Mukaddes Kitabın Görüşü

Kötü Alışkanlıkları Yenmek Mümkün Mü?

YAZAR Mark Twain bir keresinde şöyle bir espri yaptı: “Sigarayı bırakmak dünyadaki en kolay şey. Kolay olduğunu biliyorum, çünkü bunu binlerce kez yaptım.” Birçok kişi Twain’in bu düşündürücü sözlerine katılabilir. Onlar bazı alışkanlıkların ahlaksal açıdan yanlış, hatta zararlı olduğunu çok iyi bilmekle birlikte, onlara karşı koymanın ve onları yenmenin çok daha zor olduğunun farkındadırlar. Yıllar geçtikçe alışkanlıklar iyice kökleştiğinden onları değiştirmek oldukça zorlaşabilir. Böyle arzuları kontrol altında tutmaya çalışmak yorucu olabilir ve hatta acı verebilir.

Bir hapishanede doktor olarak çalışan Dr. Anthony Daniels suçluların genelde saplantılarına ve sapık arzularına umutsuzca esir olduklarını iddia ettiklerini söylüyor. Onlar, insan bir şeye bağımlı hale geldiğinde “korkunç bir arzunun kontrolü altında olduğunu ve ona direnilemeyeceğini” savunuyorlar. Eğer bu mantık doğru olsaydı zorlayıcı duygularımıza göre davranmaktan herhalde sorumlu tutulamazdık. Ancak kendi içgüdülerimizin ve arzularımızın savunmasız kurbanları olduğumuz doğru mu? Yoksa aslında kötü alışkanlıkları yenmek mümkün mü? Bu sorulara güvenilir bir cevap almak için Mukaddes Kitabın bu konuda ne dediğine bakalım.

Arzularımız ve Davranışlarımız

Mukaddes Kitap, Tanrı’nın davranışlarımızdan bizleri sorumlu tuttuğunu açıkça gösteriyor. (Romalılar 14:12) Ayrıca Tanrı, Kendisinin doğruluk standartlarına göre davranmamızı istiyor. (I. Petrus 1:15) O, Yaratıcımız olarak bizim için en iyisinin ne olduğunu bilir ve O’nun ilkeleri bu dünyada yaygın olan alışkanlıkların birçoğunu mahkûm eder. (I. Korintoslular 6:9, 10; Galatyalılar 5:19-21) Bunun yanı sıra, kusurlu insanlardan beklentilerinde gerçekçi ve merhametlidir.—Mezmur 78:38; 103:13, 14.

Mezmur yazarı bu nedenle şöyle yazmıştı: “Eğer fesatları hesaba alırsan, ey Yehova, Ya Rab, kim durabilir?” (Mezmur 130:3) Evet, Yehova ‘adamın yüreğinin tasavvurunun [eğilimlerinin, YÇ] gençliğinden beri kötü’ olduğunu çok iyi bilir. (Tekvin 8:21) Kalıtımsal özelliklerimiz, miras aldığımız zayıflıklarımız ve geçmiş deneyimlerimiz, tüm kötü düşüncelerden ve arzulardan uzak durmamızı imkânsızlaştırır. Bu yüzden Yehova sevgiyle davranır ve bizden kusursuzluk beklemez.—Tesniye 10:12, 13; I. Yuhanna 5:3.

Fakat Tanrı’nın bu kadar anlayışlı olması bizi kötü arzularımızı kontrol etme sorumluluğundan muaf tutmaz. Resul Pavlus kötü arzularla mücadele ettiğini kabul etse de pes etmedi. (Romalılar 7:21-24) O şöyle dedi: “Bedenime eziyet çektirip onu köle ediyorum.” Hangi amaçla? “Reddedilmemek için.” (I. Korintoslular 9:27, YÇ) Evet, yanlış eğilimlerimizle ve alışkanlıklarımızla savaşmak ve en sonunda onların üstesinden gelmek için özdenetim gereklidir.

Değişim Mümkün

İnsan davranışlarını inceleyen bilim adamları kötü alışkanlıkların tıpkı iyi alışkanlıklar gibi  zamanla öğrenildiğini ve geliştiğini söylüyorlar. Eğer bu doğruysa, kötü alışkanlıkları bırakmak da kesinlikle öğrenilebilir. Peki nasıl? Stresle başa çıkmak üzerine yazılmış bir kitabın yazarları şöyle diyor: “Eski alışkanlıkları bırakmanın yararları üzerinde düşünün.” Daha sonra da “davranış şeklinizi değiştirmenin yaşamınızı hangi açılardan olumlu yönde etkileyebileceğiyle ilgili bir liste yapın.” Evet, olumsuz davranışlarımızı değiştirmenin yararları üzerinde düşünmek bizde değişme isteği uyandırabilir.

Resul Pavlus’un ‘düşüncede ve ruhta yenilenin’ öğüdü üzerinde düşünün. (Efesoslular 4:22, 23, YÇ) Bu ruh, baskın olan zihinsel eğilimimizdir. Bu ruhu, Tanrı’ya yaklaşarak ve O’nun standartlarına takdir geliştirerek değiştirebilirsiniz. Yehova’yı memnun ettiğinizi bilmeniz, gerekli değişiklikleri yapmak üzere harekete geçmenize yardımcı olacak.—Mezmur 69:30-33; Süleymanın Meselleri 27:11; Koloseliler 1:9, 10.

Tabii ki yaşamımıza yıllarca hâkim olmuş kötü alışkanlıklardan kurtulmamız zor olacaktır. Bu konuda sürdüreceğimiz mücadeleyi küçümsememeliyiz. Mutlaka yenilgiler ve başarısızlıklar olacaktır. Ancak zaman geçtikçe mücadelenin daha da kolaylaşacağını bilin. Ne kadar çok çaba harcarsanız, yeni davranış tarzınızı o kadar kolay benimseyeceksiniz.

Tanrı’yı seven biri O’nun kendisine yardım edeceğinden ve destekleyeceğinden emin olabilir. Pavlus şunu vaat ediyor: “Allah sadıktır, iktidarınızdan ziyade denenmenize izin vermiyecektir; fakat dayanabilesiniz diye . . . . kurtuluş yolunu da yapacaktır.” (I. Korintoslular 10:13) Yehova Tanrı yakında bu kötü ortamı, tüm ayartmaları ve arzularıyla beraber yok edecek. (II. Petrus 3:9-13; I. Yuhanna 2:16, 17) Bu yıkımda hayatta kalan tüm kusurlu insanlar, sonunda, tüm fiziksel, zihinsel ya da duygusal dertlerinden tamamen ve sonsuza dek kurtulabilir. Tanrı şunu vaat ediyor: “Önceki şeyler anılmıyacak, ve fikre gelmiyecek.” (İşaya 65:17) Bu “önceki şeyler”in arasında kuşkusuz rahatsız edici arzular ve istekler de olacak. Sizce de bu, bugün kötü alışkanlıklara karşı koyup onlarla var gücümüzle mücadele etmek için iyi bir neden değil mi?

[Sayfa 21’deki çerçeve/resimler]

KÖTÜ ALIŞKANLIKLARI BIRAKMAK İÇİN

1. Kötü alışkanlıklarınızı saptayın ve kabul edin. Kendinize şu soruları sorun: ‘Bu alışkanlığın bana gerçekten bir yararı var mı? Başkalarına sıkıntı veriyor mu? Sağlığımı, maddi durumumu, mutluluğumu, ailemi veya huzurumu etkiliyor mu? Bu alışkanlığımı bırakırsam yaşamım ne kadar düzelir?’

2. Kötü alışkanlığınızın yerine iyi bir alışkanlık geliştirin. Örneğin İnternette, belki de zararlı bir malzemeye bakarak, çok mu vakit geçiriyorsunuz? O zaman o vakti yararlı bir şeyler okuyarak, inceleyerek veya egzersiz yaparak geçirmek üzere plan yapın.

3. İlerlemenizi gözlemleyin. Her gün birkaç dakika ne kadar ilerlediğinizi gözden geçirin. Eğer herhangi bir alışkanlığınıza yeniden başlarsanız, soruna hangi koşulların yol açtığını belirleyin.

4. Başkalarından yardım isteyin. Arkadaşlarınızı ve ailenizi, bırakmaya çalıştığınız alışkanlıktan haberdar edin ve onlardan o alışkanlığa geri dönecek gibi olursanız sizi uyarmalarını isteyin. Aynı alışkanlığı yenmiş kişilerle konuşun.—Süleymanın Meselleri 11:14.

5. Dengeli ve gerçekçi olun. Hemen başarı elde etmeyi beklemeyin. Yıllardır sürdürdüğünüz bazı alışkanlıkları bırakmak uzun zaman alabilir.

6. Tanrı’ya dua edin. Tanrı’nın yardımıyla tüm kötü alışkanlıkları yenebilirsiniz.—Mezmur 55:22; Luka 18:27.