Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Jehova Em God Bilong Toktok Wantaim Ol Manmeri

Jehova Em God Bilong Toktok Wantaim Ol Manmeri

“Yu mas putim yau gut na harim tok bilong mi.”—JOP 42:4.

OL SINGSING: 113, 114

1-3. (a) Bilong wanem yumi inap tok olsem God i winim tru ol man long sait bilong tokples na pasin bilong putim yau na mekim tok? (b) Yumi bai skelim wanem samting long dispela stadi?

 GOD bilong oltaim oltaim i wokim ol ensel na ol manmeri bambai ol tu i ken i stap laip na i stap amamas. (Sng. 36:9; 1 Tim. 1:11) Aposel Jon i stori long namba 1 ensel em God i bin wokim, na em i tok dispela ensel i stap olsem “Tok” na “em i kirap bilong ol samting God i bin wokim.” (Jon 1:1; Rev. 3:14) God Jehova i tokim fesbon Pikinini bilong em long ol samting i stap long tingting bilong em. (Jon 1:14, 17; Kol. 1:15) Aposel Pol i tok i gat “tokples bilong ol ensel,” em tokples ol i mekim long heven na i winim tru tokples bilong ol man bilong graun.—1 Kor. 13:1.

2 Jehova i save gut long planti bilion ensel long heven na planti bilion manmeri long graun. Planti milion manmeri i save beten long God long wankain taim na ol i yusim planti kain kain tokples. God i save putim yau long ol dispela beten, na long wankain taim em i save toktok wantaim ol ensel na tokim ol long samting ol i mas mekim. Dispela i soim olsem God i winim tru ol man long sait bilong tingting, tokples, na pasin bilong putim yau na mekim tok. (Ritim Aisaia 55:8, 9.) Taim Jehova i toktok wantaim ol manmeri long graun, em i save yusim ol tok we ol man inap kliagut long en.

3 Yumi bai stori long olsem wanem God i toktok gut wantaim ol manmeri bilong em kirap long bipo yet na i kam inap long nau, na em i yusim ol tok we ol manmeri inap kliagut long en. Na tu, yumi bai stori long olsem wanem em i save senisim pasin bilong toktok na bai ol tok bilong em inap helpim gut ol manmeri.

GOD I GIVIM TOK LONG OL MAN

4. (a) Jehova i yusim wanem tokples long toktok wantaim Moses, Samuel, na Devit? (b) Baibel i stori long wanem ol samting?

4 Taim Jehova i toktok wantaim Adam long gaden Iden, em i yusim tokples bilong ol man bilong graun. Ating God i yusim tokples Hibru bilong pastaim tru. Bihain, em i autim tingting bilong em long ol man i mekim tok Hibru, olsem Moses, Samuel, na Devit, na ol i yusim toktok na stail bilong ol yet long raitim tingting bilong God. Ol i raitim stret olgeta tok God i givim long ol, na tu, ol i stori long ol samting em i mekim long ol manmeri bilong em. Ol i stori long ol samting ol manmeri bilong God i mekim bilong soim klia olsem ol i bilip long God na ol i laikim em, na ol i stori tu long ol popaia bilong ol yet. Olgeta dispela tok i gutpela bilong helpim yumi.—Rom 15:4.

5. Olsem wanem yumi save olsem Jehova i no strong long ol manmeri bilong em i mas yusim tok Hibru tasol?

5 Taim sindaun bilong ol manmeri i senis, God i yusim narapela tokples long toktok wantaim ol. Ol manmeri bilong God i go kalabus long Babilon na sampela bilong ol i mekim tok Aram. Jehova i save olsem dispela samting bai kamap, olsem na em i kirapim profet Daniel, profet Jeremaia, na pris Esra long raitim sampela hap bilong ol Rait Holi long tok Aram. a

6. Hau na Tok Bilong God i kamap tu long sampela narapela tokples, na i no long tok Hibru tasol?

6 Bihain, Bikpela King Aleksander i bosim planti moa kantri, olsem na ol manmeri bilong planti kantri i mekim tok Grik. Planti Juda i kirap long mekim tok Grik, olsem na ol i tanim tok bilong Ol Skripsa Hibru i go long tok Grik. Ol man i tok, 72 trensleta i mekim dispela wok na ol i trensletim Baibel ol i kolim olsem Septuagint. Dispela em fes Baibel ol i bin trensletim, na trenslesen bilong en i helpim tru ol trensleta bilong Baibel. b Planti man i trensletim tok bilong dispela Baibel, olsem na ol i bihainim kain kain stail bilong trensletim tok—sampela i trensletim mining bilong ol tok, na sampela i trensletim tasol ol wed. Maski i olsem, ol Juda husat i mekim tok Grik i tingim Baibel Septuagint olsem Tok Bilong God, na bihain ol Kristen tu i holim wankain tingting long dispela Baibel.

7. Jisas i yusim wanem tokples long skulim ol disaipel?

7 Taim fesbon Pikinini Bilong God i kam long graun, ating em i yusim tok Hibru taim em i toktok na skulim ol manmeri. (Jon 19:20; 20:16; Apo. 26:14) Long taim bilong Jisas, ol manmeri i miksim tok Hibru wantaim tok Aram, olsem na ating Jisas i kolim sampela hap tok long tok Aram. Tasol em i save tu long tok Hibru bilong bipo em Moses na ol profet i yusim long raitim ol tok i stap long ol skrol, na ol i save ritim ol dispela skrol long sinagog long olgeta wik. (Luk 4:17-19; 24:44, 45; Apo. 15:21) Na tu, lain Israel i mekim tok Grik na tok Latin. Yumi no save sapos Jisas i mekim ol dispela tokples, long wanem, Baibel i no mekim wanpela tok long dispela samting.

8, 9. (a) Taim planti manmeri moa i kamap Kristen, bilong wanem ol manmeri bilong God i yusim tok Grik? (b) Jehova i gat wanem kain pasin?

8 Ol disaipel bilong Jisas i save long tok Hibru, tasol bihain long em i dai, planti manmeri moa i kamap disaipel na ol i mekim ol narapela tokples. (Ritim Aposel 6:1.) Olsem na ol Kristen i yusim tok Grik long salim tok i go i kam. Matyu, Mak, Luk, na Jon i yusim tok Grik long raitim ol gutnius long ol samting em Jisas i bin mekim na skulim ol man long en. Olsem na planti disaipel i yusim tok Grik, na ol i no yusim tok Hibru. c Na tu, aposel Pol i yusim tok Grik long raitim ol pas, na ol narapela bilipman tu i yusim tok Grik long raitim ol pas.

9 Taim ol man i raitim Ol Skripsa Grik, na ol i laik kolim gen ol tok i stap long Ol Skripsa Hibru, ol i save kisim tok i stap pinis long Baibel Septuagint. Sampela tok bilong Baibel Septuagint i no wankain stret long ol tok i stap long Ol Rait Hibru, tasol ol dispela tok i stap olsem ol buk bilong Baibel. Ol man bilong graun i mekim wok bilong trensletim ol tok, na ol dispela tok i stap olsem ol tok em God yet i kamapim. Dispela i soim olsem God i laikim ol manmeri bilong olgeta kain sindaun na tokples.—Ritim Aposel 10:34.

10. Jehova i opim rot long ol manmeri inap kisim save long ol tok bilong em, na dispela i givim wanem skul long yumi?

10 Yumi kisim save olsem Jehova i save toktok wantaim ol man long graun sapos em i laik tokim ol long samting ol i mas mekim o sapos ol i nidim helpim. Em i no strong long yumi mas lainim wanpela tokples stret bambai yumi inap kisim save long em na ol samting em i tingting pinis long mekim, nogat. (Ritim Sekaraia 8:23; Revelesen 7:9, 10.) Jehova yet i givim tingting long ol man na ol i raitim ol tok i stap long Baibel, tasol em i larim ol i bihainim stail bilong ol yet long raitim stori.

LUKAUTIM TOK BILONG GOD

11. Maski i gat kain kain tokples, wai na dispela i no pasim rot bilong God long toktok wantaim ol manmeri?

11 Ol man i bin trensletim Tok Bilong God long narapela narapela tokples, na tu, sampela tok bilong ol i no wankain, olsem na yu ting dispela i pasim rot bilong God long toktok gut wantaim ol man? Nogat. Tingim: Sampela tok tasol i stap wankain yet long tokples em Jisas yet i bin kolim long namba 1 taim. (Mat. 27:46; Mak 5:41; 7:34; 14:36) Tasol Jehova i stiaim ol man na ol i raitim ol tok bilong Jisas long tok Grik, na ol i trensletim i go long ol narapela tokples. Bihain, ol Juda na ol Kristen i raitim gen ol tok i stap long ol manuskrip bilong ol Skripsa, na long dispela rot ol i lukautim ol tok bilong Ol Rait Holi na ol dispela tok i no lus. Ol i trensletim ol dispela tok i go long planti moa tokples. John Chrysostom em wanpela saveman i stap 400 yia samting bihain long Krais, na em i tok long taim bilong em, ol i tanim pinis ol tok bilong Jisas long tokples bilong Siria, Isip, India, Persia, Itiopia, na planti moa tokples.

12. Wanem ol hevi i painim ol man i laik trensletim tok bilong Baibel?

12 Taim ol man i trensletim Baibel long planti moa tokples, dispela i bagarapim plen bilong ol man olsem Diocletian, em empera bilong Rom. Long 303 C.E., dispela empera i givim tok long bagarapim olgeta kopi bilong ol Skripsa. Planti man i birua na ol i laik bagarapim Baibel, na tu, ol i birua tru long ol man i trensletim na tilim dispela buk. Bihain long 1500 C.E., William Tyndale i laik trensletim Baibel long tok Hibru na tok Grik i go long tok Inglis, na em i tokim wanpela saveman olsem: “Sapos God i larim mi i stap laip inap planti yia moa, bai mi mekim na liklik mangi bilong brukim graun long gaden bai save long planti tok moa bilong Baibel, winim yu.” Tyndale i lusim Inglan na ranawe i go long Yurop bambai em inap trensletim na prinim Baibel. Maski ol pris pasto i wok strong long kukim olgeta Baibel ol i painim, ol man i prinim planti moa Baibel. Bihain, ol pren bilong Tyndale i putim em long han bilong ol birua, na ol i tanim nek bilong em na kilim em i dai, na ol i kukim em long paia. Tasol Baibel em Tyndale i trensletim na prinim, em i stap yet. Ol man i bin skelim gut trenslesen bilong Tyndale taim ol i redi long trensletim ol tok bilong Baibel King Jems.Ritim 2 Timoti 2:9.

13. Taim ol saveman i skelim gut ol manuskrip bilong bipo, dispela i givim wanem save long ol?

13 Em tru olsem sampela Baibel bilong bipo i gat ol liklik popaia, na sampela tok bilong ol i no wankain. Tasol ol saveman i skelim gut planti tausen hap ston i gat ol Rait Holi long en, na ol manuskrip, na ol olpela trenslesen. Ol i stadi gut long ol dispela tok, olsem na ol i luksave olsem planti stori i stap long Baibel em i tru. Ol i kisim 2-pela tingting long sampela ves, tasol dispela i no senisim bikpela tok bilong Baibel. Ol gutpela sumatin bilong Baibel i skelim gut ol manuskrip bilong bipo na dispela i kirapim ol long bilip tru olsem Baibel i kamapim ol tok i wankain long ol tok em Jehova yet i kirapim ol man long raitim long namba 1 taim.—Ais. 40:8. d

14. Ol i trensletim tok bilong Baibel i go long hamas tokples?

14 Ol man i birua tru long Tok Bilong God na ol i mekim nogut long ol man i trensletim Baibel, tasol Jehova yet i sambai long Tok bilong em na ol i trensletim Baibel long planti moa tokples, winim olgeta narapela buk. Maski planti manmeri i no bilip long God, Baibel i stap yet olsem namba 1 buk em planti manmeri moa i laik baim, na nau em i stap long winim 2,800 tokples. I no gat narapela buk i wankain olsem Baibel. Ol man i hatwok long kliagut long trenslesen bilong sampela Baibel. Maski i olsem, olgeta trenslesen bilong Baibel inap helpim ol man long kisim save olsem God inap kisim bek ol manmeri.

NIDIM NUPELA TRENSLESEN BILONG BAIBEL

15. (a) “Gutpela wokboi” i mekim wanem bilong helpim ol manmeri bilong narapela narapela tokples? (b) Bilong wanem i stret long yusim tok Inglis long redim na tilim kaikai bilong strongim bilip?

15 Bihain long yia 1900 C.E., sampela man i givim bel tru long stadi long Baibel na ol i stap olsem “gutpela wokboi i gat savetingting,” na ol i yusim tok Inglis long toktok wantaim “ol arapela wokboi.” (Mat. 24:45) Dispela “wokboi” i wok strong tru long givim kaikai bilong strongim bilip, na em i redim ol dispela kaikai long planti moa tokples. Long nau, “wokboi” i redim ol dispela kaikai long 700 tokples. Tok Grik i stap olsem bikpela tokples long taim bilong ol aposel. Long nau, tok Inglis em bikpela tokples ol man i yusim long sait bilong wok bisnis na ediukesen. Olsem na ol trensleta i save skelim ol rait long tok Inglis na trensletim long ol narapela tokples.

16, 17. (a) Ol manmeri bilong God i nidim wanem samting? (b) Ol i mekim wanem bilong kamapim samting ol i nidim? (c) Long 1950, lain bilong God i tok ol i laik bai Nupela Taim Baibel long tok Inglis i helpim ol manmeri olsem wanem?

16 Ol i yusim ol tok bilong Baibel long redim kaikai bilong strongim bilip. Long 1950 samting, planti manmeri i yusim Baibel King Jems bilong yia 1611 long tok Inglis. Tasol ol wed bilong en i olpela olgeta na ol manmeri i no yusim moa ol dispela tok. Nem bilong God i kamap long sampela ves, tasol ol manuskrip bilong ol Skripsa long bipo i kolim nem bilong God inap planti tausen taim. Dispela Baibel i gat ol popaia, na sampela ves bilong en i no stap long ol manuskrip bilong bipo. I gat ol narapela Baibel em ol i tanim long tok Inglis, na ol tu i gat sampela popaia.

17 Ol manmeri i nidim wanpela Baibel we trenslesen bilong en i yusim ol wed em ol manmeri bilong nau i save long en, na trenslesen bilong en i stret wantaim ol tok i stap long ol rait bilong pastaim tru. Olsem na ol manmeri bilong God i kamapim Trenslesen Komiti Bilong Nupela Taim Baibel, na kirap long 1950 i go inap 1960, ol i trensletim Baibel na prinim long 6-pela volium. Taim Brata N. H. Knorr i tokaut long fes volium bilong Baibel long Ogas 2, 1950, em i tokim odiens long kibung olsem: “Yumi nidim tru wanpela Baibel we trenslesen bilong en i yusim ol wed yumi save long en. Ol tok bilong en i mas stret wantaim tok i tru, na stret wantaim ol tok i stap long ol Rait Holi ol i bin raitim long namba 1 taim, na dispela bai helpim yumi long kliagut moa long tok i tru. Na tu, ol manmeri bilong nau i mas kliagut long ol tok bilong en, wankain olsem ol manmeri i kliagut long ol tok bilong gutnius em ol disaipel bilong Krais i bin raitim.” Em i laik bai trenslesen bilong dispela Baibel i helpim planti milion manmeri long kisim save long God.

18. Gavening Bodi i mekim wanem ol samting bilong helpim wok bilong trensletim Baibel long planti moa tokples?

18 Dispela Baibel i helpim tru ol manmeri bilong God long trensletim ol tok bilong Nupela Taim Baibel Bilong Ol Skripsa Grik long 6-pela moa tokples. Long 1963, ol i prinim dispela Baibel long tokples bilong Dats, Frans, Itali, Jeman, Potugal, na Spen. Long 1989, Gavening Bodi Bilong Ol Witnes Bilong Jehova i kamapim wanpela dipatmen long hetkota, na wok bilong en i bilong lukautim wok bilong trensletim Baibel. Long 2005, ol i mekim disisen olsem: Olgeta tokples em nius Wastaua i kamap long en, ol i mas trensletim tok bilong Baibel. Olsem na long nau, Nupela Taim Baibel i stap hap hap o Baibel olgeta long winim 130 tokples.

19. (a) Wanem gutpela samting i kamap long 2013? (b) Neks stadi bai stori long wanem samting?

19 Bihain long sampela yia, dipatmen i lukautim wok bilong trensletim Baibel i luksave olsem sampela senis i kamap long tok Inglis. Olsem na ol i mas mekim sampela senis long Nupela Taim Baibel long tok Inglis bambai trenslesen bilong en i yusim ol tok em ol man i yusim long nau. Long Oktoba 5 na 6, 2013, ol i mekim namba 129 annual miting bilong Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, na 1 milion na 413,676 manmeri bilong 31 kantri i putim yau long dispela miting—sampela manmeri i stap long ples miting na sampela i stap long kantri bilong ol na harim long rot bilong telefon na vidio. Olgeta long odiens i amamas tru long harim wanpela memba bilong Gavening Bodi i tokaut long nupela edisen bilong Nupela Taim Baibel long tok Inglis. Planti bilong ol i krai taim ol atendan i tilim ol kopi bilong dispela nupela edisen. Taim ol i ritim ol skripsa long nupela edisen, odiens i luksave olsem tok Inglis ol i yusim long dispela Baibel em i gutpela moa winim tok Inglis bilong pastaim. Neks stadi bai stori long ol gutpela samting i stap long dispela nupela edisen, na tu, em bai stori long wok bilong trensletim ol tok bilong en i go long ol narapela tokples.

a Long namba 1 taim ol i raitim ol tok bilong Rait Holi, ol i yusim tok Aram long raitim ol tok i stap long ol dispela skripsa, Esra 4:8–6:18, 7:12-26; Jeremaia 10:11; na Daniel 2:4–7:28.

b Mining bilong Septuagint em “Seventi.” Wok bilong trensletim Baibel Septuagint i kirap long Isip inap 300 yia paslain long taim bilong Krais, na ating ol i pinisim dispela wok inap 150 yia paslain long taim bilong Krais. Trenslesen bilong dispela Baibel i helpim ol saveman long kliagut long mining bilong sampela tok na ol stori i stap long tok Hibru.

c Sampela man i tok, Matyu i yusim tok Hibru long raitim Gutnius, na ating em yet i trensletim i go long tok Grik.

d Lukim Apendiks A3 long nupela edisen bilong New World Translation; na tu, A Book for All People, p. 7-9, “How Did the Book Survive?”