Gençler Soruyor . . .

Arkadaş Baskısıyla Nasıl Başa Çıkabilirim?

“Her yerde arkadaş baskısı var.”—Jesse, 16 yaşında.

“Okul arkadaşlarımdan gelen baskı, büyüme çağında başa çıkmam gereken en zor şeylerden biriydi.”—Johnathan, 21 yaşında.

ARKADAŞ BASKISI kesinlikle dikkate alınması gereken ciddi bir konudur. Fakat şundan kuşkun olmasın: Bu baskıya karşı koyabilirsin. Ayrıca bunu kontrol edebilir ve kendi lehine bile çevirebilirsin. Peki ama nasıl?

Bu derginin önceki sayısında çıkan makalede, gerekli olan ilk adımı inceledik: Arkadaş baskısının gücünün ve senin bu konudaki zayıflığının farkında olman. * Başka hangi olumlu adımları atabilirsin? İhtiyacın olan yararlı rehberlik Tanrı’nın Sözünde bulunur. Süleymanın Meselleri 24:5’te şunlar yazıyor: “Hikmetli adam kuvvetli olur; ve bilgili adam kuvvet artırır.” Ne tür bir bilgi senin arkadaş baskısı karşısında kuvvetli olmanı sağlar? Bunu cevaplamadan önce senin üzerinde arkadaş baskısı yaratabilecek bir sorunu görelim.

Bir Tehlike Güven Eksikliğidir

İnançlarını başkalarına anlatmak yaşam tarzlarının bir parçası olan Yehova’nın Şahidi gençler, arkadaş baskısını bazen özel bir zorluk olarak görüyorlar. (Matta 28:19, 20) Sen de karşılaştığın diğer gençlerle inancın hakkında konuşmayı bazen zor buluyor musun? Öyleyse yalnız değilsin. 18 yaşındaki Melanie şöyle diyor: “Gençlere bir Şahit olduğumu söylemek istediğimde, düşündüğümden çok daha fazla zorlanıyordum.” Ayrıca şunu ekliyor: “Şahit olduğumu söylemek üzere yeterli cesareti toplar toplamaz tekrar korkmaya başlıyordum.” Görünüşe göre olumsuz arkadaş baskısı onun için bir engeldi.

Mukaddes Kitap, göze çarpar bir iman gösteren erkek ve kadınların bile Tanrı hakkında konuşmakta tereddüt ettikleri durumları anlatarak bizi rahatlatıyor. Örneğin genç Yeremya, Tanrı’nın cesurca konuşma emrine itaat ederse alay  ve zulümle karşılaşacağını biliyordu. Ayrıca Yeremya’nın kendine tam bir güveni de yoktu. Neden? O, Tanrı’ya şöyle demişti: “Konuşmayı bilmiyorum, çünkü gencim.” Tanrı, Yeremya’nın genç olmasının onu konuşmak için yetersiz duruma getirdiğini düşündü mü? Hayır. Yehova, peygambere şu şekilde cesaret verdi: “Gencim deme.” Yehova, amacı doğrultusunda işine devam etti ve bu çekingen gence önemli bir görev verdi.—Yeremya 1:6, 7, YÇ.

Biz de güven eksikliği hissedersek, yani kendimize tam bir güven duymazsak arkadaş baskısına karşı koymamız oldukça zorlaşabilir. Araştırmalar da bunu destekliyor. Örneğin 1937 yılında Muzaffer Şerif adlı bir bilim adamının yönettiği ünlü deneyi ele alalım. O, bir grup insanı karanlık bir odaya koydu ve onlara ışıktan bir nokta gösterdi; daha sonra onlara bu noktanın, bulunduğu yerden ne kadar uzaklaştığını sordu.

Aslında ışık hiç hareket etmemişti, ancak bir göz aldanması söz konusu olabilirdi. Gruptakiler kendilerine tek tek sorulduğunda, hareket etmediği belli olan bu nokta hakkında kişisel tahminlerde bulundular. Bununla birlikte, onlardan grup halindeyken tahminlerini yüksek sesle söylemeleri istendi. Bu durumda ne oldu? Kendi algılama güçlerine karşı güvensizlikleri nedeniyle birbirlerinden etkilendiler. Test tekrarlandıkça cevaplar birbirlerine daha çok benzedi ve en sonunda bir “grup standardına” erişildi. Daha sonra yalnızken tekrar fikirleri sorulduğunda kişiler hâlâ grubun ortak görüşünün etkisindeydiler.

Bu deney önemli bir noktayı örnekler. Güven eksikliği, kişinin arkadaş baskısından etkilenmesini kolaylaştırır. Düşündürücü, öyle değil mi? Sonuç olarak arkadaş baskısı, kişileri öyle önemli konularda etkileyebilir ki, bu konuların içinde kişilerin uyuşturucu kullanımı ve evlilik öncesi cinsel ilişki ile ilgili görüşü ve hatta hayatta önlerine koydukları hedefler bile olabilir. Eğer bu gibi konularda “grup standardını” benimsersek geleceğimizi ciddi şekilde etkileyebiliriz. (Çıkış 23:2) Öyleyse ne yapılabilir?

Eğer sen ışıktan noktanın hareketsiz kaldığını kesinlikle bilseydin testte nasıl davranırdın? Belki de gruptan etkilenmezdin. Evet, güvene ihtiyacımız var. Bununla birlikte ne tür bir güven gereklidir ve bunu nasıl elde edebiliriz?

Yehova’ya Güvenin

Özgüven geliştirmek konusunda birçok şey duymuş olabilirsin. Fakat onu nasıl kazanacağımız ve ne ölçüde özgüvene ihtiyacımız olduğu konusunda çelişkili görüşler vardır. Mukaddes Kitapta şu dengeli öğüt bulunur: “Hepinize söylüyorum: Kimse kendisine gereğinden çok değer vermesin. Herkes . . . . düşüncelerinde sağduyulu olsun.” (Romalılar 12:3, YÇ) Bu ayetin bir başka çevirisinde şöyle okuyoruz: “Hepinize söylüyorum, kendinize gerçek değerinizden fazla değer  biçmeyin, ama aklı başında kişiler olarak, kendinizi değerlendirin.”—Charles B. Williams.

“Gerçek değerini” ‘aklı başında biri olarak değerlendirmen’, kendini beğenmiş ve burnu havada biri olmaktan kaçınmanı sağlar. Diğer taraftan böyle dengeli bir bakış açısı, düşünme, akıl yürütme ve makul kararlar verme yönündeki gerçek yeteneğine bir dereceye kadar güven duymanı da içerir. Yaratıcın seni oldukça değerli bir hediyeyle, ‘akıl yetisiyle’ donattı. (Romalılar 12:1) Bunu akılda tutmak, kendi kararlarını çevrendeki kişilerin vermesine izin verme dürtüsüne karşı koymana yardımcı olacaktır. Bununla birlikte seni çok daha fazla koruyabilecek bir güven türü vardır.

Kral Davud ilhamla şunları yazdı: “Ümidim sensin, ya Rab Yehova; gençliğimden beri güvendiğim sensin.” (Mezmur 71:5) Evet, Davud gökteki Babasına tam bir güven duyuyordu ve bunu gençliğinden beri yapmıştı. Filistî dev Golyat kendisiyle teke tek dövüşmeleri için İsrail’in bütün askerlerine meydan okuduğunda Davud bir ‘gençti.’ Askerler korkuya kapıldılar. (I. Samuel 17:11, 33) Aralarında birtakım olumsuz arkadaş baskıları baş göstermiş olabilir. Onlar, herhalde Golyat’ın gücüne ve cesaretine karşı koymak hakkında umutsuzca konuştular ve böylesine zorlu bir mücadeleyi kabul eden birinin delirmiş olması gerektiğini ileri sürdüler. Ancak Davud bu tür bir baskıdan etkilenmedi. Neden?

Davud’un Golyat’a söylediklerine dikkat edin: “Sen kılıçla, ve mızrakla ve kargı ile üzerime geliyorsun; fakat ben meydan okuduğun İsrail dizilerinin Allahı, ordular RABBİNİN ismile senin üzerine geliyorum.” (I. Samuel 17:45) Davud Golyat’ın iri yarı oluşunu, gücünü veya silahlarını görmezlikten gelmiyordu. Fakat Yehova Tanrı’yla karşılaştırıldığında Golyat’ın bir hiç olduğundan adı gibi emindi. Eğer Yehova Davud’un tarafındaysa onun Golyat’tan korkması için bir neden olabilir miydi? Tanrı’ya duyduğu böyle bir güven Davud’u korkusuz kıldı. Arkadaş baskısı ne kadar büyük olursa olsun onu hiçbir şekilde etkileyemedi.

Sen de Yehova’ya böyle güven duyuyor musun? O, Davud’un zamanından beri değişmedi. (Malaki 3:6; Yakub 1:17) O’nun hakkında ne kadar çok bilgi alırsan, Sözünde bildirdiği her şeyden o kadar emin olacaksın. (Yuhanna 17:17) Orada, hayatta sana rehberlik edecek ve arkadaş baskısına dayanmana yardımcı olacak sağlam ve güvenilir standartlar bulacaksın. Yehova’ya güvenmenin yanı sıra yapabileceğin başka bir şey daha var.

İyi Öğüt Veren Kişileri Seç

Tanrı’nın Sözü doğru rehberliği arama gereğini vurgular. Süleymanın Meselleri 1:5’te şunlar yazıyor: “Anlayışlı adam sağlam öğütler edinsin.” Senin iyiliğinle yakından ilgilenen ana baban senin için rehber olabilir. İndira bunu iyi biliyor. O şöyle söylüyor: “Şu anda hakikat yolunda yürümemi, ana babamın beni ikna etmek için her zaman Kutsal Yazılara başvurmuş ve Yehova’yı yaşamımda gerçek kılmış olmalarına borçluyum.” Pek çok genç de benzer şekilde düşünüyor.

Eğer sen de İsa’nın takipçilerinin cemaatinin bir mensubuysan, cemaatte mükemmel bir desteğe sahipsin: Hem nazırlar (ihtiyarlar) hem de İsa’nın diğer olgun takipçileri. Genç Nadia şunları söylüyor: “Cemaatimdeki ihtiyarlara gerçekten saygı duyuyorum. Riyaset eden nazırın özellikle gençler için yaptığı bir konuşmayı hatırlıyorum. İbadetten sonra arkadaşım ve ben çok heyecanlanmıştık; çünkü onun anlattıkları bizim yaşadığımız şeylerin aynısıydı.”

Olumsuz yöndeki arkadaş baskısına karşı kullanabileceğin bir diğer güçlü silah ise olumlu arkadaş baskısıdır. Eğer arkadaşlarını akıllıca seçersen onlar senin iyi hedeflere ve doğru standartlara bağlı kalmana yardım edebilirler. Nasıl iyi arkadaşlar seçebiliriz? Şu öğüdü aklında tut: “Hikmetlilerle yürüyen adam hikmetli olur; fakat akılsızların arkadaşı zarar görür.” (Süleymanın Meselleri 13:20) Nadia, okulda “hikmetli” arkadaşlar seçmek üzere dikkatli davrandı ve kendisiyle aynı ahlaksal standartları paylaşan iman kardeşlerini seçti. O günlerle ilgili şunları anımsıyor: “Okuldaki çocuklar konuşmak(!) için yanımıza geldiklerinde birbirimize destek olurduk.” İyi arkadaşlar elimizden gelenin en iyisini yapmamıza yardımcı olurlar. Onları bulmak için harcadığımız çabaya gerçekten değer!

Şundan emin ol ki, eğer Yehova’ya güvenir, İsa’nın takipçisi olgun kardeşlerin rehberliğine başvurur ve arkadaşlarını akıllıca seçersen, arkadaş baskısının yarattığı zorlukla başarıyla mücadele edebilirsin. Hatta arkadaşlarının üzerinde olumlu bir etki bırakabilir ve onların da hayata götüren yolda seninle birlikte yürümelerine yardımcı olabilirsin.

[Dipnot]

[Sayfa 26’daki pasaj]

Senin gibi Tanrı’yı ve standartlarını seven iyi arkadaşlar seç

[Sayfa 26’daki resimler]

“Fena arkadaşlıklar güzel ahlâkı bozarlar.”—I. Korintoslular 15:33

“Hikmetlilerle yürüyen adam hikmetli olur.”—Süleymanın Meselleri 13:20