Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Sambai Long Gutnius Long Kot

Sambai Long Gutnius Long Kot

“DISPELA man i olsem wanpela sospen mi makim bilong karim nem bilong mi i go long ol lain manmeri, na long ol king.” (Apo. 9:15) Jisas i mekim dispela tok long wanpela man Juda husat i kamap Kristen, bihain ol i kolim em aposel Pol.

Wanpela bilong ol “king” long dispela taim em Empera Nero bilong Rom. Yu bai pilim olsem wanem sapos yu bai sanap long ai bilong kain man olsem na sambai long bilip bilong yu? Ol Kristen i mas strongim bel na bihainim eksampel bilong Pol. (1 Kor. 11:1) Yumi inap kisim skul long ol samting Pol i mekim taim em i sambai long gutnius long ai bilong kot.

Lo Bilong Moses em lo bilong kantri Israel, na olgeta manmeri bilong lain Juda i save bihainim ol dispela lo. Bihain long Pentikos bilong yia 33 C.E., ol Kristen i no gat wok moa long bihainim Lo Bilong Moses. (Apo. 15:28, 29; Gal. 4:9-11) Tasol Pol na ol narapela Kristen i no luk daun long Lo Bilong Moses, nogat, ol i bihainim savetingting na autim tok long ol Juda. (1 Kor. 9:20) Planti taim Pol i go long ol sinagog na autim tok long ol manmeri husat i save long God bilong Abraham, na em i toktok gut wantaim ol long ol tok i stap long Ol Skripsa Hibru.—Apo. 9:19, 20; 13:5, 14-16; 14:1; 17:1, 2.

Ol aposel i makim Jerusalem olsem hetkota bilong stiaim wok bilong autim tok. Oltaim ol i save go long tempel na skulim ol manmeri. (Apo. 1:4; 2:46; 5:20) Pol i save go long Jerusalem, na bihain ol i arestim em. Kirap long dispela taim, em i save sanap long kot, na bihain em i go kalabus long Rom.

POL NA LO BILONG ROM

Ol bikman bilong Rom i pilim olsem wanem long ol bilip em Pol i toktok long en? Pastaim yumi ken skelim tingting em ol Rom i holim long olgeta kain lotu. Ol Rom i no save stopim nating ol lain bilong narapela kalsa long mekim wok lotu bilong ol, nogat. Ol i save stopim ol sapos wok lotu bilong ol inap bagarapim wok gavman na ol lo bilong en.

Ol Rom i givim tok orait na ol Juda i stap fri long mekim ol samting ol i laik mekim. Buk Backgrounds of Early Christianity i tok: “Gavman Rom i givim sampela kain tok orait long ol manmeri bilong lotu Juda. Ol i stap fri long bihainim lotu bilong ol yet, na i no gat rong sapos ol i no lotuim ol god bilong Rom. Ol i ken yusim lo bilong ol yet long stiaim ol samting ol i mekim long komiuniti bilong ol.” Na tu, i no gat rong sapos ol i les long mekim wok soldia. * Taim Pol i sanap long ai bilong ol bikman bilong Rom na sambai long bilip Kristen, em i yusim ol raits em lo bilong Rom i givim long ol manmeri bilong lotu Juda.

Ol birua i laik kirapim ol manmeri na ol bikman bilong gavman long birua long Pol. (Apo. 13:50; 14:2, 19; 18:12, 13) Tingim wanpela hevi i bin kamap. Ol elda bilong kongrigesen long Jerusalem i harim tok win i raun namel long ol Juda olsem Pol i wok long autim “sampela tok i pait wantaim Lo Bilong Moses.” Dispela kain stori inap kirapim ol Juda husat i nupela insait long kongrigesen Kristen long ting olsem Pol i no rispektim pasin tiokratik em God yet i bin kamapim. Na tu, Sanhedrin inap tokaut olsem bilip bilong lotu Kristen i pait wantaim bilip bilong lotu Juda. Bikpela hevi inap painim ol Juda husat i bihainim lotu Kristen. Ol narapela Juda bai luk daun long ol na tambuim ol long autim tok insait long tempel na ol sinagog. Olsem na ol elda long kongrigesen i tokim Pol long mekim wanpela samting bilong soim klia olsem dispela tok win em tok giaman. Em i mas i go long tempel na mekim samting em Lo Bilong Moses i kolim, na God i no gat tok long en.—Apo. 21:18-27.

Pol i bihainim dispela tingting, olsem na em inap “strongim sait bilong gutnius long rot bilong kot.” (Fili. 1:7) Ol Juda long tempel i kirapim bikpela tok pait na ol i laik kilim Pol. Komanda bilong soldia bilong Rom i arestim Pol. Taim ol i laik wipim Pol, em i tokaut olsem em i sitisen bilong Rom. Olsem na ol i bringim em i go long Sisaria, em ples we het ofis bilong Rom i stap long en na bosim Judia. Long dispela hap, em bai i gat bikpela sans tru long autim tok long ol bikman bilong gavman. Ol manmeri bai i gat rot long kliagut moa long lotu Kristen.

Buk Aposel sapta 24 i stori long ol samting i kamap taim Pol i sanap long kot long ai bilong Feliks, em gavana bilong Rom na em i bosim Judia. Feliks i harim pinis sampela tok long ol samting ol Kristen i bilip long en. Ol Juda i sutim tok olsem Pol i mekim 3-pela samting we i brukim lo bilong ol Rom. Ol i tok Pol i kirapim ol lain Juda long bikhet long gavman; em i stap lida bilong wanpela lotu nogut; na em i laik mekim tempel i kamap doti—long dispela taim, gavman Rom i lukautim tempel. (Apo. 24:5, 6) Ol dispela tok inap mekim na kot i tok long ol i kilim Pol.

Ol Kristen long nau i mas kisim save long ol samting Pol i mekim taim em i sanap long kot. Em i stap isi na soim rispek. Pol i yusim tok bilong Lo na ol Profet na em i kamapim klia olsem em i gat raits long lotuim ‘God bilong ol tumbuna bilong em.’ Lo bilong Rom i tok orait long ol Juda i ken mekim olsem. (Apo. 24:14) Long narapela taim, Pol i sambai na autim bilip bilong em long ai bilong narapela gavana, Porsius Festus, na King Herot Agripa.

Pol i laik bai ol i mas mekim stretpela kot, olsem na em i tok: “Mi apil long Sisar!”—em man i mekim wok king na em i gat bikpela strong na namba long dispela taim.—Apo. 25:11.

POL I SANAP LONG KOT BILONG SISAR

Bihain, wanpela ensel i kamap na tokim Pol: “Yu mas sanap long ai bilong Sisar.” (Apo. 27:24) Kirap long taim Empera Niro i mekim wok king long Rom, em i tokaut olsem em yet i no inap harim kot. Olsem na inap 8-pela yia olgeta, em i save larim ol narapela i harim kot. Buk The Life and Epistles of Saint Paul i tok, taim Niro i tok orait long harim kot bilong Pol, em i stap long haus king na harim kot, na ol bikpela saveman i stap bilong givim tingting long em.

I no gat wanpela tok bilong Baibel i soim olsem Niro yet i harim kot bilong Pol na mekim disisen o em i makim narapela man long mekim dispela wok na toksave long em. Maski husat man i harim kot keis, ating Pol i tokaut olsem em i lotuim God bilong ol Juda na kirapim olgeta manmeri long rispektim gavman. (Rom 13:1-7; Tai. 3:1, 2) Pol i sanap long ai bilong ol bikman bilong gavman na em i sambai long gutnius na winim kot—kot bilong Sisar i tok Pol i stap fri long mekim wok lotu.—Fili. 2:24; File. 22.

YUMI MAS SAMBAI LONG GUTNIUS

Jisas i tokim ol disaipel: “Ol bai pulim yupela i go long ol hetman na ol king, long wanem, yupela i bihainim mi. Olsem na bai yupela inap long autim tok bilong mi long ol na long ol lain man.” (Mat. 10:18) Em gutpela blesing tru long yumi inap i stap olsem ol mausman bilong Jisas. Taim yumi mekim ol samting bilong sambai long gutnius, yumi inap winim kot. Em tru olsem ol sinman inap “strongim sait bilong gutnius long rot bilong kot,” tasol dispela i no inap pinisim olgeta pasin birua. Kingdom Bilong God tasol bai pinisim tru olgeta kain pasin birua na pasin giaman.—Sav. 8:9; Jer. 10:23.

Long nau tu, taim Kristen i sanap long kot na sambai long bilip bilong em, dispela inap litimapim nem bilong Jehova. Yumi mas bihainim pasin bilong Pol long stap isi, mekim ol tok i stret, na mekim ol tok we inap kirapim ol man long bilipim tok bilong yumi. Jisas i tokim ol disaipel bilong em olsem ‘ol i no ken redim wanem tok ol bai bekim long ol [birua]. Long wanem, long maus bilong ol em bai putim ol tok i kamapim savetingting, na olgeta birua bilong ol bai i no inap sakim o daunim dispela tok.’—Luk 21:14, 15; 2 Tim. 3:12; 1 Pita 3:15.

Ol Kristen i no gat rot long autim tok long ol king, ol gavana, na ol narapela bikman. Olsem na taim ol i sanap long kot, rot i op long ol inap autim tok long ol dispela lain. Taim ol kot i mekim gutpela disisen, sampela taim ol i kamapim ol lo we i tok orait long ol man inap kamapim tingting bilong ol na stap fri long mekim wok lotu. Tasol maski kot i mekim wanem kain disisen, God i save amamas taim ol wokman bilong em i strongim bel na sambai long gutnius.

Taim yumi sambai long bilip bilong yumi, yumi litimapim nem bilong Jehova

^ par. 8 James Parkes em man bilong raitim ol stori, na em i tok: “Ol Juda . . . i gat raits long mekim ol bung bilong ol yet. Em nomol long ol Rom i givim ol dispela raits long ol Juda. Sapos ol manmeri bilong ol narapela kalsa i sindaun long ol hap em gavman Rom i bosim, ol Rom i save givim tok orait long ol i ken bihainim ol lo bilong ol yet.”