1 TEMMUZ 2014
RUSYA
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden Rusya’daki Yehova’nın Şahitlerinin Dinsel Amaçla Toplanma Hakkına Destek
26 Haziran 2014’te, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Yehova’nın Şahitleri lehinde karar vererek, Rus yetkililerin kanuna aykırı müdahalesi olmadan ibadet etme özgürlüklerini destekledi. Oybirliğiyle verdiği kararda mahkeme, 12 Nisan 2006 akşamı dinsel bir toplantıya kanuna aykırı şekilde polis baskını düzenleyen Rusya’nın, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 5. Maddesi (özgürlük ve güvenlik hakkı) ile 9. Maddesini (düşünce, vicdan ve din özgürlüğü) ihlal ettiğine hükmetti.
O akşam dünyanın dört bir yanında Yehova’nın Şahitleri İsa Mesih’in ölümünü anmak için yılda bir kez düzenledikleri dinsel tören için bir araya geliyordu. Moskova’daki cemaatlerden ikisi bu özel ibadet için bir okulun toplantı salonunu kiralamıştı ve 400’ün üzerinde bir katılım bekliyorlardı. Program sırasında on polis arabası ve iki minibüsle gelen çevik kuvvet ekipleri baskın düzenledi. Yanlarında silahlı bir Özel Polis Gücü (OMON) ekibi ve onlarca üniformalı polis memuru vardı. Hemen binayı abluka altına aldılar ve hiçbir gerekçe olmadan dinsel toplantıyı kestiler. Tüm katılımcılara binayı terk etmelerini emrettiler. Ardından toplantı salonunda arama yaptılar, dinsel yayınlara el koydular ve 14 erkek katılımcıyı yaka paça polis karakoluna götürüp gözaltına aldılar. Gözaltındaki Şahitleri temsil etmesi için temasa geçilen avukat karakola gidince polisler üzerini aradı, yere yatırıp boğazına bıçak dayadı ve şikâyetçi olmasının ailesi için kötü sonuçlar doğuracağını söyleyerek tehdit etti. Gözaltına alınanlar yaklaşık dört saat sonra serbest bırakıldı ve evlerine döndü.
Nikolay Krupko ve gözaltına alınan başka üç Şahit, yasadışı şekilde dinsel toplantılarının kesilip gözaltına alınmaları sebebiyle yetkililere karşı dava açtı. Lyublino İlçe Mahkemesi ve Moskova Şehir Mahkemesi şikâyetlerini reddedince Haziran 2007’de AİHM’e başvurdular.
26 Haziran 2014’te Krupko ve Diğerleri/Rusya davasında verdiği kararda AİHM şunu bildirdi: “Mahkeme tutarlı olarak şunu ifade etmiştir ki, halka açık bir faaliyet hakkında yetkililerin uygun şekilde bilgilendirilmediği hallerde dahi katılımcılar toplum düzeni için tehlike teşkil etmediği takdirde, barışçıl bir toplantının polis gücüyle dağıtılması ‘demokratik toplumun gereği’ olarak değerlendirilemez. ... Bu hüküm, gürültülü bir dış mekân etkinliği değil toplantı salonunda yapılan saygın bir dinsel tören olan ve toplum düzenini bozduğu ya da tehdit ettiği ispatlanamayan söz konusu toplantıyla ilgili durumda kati suretle geçerlidir. Yetkililer önceden bilgilendirilmedikleri için toplantının yasadışı olduğunu gerçekten düşünse bile, büyük bir silahlı polis gücünün müdahale etmesi, ardından da katılımcıların üç saat gözaltında tutulması toplum düzenini koruma amacıyla orantılı eylemler değildir.”
Rusya Yehova’nın Şahitlerinin haklarını ihlal ettiği için dördüncü kez mahkûm ediliyor. 2007’de AİHM, Kuznetsov ve Diğerleri/Rusya davasında Çelyabinsk’te yerel yetkililer işitme engelli Şahitlerin bir toplantısını kanuna aykırı şekilde kestiği için Rusya’nın Sözleşme’yi ihlal ettiğine hükmetmişti. 2010’da AİHM, Moskova Şehir Başsavcılığının oradaki Şahitlerin tüzel kişiliğini yasadışı şekilde feshetmesi ve yasaklamasıyla ilgili Moskova’daki Yehova’nın Şahitleri/Rusya davasında yine Rusya aleyhinde karar vermişti. 2013’te AİHM, Avilkina ve Diğerleri/Rusya davasında, St. Petersburg Şehir Başsavcılığı mahrem tıbbi bilgilerin açıklanması emri verdiği için Rusya’nın özel hayatın gizliliği hakkını ihlal ettiğine hükmetti.
AİHM kararları Rus yetkililerin Yehova’nın Şahitlerinin Rusya’daki dinsel faaliyetlerini engelleme girişimlerinin, Rusya Federasyonu Anayasasında ve Sözleşme’de güvence altına alınan özgürlükleri ihlal ettiğini bir kez daha kanıtlıyor.