Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Yu Save Long Dispela?

Yu Save Long Dispela?

Yu ting Mordekai i bin stap tru long bipo?

I GAT wanpela man Juda em nem bilong em Mordekai, na stori bilong em i stap long Buk Esta long Baibel. Em i wanpela man Juda i stap kalabus na em i wok long haus king bilong Persia. Dispela em namel long haptaim bilong yia 450 B.C.E. samting, “long taim Ahasuerus i stap king.” (Long nau planti man i ting dispela king em Serksis Namba 1.) Mordekai i stopim plen bilong sampela man long kilim i dai king. Bilong soim tenkyu bilong em, king i stretim rot na bai ol man i ken onarim Mordekai long ai bilong ol man long pablik ples. Bihain, taim Haman i dai pinis, em dispela birua bilong Mordekai na ol narapela Juda, king i makim Mordekai long kamap praim minista. Mordekai i bin yusim namba bilong em long putim wanpela lo we i seivim laip bilong ol Juda long kantri Persia na bai ol i no kisim bagarap na pinis olgeta.​—Esta 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Bihain long yia 1900, sampela saveman bilong histori i tok Buk Esta em wanpela stori giaman na Mordekai i no bin stap tru long bipo. Tasol long 1941, lain akioloji i painim evidens i sapotim stori em Baibel i mekim long Mordekai. Ol i painim wanem evidens?

Ol saveman i painim wanpela olpela rait bilong Persia we i stori long wanpela man em nem bilong em Marduka, long tok Inglis em Mordekai. Em i bin mekim wok olsem wanpela edministreta, ating em i wanpela akaunten long Susan. Arthur Ungnad, em wanpela saveman long histori bilong Esia, em i tok dispela em festaim “wanpela olpela rait we i no rait bilong Baibel i stori long Mordekai.”

Stat long taim Ungnad i mekim dispela tok, ol saveman i trensletim planti tausen olpela rait bilong ol Persia. Namel long ol dispela rait, ol i painim ol hap ston bilong Pesepolis i gat rait long en namel long ol hip pipia ston bilong bakstua bilong ol gutpela samting, klostu long banis bilong biktaun. Ol dispela hap ston i gat rait long en i bilong haptaim em Serksis Namba 1 i mekim wok king. Ol dispela rait i stap long tokples Elam na ol i stori long sampela nem i bin stap long Buk Esta. a

Dispela nem Mordekai (Marduka) i stap long ol olpela rait bilong Persia

Sampela ol hap ston bilong Pesepolis i gat rait long en i stori long dispela nem Marduka, em i mekim wok olsem sekreteri bilong king long haus king long Susan taim Serksis Namba 1 i mekim wok king. Wanpela hap ston i gat rait i tok Marduka i mekim wok olsem trensleta. Dispela tok i stret wantaim tok Baibel i mekim long Mordekai. Em i bin stap wokman bilong King Ahasuerus (Serksis Namba 1) na em i mekim tupela tokples. Oltaim Mordekai i save sindaun long geit bilong haus king long Susan. (Esta 2:19, 21; 3:3) Dispela geit bilong haus king em wanpela bikpela bilding we ol wokman bilong haus king i save wok long en.

I gat planti samting i wankain long Marduka em stori bilong em i stap long ol hap ston i gat rait na Mordekai em Baibel i stori long em. Tupela i bin stap laip long wankain haptaim na long wankain ples na ol i mekim ol bikpela wok long wankain ples wok. Olgeta dispela samting i wankain long tupela na dispela i soim olsem evidens em lain akioloji i painim inap makim Mordekai em Buk Esta long Baibel i stori long em.

a Long 1922, Profesa Edwin M. Yamauchi i pablisim tenpela nem i bin stap long ol rait bilong Pesepolis na ol i stap tu long Buk Esta.