1-2. (a) Wanpela man bilong raitim buk i tok wanem? (b) Long dispela atikol bai yumi skelim wanem samting?

LONG nau planti milion manmeri i tok ol i bilip long Jisas, tasol ol i no bihainim ol tok em i skulim ol man long en. (2 Tim. 4:3, 4) Wanpela man bilong raitim buk i tok: “Sapos i gat narapela Jisas i stap namel long yumi long nau na i mekim wankain tok em Jisas i bin mekim . . . , bai yumi sakim em long nau wankain olsem ol man i bin sakim Jisas 2,000 yia i go pinis? . . . Bekim em: Yes, yumi bai sakim em.”

² Planti man long taim bilong Jisas ol i harim ol tok em i skulim ol man long en na ol i lukim ol mirakel em i wokim, tasol ol i no laik bilip long em. Wai? Long atikol i go pinis, yumi bin stori long 4-pela risen wai na ol man i larim ol tok na ol pasin Jisas i mekim i pundaunim ol. Yumi ken stori long 4-pela narapela risen. Taim yumi mekim olsem, yumi bai lukim wai na ol man i sakim ol disaipel bilong Jisas long nau na wanem samting yumi ken mekim na bai yumi no ken pundaun.

3. Jisas i mekim wanem na dispela i pundaunim sampela?

³ Taim Jisas i stap long graun, em i save bung wantaim olgeta kain man. Em i save kaikai wantaim ol maniman na ol man i gat namba, na tu, em i save stap wantaim ol rabisman na ol taranguman. Na em i save sori tru long ol man em ol narapela i tingim ol olsem “ol sinman.” Sampela man em ol i tingim ol yet olsem ol stretpela man, ol i pundaun long ol samting Jisas i mekim. Ol i askim ol disaipel bilong Jisas olsem: “Wai na yupela i kaikai na  dring wantaim ol takisman na ol sinman?” Jisas i harim na em i tok: “Ol man i no gat sik ol i no save go lukim dokta, tasol ol sikman ol i save go lukim dokta. Mi no kam bilong singautim ol stretpela man, nogat, mi kam bilong singautim ol sinman long tanim bel.”—Luk 5:29-32.

4. Olsem profet Aisaia i tok, ol Juda i ken save olsem wanem samting bai painim Mesaia?

⁴ Baibel i tok wanem? Paslain tru long Mesaia i kam, profet Aisaia i bin tok profet long em olsem ol man bai i no inap laikim em. Em i tok profet olsem: “Ol man i bin luk daun long em na ol i abrusim em . . . I olsem pes bilong em i hait long yumi. Ol man i bin luk daun long em, na yumi mekim olsem em i samting nating.” (Ais. 53:3) “Ol man” bai abrusim Mesaia, so ol Juda long taim bilong Jisas ol i ken save olsem ol man bai sakim Jisas.

5. Planti man long nau i gat wanem tingting long ol disaipel bilong Jisas?

⁵ Yu inap lukim wankain hevi i stap long nau? Yes. Planti pris pasto i save orait tasol long ol man i joinim lotu bilong ol em ol man i gat namba, planti mani kago, na ol man i gat bikpela save bilong dispela graun. Ol i save laikim ol kain man olsem, maski ol i mekim ol pasin we i no stret wantaim ol stretpela lo bilong God. Ol dispela bikman bilong lotu ol i luk daun long ol lain bilong Jehova em ol i bihainim ol stretpela lo bilong Baibel, bikos ol man bilong dispela graun i tingim ol olsem ol i man nating. Olsem Pol i tok, God i makim ol man “i no gat nem.” (1 Kor. 1:26-29) Maski i olsem, Jehova i tingim olsem olgeta wokman bilong em i dia tumas.

6. Hau yumi ken bihainim pasin bilong Jisas, olsem Matyu 11:25, 26 i stori long en?

⁶ Yumi ken mekim wanem na bai yumi no ken pundaun? (Ritim Matyu 11:25, 26.) No ken larim tingting ol man bilong dispela graun i gat long lain bilong God i pundaunim yu. I gutpela yu luksave olsem Jehova i save yusim ol man i gat pasin daun long mekim laik bilong em. (Sng. 138:6) Na tingim planti bikpela wok em i bin mekim long rot bilong yusim ol man em ol man bilong dispela graun i tingim ol olsem ol man nating na ol man i no gat save.

7. Wai na Jisas i kolim ol Farisi olsem ol man bilong tupela maus, na ol i mekim wanem?

⁷ Jisas i strongim bel na tokaut olsem God i no orait long ol pasin bilong lotu em ol man i bihainim long taim bilong em. Olsem, em i tokaut olsem ol Farisi em ol man bilong tupela maus bikos ol i tingim pasin bilong wasim han olsem bikpela samting moa winim pasin bilong lukautim ol papamama bilong ol. (Mat. 15:1-11) Ating ol disaipel bilong Jisas i kirap nogut long tok bilong em. So ol i askim em olsem: “Yu save olsem tok bilong yu i bagarapim bel bilong ol Farisi?” Na Jisas i bekim tok bilong ol olsem: “Olgeta diwai Papa bilong mi long heven i no bin planim long gaden, em bai kamautim. Larim ol. Ol i aipas na ol i laik soim rot. Olsem na sapos wanpela aipas i soim rot long narapela aipas, orait tupela wantaim bai pundaun long hul.” (Mat. 15:12-14) Maski ol hetman bilong lotu i belhat long ol tok Jisas i mekim, dispela i no pasim em long tokaut long tok i tru.

8. Olsem wanem Jisas i soim olsem God i no orait long olgeta kain bilip bilong ol lotu?

⁸ Jisas i tokaut tu long sampela bilip giaman bilong ol lotu. Em i no tok olsem God i orait long olgeta kain bilip bilong ol lotu, nogat. Em i tok planti man bai bihainim bikpela rot i go long bagarap, tasol wan wan man tasol bai bihainim liklik rot i go long laip. (Mat. 7:13, 14) Em i tokaut olsem sampela bai tok olsem ol i lotuim God, tasol tru tru ol i no lotuim em. Jisas i tok lukaut olsem: “Yupela i mas lukaut gut long ol giaman profet. Ol i giaman olsem ol i sipsip na ol i kam long yupela, tasol tru tru ol i  wulf i hangre nogut tru. Kaikai ol i kamapim bai helpim yupela long luksave long ol.”—Mat. 7:15-20.

9. Wanem sampela bilip giaman bilong ol lotu em Jisas i tokaut long en?

⁹ Baibel i tok wanem? Baibel i tok profet olsem Mesaia bai laikim tumas haus bilong Jehova. (Sng. 69:9; Jon 2:14-17) Na dispela i kirapim Jisas long kamapim klia ol bilip giaman bilong ol lotu na ol pasin bilong ol. Olsem, ol Farisi i bilip olsem taim man i dai, spirit bilong em i stap laip yet, tasol Jisas i skulim ol man olsem ol man i dai ol i slip tasol. (Jon 11:11) Ol Sadyusi i bilip olsem i no gat kirap bek, tasol Jisas i kirapim bek pren bilong em Lasarus. (Jon 11:43, 44; Apo. 23:8) Ol Farisi i bilip olsem God i makim pinis ol samting bai painim yumi ol man, tasol Jisas i skulim ol man olsem ol man yet i ken makim olsem ol i laik lotuim God o nogat.—Mat. 11:28.

10. Wai na planti i sakim ol bilip bilong yumi?

¹⁰ Yu inap lukim wankain hevi i stap long nau? Yes. Planti i sakim yumi bikos ol tok bilong Baibel yumi skulim ol man long en i kamapim klia ol bilip giaman bilong ol lotu. Ol pris pasto i skulim ol man olsem God i save kukim ol man nogut long helpaia. Ol i yusim ol dispela bilip giaman bilong kontrolim ol manmeri. Yumi ol wokman bilong Jehova husat i lotuim God i gat pasin laikim, yumi tokaut olsem dispela bilip em i no tru. Na tu, ol pris pasto i skulim ol man olsem taim man i dai, spirit bilong em i stap laip yet. Tasol yumi kamapim klia olsem dispela bilip em i no stap long Baibel bikos sapos em i tru, orait i no gat wok long ol daiman i kirap bek. Na planti lotu ol i skulim ol man olsem God i makim pinis ol samting bai painim yumi, tasol yumi skulim ol man olsem ol man i stap fri long makim wanem samting ol i laik mekim na ol i ken makim olsem ol bai mekim wok bilong God o nogat. Dispela i mekim wanem long ol hetman bilong lotu? Planti taim, ol i save belhat nogut tru!

11. Olsem tok bilong Jisas i stap long Jon 8:45-47 i kamapim, God i laik bai ol lain bilong em i mekim wanem?

¹¹ Yumi ken mekim wanem na bai yumi no ken pundaun? Sapos yumi laikim tok i tru, orait yumi mas bihainim ol tok bilong God.  (Ritim Jon 8:45-47.) Yumi holimpas tok i tru em samting Satan i no bin mekim. Yumi save bihainim ol pasin i stret wantaim bilip bilong yumi. (Jon 8:44) God i laik bai ol lain bilong em i “heitim tru pasin nogut, na pas tru long gutpela pasin,” wankain olsem Jisas i bin mekim.—Rom 12:9; Hib. 1:9.

12. Wei ol man i kilim Jisas i dai, olsem wanem dispela i bin pundaunim planti Juda?

¹² Wanem narapela samting i pundaunim ol Juda long taim bilong Jisas? Pol i tok: “Yumi autim tok long ol i bin nilim Krais long pos. Dispela tok i mekim ol Juda i pundaun.” (1 Kor. 1:23) Wai na planti Juda i pundaun long wei ol man i bin kilim Jisas i dai? Taim Jisas i hangamap na dai long diwai pos, long tingting bilong ol, ol i lukim em olsem wanpela raskolman na sinman—na ol i no tingim em olsem dispela Mesaia.—Lo 21:22, 23.

13. Ol man i sakim Jisas, ol i no luksave long wanem samting?

¹³ Ol lain Juda em ol i sakim Jisas, ol i no luksave olsem Jisas i no gat asua, na ol man i sutim tok nating long em, na mekim pasin i no stret long em. Ol man i bin kotim Jisas, ol i no tingting long mekim stretpela kot. Ol jas bilong suprim kot bilong Juda i hariap long kam bung na kotim Jisas, na ol i no bihainim stret ol lo bilong kotim man. (Luk 22:54; Jon 18:24) Ol jas bilong kot i no putim gut yau long ol tok ol man i sutim long Jisas na ol evidens, nogat. Ol yet i “painim sampela man bilong sutim tok giaman long Jisas na bai ol i ken kilim em i dai.” Taim dispela plen bilong ol i no wok, hetpris i laik kirapim Jisas long mekim wanpela tok i no stret na bai ol i ken kotim em long en. Dispela i no stret wantaim lo bilong kot. (Mat. 26:59; Mak 14:55-64) Bihain long Jisas i kirap bek long dai, ol dispela jas nogut i bin givim “planti silva koin” long ol soldia bilong Rom i bin was long matmat bilong baim ol. Na ol i tokim ol long mekim wanpela stori giaman bilong eksplenim wai na matmat i emti.—Mat. 28:11-15.

14. Baibel i mekim wanem tok profet long dai bilong Mesaia?

¹⁴ Baibel i tok wanem? Planti Juda long taim bilong Jisas i no ting Mesaia bai dai, tasol lukim  tok profet Baibel i mekim, Baibel i tok: “Em i bin givim laip bilong em na dai na ol man i tingim em olsem wanpela man bilong mekim sin; em i bin karim sin bilong planti manmeri, na em i bin mekim samting bilong helpim ol sinman.” (Ais. 53:12) So i no gat as long ol Juda i pundaun long bilip taim ol man i kilim i dai Jisas olsem wanpela sinman.

15. Ol man i sutim wanem ol tok giaman long ol Witnes Bilong Jehova na dispela i pundaunim sampela?

¹⁵ Yu inap lukim wankain hevi i stap long nau? Yes! Ol man i bin sutim tok giaman long Jisas long kot na tok em i gat asua. Long nau tu, ol man i mekim wankain pasin i no stret long ol Witnes Bilong Jehova. Tingim sampela eksampel: Long Amerika, namel long yia 1930 na 1950, ol Witnes Bilong Jehova i bin sanap long planti kot bilong sambai long pasin bilong ol long stap fri long lotuim God. Sampela jas i bin bel nogut long yumi. Long Quebec, Kanada, ol lotu na gavman i bin wok bung wantaim bilong pasim wok bilong yumi. Ol i bin kalabusim planti pablisa bikos ol i autim tok bilong Kingdom Bilong God. Gavman bilong Natsi Jemani i bin kalabusim planti yangpela brata na kilim ol i dai. Long nau, gavman i wok long kotim ol brata bilong yumi long Rasia na kalabusim ol bikos ol i bin stori wantaim ol narapela long Baibel, na gavman i tok dispela i olsem ol i agensim gavman. Na tu, gavman i putim tambu long Baibel Nupela Taim Trenslesen Bilong Ol Skripsa Holi long tokples Rasia, na ol i tok dispela buk i agensim gavman bikos em i yusim nem Jehova.

16. Olsem 1 Jon 4:1 i kamapim, wai na yumi no ken bilipim ol stori giaman ol man i mekim long lain bilong Jehova?

¹⁶ Yumi ken mekim wanem na bai yumi no ken pundaun? Kisim save long ol stori i tru. Long Bikpela Tok Long Maunten, Jisas i givim tok lukaut long ol man i harim tok bilong em olsem, ol man bai “giaman na sutim kain kain tok nogut long” yupela. (Mat. 5:11) Satan em i as bilong ol dispela tok giaman. Em i kirapim ol birua long mekim ol tok giaman bilong krungutim gutnem bilong ol lain i laikim tok i tru. (Rev. 12:9, 10) Yumi mas sakim ol tok giaman em ol birua bilong yumi i mekim. Yumi no ken larim ol dispela tok giaman i pretim yumi o daunim bilip bilong yumi.—Ritim 1 Jon 4:1.

17. Olsem wanem ol samting i kamap paslain long Jisas i dai inap pundaunim sampela?

¹⁷ Paslain long Jisas i dai, wanpela bilong ol 12-pela aposel i putim Jisas long han bilong ol birua. Narapela aposel i tok inap 3-pela taim olsem em i no save long Jisas, na olgeta narapela aposel i lusim Jisas na ranawe long dispela nait paslain long em i dai. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Jisas i no kirap nogut long dispela. Em i bin tok profet pinis olsem dispela samting bai kamap. (Jon 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Ating sampela inap pundaun taim ol i lukim dispela samting i kamap, na ol inap ting olsem, ‘Sapos em samting ol aposel bilong Jisas i mekim, mi no laik stap wanpela bilong ol!’

18. Wanem ol tok profet i kamap tru long haptaim klostu long Jisas i dai?

¹⁸ Baibel i tok wanem? Inap planti handret yia paslain, Jehova i bin tok profet long Baibel olsem ol man bai givim Mesaia long han bilong ol birua na kisim 30 silva koin olsem pe bilong em. (Sek. 11:12, 13) Man bai putim Jisas long han bilong ol birua em wanpela gutpela pren bilong em yet. (Sng. 41:9) Na profet Sekaraia i bin tok profet tu olsem: “Kilim i dai wasman bilong sipsip, na ol sipsip bai ranawe i go nabaut.” (Sek. 13:7) Ol man i gat gutpela bel ol i no inap pundaun taim ol i lukim ol dispela samting i kamap, ol tok profet i kamap tru long Jisas inap strongim bilip bilong ol.

19. Ol man i gat gutpela bel i luksave long wanem samting?

 ¹⁹ Yu inap lukim wankain hevi i stap long nau? Yes. Long taim bilong yumi, sampela Witnes i lusim tok i tru na ol i kamap apostet, na ol i traim long pulim ol narapela i go bihainim ol. Ol i kamapim ol ripot nogut, ol stori i no tru, na ol tok giaman long ol Witnes Bilong Jehova long rot bilong ol niuslain na Intenet. Tasol ol man i gat gutpela bel i no larim dispela i pundaunim ol, nogat. Ol i luksave long ol tok profet Baibel i mekim olsem kain samting bai kamap.—Mat. 24:24; 2 Pita 2:18-22.

20. Yumi ken mekim wanem na bai ol man i lusim tok i tru i no ken pundaunim yumi? (2 Timoti 4:4, 5)

²⁰ Yumi ken mekim wanem na bai yumi no ken pundaun? Yumi mas strongim bilip bilong yumi long rot bilong stadi oltaim, beten oltaim, na bisi oltaim long mekim wok Jehova i givim yumi long mekim. (Ritim 2 Timoti 4:4, 5.) Sapos yumi strongim bilip bilong yumi, yumi no inap pret taim yumi harim ol ripot nogut long ol Witnes Bilong Jehova. (Ais. 28:16) Pasin bilong yumi long laikim Jehova, Tok bilong em, na laikim ol bratasista bilong yumi, dispela bai helpim yumi na yumi no larim ol man i lusim tok i tru i pundaunim yumi.

21. Maski planti man long nau i sakim tok yumi autim, yumi ken save tru long wanem samting?

²¹ Long taim bilong Jisas, planti man i bin pundaun na ol i sakim Jisas. Tasol planti narapela i bilip long em. Namel long ol man i bilip i gat wanpela man Juda em memba bilong lain Sanhedrin na “bikpela lain pris tu ol i bilip.” (Apo. 6:7; Mat. 27:57-60; Mak 15:43) Olsem tasol, long nau planti milion manmeri ol i no larim wanpela samting i pundaunim ol. Wai na ol i no pundaun? Bikos ol i save long ol tok i tru i stap long Baibel na ol i laikim ol dispela tok. Baibel i tok: “Ol man i laikim lo bilong yu, ol bai i stap bel isi tru; i no gat wanpela samting bai mekim ol i pundaun.”—Sng. 119:165.