong dispela graun.—1 Pita 4:4.

¹⁴ Gener em wanpela man husat i stap long Esia, na em i kamap bikpela insait long tok i tru. Em i kisim baptais taim em i gat 12-pela krismas. Tasol taim em i stap tineja, em i kirap laikim ol pasin bilong dispela graun. Em i tok: “Mi laik kisim fridom em ol manmeri bilong dispela graun i save kisim.” Gener i kirap insait long ol pasin nogut. Taim em i gat 15 krismas, em i kirap pinis long bihainim sampela pasin bilong ol poroman nogut. Em i dring spak na mekim ol tok nogut. Planti taim, Gener i save stap wantaim ol poroman na pilai snuka na ol gem nogut long kompiuta, olsem na em i save kam bek long haus long biknait tru. Bihain, em i luksave olsem ol amamas bilong dispela graun i no inapim tru laik bilong em. Em i pilim olsem em i sot yet long sampela samting. Taim em i kam bek long kongrigesen, em i tok: “Planti samting i save givim yet hevi long mi, tasol ol blesing mi kisim long Jehova i winim tru ol dispela hevi.”

15. Ol yangpela husat i no bin kamap bikpela insait long tok i tru, ol i mas tingim wanem samting?

¹⁵ Insait long kongrigesen, i gat sampela yangpela em ol i no bin kamap bikpela insait long tok i tru. Sapos yu wanpela bilong ol, orait tingim olsem yu gat gutpela blesing tru, long wanem, yu save long Krieta na yu mekim wok bilong em! I gat planti bilion manmeri long graun. Olsem na em i gutpela blesing tru long stap namel long ol manmeri em Jehova yet i kirapim ol long i go long em, na em i helpim ol long save long tok i tru bilong Baibel. (Jon 6:44, 45) Sapos yumi bungim olgeta manmeri i stap laip long nau na tilim ol long ol grup na putim 1 tausen manmeri long wan wan grup, orait 1-pela man tasol long grup i gat stretpela save long tok i tru, na yu stap olsem dispela wanpela man. Dispela i mas kirapim yumi olgeta long amamas, maski yumi kisim tok i tru long wanem wanem rot. (Ritim 1 Korin 2:12.) Gener i tok: “Taim mi tingim dispela samting,  skin gras bilong mi i save sanap. Jehova em Bosman bilong heven na graun, na mi pilim olsem mi samting nating long ai bilong em, tasol maski i olsem, em i save long mi.” (Sng. 8:4) Wanpela sista long wankain hap em Gener i stap long en, em i tok: “Ol sumatin i save amamas tru taim tisa i save gut long ol. Tasol Jehova em i Nambawan Bikpela Tisa na em i save gut long yumi, na dispela i givim bikpela amamas moa long yumi!”

16. Olsem wanem ol yangpela Kristen long nau inap soim olsem ol i bihainim gutpela tingting?

¹⁶ Yu gat gutpela blesing tru, olsem na dispela i mas strongim tingting bilong yu long stap yet olsem wanpela bilong ol dispela liklik lain manmeri husat i bihainim stretpela pasin long laip bilong ol. Taim yu mekim olsem, yu tu inap i stap olsem gutpela wokman bilong God. Dispela i soim olsem yu bihainim gutpela tingting, na yu no olsem planti arapela yangpela husat i bihainim nating pasin bilong dispela graun, na bihain bagarap bai painim ol.—2 Kor. 4:3, 4.

17-19. Wanem samting inap helpim yu long i stap narapela kain long ol manmeri bilong dispela graun?

¹⁷ Sampela taim, yumi inap pilim hatwok long i stap narapela kain long ol manmeri bilong dispela graun. Tasol sapos yumi gat gutpela tingting, yumi bai stap narapela kain. Tingim wanpela man husat bai pilai long Olimpik gem. Em i mas i stap narapela kain na bai em inap winim mak bilong insait long dispela gem. Em i mas kontrolim em yet long abrusim planti samting we inap pulim tingting na bikpela haptaim bilong em na pasim em long kisim gut trening. Tasol sapos em i redi long i stap narapela kain long ol wanlain bilong em, em bai i gat bikpela haptaim long kisim gut trening na winim mak em i bin putim.

¹⁸ Ol manmeri bilong dispela graun i tingim laip bilong nau tasol. Sapos yu putim tingting i go long ol gutpela samting bai kamap bihain, na yu stap narapela kain long ol manmeri bilong dispela graun na abrusim ol pasin nogut, yu bai “holim strong dispela laip em i laip tru.” (1 Tim. 6:19) Dispela sista yumi stori pinis long en, em i tok: “Yu bai amamas tru sapos yu sambai long bilip bilong yu. Dispela bai soim klia olsem yu gat strong long sakim ol pasin nogut bilong dispela graun em Satan i bosim. I olsem yu inap lukim God Jehova i amamas na smail long yu! Yu bai amamas tru olsem yu stap narapela kain long ol manmeri bilong dispela graun!”

¹⁹ Sapos man i putim tingting olgeta long kisim ol samting bilong nau tasol, dispela bai mekim na laip bilong em bai i no gat mining. (Sav. 9:2, 10) Sapos yu wanpela yangpela na yu tingim tru mining bilong laip na haptaim yu bai stap laip long en, yu bai bihainim gutpela tingting na yu no inap “wokabaut moa olsem ol manmeri bilong ol arapela lain,” nogat, yu bai mekim laip bilong yu i gat as tru bilong en.—Efe. 4:17; Mal. 3:18.

20, 21. (a) Sapos yumi mekim disisen i stret, dispela inap helpim yumi olsem wanem? (b) God i laik yumi mas mekim wanem?

²⁰ Sapos yumi mekim ol disisen i stret, yumi bai i gat gutpela laip long nau, na bihain yumi inap “kisim graun olgeta” na stap laip oltaim. I gat planti moa gutpela blesing em yumi bai kisim long bihain. (Mat. 5:5; 19:29; 25:34) Tasol tingim olsem, God i no save givim nating ol samting long yumi. Em i laik yumi mas mekim sampela samting. (Ritim 1 Jon 5:3, 4.) Olsem na taim yumi stap gut long mekim wok bilong God long nau, hatwok bilong yumi i no inap lus nating!

²¹ God i givim yumi planti samting tru long sait bilong bilip, na dispela em i gutpela blesing tru! Yumi gat stretpela save long tok bilong em long Baibel, yumi kliagut long nem na ol pasin bilong em, na ol samting em i tingting pinis long kamapim. Yumi amamas long yumi inap holim nem bilong em na stap olsem ol Witnes bilong em. God i tok promis olsem em bai stap long sait bilong yumi na helpim yumi. (Sng. 118:7) Yumi olgeta, ol yangpela na ol lapun, i ken soim amamas bilong yumi taim yumi bihainim pasin i kamapim klia olsem yumi amamas tru long litimapim nem bilong Jehova na givim em “glori inap oltaim oltaim.”—Rom 11:33-36; Sng. 33:12.