Gençler Soruyor . . .

Başkaları Bana Sorunlarını Anlattığında Ne Yapmalıyım?

“Okulda bir kız var. Anne babası boşanmak üzere ve notları düşmeye başladı. Bu kız ailesiyle ilgili sorunlarını genellikle bana anlatıyor” (Ceyda, 14 yaşında). *

“Okuldaki bir kız arkadaşım bana bir erkekle ilişkisi olduğunu söyledi. Hamile kalmış ve ailesinin haberi bile olmadan kürtaj yaptırmış” (Melisa, 15 yaşında).

DİYELİM ki okuldan ya da kendi çevrenden bir arkadaşınla zaman zaman sohbet ediyorsun. Birdenbire sana bir sorununu anlatıyor. Belki giyim, para, görünüş, yaşıtlar ya da notlar gibi gençler arasında genellikle yaygın olan konular hakkında konuşuyor. Ancak bunlarla beraber daha ciddi ve başa çıkılması zor sorunlarını da anlatmış olabilir.

Amerika Birleşik Devletleri’nden ele alacağımız birkaç örnek gençlerin ne tür ciddi sorunlarla karşılaşabileceklerini gösteriyor. Newsweek dergisine göre, “Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü’nün (NIMH) tahminlerine göre gençlerin yüzde 8’inde ve çocukların yüzde 2’sinde (bazıları 4 yaşından bile küçük) depresyon belirtileri görülüyor.” Bir başka araştırmaya göre “her yıl 15 ila 19 yaşlarındaki genç kızların yaklaşık 1000’de 97’si yani bir milyon Amerikan genci hamile kalıyor. Bunların çoğunu, yani yüzde 78’ini istenmeyen hamilelikler oluşturuyor.” Ayrıca mutsuz bir ailede yetişen milyonlarca genç var. Onların binlercesi fiziksel şiddet ya da cinsel istismar kurbanıdır. ABD’deki lise son sınıf öğrencilerinin yarısından fazlası en az bir kez sarhoş olmuş. Beslenme bozukluğuyla mücadele eden gençlerin sayısı da rahatsız edici derecede yüksek.

Şüphesiz birçok gencin konuşacak ve içlerini dökecek birilerine acilen ihtiyaçları var. Genellikle de ilk önce yaşıtlarına yöneliyorlar. Peki ya bir yaşıtın sana bir sırrını anlatırsa ne yapmalısın? Eğer İsa’nın bir takipçisiysen, arkadaşının sana sırrını açıklaması pek şaşırtıcı olmasa gerek. Mukaddes Kitap İsa’nın takipçilerine davranışlarında “örnek” ve makul olmalarını söyler (1. Timoteos 4:12; Filipililer 4:5). O halde arkadaşların seninle aynı inancı paylaşsın ya da  paylaşmasın, sana sırlarını açmak isteyebilirler. Böyle bir durumu nasıl ele almalısın? Ayrıca arkadaşının, seni aşan bir meseleyi açıkladığını düşünürsen ne yapmalısın?

İyi Bir Dinleyici Olmak

Mukaddes Kitap “susmanın vakti var, ve söylemenin vakti var” der (Vaiz 3:7). Biri sana sorununu anlatmak istediğinde çoğu zaman yapabileceğin en iyi şey dinlemektir. Aslında Mukaddes Kitap ‘feryada kulağını kapayan’ kişiyi kınar (Süleyman’ın Meselleri 21:13). Arkadaşının konuyu sana anlatacak cesareti toplaması biraz zaman almış olabilir. Bu nedenle dinlemeye istekli olman seninle konuşmasını kolaylaştırabilir. İsa’nın bir takipçisi olan Hiram “Genellikle kişi konuşurken ben sadece dinliyorum. Zihnindekileri söylemesine fırsat veriyorum ve onu anlamaya çalışıyorum” diyor. Vincent adındaki bir genç ise “bazen insanlar sadece dinlememizi istiyorlar” diyor.

Demek ki arkadaşın senden sorunlarını çözmeni beklemeyebilir. Belki de tek ihtiyacı olan iyi bir dinleyicidir. O halde onu dinle! Çevrende olup bitenlerin dikkatini dağıtmasına izin verme ve konuşmasını gereksiz yere bölmemeye çalış. Sadece orada olup dinlemen bile büyük bir yardım olabilir. Bu onu gerçekten önemsediğini gösterir.

Peki dinlemen, hiçbir şey söylemeden tepkisiz kalman anlamına mı gelir? Aslında bu büyük ölçüde kişinin sorununun türüne bağlıdır. Çoğu zaman, düşünceli şekilde nazik bir cevap vermek uygun olur (Süleyman’ın Meselleri 25:11). Örneğin, bir tanıdığın çok acı bir olay yaşadıysa, bu durumda yapacağın en iyi şey duygudaşlık göstermendir (Romalılar 12:15). Süleyman’ın Meselleri 12:25 şöyle der: “Yüreğindeki kaygı insanı çöktürür; fakat iyi söz yüreğini sevindirir.” Belki de teşvikine ihtiyacı vardır. Karşılaştığı zorlukların üstesinden başarıyla gelebileceğine dair ona duyduğun güveni dile getirebilirsin. “Neler hissettiğini anlayabiliyorum” ya da “Bunları yaşadığın için üzgünüm” gibi şeyler söylemen, arkadaşının senin samimiyetini ve ona yardım etmek istediğini görmesini sağlayabilir.

Ancak Süleyman’ın Meselleri 12:18 ayetinde söylendiği gibi şuna dikkat etmelisin: “Adam var ki, kılıç saplanır gibi düşüncesiz söyler.” “Bu o kadar da kötü değil”, “Unut gitsin” ya da “Böyle düşünmemelisin” gibi yorumlarda bulunmaktan kaçınmak çok önemlidir. Ayrıca yaşanan sorun hakkında şaka yapmaktan da kaçın. Çünkü eğer böyle yaparsan, arkadaşın, duygularına saygı göstermediğin sonucuna varabilir (Süleyman’ın Meselleri 25:20).

Peki ya söyleyecek uygun bir söz bulamıyorsan ne olacak? Sadece dürüst ol. Arkadaşına gerçekten ne söyleyeceğini bilemediğini fakat ona destek olmak için yanında olmak istediğini anlat. Ne yapabileceğini sor. Belki yükünü hafifletmek için yapabileceğin bazı pratik şeyler olabilir (Galatyalılar 6:2).

Dostça Öğütler Ver

Ya arkadaşının öğüde ihtiyacı olduğunu düşünüyorsan? Genç biri olarak elbette başkalarına göre daha “saf”, yani tecrübesizsin (Süleyman’ın Meselleri 1:4, YÇ). Bu nedenle her sorun hakkında öğüt vermeye yeterli olmayabilirsin. Ancak Mezmur 19:7 (YÇ) şöyle der: “RAB’bin buyrukları güvenilirdir, saf adama bilgelik verir.” Evet, “saf” ya da tecrübesiz biri olsan da, ihtiyacı olan bir arkadaşına yardım edebilecek Mukaddes Kitap ilkeleri hakkında yeterince bilgiye sahip olabilirsin (Süleyman’ın Meselleri 27:9). Vaaz verir gibi konuşmaktan kaçınarak, onunla Mukaddes Kitaptan bazı noktaları paylaşmaya ne dersin? Eğer duruma hangi Mukaddes Kitap ilkesinin uygun olduğu konusunda emin değilsen biraz araştırma yapabilirsin. Yıllardır bu dergide birçok konuda Mukaddes Kitaba dayalı pek çok öğüdün yer aldığı “Gençler Soruyor ” makaleleri yayımlanıyor. Bu konuda bir diğer yararlı kaynak ise Gençler Soruyor— Sorular ve Pratik Cevaplar kitabıdır. *

Kendi tecrübelerini paylaşman da yararlı olabilir. Belki kendi tecrübelerine dayanarak bazı pratik önerilerin bile olabilir. Kendi görüş açını kabul ettirmeye çalışmadan, sana neyin yardım ettiğini ona açıklayabilirsin (Süleyman’ın  Meselleri 27:17). Her durumun farklı olduğunu unutma. Senin yarar gördüğün bir şey herkese yardımcı olmayabilir.

Uyarıcı Sözler

Yehova’dan korkmayan ya da İsa’nın takipçilerine özgü standartlara saygı göstermeyen gençlerin sorunlarını dinlemek için aşırı zaman harcama. Onların sorunlarının çoğu, Mukaddes Kitapla uyum içinde olmayan bir yaşam tarzı sürdürmelerinden kaynaklanıyor olabilir. Mukaddes Kitap öğütlerini hor gören böyle kişilere yardım etmeye çalışmak her ikiniz için de sinir bozucu olabilir (Süleyman’ın Meselleri 9:7). Ayrıca kendini birden saçma sapan hatta açık saçık konuşmaların ortasında bulabilirsin (Efesoslular 5:3). O halde eğer bir sohbet seni huzursuz ediyorsa, yardım edemeyeceğini ya da o konu hakkında konuşmaktan rahatsız olduğunu söyleme cesaretini göster.

Karşı cinsten biri seninle gizli duygularını paylaşmaya çalışırsa dikkatli ol. Mukaddes Kitap, yüreğin aldatıcı olabileceği konusunda bizleri uyarır (Yeremya 17:9). Karşı cinsle yakın arkadaşlıklar kurmak, romantik duyguların uyanmasına, hatta cinsel ahlaksızlığa bile yol açabilir.

Ayrıca kimseye söylemeyeceğine dair söz verme. Senin yapabileceğin yardımın onun için yeterli olmayabileceğini alçakgönüllü şekilde göz önünde bulundur (Süleyman’ın Meselleri 11:2).

Başkalarının Yardımı Gerektiğinde

Çoğu durumda arkadaşına yardım etmek için yapacağın en iyi şey senin yardım almandır. Makalenin girişinde sözleri alıntılanan Melisa şunu diyor: “Okul arkadaşıma nasıl yardım edeceğimi gerçekten bilmiyordum. Bunun üzerine yardım edebilmek için cemaat ihtiyarımıza danışıp ondan bazı yararlı öğütler aldım.” Gerçekten de Yehova’nın Şahitlerinin cemaatlerinde sana yardım edebilecek birçok tecrübeli kişi bulunur (Efesoslular 4:11, 12). İhtiyar, Melisa’ya okul arkadaşını ailesiyle konuşmaya teşvik etmesini önerdi. Arkadaşı, Melisa’nın tavsiyesini kabul etti. Melisa şöyle diyor: “Durumu düzeldi. Şimdi Mukaddes Kitap hakkında daha fazla bilgi almak istiyor.”

Peki ya İsa’nın takipçisi bir arkadaşın sana bazı sırlarını açarsa? Doğal olarak ona yardım etmek için makul ölçüde elinden geleni yapmak isteyeceksin (Galatyalılar 6:10). Eğer onun Yehova’nın ahlak standartlarından uzaklaştığından endişeleniyorsan, ona ‘doğruyu söylemekten’ sakın çekinme (Efesoslular 4:25). Onunla dürüstçe fakat üstünlük taslamadan konuş. Düşüncelerini açıkça söylemen gerçek bir dost olduğunu kanıtlayacaktır (Mezmur 141:5; Süleyman’ın Meselleri 27:6).

Eğer böyle bir durum söz konusuysa, arkadaşını ailesinden, bir ihtiyardan ya da saygı duyduğu İsa’nın olgun bir takipçisinden yardım almaya teşvik etmen gerekir. Eğer makul bir süre geçmiş ve hâlâ kimseyle konuşmamışsa, o zaman onun hakkında senin birileriyle konuşman gerekebilir (Yakub 5:13-15). Evet bunu yapmak cesaret gerektirebilir, ancak bu, arkadaşını gerçekten önemsediğini ve onun iyiliğini istediğini gösterir.

Elbette Yehova senden herkesin sorunlarını çözmeni beklemiyor. Fakat birileri sana sırrını açtığında kendini yardıma muhtaç biri gibi hissetme. İsa’nın takipçilerine özgü Tanrı’nın Sözünden aldığın eğitimi kullan ve gerçek bir “dost” olduğunu göster (Süleyman’ın Meselleri 17:17).

[Dipnotlar]

[Sayfa 21’deki resim]

Bazı durumlarda başı dertte olan bir arkadaşın için yardım istemen gerekebilir