Çiçeklerle Bezeli Bir  Vadi

KARPAT DAĞLARININ arasındaki bu küçük vadinin verimli topraklarını baharın gelişiyle birlikte beyaz çiçeklerden bir halı kaplamaya başlar. Bu vadinin en güzel zamanı ilkbahar sonudur. O dönemde dağ çayırlarından yayılan tatlı bir aroma ziyaretçileri vadiye çeker.

Peki bu görsel şölen nerede sahnelenir? Ukrayna’nın batısındaki Hust şehrinin yakınındaki bir doğal koruma alanı olan Nergis Vadisi’nde. Bu vadide geniş alanlara yayılmış yabani nergis tarlaları bulunur. Burada 400’ü aşkın bitki türü yetişiyor olsa da vadinin sultanı nergistir.

Aslında bu koruma alanı adını, dar yapraklı nergis olarak bilinen çiçekten alır. Uzun ince yaprakları ve beyaz ya da sarımsı taçyapraklarla çevrelenmiş boru şeklinde tepeciği olan bu soğanlı bitki Alp Dağları ve Balkanlar’da da bulunur.

Nergis yüzyıllardır hem şairlere hem de müzisyenlere ilham kaynağı olmuştur. Aslında Türkçede zerrin adı verilen nergis türünün Latince adı olan Narcissus poeticus “şairin nergisi” anlamına gelir. Bununla birlikte nergisin güzelliği sadece şairlerin dikkatini çekmemiştir. Bir zamanlar eski Roma’daki yöneticiler zafer kazanan askerlerini sarı nergislerle selamlarlardı. Prusya’da ise nergis, sevgi ve mutluluğun simgesiydi. Günümüzde de dünyanın dört bir yanındaki yıllık festivallerde ve kutlamalarda bu çiçeğin güzelliği toplumlar tarafından övülmeye devam edilir.

Ancak nergis sadece güzel bir çiçek değildir. Nergis ismi “sersemlemek” anlamına gelen Yunanca narkao sözcüğüyle bağlantılıdır. Gerçekten de nergisin böyle bir etkisi olabilir mi? Nergis Vadisi’nin bu çiçeklerle bezeli olduğu dönemde ziyaretçiler kendilerini sersemlemiş, hatta biraz sarhoş gibi hissedebilirler!

Esansının uyuşturucu etkisini fark eden bazı kişiler bu çiçeğin iyileştirme gücü olduğunu ileri sürdüler. Araplar nergis yağını kellik tedavisinde kullanırken, Fransızlar ruhsal bir bozukluk olan histeri ve sara tedavisinde kullandılar. Günümüzde ise nergis yağı parfüm yapımında, rafine edilmiş hali ise hoş kokuların kullanıldığı bir tedavi yöntemi olan aromaterapide kullanılır.

Varlığını Sürdürecek mi?

Yüksek dağlarda yetişen dar yapraklı nergis, dağ çiçekleri arasında sayılır. Genelde deniz seviyesinden yaklaşık 1.100 ila 2.100 metre yükseklikte yetişir. Ancak Nergis Vadisi deniz seviyesinden 200 metre yüksekliktedir. Dolayısıyla burası bu türün yetiştiği en alçak seviyedeki vadidir.

Bu doğa harikasını korumak amacıyla Nergis Vadisi 1979’da koruma alanı olarak seçildi. Avrupa Konseyi yaklaşık 20 yıl sonra dar yapraklı nergisin koruma altına alındığını ilan etti.

Başlarda Nergis Vadisi’nde çiçeklerin açtığı mevsimin ardından çim biçmek yasaktı. Ancak birkaç yıl içinde çiçeklerin sayısında azalma oldu. Peki buna ne yol açmıştı? Bilim adamları büyümeye bırakılan çimlerin çiçek tomurcuklarını boğduğunu fark ettiler. Ancak çim biçme yasağı kalkınca vadi doğal dengesini yeniden kazandı. Böylece günümüzde vadi baharda göz alıcı bir güzelliğe bürünür ve kış boyunca çiftlik hayvanlarına saman sağlar.

Bu çiçekli vadinin büyüleyici güzelliği bize yuvamız olan yeryüzünün potansiyelini hatırlatır. Aslında Mukaddes Kitabı inceleyen birçok kişi Tanrı’nın gökteki Krallığının yönetimi altında ‘çöl ve kurak yerin mesrur olacağı, bozkırın sevineceği ve nergis gibi çiçekleneceği’ zamanı özlemle bekler (İşaya 35:1). O zaman tüm dünya Nergis Vadisi’ninkine benzer bir güzelliğe bürünerek başlangıçta Aden’de bulunan cennete dönüşecek (Tekvin 2:8-15).