1, 2. (a) Ol manmeri i mekim wanem bilong soim olsem ol i laik i stap fri? (b) Wanem samting i kamap long dispela?

LONG NAU, ol manmeri i laik tru long i stap fri na mekim pasin fea. Ol manmeri long olgeta hap bilong graun i laik i stap fri long wok bos bilong ol man i save mekim hatpela pasin, pasin bilong laikim wanpela lain na heitim ol narapela, na pasin bilong i stap rabis. Ol narapela i laik stap fri long kamapim tingting bilong ol, makim wanem samting ol i laik mekim, na ol i no laik bai ol narapela i bosim ol. Olgeta manmeri i laik tru long mekim ol samting em ol yet i laikim, na bihainim pasin ol yet i laikim.

² Tasol i hatwok tru long ol manmeri long inapim ol dispela laik bilong ol. Olsem na planti bilong ol i pait na mekim ol protes samting long ol gavman na ol narapela oganaisesen bilong graun. Tasol yu ting dispela i kamapim gutpela samting? Taim ol man i mekim ol protes na pait, dispela i save kamapim bikpela hevi na ol man inap lusim laip bilong ol. Dispela i truim tok bilong King Solomon. Em i tok: “Mi lukim sampela bikman i wok long daunim ol arapela manmeri na mekim nogut long ol.”—Sav. 8:9.

3. Yumi inap mekim wanem bilong stap amamas tru?

³ Disaipel Jems i stori long olsem wanem yumi inap i stap amamas tru. Em i tok: “Man husat i lukluk gut long dispela lo i  gutpela olgeta na i mekim man i kamap fri, na em i save mekim long olgeta taim, em bai amamas long em i mekim olsem.” (Jems 1:25) Jehova i givim dispela lo i gutpela olgeta bikos em i save long ol samting em ol manmeri i nidim bambai ol i ken stap gut na stap amamas tru. God i givim olgeta samting em Adam na Iv i nidim bilong i stap amamas—em i givim tu pasin bilong i stap fri tru.

4. Adam na Iv i stap fri long wanem ol samting? (Lukim piksa long kirap bilong stadi.)

⁴ Taim yumi ritim sapta 1 na sapta 2 bilong Buk Stat, yumi inap luksave olsem Adam na Iv i gat fridom we ol manmeri bilong nau i laik tru long kisim. Tupela i no sot long wanpela samting, ol i no pret, na i no gat man i bosim ol long hatpela pasin. Adam na Iv i no inap hangre, wok hat, sik, na dai. (Stt. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Yu ting dispela i makim olsem Adam na Iv i stap fri long mekim olgeta samting long laik bilong ol yet? Yumi ken stori long dispela.

5. Wanem samting i mas i stap bambai ol manmeri i stap fri?

⁵ Planti man long nau i ting olsem bilong i stap fri tru, ol i mas mekim olgeta samting ol i laik mekim maski hevi inap kamap. Wanpela buk dikseneri (The World Book Encyclopedia) i tok, dispela tok ‘stap fri’ i makim olsem “man i ken makim wanem wanem rot em i laikim, na bihainim dispela rot.” Buk i tok moa: “Lo i tok, ol man inap i stap fri sapos i no gat ol hatpela lo, na ol lo i no gat gutpela risen, o i no stret.” Dispela i makim olsem, i mas i gat ol lo i stap bilong lukautim pasin bilong ol manmeri long i stap fri. Olsem na yumi laik save: Husat i gat rait long putim ol lo i no hatwok long bihainim, ol lo i gat gutpela risen, na ol lo i stret?

6. (a) Bilong wanem Jehova tasol i gat olgeta fridom? (b) Olsem wanem pasin bilong ol man long i stap fri i narapela kain long fridom em God i gat? (c) Ol manmeri i mas luksave long wanem samting?

⁶ God Jehova tasol i gat olgeta fridom long mekim olgeta samting em i laik mekim, bikos em i Krieta bilong olgeta samting, King bilong heven na graun, na God i Gat Olgeta Strong. (1 Tim. 1:17; Rev. 4:11) Tingim ol naispela tok em King Devit i kolim taim em i stori long namba na strong em Jehova tasol i gat. (Ritim 1 Stori 29:11, 12.) Olgeta ensel na ol manmeri i stap fri, tasol i gat ol lo ol i mas bihainim. Ol i mas luksave olsem God Jehova i gat namba long putim ol lo we i no hatwok long bihainim, ol lo i lukautim yumi, na ol lo i stret long yumi bihainim. Taim God Jehova i wokim Adam na Iv, em i putim ol lo em ol i mas bihainim bambai ol i ken stap gut.

7. Wanem sampela samting em yumi save mekim long olgeta de na i mekim yumi amamas?

⁷ Adam na Iv i stap fri long mekim planti samting, tasol ol i gat wok long bihainim tu ol lo. Taim God i wokim yumi, em i putim lo long bodi bilong yumi. Olsem, Adam na Iv i save olsem ol i mas pulim win, kaikai, na slip bambai ol i ken stap laip. Yu ting ol i pilim olsem ol i no stap fri taim ol i mekim ol dispela samting? Nogat tru. Jehova i save olsem taim ol i mekim ol dispela samting long olgeta de, ol bai stap amamas na laip bilong ol bai i gat as bilong en. (Sng. 104:14, 15; Sav. 3:12, 13) Yumi olgeta i amamas tru taim yumi pulim gutpela win, kisim feiveret kaikai, o yumi slip gut long nait na kirap long moning. Yumi amamas long mekim ol dispela samting, na yumi no pilim olsem ol i putim hevi long yumi. Adam na Iv i bin amamas long mekim olsem.

8. (a) God i tokim namba 1 man na meri long mekim wanem? (b) Bilong wanem God i tokim ol long mekim olsem?

⁸ Jehova i tokim Adam na Iv long kamap  planti, na go stap long olgeta hap bilong graun na lukautim olgeta samting i stap long en. (Stt. 1:28) Olsem wanem? Yu ting dispela i tekewe amamas bilong tupela long i stap fri? Nogat tru! Krieta i laik bai tupela i inapim ol samting em i tingting pinis long mekim—em long mekim graun olgeta i kamap ples paradais na ol stretpela manmeri tasol bai stap oltaim long en. (Ais. 45:18) Long nau, sampela i mekim disisen long i stap singel, o sampela i marit na ol i no gat ol pikinini. Maski i olsem, Jehova i orait long disisen bilong ol. Tasol planti manmeri i marit na kamapim ol pikinini maski dispela inap putim hatwok long ol. (1 Kor. 7:36-38) Bilong wanem? Ol manmeri i amamas taim ol i gat famili bilong ol yet. (Sng. 127:3) Sapos Adam na Iv i bihainim tok bilong God, marit bilong ol bai stap gut, na ol bai stap amamas wantaim ol pikinini bilong ol inap oltaim oltaim.

9. Yu ting lo bilong God long Stat 2:17 i no gat as bilong en, i no stret, na i hatwok long bihainim?

⁹ Jehova i givim narapela lo long Adam na Iv, na em i tokaut stret long hevi bai kamap sapos ol i brukim dispela lo. Em i tok: “Yu no ken kaikai pikinini bilong dispela diwai bilong givim gutpela save long wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut. Sapos yu kaikai, wantu bai yu dai.” (Stt. 2:17) Yu ting dispela lo i no gat as bilong en, i no stret, na i hatwok long bihainim? Yu ting dispela lo i tekewe amamas bilong Adam na Iv long i stap fri? Nogat tru. Sampela saveman bilong Baibel i tok dispela lo i gutpela na i kamapim savetingting bilong God. Olsem, wanpela saveman i tok: “Lo bilong God long [Stat 2:16, 17] i soim olsem God wanpela tasol i save long wanem samting i gutpela . . . bilong helpim ol manmeri, na God tasol i save long wanem samting i nogut . . . long ol. Sapos ol manmeri i laikim ‘gutpela’ sindaun, ol i mas bilip long God na bihainim tok bilong em. Sapos ol i sakim tok, ol yet i mas skelim wanem samting i gutpela . . . na wanem samting i nogut.” Ol manmeri i no inap tru long mekim ol samting long laik bilong ol yet.

10. Bilong wanem pasin bilong i stap fri i no wankain long pasin bilong mekim disisen long wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut?

¹⁰ Planti man i ritim lo Jehova i givim long Adam na ol i tok olsem God i tekewe pasin bilong Adam long i stap fri long mekim ol samting long laik bilong em. Ol i no holim stretpela tingting long pasin bilong man long i stap fri, na pasin bilong mekim disisen long wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut. Adam na Iv i stap fri long makim olsem ol bai bihainim tok bilong God o nogat. Maski i olsem, Jehova tasol i gat namba long makim wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut. Dispela i kamap klia taim em i putim “diwai bilong givim gutpela save long wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut” long gaden Iden. (Stt. 2:9) Taim yumi mekim ol disisen, yumi no save sapos gutpela samting bai kamap o hevi bai painim yumi. Na tu, yumi no inap kontrolim ol samting i kamap long laip bilong yumi. Olsem na maski planti manmeri i skelim gut ol samting na mekim ol disisen, pen na hevi i save bungim ol. (Snd. 14:12) Yumi ol man i no inap bosim ol samting i kamap long laip bilong yumi. Long pasin laikim, Jehova i givim lo long Adam na Iv bilong skulim tupela long pasin bilong i stap fri tru. Olsem wanem God i skulim ol long pasin bilong i stap fri? Tupela i mekim wanem?

11, 12. Bilong wanem rot Adam na Iv i makim i kamapim hevi? Stori long dispela.

¹¹ Tumbuna papamama bilong yumi i sakim tok bilong God. Satan i mekim tok we i  pulim tingting bilong Iv, em i tok: “Bai ai bilong yutupela i op na yutupela i kisim save long wanem samting i gutpela, na wanem samting i nogut, na bai yutupela i kamap wankain olsem God.” (Stt. 3:5) Yu ting disisen bilong Adam na Iv i mekim na tupela i stap fri tru long mekim olgeta samting ol i laik mekim? Nogat tru. Disisen ol i mekim i no kamapim gutpela samting olsem Satan i tok long en. Bihain, ol i luksave olsem taim yumi sakim ol lo bilong Jehova na mekim ol samting long laik bilong yumi yet, hevi bai kamap. (Stt. 3:16-19) Taim Jehova i wokim yumi, em i no larim yumi i stap fri long makim wanem samting i stret na wanem samting i no stret.—Ritim Sindaun 20:24, * na Jeremaia 10:23.

¹² Yumi ken tok piksa long wanpela pailot i flaim balus. Sapos pailot i laik i go kamap gut long ples em i go long en, em i mas stiaim balus long rot em ol i bin makim long balus i mas bihainim. Pailot i save yusim ol masin na fon samting i stap long balus bambai em inap toktok wantaim ol lain i bosim ron bilong balus. Long dispela rot, em inap stiaim balus i go stret long ples em i laik go long en. Sapos pailot i no bihainim rot ol i makim na em i bihainim narapela rot, hevi inap kamap. Olsem dispela pailot, Adam na Iv i laik bihainim save bilong ol yet. Ol i sakim lo God i putim bilong stiaim ol. Wanem samting i kamap? Ol i mekim sin, olsem na dai i painim ol na ol pikinini, na ol tumbuna pikinini bilong ol. (Rom 5:12) Ol i strong long bihainim save bilong ol yet, olsem na ol i no stap fri moa.

13, 14. Olsem wanem yumi inap stap fri tru?

¹³ Ol manmeri i ting sapos i no gat lo i bosim ol, ol bai stap amamas. Tasol tru tru, sapos i no gat lo i bosim yumi, hevi bai painim yumi. Em tru olsem yumi inap mekim planti samting sapos i no gat lo i bosim yumi, tasol bikpela hevi inap kamap sapos i no gat ol lo. Wanpela buk (The World Book Encyclopedia) i tok: “Ol lo em ol oganaisesen bilong graun i kamapim i planti tumas, na dispela i pasim ol man long mekim sampela samting.” Ol man i raitim planti lo, olsem na i mas i gat planti loya na jas bilong  strongim ol dispela lo na ol man i mas bihainim ol dispela lo.

¹⁴ Jisas Krais i tokim yumi long olsem wanem yumi inap stap fri tru. Em i tok: “Sapos yupela i holimpas tok bilong mi, orait yupela i disaipel tru bilong mi, na yupela bai save long tok i tru, na tok i tru bai mekim yupela i kamap fri.” (Jon 8:31, 32) Tok bilong Jisas i soim olsem man i mas mekim 2-pela samting bilong stap fri tru: Namba 1, em i mas bilip long tok i tru em Jisas i autim. Namba 2, em i mas kamap disaipel bilong Jisas. Sapos man i mekim olsem, em bai stap fri tru. Tasol em bai stap fri tru long wanem samting? Jisas i tokim ol: “Olgeta man i save mekim sin, ol i stap wokboi bilong sin. . . . Sapos Pikinini i mekim yupela i kamap fri, orait yupela bai stap fri tru.”—Jon 8:34, 36.

15. Bilong wanem pasin bilong i stap fri em Jisas i tok promis long en inap helpim yumi long “stap fri tru”?

¹⁵ Jisas i tok promis olsem ol disaipel bilong em bai stap fri tru. Dispela kain pasin bilong i stap fri i winim tru ol samting ol gavman na ol man i mekim bilong i stap fri long nau. Jisas i tok: “Sapos Pikinini i mekim yupela i kamap fri, orait yupela bai stap fri tru.” Tok bilong Jisas i makim olsem ol man bai i stap fri na ol i no inap i “stap wokboi bilong sin,” em samting i kalabusim olgeta manmeri long nau. Sin i mekim na yumi save mekim ol pasin nogut, na tu, em i pasim yumi long mekim ol stretpela pasin na ol gutpela pasin yumi inap kamapim. Olsem na Baibel i tok yumi stap wokboi bilong sin. Sin i mekim na yumi belhat, karim pen na hevi, na bihain yumi dai. (Rom 6:23) Aposel Pol i pilim wankain pen na hevi. (Ritim Rom 7:21-25.) Taim yumi lusim kalabus bilong sin, yumi bai i stap fri tru olsem tumbuna papamama bilong yumi long pastaim.

16. Olsem wanem yumi inap stap fri tru?

¹⁶ Taim Jisas i tok, “sapos yupela i holimpas tok bilong mi,” dispela i makim olsem yumi mas bihainim sampela lo bambai yumi ken stap fri long rot bilong Jisas. Yumi dediket long God, olsem na yumi no save bihainim laik bilong yumi yet, nogat, yumi bihainim ol tok em Krais i autim wankain olsem ol disaipel bilong em i bin mekim. (Mat. 16:24) Olsem Jisas i tok promis long en, yumi bai stap fri tru taim yumi kisim helpim long ofa bilong Jisas.

17. (a) Yumi mas mekim wanem bambai yumi stap amamas na laip bilong yumi bai i gat as bilong en? (b) Yumi bai stori long wanem samting long neks stadi?

¹⁷ Taim yumi bihainim ol tok bilong Jisas olsem ol disaipel bilong em, yumi bai stap amamas na laip bilong yumi bai i gat as bilong en. Dispela bai opim rot long yumi inap lusim kalabus bilong sin na dai. (Ritim Rom 8:1, 2, 20, 21.) Long neks stadi, yumi bai stori long olsem wanem yumi inap mekim gutpela wok long pasin bilong yumi long stap fri, bambai yumi givim ona long Jehova, em God i givim yumi pasin bilong i stap fri tru inap oltaim oltaim.