Portakallar Portakal Rengi Olmadığında

PORTAKALLAR ne zaman portakal rengi değildir? Bu bir kelime oyunu gibi görülmekle beraber aslında değildir. İtalya’nın Sicilya adasında bu sorunun kesin cevabı şudur: “Kırmızı olduklarında!”

Damarlı, lal rengi portakallardan parlak kırmızıya, parlak kırmızıdan canlı kızıla, kızıldan neredeyse siyaha yakın renkleriyle sıralayabileceğimiz, etli kısmının canlı rengi nedeniyle böyle adlandırılan Sicilya’nın kan portakallarından bahsediyoruz. Kabuğu hafif kırmızı ya da mora çalan portakal rengindedir ve aroması ağzı sulandıracak kadar keskindir. Kuvvetli ve ekşimsi bir tadı vardır, hatta bazıları “ahududuyu biraz andırdığını” söylerler.

Turunçgiller İtalya’da çok eski zamanlardan beri yetiştirilir. Portakal, muhtemelen MS 4. yüzyılda Asya’dan Sicilya’ya geldi; fakat bunlar sarı (kırmızı değil), ekşi portakallardı. Tatlı portakallar Avrupa’ya Portekizliler tarafından 14 ve 15. yüzyıllarda getirildi ve turunçgillerin diğer çeşitleriyle birlikte oradan Amerika kıtalarına kadar tanıtıldı. Ancak, kan portakalının Sicilya’da farklı bir tür olarak tanınması ancak 20. yüzyılın başında oldu.

Neden Kırmızı?

Tüm portakallar yumurta sarısına ve havuca rengini veren aynı sarı-turuncu renkte pigment, yani karoten içerir. Sicilya’nın kan portakallarının Moro, Tarocco ve Sanguinello çeşitlerinin sıradışı özelliği, onların antosiyanin denilen, olgun meyvelere kırmızılık veren pigmentlerden oluşmasıdır. * Fakat Catania, Siracusa ve Enna kasabaları içindeki sınırlı alanlardan bir kan portakalı ağacı alır ve başka yere dikerseniz, bu ağaç ihtimal kırmızı renkte bir ürün vermeyebilir. Neden? Sicilya’nın doğu kısmı hangi özelliğe sahiptir?

Sicilya’nın kan portakallarında, antosiyaninle ilişkisi olan tüm faktörler belli değildir. Şayet toprağın, meyvenin pigmentasyonu üzerinde bir etkisi varsa, bunun nasıl bir etki olduğu henüz saptanmamıştır. Diğer değişkenler meyve olgunlaşırken kırmızı pigmentlerin sentezini ya destekler ya da engeller. Örneğin, ısı derecesi geceleri çok düşük ve ışık gündüzleri kuvvetli olduğunda portakalların kırmızılaşmaya başladığı gözlemlenmiştir. Meyvenin tadına gelince; ılımlı yağış bu meyvenin güçlü ve yoğun bir lezzete sahip olmasını sağlarken, bol güneş ışığı basit şekerlerin uygun miktarını sağlar.

Faktörlerin bu eşsiz birleşimi Sicilya’nın kan portakallarının özelliğinden ileri gelen bir durumdur. Benzer meyveler hem İspanya, Fas, Florida ve California’da (ABD) hem de İtalya’nın güneyindeki bazı yerlerde yetiştirilir, fakat hiçbirinin Sicilya’nın kan portakallarının  tüm özelliklerini kopyalamakta başarılı olamadığı söylenir.

Değerli Bir Meyve

Ayrıca nadir renklere sahip bu meyveler yüksek oranda besleyici değere sahiptir. Tarocco portakalları tüm turunçgiller arasında en yüksek C vitamini içeren meyvedir. Sadece bir orta boy portakal bu vitamine duyulan günlük ihtiyacı sağlamaya yeterlidir. Kan portakallarının pek çok faydası olduğu iddia edilir. Yalnızca birkaçı ele alınırsa, bir bardak taze sıkılmış koyu portakal suyu lezzetli ve kolayca hazmedilebilir, enerji veren temel karbonhidratlar, mineraller ve lifler içeren sağlıklı bir besindir. Sicilyalı turunçgil yetiştiricilerinin, kendine özgü ürünlerini korumak ve değerini artırmak için çaba harcamaları boşuna değil.

Uzmanlar, bu Sicilya meyvelerinin “keskin tatları, asidi ve tatlılığı arasındaki ideal dengesi, ağızda bıraktığı kolay geçmeyen komplike tadı nedeniyle dünyanın en lezzetli portakalları arasında” olduğuna ikna oldular. Belki bir gün böyle olup olmadığını kendiniz görme fırsatı bulabilirsiniz.

Kan portakalı ancak son zamanlarda yaygınlaşmış olmakla beraber, Yehova tarafından insanın zevk alması için yaratılmış muazzam çeşitlilikteki mükemmel yiyeceklerdendir. Bu nedenle, Tanrısal cömertliği takdir eden herhangi biri hatta “meyvalı ağaçlar . . . . RABBİN ismine hamdetsinler.”—Mezmur 148:9, 13; Tekvin 1:29.

[Dipnot]