8 EYLÜL 2017
GÜNEY KORE
Güney Kore’de Vicdani Ret Hakkının Tanınmasına Destek Artıyor
Temmuz 2015’te Anayasa Mahkemesinde yapılan halka açık duruşmadan beri Güney Kore’de giderek daha çok kişi vicdani ret hakkı konusunda olumlu düşünüyor. Mahkemenin verdiği bir karar ya da çıkarılan yeni bir kanun olmasa da Güney Kore’nin vicdani ret hakkındaki görüşü olumlu yönde değişiyor. Alt mahkemeler, halk, hukuk camiası, ulusal ve uluslararası insan hakları grupları vicdani kararları cezalandırmayan bir çözümün bulunması konusunda hemfikir.
Mahkemelerin Görüşünde Büyük Değişim
7 Ağustos 2017 haftası, askerlik hizmetini vicdani sebeplerle reddettikleri için dava edilen yedi gencin suçsuz olduğuna hükmedildi. Bu şaşırtıcı bir gelişmeydi. Kore Cumhuriyeti’nin tarihinde şimdiye kadar 19.000’den fazla vicdani retçi mahkûm edildi. Vicdani retçiler sadece 42 kararda suçsuz bulundu ve bu kararların 25’i 2017’de olmak üzere 38’i Mayıs 2015’ten sonra verildi.
Bazı mahkemeler Anayasa Mahkemesinden çıkacak kararı bekledikleri için davaları erteledi, bu yüzden bekleyen davaların sayısında bir artış oldu. Bugüne kadar çok sayıda vicdani retçiyi temsil etmiş olan avukat Du-jin Oh, şu anda bekleyen davaların sayısının birkaç yıl öncesinden beş kat daha fazla olduğunu belirtti.
Mahkemelerin verdiği artan sayıdaki beraat kararları (2015’te 6, 2016’da 7 ve 2017’de 25) ve bekletilen dava sayısındaki büyük artış (ortalama sayı 100’den 500’ün üstüne çıktı) Güney Kore mahkemelerinin görüşlerinin değiştiğini gösteriyor
Birçok gözlemci Güney Kore’deki mahkemelerin görüşlerinde bir değişiklik olduğunu fark ediyor. Birçok mahkeme vicdani retçilerin suçsuz olduğuna karar verdi ve onları, herhangi bir alternatif hizmet imkânı sunmadan cezalandırmanın vicdan özgürlüğünü koruyan anayasayı ihlal etmek olduğunu belirtti. Başka mahkemeler de askerlik hizmetini vicdanen reddetmenin Askeri Hizmet Kanunuyla da uyumlu olarak, askerlik yoklamasını yaptırmamak için haklı bir gerekçe olduğuna karar verdi.
Kamuoyunun Görüşü
İnsan haklarını tanımak ve korumak konusunda kamuoyunun görüşü belirleyici bir rol oynamasa da, Savunma Bakanlığı kamuoyunun desteğinin yeterli olmadığını söyleyerek çözüm için adım atmayı reddediyordu. Fakat şimdi toplumun görüşü değişiyor. 2005 yılında yapılan bir ankete katılanların sadece yüzde 10’u vicdani ret hakkının tanınmasını destekliyordu. Fakat Mayıs 2016’da yapılan yeni bir ankette, katılanların yüzde 70’i alternatif hizmet için düzenlemeler yapılmasına destek verdi. Temmuz 2016’da Seul Barosunun, üyeleri arasında yaptığı bir ankette ise üyelerinin yüzde 80’inden fazlasının alternatif sivil hizmet düzenlemesini desteklediği ortaya çıktı.
İnsan Hakları Komisyonunun Görüşleri ve Kararları
Kore Ulusal İnsan Hakları Komisyonu, Güney Kore’de değişen toplumsal görüşlerin milletvekillerini harekete geçirdiğini gözlemledi. Haziran 2017’de başlayan dönemde alternatif hizmetin kabul edilmesi için Millet Meclisine üç farklı kanun tasarısı sunuldu. Kore Ulusal İnsan Hakları Komisyonu, alternatif hizmet düzenlemesini teşvik eden uluslararası kamuoyunun görüşlerini ve kararlarını da dikkate alarak, bu kanun tasarılarının alternatif sivil hizmetle ilgili uluslararası standartlara uyup uymadığını araştırdı. Komisyon hem uluslararası standartları hem de Yehova’nın Şahitlerinin ve başka grupların taleplerini karşılayacak bir alternatif sivil hizmet programı konusundaki görüşlerini Güney Kore hükümetine sundu.
Bir Söz ve Bir Dilekçe
10 Mayıs 2017’de insan hakları hukukçusu Jae-in Moon Güney Kore Başkanı olarak göreve başladığında şöyle bir vaatte bulundu: “Anayasanın güvence altına aldığı temel haklar arasında vicdan özgürlüğü son derece önemli bir yer tutar. Bu yüzden, alternatif sivil hizmeti yürürlüğe koymaya ve vicdani retçileri hapsetme uygulamasına bir son vermeye söz veriyorum.”
11 Ağustos 2017’de 904 vicdani retçiyi temsil eden bir grup yeni başkana bir dilekçe sundu ve hükümetin hapiste olan vicdani retçileri serbest bırakarak ve alternatif sivil hizmet programını yürürlüğe koyarak vicdani ret hakkını tanımasını istedi. Dilekçe sunulduğu sırada bu vicdani retçilerin 360’ı hapisteydi, 544’ünün de davası devam ediyordu.
İnsan Hakları Tarihinde Kalıcı Bir İz Bırakma Fırsatı
Dilekçeyi imzalayanlardan biri olan Hyun-soo Kim bu dilekçenin kendisi için ne ifade ettiğini şöyle anlattı: “Uluslararası standartları karşılayan bir alternatif hizmet düzenlemesi yapılacağını umut ediyorum. Bunun, orduyla bağlantısı olmayan ve ordu tarafından denetlenmeyen, tamamen sivil bir hizmet olmasını ümit ediyorum. Toplum yararına olan işlerde, afet yardım çalışmalarında veya başka herhangi bir alanda çalışmaya hazırım. Topluma katkıda bulunmak insana çok büyük bir doyum verir.”
Yehova’nın Şahitleri ve başkaları toplumsal görüşlerin değiştiğini ve bu sayede 70 yılı aşkın süre boyunca binlerce erkeğin cezalandırılmasına yol açan politikanın da değişebileceğini görmekten çok mutlu. Şahitler Başkan Moon’un, milletvekillerinin ve Güney Kore’deki mahkemelerin askerlik hizmetini vicdanen reddeden kişilerin haklarına saygı göstermesinden ve onların sorunlarıyla ilgilenmesinden dolayı minnettarlar.