25 Mayıs 2023 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Kokkinakis/​Yunanistan kararının 30. yıldönümüydü. Hukuk uzmanları bunu AİHM’in aldığı en önemli kararlarından biri olarak görüyor. Bu kararla AİHM ilk kez bir ülkeyi dini özgürlüğü ihlal etmekle suçlu buldu. Bu 1993’ten beri Avrupa Konseyi’nin 46 üye ülkesinde dini hakların korunması için esas oluşturuyor. Rusya gibi ülkelerde bazı güçlü hükümetler dini haklarımızı elimizden almaya çalıştığında Kokkinakis davasının ortaya koyduğu emsaller giderek daha fazla önem kazanıyor.

Avrupa Konseyi’nin resmi internet sitesi bugün bile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin sağladığı güvenceleri anlatırken Kokkinakis davasına değinmektedir. Dava, hukuk fakültelerinde öğretilmekte ve Avrupa Mahkemesi’ne yapılan başvurularda değinilmektedir.

Kokkinakis kararı “söz ve eylemlerle tanıklık etmenin dini inançlarla yakından bağlantılı olduğunu” göstermekle dikkat çeker. Kararla “kişinin dinini açıklama özgürlüğünün . . . . komşusunu, örneğin ‘öğretme’ yoluyla ikna etmeye çalışma hakkını da içerdiği” teyit edildi.

Davada yer alan dokuz AİHM yargıcından biri olan Yargıç De Meyer görüşünü şöyle açıklamıştı: “‘İnancı yayma gayreti’ olarak tanımlanan proselitizm bu şekilde cezalandırılamaz; bu, ‘[kişinin] dinini ortaya koymasının’ kendi içinde tamamen yasal bir yoludur.”

Bu tarihi karar Minos Kokkinakis biraderin yarım asırdır sürdürdüğü hukuk mücadelesini sonlandırmış oldu. Yunan yetkililer Minos biraderi 1938 yılında Yunan diktatör İoannis Metaksas tarafından dayatılan ve inancını başkalarına yaymayı suç sayan bir yasayı ihlal ettiği gerekçesiyle tutuklamıştı. O sırada 30 yaşında olan Minos, 1938’den 1992’ye kadar bu yasa kapsamında tutuklanan 19.147 Yehova’nın Şahidinden ilkiydi. Bu yıllarda Yehova’nın Şahitleri taciz, kötü muamele ve fiziksel şiddete de maruz kaldı.

Minos yılmadan hizmetine devam etti. Sonuç olarak, 60’tan fazla kez tutuklandı, 18 kez Yunan mahkemelerine çıkarıldı, altı yıldan uzun bir süreyi hapishanelerde ve sürgün adalarında geçirdi ve para cezaları ödemek zorunda kaldı.

Nihayet 1993 yılında AİHM, o zamanlar 84 yaşında olan Minos’u beraat ettirdi ve Yunanistan’ın onun din özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. AİHM, Minos’un yıllarca çektiği acılar ve yasal masrafları için tazminat ödenmesine karar verdi. Minos hayatının geri kalanını Girit’te geçirdi. 1999 yılında 90 yaşındayken öldü.

Yargıç De Meyer, Minos biraderin suçlu olmadığını, ancak “uygunsuz hiçbir harekette bulunmayarak sadece böyle bir gayret gösterdiği için mahkûm edildiğini” belirtti.

Yehova’nın Şahitlerinin avukatı Philip Brumley, bu dönüm noktası niteliğindeki kararın günümüzdeki davalar için önemini şöyle vurguladı: “Kokkinakis kararı, kişinin inancı hakkında başkalarıyla barışçı bir şekilde konuşma hakkını güvence altına almıştır. Bu Avrupa dışında bile AİHM’in din özgürlüğüne ilişkin en çok alıntılanan ve en önemli kararıdır.”

Kokkinakis davasında kazanılan büyük zafer ve bunun oluşturduğu emsaller için Yehova’ya şükrediyoruz. ‘İyi haberin savunulması ve hukuken tanınması’ için sağladığı yönlendirme ve hikmetten dolayı Yehova’ya minnettarız (Filipililer 1:7).