Gençler Soruyor . . .

Başarısızlık Duygusuyla Nasıl Mücadele Edebilirim?

“Karnemi yeni aldım ve gene aynı dört derste başarısızım. Çok uğraşmama rağmen beceremedim” (15 yaşındaki Lauren).

“Başarısızlığın neden olduğu duygularla başa çıkmak gerçek bir mücadele istiyor. Olumsuz düşünmeye başlamak çok kolay” (19 yaşındaki Jessica).

BAŞARISIZLIK. Belki bu sözcüğü düşünmek bile istemiyorsundur. Ancak şu bir gerçek ki, hepimiz zaman zaman başarısız oluruz. Başarısızlık duygusu yıkıcı olabilir. Sınavda başarısız olmak, bizi utandıran bir şey yapmak, sevdiğimiz birini hayal kırıklığına uğratmak veya ahlaki açıdan ciddi bir hata yapmak gibi durumların tümünde, başarısızlık duygusu yıkıcı olabilir.

Elbette herkes hata yapar. Mukaddes Kitap şöyle der: “Hepsi günah işledi ve hiç kimse Tanrı’nın yüce niteliklerini yansıtamadı” (Romalılar 3:23). Yine de bazılarımız hata yaptığımız zaman toparlanmakta güçlük çekeriz. 17 yaşındaki Jason bu durumu şu sözlerle ifade ediyor: “Kendimi acımasızca eleştiriyorum. Çevremdekilerin güldüğü bir hata yaptığımda onlar unutup gidiyor ama ben unutamıyorum, devamlı böyle bir hatayı nasıl yaptığımı düşünüyorum.”

Birinin hataları üzerinde düşünmesi her zaman yanlış değildir; özellikle de bu, kişiyi düzelmeye yöneltiyorsa. Yine de kendini katı bir şekilde durmadan eleştirmen zararlıdır ve yıkıcı bir etki yapar. Süleyman’ın Meselleri 12:25 şöyle der: “Yüreğindeki kaygı insanı çöktürür.”

Mukaddes Kitapta bahsedilen Epafroditos’u düşün. O elçi Pavlus’a kişisel olarak yardımcı olmak üzere Roma’ya gönderilmişti. Fakat hastalandı ve görevini tam olarak yerine getiremedi. Bunun yerine Pavlus ona baktı! Pavlus yerel cemaati Epafroditos’un depresyon geçirdiğinden haberdar ederek, onu geri göndermek için bir düzenleme yaptı. Epafroditos’un ‘hasta olduğunu işittiniz’ diyerek onu neden geri gönderdiğini de açıkladı (Filipililer 2:25, 26). Epafroditos, hastalandığını ve görevini yerine getiremediğini diğerlerinin bildiklerini anlayınca kendini değersiz hissetmiş olabilir. Bu nedenle onun depresyona girmesine şaşmamak gerek!

Peki bu acı veren başarısızlık duygularını yenmenin bir yolu var mı?

Sınırlarını Bil

Başarısızlık ihtimalini azaltmanın bir yolu gerçekçi hedefler koymaktır. Mukaddes Kitap, “hikmet alçak gönüllüler iledir” der (Süleyman’ın Meselleri 11:2; 16:18). Alçakgönüllü kişi, sınırlarını bilen kişidir. Gerçi, zaman zaman yetenek ve becerilerini geliştirmek için kendini zorlaman iyi olabilir. Fakat gerçekçi ol. Bir matematikçi veya esnek vücutlu, muhteşem bir sporcu olmak için yaratılmış olmayabilirsin. 20 yaşındaki Michael şunu söyledi: “Spor konusunda iyi  olmadığımı biliyorum. Bu nedenle spor yaparken başaramayacağım şeyleri amaç edinmekten kaçındım.” O şunu öneriyor: “Ulaşabileceğiniz hedefler koymalısınız.”

Spina bifida (omurgada yapısal bozukluk) hastalığı olan ve beyin felci geçiren 14 yaşındaki Yvonne’un tutumunu düşün. O şunları diyor: “Diğerleri gibi yürüyemiyor, dans edemiyor veya koşamıyorum. Başkalarının yaptıklarını yapamamak beni çok üzüyor. Birçok insan derdimi gerçekten anlamasa da, ben bu duygularla başa çıkabiliyorum.” Yvonne’un tavsiyesi şu: “Pes etmeyin. Denemeye devam edin. Yaptığınız işte başarısız ya da yetersiz olsanız bile vazgeçmeyin. Elinizden gelenin en iyisini yapmaya devam edin.”

Ayrıca, kendini acımasızca başkalarıyla karşılaştırarak canını sıkma. 15 yaşındaki Andrew şunları söylüyor: “Kendimi başkalarıyla karşılaştırmamaya çalışıyorum, çünkü hepimizin güçlü ve yetenekli olduğu alanlar farklı. Andrew’un sözleri Kutsal Yazılardaki şu ayetleri akla getiriyor: “Her biriniz kendi yaptıklarını gözden geçirsin, o zaman kendini başka biriyle karşılaştırarak değil, kendi durumuna bakarak bir kıvanç nedeni bulabilecek” (Galatyalılar 6:4).

Başkaları Senden Çok Şey Bekliyorsa

Yine de bazen ana babanın, öğretmenlerinin ve diğerlerinin yüksek beklentileri senin üzerinde baskı yaratır ve ne yaparsan yap onları memnun edemeyeceğini hissedersin. Üstüne üstlük bu kişiler, uğradıkları hayal kırıklığını seni kızdıracak veya cesaretini tümüyle kıracak şekilde ifade edebilirler (Eyub 19:2). Belki, ana babanın ve diğerlerinin seni bile bile incitmek istemediğinin farkındasındır. Jessica şu gözlemini dile getirdi: “Çoğu zaman seni nasıl etkilediklerinin farkında bile olmazlar. Bazen her şey bir yanlış anlamadan ibarettir.”

Diğer yandan, senin gözden kaçırdığın bazı şeyleri görüyor olamazlar mı? Örneğin belki gerçekten de kendini ve yeteneklerini küçümsüyorsundur. Bu durumda, onların önerilerini görmezden gelmek yerine onların ‘öğretişini dinlemen’ akıllıca olacaktır (Süleyman’ın Meselleri 8:33). Michael “Kendi iyiliğin için onları dinlemelisin” diyor. “Onlar senin daha iyisini yapmanı ve kendini geliştirmeni istiyorlar. Bunu gelişmek için bir fırsat olarak gör.”

Tüm bunlara rağmen hâlâ ana babanın ve diğerlerinin beklentilerinin makul olmadığını ve bunun sende başarısızlık hissi yarattığını düşünüyorsan ne olacak? O halde onlarla saygılı ancak samimi bir şekilde konuşman ve onlara neler hissettiğini anlatman akıllıca olacaktır. Böylece, birlikte daha gerçekçi hedefler koyabilirsiniz.

Ruhi Sorumluluklarını Yerine Getirirken “Başarısız Olmak”

Yehova’nın Şahidi gençlerin Tanrı’nın hizmetçileri olarak zorlu bir görevleri vardır (2. Timoteos 4:5). Eğer İsa’nın genç bir takipçisiysen ara sıra kendini yetersiz hissediyor olabilirsin. Belki ibadetlerde güzel cevaplar vermediğini düşünüyorsun. Ya da belki de Mukaddes Kitap mesajını başkalarına anlatmakta zorlanıyorsun. Jessica’nın örneğini ele alalım. O, genç bir kızla Mukaddes Kitabı tetkik ediyordu. Tetkik yapan kız bir süre çok iyi ilerledi. Fakat sonra aniden Tanrı’ya hizmet etmek istemediğine karar verdi. Jessica “Başarısız bir öğretmen olduğumu düşündüm” diyor.

Jessica bu duygularla nasıl başa çıktı? Her şeyden  önce, tetkik yapan kişinin onu değil, Tanrı’yı reddettiğini anlaması gerekti. Ayrıca Petrus’un Mukaddes Kitaptaki örneği üzerinde derin düşünmekten de yarar gördü. Petrus Tanrı korkusuna sahip biri olduğu halde birçok kusuru vardı. Jessica şunları anlatıyor: “Mukaddes Kitap Petrus’un zayıflıklarını yendiğini ve Yehova’nın onu Gökteki Krallığın çıkarlarını ilerletmek üzere birçok şekilde kullandığını gösteriyor” (Luka 22:31-34, 60-62). Öğretme becerilerini geliştirmen gerekiyorsa neden bu yönde daha fazla çaba sarf etmeyesin? (1. Timoteos 4:13). Seni bu konuda yetiştirebilecek olgun iman kardeşlerinden yardım iste.

Özellikle evden eve hizmetinde zorlanıyor olabilirsin. Jason şunu diyor: “İnsanlar beni her reddettiğinde kendimi biraz daha yetersiz hissediyorum.” O bu duyguyla nasıl mücadele ediyor? “Aslında başarısız olmadığımı hatırlamam gerekiyor.” Evet, o Tanrı’nın iyi haberi duyurma emrini başarıyla yerine getiriyor! Reddedilmenin kötü bir duygu olduğunu kabul etmek gerekse de, tüm insanların Mukaddes Kitap mesajını geri çevirmeyeceğini biliyoruz. Jason şöyle diyor: “Dinleyen birini bulunca bunun her şeye değdiğini düşünüyorum.”

Ciddi Hatalar

Ya ciddi bir hata yapar ya da ciddi bir günah işlersen ne olacak? 19 yaşındaki Anna böyle bir hata yapmıştı. * Kendisi şunları kabul ediyor: “Cemaatimi, ailemi ve en önemlisi Yehova Tanrı’yı hayal kırıklığına uğrattım.” Böyle bir durumda ruhen yeniden güçlenmek için tövbe etmeli ve cemaatinin ihtiyarlarından yardım istemelisin (Yakub 5:14-16). Anna, bir ihtiyarın ona yardım eden sözlerini hatırlıyor: “Bana, ‘Yehova’nın, tüm günahlarına rağmen Davud’u bağışlamaya hazır olduğunu ve onun eski ruhi durumuna yeniden kavuştuğunu’ söyledi. Bunun bana yararı oldu” (2. Samuel 12:9, 13; Mezmur 32:5). Bunun yanı sıra kendini ruhen güçlendirmek için elinden geleni yapmalısın. Anna “Mezmurları defalarca okudum ve beni teşvik eden ayetleri bir deftere yazdım” diyor. Ciddi bir günah işlemiş olan biri bile zamanla ruhen tekrar güçlenebilir. Hikmetli kral Süleyman şöyle söylemişti: “Salih yedi kere düşer de, yine kalkar” (Süleyman’ın Meselleri 24:16).

Başarısızlık Duygusundan Kurtulmak

Oldukça küçük hatalar bile sana hâlâ acı veriyor olabilir. Öyleyse toparlanmana ne yardım edebilir? Her şeyden önce hatalarınla gerçekçi bir şekilde yüzleşmelisin. Michael şunu tavsiye ediyor: “Kendini tümüyle başarısız olarak görmektense, takıldığın noktaları ve buna neyin sebep olduğunu belirle. Böylece gelecek sefer daha iyisini yapabilirsin.”

Kendini fazla ciddiye alma. “Gülmenin vakti var.” Evet, bazen kendine gülmeyi de bilmelisin (Vaiz 3:4). Cesaretsizliğe kapıldığında, dikkatini başarılı olduğun şeylere yönelt, bunlar spor veya hobilerin olabilir. İmanını başkalarıyla paylaşmak gibi ‘iyi işler açısından zengin olman’ da kendine daha fazla güvenmene yardım edebilir (1. Timoteos 6:18).

Son olarak, şunu aklında tut: “RAB sevecen ve lütfedendir . . . . sürekli suçlamaz” (Mezmur 103:8, 9, YÇ). Jessica şunları söylüyor: “Kendimi Yehova Tanrı’ya ne kadar yakın hissedersem, yaptığım şeylerde beni desteklediğine ve bana yardım ettiğine o kadar güven duyuyorum.” Evet, hatalarına rağmen gökteki Babanın sana değer verdiğini bilmek çok rahatlatıcıdır.

[Dipnot]

[Sayfa 20’deki resim]

Kendini başkalarının seninle ilgili beklentileri altında ezilmiş hissediyorsan bunu onlarla saygılı bir şekilde konuş

[Sayfa 21’deki resim]

Başarılı olduğun şeylerle uğraşman, yetersizlik duygularını hafifletebilir