Gençler Soruyor . . .

Erkek Arkadaşım Bana Neden Bu Kadar Kötü Davranıyor?

“[Erkek arkadaşım] beni sık sık çok saçma şeylerle suçluyor. Yine de ondan kopamıyorum.”—Nazan. *

“Dışarıdan [herhangi bir yara izi] görünmeyebilir, ama içim çok acıyor.”—Erkek arkadaşı tarafından tokatlanan Didem.

ŞU ÇOK alışılagelmiş bir senaryodur: Genç kız çok çekici ve nazik görünen genç bir çocukla çıkar. Ancak çocuk yavaş yavaş değişmeye başlar. Sevgi ifadelerinin yerini iğneleyici sözler ve küçümseyici eleştiriler alır. Genç kız ilk başta tüm bunları erkek arkadaşının patavatsızlığına yorar ve sadece iyi niyetle takıldığını düşünür. Ancak durum daha da ciddileşir. Sözlü saldırılar, öfke patlamaları ve pişmanlık ifadeleri sık sık tekrarlanır. Genç kız bir şekilde, kendini bu kötü davranışların sorumlusu olarak görür ve durumun değişeceğini umarak sessiz kalır. Ancak hiçbir şey değişmez. Erkek arkadaşı şimdi de bağırıp çağırmaya başlar. Hatta öfkelendiği bir sırada onu şiddetle iter! Genç kız bir dahaki sefere kendisine vurmasından korkar. *

Fiziksel ya da sözlü saldırıların hâkim olduğu romantik bir ilişki yaşayan genç kızlar ve erkekler sürekli eleştiriye, incitici konuşmalara ve öfkeye maruz kalabilirler. Sen de böyle bir durumda mısın? (“Bazı Uyarı İşaretleri” başlıklı çerçeveye bak.) Eğer öyleyse, ne yapacağını tam olarak bilemeyecek kadar sıkkın ve mahcup olabilirsin.

Buna benzer durumlar sandığından daha çok yaşanır. Araştırmacılar her 5 kişiden 1’inin, biriyle çıkarken bir şekilde şiddete maruz kaldığını tahmin ediyorlar. Sözlü saldırılar da bir şiddet türü sayıldığında bu tahmin her 5 kişide 4’e yükseliyor. Yaygın görüşün tersine, kurbanların hepsini kızlar oluşturmuyor. İngiltere’de bu konuda yapılan bir araştırmaya göre, çıktıkları kişinin kötü davranışlarına maruz kalan “erkek ve kızların yüzdelerinin neredeyse eşit” olduğu bildirildi. *

Evliliğe yönelik arkadaşlıklarda neden böyle  kötü davranışlara rastlanıyor? Eğer sen böyle bir durumdaysan ne yapmalısın?

Tanrı’nın Bakış Açısını Öğren

Öncelikle böyle bir durumun Tanrı’nın gözünde tam olarak ne kadar ciddi olduğunu fark etmelisin. Kusurlu insanların başkalarını inciten şeyler söylemeye ve yapmaya eğilimli olduğu doğrudur. (Yakub 3:2) Birbirlerini seven ve güvenen kişiler arasında bile zaman zaman anlaşmazlıklar çıkacağı da doğrudur. Örneğin Pavlus ve Barnabas İsa’nın olgun takipçileriydiler. Ancak bir keresinde onların arasında bile “şiddetli bir çekişme oldu.” (Resullerin İşleri 15:39) Dolayısıyla biriyle çıkıyorsan sen de zaman zaman bazı gerginlikler yaşayabilirsin.

Öte yandan, erkek arkadaşının seni asla eleştirmeyeceğini düşünmek de gerçekçi bir düşünce tarzı olmayacaktır. Sonuçta evlenmeyi düşünüyorsunuz. Eğer bazı niteliklerinden ya da alışkanlıklarından rahatsız olursa, bunu seninle konuşması sevgi dolu bir davranış olmaz mı? Eleştirinin acı verdiği doğrudur. (İbraniler 12:11) Ancak eğer kişinin güdüsü sevgiyse ve eleştirisini sevgiyle yaparsa, bu aşağılayıcı bir konuşma olmaz.—Süleymanın Meselleri 27:6.

Bununla birlikte bağırmak, tokatlamak, yumruklamak ya da sövmek tamamen farklı bir konudur. Mukaddes Kitap ‘gazabı, öfkeyi, kötülüğü ve aşağılayıcı sözleri’ mahkûm eder. (Koloseliler 3:8) Yehova, birisi başkalarını küçük düşürmek, korkutmak ya da ezmek için “zorbalık” ettiğinde çok öfkelenir. (Vaiz 4:1; 8:9) Aslında Tanrı’nın sözü kocaların ‘kendi karılarını kendi bedenleri gibi sevmelerini’ emrederek şöyle der: “Çünkü kimse hiç bir vakit kendi bedeninden nefret etmemiştir; fakat . . . . onu besler ve kayırır.” (Efesoslular 5:28-30) Çıktığı kıza alaycı sözler söyleyen ya da ona kötü davranan bir erkek, kendisinin bu haliyle uygun bir eş olmayacağını gösterir. Aynı zamanda Yehova Tanrı’nın da kendisinden hoşnut olmamasına yol açar.

Bu Senin Hatan Değil!

Fakat böyle davranan kişiler genellikle, bu davranışlarına maruz kalan kız arkadaşlarını suçlarlar. Dolayısıyla bazen sen de, erkek arkadaşının bu kadar sinirli olmasının kendi hatan olduğunu düşünebilirsin. Fakat onun öfkesinin seninle hiçbir ilgisi olmayabilir. Genelde bu tür davranışlarda bulunan erkekler şiddetin ve aşağılayıcı konuşmaların normal görüldüğü bir aile ortamında yetişmiştir. * Bazı yerlerde ise genç erkekler, erkeğin kadına egemen olmasının beklendiği yaygın kültürden etkilenir. Ayrıca arkadaşları da genç bir erkeğe “maço” olması için baskı yapabilirler. Kendine güvensizliği de senin söylediğin ya da yaptığın hemen her şeyden rahatsız olmasına yol açabilir.

Durum ne olursa olsun başka birinin öfke patlamalarının sorumlusu sen değilsin. Aşağılayıcı ve kaba konuşmalar ve şiddet asla haklı çıkarılamaz.

Düşünce Tarzını Değiştir

Yine de, olaylara bakış açında düzeltmeler yapman gerekebilir. Çünkü eğer bir kız şiddetin ve incitici konuşmaların var olduğu bir ortamda büyümüşse, kaba davranışlar ona normal gelebilir. İsa’nın takipçilerine yakışmayan bu tür davranışlardan tiksinmek yerine, bunlara tahammül edebilir, hatta belki de böyle davranışlar ona çekici gelebilir. Gerçekten de kötü davranışlara maruz kalan bazı kişiler fazla nazik ya da terbiyeli erkekleri sıkıcı bulduklarını itiraf ediyorlar. Başka genç kızlar ise erkek arkadaşlarının huyunu değiştirebilecekleri yanılgısına kapılıyorlar.

 Eğer bu durumlardan herhangi biri senin için geçerliyse bu konuda ‘düşünceni yenileyerek değişmen’ gerek. (Romalılar 12:2, YÇ) Dua ederek, inceleme yaparak ve derin düşünerek Yehova’nın kaba davranışlarla ilgili görüşüne kulak vermelisin ve bu tür davranışlardan tiksinmelisin. Ayrıca kötü davranışları hak etmediğini bilmen gerek. Haddinibilir olman, yani sınırlarının farkında olman sinirli bir erkek arkadaşı değiştiremeyeceğini fark etmene yardımcı olabilir. Değişmek onun sorumluluğudur!—Galatyalılar 6:5.

Bazı durumlarda genç kızlar kendilerini değersiz hissettikleri için kötü davranışlara katlanıyorlar. Makalenin girişinde sözleri alıntılanan Nazan şöyle diyor: “Onsuz bir hayatı düşünemiyorum. Ondan daha iyi birini bulabileceğimi de hiç sanmıyorum.” Burcu ismindeki genç bir kız da benzer şekilde erkek arkadaşı hakkında şöyle söylüyor: “Beni dövmesine izin veriyorum, bana hiç ilgi göstermemesinden iyidir.”

Böyle görüşler başarılı bir ilişki için iyi bir temel olabilir mi? Aslında, kendini sevemiyorsan bir başkasını gerçekten sevebilir misin? (Matta 19:19) Dengeli bir özsaygı geliştirmeye çalış. * Kötü muameleye göz yumman bunu yapmana yardımcı olmayacaktır. İdil adındaki genç bir kızın kendi tecrübesinden öğrendiği gibi, kötü davranışlara katlanmak “özsaygını tamamen yok edebilir.”

Gerçeklerle Yüzleş

Bazılarının, özellikle de çıktıkları kişiye çok bağlandılarsa, zararlı bir ilişki yaşadıklarını kabul etmeleri zor olabilir. Ancak gerçeklere gözlerini kapama. Mukaddes Kitaptaki bir özdeyiş şöyle der: “Basiretli adam şerri görüp gizlenir; bön adamlar ise, ileri geçip zarar görürler.” (Süleymanın Meselleri 22:3) Hande isimli genç bir kadın şöyle anımsıyor: “Genç birine aşık olduğunda, neredeyse tamamen kör olursun ve onun sadece iyi niteliklerini görürsün.” Ancak eğer kötü muameleye maruz kalıyorsan onun gerçekten nasıl biri olduğunu görmen önemlidir. Eğer erkek arkadaşın seni tehdit ediyor ya da aşağılıyorsa, onun davranışlarında ciddi anlamda bir yanlışlık var demektir. Duygularını inkâr etmeye, onu haklı çıkarmaya ya da kendini suçlamaya sakın çalışma. Tecrübeler, düzeltilmeyen kötü davranışların daha da şiddetlendiğini gösteriyor. Güvenliğin ciddi anlamda tehlikeye girebilir!

Tabii ki, kendini kontrol etmekte zorlanan birine hiç bağlanmamak en iyisi olacaktır. (Süleymanın Meselleri 22:24) Öyleyse, iyi tanımadığın biri seninle çıkmak isterse önce onun hakkında bilgi alman hikmetlilik olur. Neden ona önce grup içinde görüşmeyi teklif etmiyorsun? Böylece, duygusal açıdan bağlanmadan onu tanımaya başlayacaksın. Kendine şuna benzer anlamlı sorular sor: Kimlerle arkadaşlık ediyor? Ne tür müzikten, filmlerden, bilgisayar oyunlarından ve sporlardan hoşlanıyor? Sohbetleri ruhi konularla ilgilendiğini gösteriyor mu? Onun cemaatindeki ihtiyarlar gibi onu tanıyan kişilerle konuş. Onlar, olgun ve Tanrı’nın onaylayacağı türden davranışları nedeniyle ondan ‘övgüyle söz edilip’ edilmediğini öğrenmeni sağlayacaklar.—Resullerin İşleri 16:2, YÇ.

Ancak eğer kötü muameleye maruz kaldığın bir ilişki yaşıyorsan ne yapabilirsin? Bu dizide çıkacak gelecek makale bu sorunun cevabını ele alacak.

[Dipnotlar]

[Sayfa 21’deki çerçeve]

Bazı Uyarı İşaretleri

▪ Seninle yalnızken ya da başkalarının ortasında senin, ailen ya da arkadaşların hakkında aşağılayıcı şeyler söyler

▪ Senin isteklerini ya da duygularını genellikle önemsemez

▪ Her zaman nerede olduğunu bilmekte ve senin adına tüm kararları vermekte ısrar ederek yaşamını her yönden kontrol etmeye çalışır

▪ Sana bağırır, vurur, seni iter ya da tehdit eder

▪ Uygun olmayan sevgi ifadelerinde bulunman için seni ikna etmeye çalışır

▪ Neredeyse yaptığın her şeyin onu bir şekilde kızdırmasından korkarsın

[Sayfa 20’deki resim]

Sürekli eleştiriye veya hakarete maruz kalman yaşadığın ilişkinin sağlıksız olduğunu gösterebilir