Güney Kore hükümeti askerlik hizmetini vicdanen reddettiği için hapsedilen yüzlerce Yehova’nın Şahidinin yaşadığı sıkıntıları bir ölçüde giderdi. Bunu nasıl yaptı? Şahitleri hapishanedeki diğer mahkûmlardan ayırarak.

Bu karar 2012’nin Aralık ayında Yehova’nın Şahitlerinin Kore temsilcileri ile Kore Islah Merkezinin üst düzey bir yetkilisi arasında gerçekleşen bir görüşmenin ardından verildi. Şahitlerin oluşturduğu heyetin içinde hapisteki oğlu için endişe duyan bir baba da bulunuyordu. Bu heyet Şahit gençlerin genellikle ağır suçlularla aynı koğuşa hapsedilmelerinden dolayı duyduğu endişeyi dile getirdi. Bu görüşmeden sonraki beş ay içinde, hapisteki Şahitlerin yüzde 70’ten fazlası öteki mahkûmlardan ayrıldı ve diğer Şahitlerin bulunduğu koğuşlara yerleştirildi.

Vicdani retçiler uzun yıllardır hapse atılıyor. Güney Kore’de, Yehova’nın Şahitleri Kutsal Kitaptan öğrendikleri ilkelere dayanarak silah tutmayı reddettikleri için yıllardır hapsediliyor. Şu anda yaklaşık 600 Şahit vicdani ret nedeniyle hapiste. Geçtiğimiz 60 yıl içinde 17.000’den fazla Şahit, 19 ila 35 yaşlarındaki erkeklerden talep edilen zorunlu askerlik hizmetini reddettiği için hapse atıldı.

Şahit bir ailedeki birkaç neslin aynı muameleye maruz kalarak bir suçlu gibi mahkûm edilmesi ve hapsedilmesi olağandışı bir durum değil. 2000 yılında üç yıllık hapis cezasını tamamlamış bir Şahit olan Seungkuk Noh şöyle diyor: “Babamın gençken yattığı hapishaneye ben de gönderildim. O zamandan beri bu hapishanenin koşulları hiç değişmemiş.” Bugün bir vicdani retçi ortalama 18 ay hapis yatıyor ve Güney Kore askeriyeyle bağlantısı olmayan bir alternatif hizmet sunmak adına henüz herhangi bir düzenleme yapmadı.

Ho Gyu Kang askere gitmeyi reddettiği için hapsedildiğinde 21 yaşındaydı ve ailesinden ilk defa ayrılıyordu. Kang şöyle diyor: “Çok korkmuş ve endişelenmiştim.” O ve başka bir genç Şahit, kendilerinden büyük olan ve ıslah olmayacağı düşünülen mahkûmlarla aynı koğuşa yerleştirildi. Mahkûmlardan bazıları adam öldürmekten ve çete üyeliğinden hüküm giymiş kişilerdi.

Genellikle diğer mahkûmlardan yaşça küçük olan Şahitler, tutuklanmalarından serbest bırakılmalarına kadar geçen süre içinde fiziksel ve duygusal yönden kötü muameleye maruz kalıyor. Mahkûmlar genellikle koğuşlarındaki Şahitleri hedef alarak onlara kötü davranıyor, dua etmelerini ve Kutsal Kitabı incelemelerini zorlaştıran bir ortam yaratıyorlar. Onlarca yıl boyunca birçok genç Şahit azılı suçlularla aynı koğuşta olmanın yol açtığı küçük düşürücü durumlara sessizce katlandı.

Mahkûmları ayırmak uluslararası standartlarla uyumludur. Güney Kore’nin Şahitlerin çoğunu suçlulardan ayırması, mahkûmlara gösterilmesi gereken muameleyle ilgili evrensel ilkelerle uyumludur. Bu ilkelerden bazıları BM Mahpusların Islahı İçin Asgari Standart Kurallarının 8. maddesinde belirtilmiştir. Güney Kore bu konuda Avrupa Birliği üyesi Yunanistan’ın 20 yıldan uzun süre önce verdiği kararı örnek alıyor. Yunanistan’ın Milli Savunma Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı vicdani retçi Şahitlerle diğer mahkûmların birbirinden tamamen ayrılmasını mümkün kılan düzenlemeleri onaylamıştı. 1992’de Milli Savunma Bakanlığı Sindos’ta (Selanik) bulunan askeri kampı Yehova’nın Şahitlerine özel bir hapishaneye dönüştürdü. Resmi bir raporun belirttiği gibi “[Yehova’nın Şahidi] tutukluların sıra dışı niteliklerinden dolayı Milli Savunma Bakanlığının gösterdiği duyarlılık” Şahitleri diğer mahkûmlardan ayırarak tek bir hapishanede toplama kararının verilmesini sağladı. Yunanistan 1998’de vicdani retçi Şahitlere hapis cezası vermeye son verdi.

Benzer şekilde Güney Kore de Şahitlerin büyük çoğunluğunu diğer mahkûmlardan ayırarak, inancına bağlı kaldığı için hapsedilen gençlere duyarlılık gösterdi. * En çok Şahidin bulunduğu bazı gözaltı merkezleri ve cezaevleri, vicdani retçi mahkûmlara güvenli bir ortam sağlayarak bu uygulamayı başarıyla hayata geçirdi. Gunsan Hapishanesindeki bir Şahit bu uygulamanın yararlarıyla ilgili şöyle dedi: “Ahlaksızlık, küfürlü ve aşağılayıcı konuşmalar gibi olumsuz etkenlerden tamamen uzağız. İman kardeşlerimizle ruhi konularla ilgili yararlı sohbetler yapabiliyoruz.”

Vicdani ret hâlâ çözülmemiş bir sorun. Güney Kore, Şahitleri diğer mahkûmlardan ayırarak övgüye değer bir adım atmış olsa da vicdani ret hakkını uzun süre önce tanımış ülkelerin örneğini henüz izlemiyor. Örneğin Yunanistan 1997’den beri vicdani retçilere alternatif sivil hizmet imkânı sunuyor. Almanya vicdani retçilere bu imkânı zaten sunmuştu, ancak 2011’de mecburi askerlik hizmetini kaldırdığından beri vicdani retçileri sivil hizmetten de muaf tutuyor. Tayvan ise vicdani retçiler için alternatif hizmeti 2000 yılında yasalaştırdı.

Güney Kore’deki genç Şahitler ve aileleri ülkelerinin, temel bir insan hakkı olan vicdan özgürlüğü konusundaki uluslararası standartları bir gün uygulayacağını ümit ediyor.