Sadece İyi Görünmeye mi Çalışıyorlar?

KUŞLARIN tüylerini temizleyip düzeltmek için ne kadar çok zaman harcadığına hiç dikkat ettiniz mi? Her gün, görünüşte sadece tüylerini temizleyip kabartmak için saatler harcıyorlar. İster papağan ya da pelikan, ister serçe veya flamingo olsun, bütün kuşlar her gün bu işe saatlerini harcıyorlar. Acaba neden? Sadece iyi görünmek için mi?

Asıl neden, bundan çok daha önemlidir. Uçakların bakıma ne kadar ihtiyacı varsa, kuşların da tüylerini taramak için zamana o kadar ihtiyacı var. Hatta tüylerinin iyi durumda olması kuşlar için ölüm kalım meselesidir. Tüyler çok yıpranır; dolayısıyla bu taranma işi sadece tüyleri temizlemek ve parazitlerden arındırmakla kalmaz, aynı zamanda tüylerin aerodinamik yapısını da korur.

Kuşun günlük bakımının kapsamına, tüylerindeki birbirinden ayrılmış çengelleri –tıpkı bir fermuarı kapatır gibi– birbirine tutturması da girer. Çengeller birbirine  iyice tutturulduğunda kuş uçarken onu yukarıya iten güç daha verimli olur. Bir kitapta şu açıklama yer alıyor: “İki grup tüy özel dikkat ister. Bunlar, kanatlardaki uçma tüyleri ile kuyruktaki ‘direksiyon’ tüyleridir.”—Book of British Birds

Ayrıca kuşlar parazitleri kontrol altında tutmak için sürekli mücadele ederler. Bu küçücük parazitler, kuşun sağlığı için tehlike oluşturmasının yanı sıra, aslında tüy yer. Doğabilimciler gagaları hasar görmüş kuşların gereği gibi temizlenemediklerini, bu yüzden de onlarda normal kuşlardan daha çok tüy paraziti olduğunu fark etti. Hatta bazı kuş türleri, parazitlerden daha kolay kurtulmak için üstlerini karıncalarla kaplıyor. Anlaşıldığı kadarıyla karıncaların formik asidi, etkili bir böcek ilacı işlevi görüyor.

Son olarak, tüylerin yağlanması da gerekir. Tüylerdeki yağ, su kuşları için su geçirmez bir tabaka oluşturur ve tüm kuşlar iyi yağlanmış tüyler sayesinde havanın etkilerinden daha iyi korunur. Acaba bu yağ nereden gelir? Kuyruğun hemen üstünde bulunan özel bir yağbezi, yağ ve mumsu maddeler salgılar. Kuş da sabırla bunları tüylerine yayar. Bu işlem yapılırken de uçma tüyleri tekrar özel bir bakım görür.

Öyleyse bir kuşun, tüylerini tararken zamanını boşa harcadığını sanmamalıyız. Bu işlem kuşun iyi görünmesine yardım ettiği gibi sağlıklı kalmasını da sağlar. Kuşlar dünyasında, taranmak ölüm kalım meselesidir.

[Sayfa 24’teki şema/resimler]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

Gövde

Çengeller

Yan dallar

Dallar

[Resim]

Kuşlar taranarak tüylerindeki küçücük çengelleri fermuar kapatır gibi birbirine tuttururlar

[Sayfa 23’teki resim tanıtım notu]

Zoo de la Casa de Campo, Madrid

[Sayfa 24’teki resim tanıtım notları]

Pelikan: Foto: Loro Parque, Puerto de la Cruz, Tenerife; papağan: Zoo de la Casa de Campo, Madrid