Bir Sürü Sorun Karşısında Tek Başına

“Çok karmaşık duygular içindeyim. Banyoda ağlayarak geçirdiğim geceler oluyor. Hayat çok zor.”—JANET, TEK BAŞINA ÜÇ ÇOCUK YETİŞTİREN BİR ANNE.

YALNIZ bir anne ya da baba birçok nedenle bu durumda olabilir. Bazı ailelerde savaş, doğal felaketler ya da hastalıklar yüzünden anne ya da baba yalnız kalmıştır.

Bazı ana babalar evlenmemeye karar veriyor. Örneğin İsveç’te çocukların hemen hemen yarısı evlilikdışı doğuyor. Boşanma da bu tip aileler yaratıyor. Araştırmalar Amerikalı çocukların yüzde elliden fazlasının, çocukluklarının bir döneminde anne ya da babalarından yalnızca birinin bulunduğu evlerde yaşayacağını gösteriyor.

Zorlukları Anlamak

Kısa süre önce dul kalmış annelerin taşımaları gereken özel bir yük vardır. Bir yandan kaybettikleri eşleri için yas tutarken bir yandan da ailenin sorumluluğunu üstlenmek zorundadırlar. Ailenin geçimini sağlamak ve çocuklarını teselli etmek zorunda kalan annelerin kendilerini bu role alıştırmaları aylar, hatta yıllar alabilir. Dul kalan anne için bu yeni sorumlulukları üstlenmek son derece güç olabilir. Bu, çocuğu ilgi ve güvene en çok ihtiyaç duyduğu dönemde, ana babanın verebileceği yeterli bakım ve rehberlikten yoksun bırakabilir.

Çocuklarının babasıyla evlenmemiş yalnız anneler, genellikle çok genç ve tecrübesizdirler. Belki zorunlu okul eğitimlerini tamamlama fırsatları bile olmamıştır. Bir iş yapabilmek için yeterli becerileri olmadığından fakir düşme ve düşük maaşlı işlerde çalışma olasılıkları daha fazladır. Ana babaları ve akrabalarının desteği olmazsa sorumluluklarına bir de çocuklarının gündüz bakımı eklenir. Evlenmemiş anne, utanç ve yalnızlık gibi duygusal yüklerle de mücadele ediyor olabilir. Bazıları, çocuklu olduklarından asla uygun bir eş bulamayacaklarından korkabilir. Böyle ailelerdeki çocuklar da, büyüdükçe geçmişleriyle ilgili cevaplanmayan sorular yüzünden ve yanlarında olmayan babaları tarafından kabul edilip onaylanma ihtiyacıyla acı çekebilir.

Benzer şekilde, boşanan ana babalar da dayanılmaz bir stres altındadır. Bazıları boşanmanın sonucu olarak büyük öfke duyabilir. Kendini değersiz hissetmek ve ağır bir reddedilme duygusu bazı ana babaları, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarına dikkat etme yeteneğinden de yoksun bırakabilir. İlk kez iş aramak zorunda kalan anneler bir evi idare etme sorumluluğunu yerine getirmekte zorlanabilirler. Onlar, ana babalarının boşanmasının ardından meydana gelen ani değişikliklere alışması gereken çocuklarının özel ihtiyaçları için zamanlarının ve enerjilerinin kalmadığını hissedebilirler.

 Boşanmış Ana Babaların Yaşadığı Özel Zorluklar

Yalnız ana babalar, çocuklarının bireysel ihtiyaçlarının farklı ve değişken olduğunu fark ederler. Çocuklarına ruhi rehberlik sağlamak amacıyla makul fırsatlar yaratmak, boşanmış ana babalara özel zorluklar çıkarabilir.

Örneğin, Yehova’nın Şahidi olan boşanmış bazı ana babalara çocuklarının velâyeti verilmemiş olabilir. Onlar çocuklarıyla görüşme haklarını İsa’nın takipçilerinin ibadetlerine katılabilecekleri bir zamanda kullanmaya çalışabilirler. Böyle bir görüşme programı, boşanmış ailenin çocuğuna cemaatle düzenli olarak görüşme olanağı verir ve çocuğun yararınadır.

Çocuklarıyla düzenli olarak görüşme fırsatı daha az olan boşanmış ana babalar, sevgi ve şefkatlerine dair onlara güven vermenin yollarını aramalıdırlar. Bir anne ya da baba başarılı olmak için çocuğun değişen duygusal ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmalıdır. Bu özellikle de çocuk ergenlik çağına geldiğinde ve sosyal etkinliklere ve arkadaşlara giderek daha çok ilgi duymaya başladığında geçerlidir.

Başarılı bir anne veya baba çocuğunun yeteneklerini, kişiliğini ve düşünce tarzını da anlar. (Tekvin 33:13) İkisi de, sıcak, samimi ve yakın sohbetlerinden ve birbirlerinin arkadaşlığından zevk alır. İletişim yolları açıktır. Çocuk onun hayatının bir parçasıdır ve o da çocuğun hayatının bir parçasıdır.

Makul Olmak Gerek

Boşanmadan sonra, hem annesiyle hem de babasıyla düzenli olarak birlikte olmak çocuğa yarar sağlar. Ana babaların dinsel inançlarının farklı olduğunu düşünelim; birisi Yehova’nın Şahidi ama diğeri değil. Düzenli ve açık iletişim, gereksiz anlaşmazlıkları önlemeye yardım eder. Pavlus ‘makullüğünüz bütün insanlarca bilinsin’ diye yazdı. (Filipililer 4:5) Hem annenin hem de babanın, kendi inancına göre yaşamaya hakkı vardır ve çocuklara buna saygı göstermeleri öğretilmelidir.

Şahit olmayan anne ya da baba çocuğun, kendi ibadet yerinde bulunması konusunda ısrar edebilir. Yehova’nın Şahidi olan taraf bu durumda ne yapabilir? Dinsel inançlarını çocuğuyla paylaşabilir. Çocuk da zamanla, Mukaddes Kitap ilkelerini büyük ihtimalle annesinden ve büyükannesinden öğrenen genç Timoteos gibi, din konusunda seçimini kendisi yapabilir. (II. Timoteos 3:14, 15) Eğer başka bir dinin törenlerine katılmak çocuğu tedirgin ediyorsa, belki Mukaddes Kitapta anlatılan Naaman’ı düşünebilir; o Yehova’ya gerçek anlamda tapınan biri olduktan sonra,  Rimmon evinde tapınan krala eşlik ederek görevlerini yerine getirmeyi sürdürmüştü. Bu kayıt çocuğa, alışık olmadığı dinsel ayinlerde bulunmasına rağmen Yehova’nın kendisini sevdiğine ve anlayış gösterdiğine dair güven verebilir.—II. Kırallar 5:17-19.

Başarılı bir anne ya da baba, çocuğunun veya çocuklarının düşüncelerine biçim verebilir ve duygularını anlayabilir. (Tesniye 6:7) Gerçi evlenmemiş anne ya da babalar yaşamlarının önceki döneminden utanabilirler. Ancak bu ana babalar unutmamalıdır ki, çocukların biyolojik olarak bir anneleri bir de babaları vardır. Hem annelerini hem de babalarını tanımak isterler ve yalnızca talihsiz bir kaza sonucu olmadıklarını, istendiklerini hissetmeye ihtiyaçları vardır. Anne ya da baba, orada olmayan eş hakkında saygıyla konuşarak ve çocuğa kavrayabileceği veya bilmeye ihtiyaç duyduğu konuları anlatarak sevgiyle güven aşılayabilir.

Ana babalar, bir çocuğun edindiği sevgi, otorite ve güçle ilgili ilk izlenimlerinin, ana babası ile arasındaki ilişkiyle biçimlendiğini unutmamalıdırlar. İsa’nın takipçisi bir anne veya baba, otoritesini ve gücünü sevgiyle kullanarak çocuğunu Yehova’yla sevgi dolu bir ilişkiye sahip olması ve cemaatteki düzenlemelere saygı duyması için hazırlayabilir.—Tekvin 18:19.

Çocukların İşbirliği Şarttır

Sadece anne ya da babanın bulunduğu ailelerdeki çocuklar, ailenin başarısı için işbirliği yapmalarının şart olduğunu anlamalıdır. (Efesoslular 6:1-3) Çocukların anne veya babalarının otoritesine itaat etmeleri, onu sevdiklerini, güvenli ve mutlu bir yuva sağlamak için sarf ettiği bütün çabalara saygı duyduklarını gösterir. İletişim iki yönlü olduğundan bu ailelerdeki çocuklar unutmamalıdırlar ki, ailedeki olumlu iletişimi sürdürmek için, anne ya da  babalarının çabalarını desteklemeye istekli olmaları gerekir.—Süleymanın Meselleri 1:8; 4:1-4.

Çoğu zaman bu çocuklardan, ana babanın ikisinin de bulunduğu evlerdeki çocuklara göre daha çabuk sorumluluk üstlenmeleri istenir. Yaşamda başarılı olmak için gereken becerileri sevgi dolu ve sabırlı bir yönlendirmeyle küçük yaşlardan itibaren kazandıkça, kız ve erkek çocukların kendilerine güvenleri ve özsaygıları artar. Ayrıca, ev idaresine yardım etmeleri için çocuklara bazı ev işleri de verilebilir.

Ancak tüm bunlar anne ya da babanın amacının, çocuklarını ana babasının yönlendirmesine ihtiyaç duymayan, kendi kendine yeten küçük yetişkinler haline getirmek olduğu anlamına gelmez. Aksine, küçük bir çocuğu yalnız ya da denetimsiz bırakmak son derece akılsızcadır.

Yalnız ana babalar çoğu zaman yanılarak, çocuklarıyla aynı seviyede olmak zorunda oldukları düşüncesine kapılıyorlar. Yakın bir ilişki gerekliyse de, ana babalar çocukların bir anne ya da babaya ihtiyaç duyduğunu ve ana babalarının sırdaşı ya da yaşıtı olacak duygusal olgunlukta olmadığını akılda tutmalıdırlar. Çocuklarınızın sizin bir yetişkin gibi davranmanıza ihtiyaçları var.

Sevgi dolu bir ilişki içinde işbirliği yapan ana babalar ve çocukları ailenin başarısına katkıda bulunabilirler. Giderek daha çok çocuk sadece anne ya da babanın bulunduğu ailelerde büyütüldüğünden, herkes onların karşılaştığı özel zorlukların bilincinde olmalı ve onları sevgiyle teşvik edip desteklemeye istekli olmalı.

[Sayfa 9’daki çerçeve/resim]

Çocuklar Üzerindeki Etkileri

Genelde çocuklarını tek başına yetiştiren birinin, birlikte olan ana babalara göre her çocuk için daha az vakti olabilir. Yalnız anne ya da baba bazen evli olmadığı biriyle yaşar. Ancak bu tür ilişkiler evliliklerden daha istikrarsızdır. Böyle ailelerde yaşayan çocukların, sürekli değişen yetişkinlerle büyüme olasılığı daha yüksektir.

Bazı araştırmalara göre “sadece anne ya da babanın bulunduğu ailelerdeki çocukların sağlıksız bir yaşam sürdürme olasılığı, bölünmemiş ailelerin çocuklarına oranla ortalama olarak daha yüksektir.” Ne var ki, böyle araştırmalar daha ayrıntılı olarak incelendiğinde, “çeşitli tipte ailelerde yaşayan çocuklar arasındaki farkı açıklayan en önemli etken”in gelir darlığı olabileceği görülüyor. Elbette bu, ana babadan yalnızca birinin bulunduğu ailelerdeki çocukların başarısızlığa mahkûm olduğu anlamına gelmez. Onlar uygun yönlendirme ve eğitimle bu olumsuz etkilerin üstesinden gelebilirler.