İçeriğe geç

AİLELER İÇİN YARDIM | ANNE BABA OLMAK

Çocuğunuza Pes Etmemeyi Öğretin

Çocuğunuza Pes Etmemeyi Öğretin

 Oğlunuz ağlayarak şöyle diyor: “Yapamıyorum, bu çok zor! Hiçbir zaman öğrenemeyeceğim.” Ona zor gelen bir şeyi yapmaktan hemen vazgeçmek üzere. Oğlunuzun zorlandığını görmek sizi üzse de onun zorlukların üstesinden gelmeyi öğrenmesini istiyorsunuz. Hemen yardımına mı koşmalısınız? Vazgeçmesine izin mi vermelisiniz? Ya da çocuğunuza kararlı olmayı mı öğretmelisiniz?

Bilmeniz gerekenler

 Pes etmemek çok önemlidir. Anne babalar çocuklarına yeteneklerini geliştirmeleri için çabalamayı öğretirse çocuklar bundan yarar görür. Büyük ihtimalle okuldaki başarısı artar, duygusal ve fiziksel olarak daha sağlıklı olur, başkalarıyla daha iyi ilişkiler ve daha yakın arkadaşlıklar kurar. Diğer yandan anne babalar çocuklarını zorluklardan ve başarısızlıklardan koruduğunda, çocuk büyüdüğünde depresif, kendine güvenmeyen ve hayatından pek zevk almayan bir yetişkin haline gelebilir.

 Çocuğunuzun kararlılığı güçlenebilir. Çok küçük çocuklar bile onlara zor gelen şeyleri yapmak ve sorunları çözmek konusunda daha kararlı olmayı öğrenebilir. Bir araştırmaya göre, 15 aylık bebekler bir yetişkinin bir görevi yapmak için çaba sarf ettiğini gördüğünde onların da zor görevleri yapmaya çalışma olasılıkları daha yüksek.

 “Kızlarıma ayakkabı bağcıklarını bağlamayı öğrettiğim zamanları hatırlıyorum. Bu bir günde öğrenilecek bir şey değil. Bağcıklarını bağlamaları gerektiğinde 10-15 dakika oturup kendi başlarına yapmaya çalışırlardı. Sonra da ben onlara yardım ederdim. Birkaç ay denedikten ve biraz gözyaşı döktükten sonra sonunda öğrendiler. Onlara bağcıksız ayakkabı alıp kendi hayatımı kolaylaştırabilirdim. Fakat bir anne baba olarak bazen çocuklarımıza kararlılığı öğretmek için önce kendimiz kararlı olmalıyız” (Colleen).

 Çocuğunuzun kararlılığı zayıflayabilir. Bazı anne babalar istemeden de olsa çocuklarının kararlılığını zayıflatabilir. Nasıl? Bazı anne babalar çocuğunun hayal kırıklığına uğramaması ve başarısız hissetmemesi için onu “kurtarmaya” çalışıyor. Fakat bu her zaman iyi sonuç vermeyebilir. Yazar Jessica Lahey bir kitabında şöyle dedi: “Çocuğumuzu bir zorluktan . . . . her kurtarışımızda ona açıkça şu mesajı vermiş oluyoruz: Senin beceriksiz ve yeteneksiz olduğuna ve güvenimizi hak etmediğine inanıyoruz.” a Sonuç ne olur? Çocuklar ileride zorluklarla karşılaştıklarında hemen pes edip bir yetişkinin yardımına ihtiyaç duyduklarını düşünebilir.

Çocuğunuzu zor bir görevden “kurtarmak” yerine ona çaba göstermeyi öğretebilirsiniz.

Ne yapabilirsiniz?

 Çocuğunuzu çaba göstermeye teşvik edin. Anne babalar, çocuklarının yaşlarına uygun görevler vererek onlara kararlı olmayı öğretebilir. Örneğin okul yaşına gelmemiş çocuklar çamaşırları toplayıp katlayabilir ve oyuncaklarını kaldırabilir. Küçük çocuklar market alışverişlerini yerleştirebilir, masayı kurup toplayabilir, çöpü atabilir ve dökülen şeyleri temizleyebilir. Gençler temizlik, bakım ve tamirat gibi daha zor ev işlerini yapabilir. Çocuklar her zaman ev işi yapmak istemeyebilir. Ancak anne babalar onlara küçük yaşlardan itibaren ev işleriyle ilgili sorumluluk verdiğinde bundan yarar görürler. Peki hangi yararları görürler? Çalışkan olmayı öğrenmeleri bir yetişkin oldukları zaman zor ama gerekli bir işi yaparken pes etmemelerine yardım eder.

 Kutsal Kitaptaki ilke: “Her emek bir yarar getirir” (Özdeyişler 14:23).

 “Sadece çocukları meşgul etmek için onlara görev vermeyin. Çocuklar da dahil hiç kimse bunu sevmez. Onlara gerçekten yardım edebilecekleri anlamlı bir iş verin. Çocuğunuz küçükse ulaşabileceği mobilyaların tozunu alabilir. Arabanızı yıkıyorsanız ulaşmakta zorlandığınız alt kısımları yıkamasına izin verin. Çabaları için onları övmeyi unutmayın” (Chris).

 Çocuğunuz zor bir işi yaparken ona yol gösterin. Bazen çocuklar bir görevi nasıl yapacaklarını bilmedikleri için kolayca vazgeçerler. Bu yüzden çocuğunuza yeni beceriler öğretirken şu yöntemleri deneyebilirsiniz: İlk olarak bir görevi çocuğunuz sizi izlerken yapın. Sonra bu görevi birlikte yapın. Devamında çocuğunuz bu görevi yaparken onu izleyin ve yardımcı olacak önerilerde bulunun. Son olarak çocuğunuzun bu görevi kendi başına yapmasına izin verin.

 Kutsal Kitaptaki ilke: “Benim size yaptığımı siz de yapın diye bu örneği bıraktım” (Yuhanna 13:15).

 “Çocuklarımızın kararlılık geliştirmesini istiyorsak anne babalar olarak onlara iyi örnek olmamız gerektiğini kendi tecrübemden öğrendim. Onların geliştirmesini istediğimiz nitelikleri önce biz sergilemeliyiz” (Doug).

 Herkesin zorlanabileceğini ve başarısız olabileceğini anlaması için çocuğunuza yardım edin. Yapmakta zorlandığınız bazı şeylerden söz edin ve vazgeçmediğiniz için hangi yararları gördüğünüzü anlatın. Ayrıca yeni şeyler öğrenirken zorlanmanın doğal olduğunu ve hatalarından ders alabileceğini açıklayın. Başarısız olursa, ona olan sevginizin azalmayacağını vurgulayın. Tıpkı kullanıldıkça gelişen bir kas gibi çocuğunuzun kararlılığı da sorunlarla karşılaşmasına izin verirseniz pekişecek. Bu yüzden çocuğunuz bir sorunla karşılaştığında hemen yardımına koşmayın. Bunun yerine hayal kırıklığına uğrasa da devam etmesi için ona zaman tanıyın. Çocuklar Nasıl Başarılı Olur kitabında şu sözler yer alıyor: “Genç bir insanın karakterini oluşturması için en iyi yol gerçekten ve ciddi bir şekilde başarısız olma ihtimalinin olduğu şeylere yönelmesidir.”

 Kutsal Kitaptaki ilke: “Adamın boyunduruğu gençliğinde taşıması iyidir” (Ağıtlar 3:27).

 “Anne babanın yardımcı olmak için yanında olduğunu bildikleri sürece çocukların bir dereceye kadar zorlanmasına izin vermek onların yararınadır. Bir süre sonra bu zorluk ortadan kalkacak ve çocuklar hem yeni bir beceri kazanacak hem de pes etmemenin getirdiği özgüveni hissedecek” (Jordan).

 Zekâsını değil çabasını övün. Örneğin “Sınav sonucun harika, çok akıllısın” demek yerine “Sınav sonucun harika, ne kadar çaba gösterdiğini biliyorum” diyebilirsiniz. Peki zekâdan çok çabayı övmek neden önemlidir? Dr.  Carol Dweck’e göre çocuğun zekâsını övmek “Herhangi bir şey zorlaştığında, bir şeyler yanlış gittiğinde çocukların hemen kendinden şüphe etmesine neden olur. . . . . Aileler çocuklarına bir hediye vermek isterlerse yapabilecekleri en iyi şey, onlara zorlukları sevmesini öğretmektir. . . . . Yaptıkları hatalar nedeniyle heyecanlanmalı, çaba göstermekten hoşlanmalı ve öğrenmeye devam etmeliler. Bu şekilde çocuklar, övgülerin köleleri olmak zorunda kalmazlar.” b

 Kutsal Kitaptaki ilke: “İnsansa aldığı övgüyle sınanır” (Özdeyişler 27:21, Yeni Çeviri).

a Hata Yapmama İzin Ver kitabından.

b Aklını En Doğru Şekilde Kullan kitabından.