1. Baibel i stori olsem wanem long dispela tok “stretim man”?

DISPELA tok “stretim man” i makim wanem samting? Yu inap ting olsem dispela tok i makim pasin bilong givim panismen long man, tasol dispela tok i gat bikpela mining bilong en. Long Baibel, dispela tok stretim man inap makim olsem man i kisim save, gutpela savetingting, pasin laikim, na laip. (Snd. 1:2-7; 4:11-13, NW ) Taim God i stretim yumi, dispela i kamapim klia pasin laikim bilong em long yumi, na tu, em i laik bai yumi kisim laip oltaim. (Hib. 12:6) Long bipo sampela taim God i givim strafe long ol lain i bikhet long em, tasol i no gat wanpela taim em i mekim nabaut long strong bilong em bilong bagarapim yumi. Tru tumas, insait bilong dispela tok “stretim man” i makim pasin bilong skulim man, kain olsem papamama i skulim pikinini bikos ol i laikim em.

2, 3. Olsem wanem pasin bilong givim skultok na panismen i insait long pasin bilong stretim man? (Lukim piksa long kirap bilong stadi.)

² Tingim dispela eksampel: Wanpela liklik boi, nem bilong em Johnny, i tromoi bal insait long haus. Mama bilong em i tok: “Johnny, yu save pinis olsem yu no ken pilai wantaim bal insait long haus! Nogut yu brukim wanpela samting.” Tasol Johnny i sakim tok bilong Mama, na em i wok yet long pilai long bal na em i popaia na brukim  plaua pot. Mama bilong em bai mekim wanem bilong stretim em? Ating Mama bai givim sampela skultok long Johnny na panisim em. Taim Mama i givim skultok long Johnny, ating em bai tokim em long risen na pasin em i mekim i no stret. Em i laik bai Johnny i kliagut olsem em i savetingting long bihainim tok bilong papamama, na em bai tokim Johnny olsem ol lo ol i putim i bilong helpim na lukautim em. Bihain, ating em bai givim panismen long Johnny long skel bilong em. Kain olsem, ating Mama bai i no larim Johnny i pilai wantaim bal inap sampela haptaim. Dispela bai helpim Johnny long luksave olsem pasin bilong sakim tok inap kamapim hevi.

³ Yumi stap olsem ol memba bilong kongrigesen Kristen, na yumi insait long lain bilong God. (1 Tim. 3:15) Olsem na yumi mas luksave olsem Jehova i gat rait long putim ol lo, na stretim yumi long pasin laikim taim yumi brukim ol dispela lo. Sapos pasin yumi mekim i kamapim hevi na God i stretim yumi, dispela bai helpim yumi long tingim olsem em i bikpela samting long yumi mas bihainim tok bilong Papa bilong yumi long heven. (Gal. 6:7) God i save wari long yumi na em i no laik bai yumi bel hevi.—1 Pita 5:6, 7.

4. (a) Jehova i save blesim wanem kain pasin bilong skulim narapela? (b) Yumi bai skelim wanem ol askim long dispela stadi?

⁴ Yumi inap yusim tok bilong Baibel long stretim pikinini o Baibel sumatin na dispela bai helpim em long kamap disaipel bilong Krais. Tok Bilong God em nambawan tul yumi yusim bilong skulim ol narapela, na em i helpim yumi long “skulim ol man long stretpela pasin.” Long dispela rot, pikinini o Baibel sumatin bai kliagut long ol tok em i lainim, na em bai ‘bihainim olgeta samting Jisas i tokim yumi long mekim.’ (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20) Jehova i save blesim dispela kain pasin bilong skulim ol narapela, bambai ol sumatin tu inap helpim ol narapela long kamap disaipel bilong Krais. (Ritim Taitus 2:11-14.) Orait nau yumi ken skelim ol bekim bilong 3-pela bikpela askim: (1) Olsem wanem pasin bilong God long stretim yumi i kamapim klia pasin laikim bilong em? (2) Yumi inap kisim wanem skul long ol lain em God i stretim long bipo? (3) Taim yumi stretim ol narapela, olsem wanem yumi inap bihainim pasin bilong Jehova na Pikinini bilong em?

5. Olsem wanem pasin bilong Jehova long stretim yumi i soim pasin laikim bilong em?

⁵ Pasin laikim i kirapim Jehova long stretim, skulim, na trenim yumi bambai yumi ken stap yet insait long pasin laikim bilong em na bihainim rot i go long laip oltaim. (1 Jon 4:16) God i no save semim o daunim lain bilong em, na mekim ol i pilim olsem ol i no inap mekim ol gutpela wok. (Snd. 12:18) Jehova i rispektim yumi na em i luksave olsem yumi gat gutpela bel, na em i larim yumi i stap fri long makim ol samting yumi laik mekim. Olsem wanem? Yu luksave long pasin laikim bilong God taim em i stretim yumi long rot bilong Tok bilong em, ol pablikesen bilong Baibel, ol papamama Kristen, na ol elda long kongrigesen? Taim yumi “mekim samting i no stret” na yumi no luksave long dispela, ol elda i soim pasin laikim bilong Jehova, na ol i stretim yumi long pasin isi na pasin laikim.—Gal. 6:1.

6. Taim man i lusim ol wok bilong kongrigesen o em i raus, olsem wanem dispela i soim pasin laikim bilong God?

⁶ Taim yumi stretim narapela, sampela taim yumi mas givim tok kaunsel long em na mekim sampela samting moa. Taim man i mekim bikpela rong, em inap lusim ol wok em i holim insait long kongrigesen. Dispela i kamapim klia pasin laikim bilong God. Taim man i lusim ol wok bilong kongrigesen, em bai luksave olsem em i bikpela samting long em i mas mekim pesenel stadi, tingim tingim ol tok bilong Baibel, na beten. Dispela bai helpim em long kamap strong long bilip. (Sng. 19:7) Bihain, em inap kisim gen ol wok bilong em. Taim kongrigesen i rausim man, dispela i soim pasin laikim bilong Jehova. Na tu, dispela i helpim  kongrigesen long i stap longwe long ol lain i insait long ol pasin nogut. (1 Kor. 5:6, 7, 11) God i save bihainim stretpela pasin taim em i stretim ol man, olsem na taim man i raus long kongrigesen, em bai save olsem em i mekim bikpela rong na em i gat wok long tanim bel.—Apo. 3:19.

7. (a) Sepna em husat? (b) Em i kisim wanem kain pasin?

⁷ Pasin bilong stretim man em i bikpela samting, olsem na yumi bai stori long 2-pela man em Jehova i stretim ol: Sepna i bin stap long taim bilong King Hesekia, na Graham em wanpela brata i stap long taim bilong yumi. Sepna i bin “lukautim olgeta samting bilong haus king”—i luk olsem em haus king bilong Hesekia—olsem na em i gat namba. (Ais. 22:15) Tasol sori tru, Sepna i gat pasin antap na em i laik kisim biknem. Em i wokim gutpela ples matmat bilong em yet, na em i save raun long ol “naispela karis”!—Ais. 22:16-18.

8. (a) Jehova i mekim wanem bilong stretim Sepna? (b) Sepna i mekim wanem taim God i stretim em?

⁸ Sepna i mekim ol samting bilong kisim biknem, olsem na God i ‘pinisim em na rausim em long wok em i holim,’ na Eliakim i kisim ples bilong em. (Ais. 22:19-21) Dispela senis i kamap taim King Senakerip bilong Asiria i redi long i kam pait long Jerusalem. Bihain liklik, King Senakerip i salim ol namba wan ofisa bilong ami i go long Jerusalem wantaim bikpela lain ami. Ol i go bilong mekim ol tok bilong daunim na pretim ol Juda na bai Hesekia i larim ol i kam kisim taun. (2 Kin. 18:17-25) Taim Eliakim i go toktok wantaim ol dispela ofisa bilong ami, em i go wantaim tupela man. Wanpela bilong ol em Sepna nau em i mekim wok olsem kuskus. Dispela i soim olsem Sepna i no kros na bel nogut taim God i stretim em, em i daunim em yet na redi long mekim wok i no gat namba. Yumi kisim wanem skul long stori bilong Sepna? Yumi bai stori long 3-pela skul yumi kisim.

9-11. (a) Yumi kisim wanem ol skul long stori bilong Sepna? (b) Pasin bilong Jehova long stretim Sepna i strongim yu olsem wanem?

⁹ Namba 1, Sepna i lusim namba bilong em. Stori bilong em i truim dispela tok lukaut, “pasin bilong hambak na litimapim nem bilong yu yet bai i mekim yu i pundaun na bagarap.” (Snd. 16:18) Olsem wanem? Yu bai wok strong yet long mekim pasin daun sapos yu holim bikpela wok insait long kongrigesen? Yu bai tok tenkyu long Jehova i givim yu gutpela savetingting long mekim gut ol wok bilong Kingdom? (1 Kor. 4:7) Aposel Pol i tok: “Mi tok long olgeta man wan wan i stap namel long yupela, yu no ken ting yu nambawan tru. Tasol yupela i mas wokim tingting long pasin i soim olsem yupela i gat gutpela tingting.”—Rom 12:3.

¹⁰ Namba 2, taim Jehova i stretim Sepna, ating em i mekim olsem bikos em i save olsem Sepna inap lusim pasin antap na kisim pasin daun. (Snd. 3:11, 12) Long nau, ol lain i lusim ol gutpela  wok insait long kongrigesen bilong God inap kisim gutpela skul long stori bilong Sepna! Ol i mas sakim pasin bilong kros na bel nogut, na givim bel yet long mekim wok bilong God maski ol senis i kamap. Ol i mas tingim olsem Jehova i stretim ol bikos em i laikim ol. Sapos yumi gat pasin daun, Papa bilong yumi bai amamas long stretim yumi na helpim yumi long senisim pasin bilong yumi. (Ritim 1 Pita 5:6, 7.) Long pasin laikim, God i save stretim stretim ol pasin bilong yumi, olsem na yumi mas redi long bihainim skul yumi kisim long em.

¹¹ Namba 3, pasin Jehova i bihainim bilong stretim Sepna inap skulim ol papamama na ol elda, em ol i gat wok long stretim pikinini na ol wanbilip. Ol inap kisim wanem skul? Taim Jehova i stretim man i mekim sin, dispela i soim olsem em i laikim dispela man na em i no laikim tru pasin bilong mekim sin. Sapos yu papa o mama o wanpela elda, yu gat wok long stretim narapela. Tasol yu mas bihainim pasin bilong Jehova na heitim pasin nogut em pikinini o wanbilip i mekim, na tingim ol gutpela pasin bilong em.—Jut 22, 23.

12-14. (a) Sampela bratasista i mekim wanem taim God i stretim ol? (b) Olsem wanem Tok Bilong God i helpim wanpela brata long senisim pasin bilong em? (c) Wanem gutpela samting i kamap?

¹² Sori tru, taim sampela i kisim tok bilong stretim ol, ol i bel hevi na ol i lusim God na lain bilong em. (Hib. 3:12, 13) Tasol yu ting i gat rot bilong helpim ol dispela lain? Tingim Graham, em i raus long kongrigesen na bihain ol i kisim em bek, tasol em i lusim ol miting na wok autim tok. Sampela yia bihain, em i askim wanpela elda husat i kamap pren bilong em long stadi wantaim em long Baibel.

¹³ Dispela elda i tok: “Graham i gat pasin antap. Em i sutim tok long ol elda i bin insait long komiti bilong harim kot. Olsem na long stadi bilong mitupela, mipela i skelim ol skripsa i stori long pasin antap na ol hevi we inap kamap taim yumi gat dispela pasin. Graham i yusim Tok Bilong God olsem mira bilong glasim em yet, na em i no amamas long ol pasin em i wok long kamapim! Gutpela samting tru i kamap! Em i luksave olsem pasin antap i stap olsem hap plang i pasim ai bilong em, na em i sutim tok long ol narapela, olsem na kwiktaim em i senisim pasin bilong em. Graham i kirap long go long olgeta miting Kristen, givim bel long stadi long Tok Bilong God, na em i kisim pasin bilong beten long olgeta de. Na tu, em i mekim ol wok bilong em olsem het bilong famili, na dispela i amamasim meri na ol pikinini bilong em.”—Luk 6:41, 42; Jems 1:23-25.

¹⁴ Elda i tok moa olsem: “Wanpela taim, Graham i tokim mi long wanpela samting em mi pilim tru long bel. Em i tok, ‘Mi save long tok i tru inap planti yia na mi mekim tu wok painia. Tasol nau mi ken tok stret olsem mi laikim Jehova.’ I no longtaim, ol brata i askim em long lukautim wokabaut maikrofon long Haus Kingdom, na em i amamas tru long mekim dispela asainmen. Eksampel bilong em i skulim mi olsem, taim man i kisim pasin daun long ai bilong God na larim ol narapela i stretim em, em bai kisim planti blesing!”

15. Sapos yumi laik kamap gutpela tisa, yumi mas mekim wanem?

¹⁵ Sapos yumi laik kamap gutpela tisa, pastaim yumi mas kamap gutpela sumatin. (1 Tim. 4:15, 16) Olsem tasol, ol lain em God i makim bilong givim tok bilong stretim ol narapela, ol i mas wok yet long daun long Jehova na larim em i stiaim ol. Taim ol i mekim pasin daun, ol narapela bai rispektim ol na ol i no inap surik long trenim o stretim ol narapela. Tingim eksampel bilong Jisas.

16. Yumi kisim wanem skul long pasin bilong Jisas long skulim na stretim man?

¹⁶ Oltaim Jisas i harim na bihainim tok bilong Papa bilong em, maski em i hatwok long mekim olsem. (Mat. 26:39) Jisas i tokaut olsem Papa i givim em savetingting long skulim ol manmeri, na dispela i givim biknem long God. (Jon 5:19, 30) Pasin daun bilong Jisas na pasin bilong em  long bihainim tok i mekim na ol manmeri i gat gutpela bel i kam long em. Dispela i mekim na em i kamap gutpela tisa i gat pasin isi na pasin sori. (Ritim Luk 4:22.) Jisas i mekim ol gutpela tok i strongim ol man i no gat strong, em ol i stap olsem pitpit i bruk liklik na lam em paia long wik bilong en i laik pinis. (Mat. 12:20) Maski ol man i mekim planti popaia, Jisas i no les kwik long ol, em i save mekim gutpela pasin na pasin laikim. Em i kamapim klia pasin bilong i no les kwik taim em i stretim ol aposel bilong em, husat i gat pasin resis.—Mak 9:33-37; Luk 22:24-27.

17. Ol elda i mas bihainim wanem ol gutpela pasin bambai ol i stap olsem gutpela wasman?

¹⁷ Ol elda husat i gat wok long yusim tok bilong Baibel long stretim man, ol i bihainim savetingting taim ol i bihainim eksampel bilong Krais. Taim ol i mekim olsem, ol i kamapim klia olsem ol i larim God na Pikinini bilong em i stiaim ol. Aposel Pita i tok: “Yupela ol hetman i mas lukautim gut ol sipsip bilong God i stap aninit long yupela. Yupela i no ken mekim olsem wanpela i subim yupela long mekim, nogat, yupela i mas amamas long mekim. Yupela i no ken mekim bilong kisim ol samting bilong helpim yupela yet, nogat. Yupela i mas i gat bikpela laik long mekim dispela wok. Yupela i no ken strong long bosim ol manmeri bilong God, tasol yupela i mas i stap gutpela piksa bilong ol dispela sipsip.” (1 Pita 5:2-4) Ol elda i amamas long stap daun long God na Krais, em het bilong kongrigesen, na dispela i helpim ol yet na ol lain i stap aninit long lukaut bilong ol.—Ais. 32:1, 2, 17, 18.

18. (a) Jehova i laik bai papamama i mas mekim wanem pasin long pikinini? (b) Olsem wanem God i helpim ol papamama long inapim wok bilong ol?

¹⁸ Em i bikpela samting long ol het bilong famili long kamapim pasin laikim insait long famili. Ol het bilong famili i mas bihainim dispela tok: “Yupela i no ken sikirapim bel bilong ol pikinini bilong yupela, nogat. Oltaim yupela i mas mekim bikpela long ol na trenim ol olsem Jehova i makim, na putim tingting bilong em long bel bilong ol.” (Efe. 6:4) Olsem wanem? Em i bikpela samting long ol het bilong famili i mekim olsem? Sindaun 19:18 i tok: “Sapos pikinini man bilong yu i bikhet, yu mas stretim em, na em bai i bihainim gutpela pasin. Tasol sapos yu larim em i bihainim pasin nogut, i olsem yu orait long em i dai.” Tru tumas, Jehova i gat tok long ol papamama Kristen husat i no stretim ol pikinini taim ol pikinini i no bihainim stretpela pasin! (1 Sml. 3:12-14) Tasol Jehova i givim savetingting na strong long papamama taim ol i mekim pasin daun na beten long em, na larim Tok bilong em na holi spirit i stiaim ol.—Ritim Jems 1:5.

19, 20. (a) Yumi kisim wanem ol blesing taim yumi larim God i stretim yumi? (b) Yumi bai stori long wanem ol samting long neks stadi?

¹⁹ Taim yumi larim God i stretim yumi na yumi bihainim pasin bilong Jehova na Jisas long stretim ol narapela, yumi inap kisim planti blesing. Insait long ol famili na ol kongrigesen, pasin wanbel i stap. Ol lain insait long kongrigesen i pilim tru pasin laikim, pasin bilong tingim narapela, na ol i stap bel isi—em ol pasin yumi wet long lukim long olgeta hap bilong graun long bihain. (Sng. 72:7) Tru tumas, yumi ken bilip na tokaut olsem pasin bilong Jehova long stretim yumi i skulim yumi long olsem wanem yumi inap stap bel isi na stap wanbel wantaim olsem wanpela famili aninit long lukaut bilong Papa bilong yumi inap oltaim oltaim. (Ritim Aisaia 11:9.) Taim yumi luksave long dispela samting, yumi bai amamas tru na tok tenkyu long God long stretim yumi. Pasin bilong God long stretim yumi i kamapim klia bikpela pasin laikim bilong em long yumi.

²⁰ Long neks stadi, yumi bai stori moa long ol samting i insait long pasin bilong stretim narapela insait long famili na long kongrigesen. Na tu, yumi bai stori long pasin bilong bosim bel, na bikpela hevi yumi bai karim taim yumi sakim tok bilong stretim yumi.