İş Bulmanın Beş Yolu

EN İYİ işe her zaman kim girer? Başvuran kişilerin en yeterlisi mi? İş bulma danışmanı Brian “Hayır” diye cevap veriyor. “İş çoğunlukla, en etkili şekilde iş arayan kişiye verilir.” Öyleyse daha etkili şekilde iş aramanıza neler yardımcı olabilir? Bu konudaki beş öneriyi ele alalım.

Planlı Davranın

İyi bir işi kaybettiğinizde ya da bir süre işsiz kaldığınızda kolayca cesaretsizliğe kapılabilirsiniz. Almanya’da yaşayan ve mesleği terzilik olan Katharina “İşimi ilk kaybettiğimde yeni bir iş bulmak konusunda ümitliydim” diyor. “Ancak aylarca iş bulamayınca moralim bozuldu. Artık bu konu hakkında arkadaşlarımla konuşmak bile zoruma gidiyordu.”

Peki ümitsizlik duygusuna nasıl karşı koyabilirsiniz? 30 gün içinde iş bulmanın yollarını anlatan bir kitapta “Kendi ‘iş günü’ programınızı oluşturmanız büyük önem taşır” diyor, “böylece gününüze başlarken, o gün neler yapacağınızı bilirsiniz” (Get a Job in 30 Days or Less). Bu kitabın yazarları günlük hedefler belirlemenizi ve yaptıklarınızın kaydını tutmanızı öneriyorlar. Buna ek olarak “her sabah işe gidiyormuş gibi” giyinmenizi de öneriyorlar. Peki neden? “Uygun şekilde giyinmeniz –telefonda konuşurken bile– size fazladan özgüven kazandıracak.”

Evet, ne kadar sürerse sürsün iş aramak, işiniz olmalı. Daha önce sözleri alıntılanan Katharina da böyle planlı bir yaklaşım tarzı benimsedi. Şöyle diyor: “İş bulma kurumundan belirli işverenlerin adreslerini ve telefon numaralarını aldım. Gazeteye iş ilanı veren yerlerle görüştüm. Telefon rehberini titizlikle gözden geçirdim ve henüz ilan vermemiş olsa bile iş bulabileceğim şirketlerin listesini çıkarıp onlarla görüştüm. Ayrıca özgeçmişimi hazırlayıp bu şirketlere yolladım.” Katharina böyle planlı şekilde araştırma yaptıktan sonra uygun bir iş buldu.

Görünmeyen İş Piyasasını Değerlendirin

Ağı en büyük balıkçının balık yakalama olasılığı çok daha yüksektir. Aynı şekilde siz de “ağınızı” genişletmeyi bilirseniz iş bulma olasılığınızı yükselteceksiniz. Eğer sadece gazete ya da internetteki ilanlara bakarak iş ararsanız mevcut işlerin çoğunu kaçırabilirsiniz. Birçok iş için asla ilan verilmez. Öyleyse görünmeyen bu iş piyasasına nasıl erişebilirsiniz?

Sadece ilanları değerlendirmenin yanı sıra Katharina gibi, kendinize uygun bir iş bulabileceğiniz işyerleriyle görüşmeye de her hafta zaman ayırın. Mutlaka iş ilanı vermelerini beklemeyin. Eğer bir müdür işçi aramadıklarını söylerse, başvurabileceğiniz başka bir yer bilip  bilmediğini ve özellikle kiminle konuşmanız gerektiğini sorun. Bir öneride bulunursa, sizi gönderen kişinin adını vererek o şirketten randevu alın.

Bir önceki makalede sözü edilen Tony bu yolla iş buldu. Şöyle anlatıyor: “İş ilanı vermemiş olsalar bile şirketlerle bir görüşme ayarlamak için ilk adımı ben atıyordum. Bir şirket o anda kadrolarında açık olmadığını, fakat üç ay sonra tekrar başvurmak gerektiğini söyledi. Bunu yaptım ve işe alındım.”

Güney Afrika’da çocuklarını tek başına yetiştiren bir anne olan Primrose da benzer bir şey yaptı. O “İlkyardım kursuna giderken yolun karşısında yeni inşa edilen bir bina gözüme çarptı” diyor. “Bu binanın yaşlılar için bir bakımevi olacağını öğrendim. Tesisin müdürüyle bir randevu ayarlamak için defalarca girişimde bulundum. En sonunda müdür o anda ellerinde hiç iş olmadığını söyledi. Yine de, gönüllü de olsa orada işe girmenin yollarını aramaya devam ettim. En sonunda geçici olarak işe kabul edildim. Ne iş verildiyse gayretle yerine getirdim. Sonuç olarak belirli konularda yeterlik kazandım ve bu tesiste kalıcı bir iş edindim.”

Ayrıca, arkadaşlarınızdan, ailenizden ve diğer tanıdıklarınızdan görünmeyen iş piyasasına erişmenize yardımcı olmalarını rica edebilirsiniz. Güney Afrika’da güvenlik görevlisi olan Jacobus bu yolla iş buldu. Şöyle diyor: “Çalıştığım şirket kapandığında arkadaşlarıma ve aileme iş aradığımı söyledim. Bir gün arkadaşım süpermarkette sıradayken bir sohbete kulak misafiri olmuş. Bir bayan başka bir bayana iş arayan birini bilip bilmediğini sormuş. Arkadaşım da araya girip bayana benden bahsetmiş. Böylece bir randevu ayarladık ve o işe girdim.”

Değişikliklere Uyum Sağlamaya Hazır Olun

İş bulma olasılığınızı artırmak istiyorsanız uyumlu olmalısınız. Önceki makalede adı geçen Jaime “Tam umduğunuz gibi bir iş bulmanız fazla olası değildir” diyor. “İdealinizdekine uymayan bir işle yetinmeyi öğrenmelisiniz.”

Uyumlu olmak bazı işlerle ilgili önyargınızı yenmeniz anlamına da gelebilir. Meksika’da yaşayan Ericka’yı ele alalım. O yönetici sekreterliği eğitimi almıştı, ancak ilk zamanlar tercih ettiği türden bir iş bulamadı. Ericka “Uygun her işi kabul etmeyi öğrendim” diyor. “Bir süre tezgâhtarlık yaptım. Ayrıca sokakta yiyecek bir şeyler sattım ve evlere temizliğe gittim. En sonunda yeniden kendi uzmanlık alanımda iş bulabildim.”

 Önceki makalede sözleri alıntılanan Mary ise sekreterlik işini kaybetti. O da değişen koşullara uyum sağlaması gerektiğini fark etti. Şöyle söylüyor: “Kaybettiğim işin aynısını bulmakta diretmedim. Duyduğum her iş fırsatını araştırdım, hatta bazılarının küçümsediği işlere bile başvurdum. Böylece iki çocuğumu geçindirebileceğim bir iş bulabildim.”

Etkili Bir Özgeçmiş Hazırlayın

İdari konumdaki işlere başvuran kişilerin eğitim ve iş tecrübeleriyle ilgili bir özgeçmiş hazırlayıp şirketlere göndermeleri şarttır. * Ancak ne tür bir iş ararsanız arayın iyi hazırlanmış bir özgeçmiş büyük değer taşıyabilir. Avustralya’da iş bulma danışmanı olarak çalışan Nigel “Özgeçmiş, işverene sadece kim olduğunuzu değil, neler başardığınızı ve onların neden size ihtiyaç duyduğunu da anlatır” diyor.

Peki özgeçmişinizi nasıl hazırlayabilirsiniz? Tam isminizi, adresinizi, doğum yılınızı, telefon numaranızı ve e-posta adresinizi yazın. Amacınızı belirtin. Eğitim durumunuzu da yazın. Bunu yaparken yeteneklerinizin ve aldığınız eğitimin işle bağlantılı her yönünü belirtin. Önceki iş tecrübelerinizi detaylarıyla anlatın. Ancak sadece yaptıklarınızı yazmayın; ulaştığınız hedeflere ve önceki işverenlerinize sağladığınız faydalara örnekler de verin. Önceki işinizin, şimdi aradığınız işle ilgili size kazandırdıklarını da vurgulayın. Ayrıca özgeçmişinize becerilerinizi, ilgi alanlarınızı ve hobilerinizi tanımlayan kişisel bilgileri de dahil edin. Şirketlerin ihtiyaçları farklı farklı olduğundan  özgeçmişinizde her görüşme için değişiklikler yapmanız gerekebilir.

Peki ilk iş başvurunuz için bile özgeçmiş hazırlayabilir misiniz? Evet! İş tecrübesi olarak görülebilecek birçok şey yapmış olabilirsiniz. Örneğin marangozluk ya da eski arabaları onarmak gibi hobileriniz var mı? Bunları sıralayabilirsiniz. Herhangi bir gönüllü hizmete katıldınız mı? Yaptığınız gönüllü işlerin türünü ve ulaştığınız hedefleri belirtin (“İş Tecrübesi Olmayanlar İçin Özgeçmiş Örneği” başlıklı çerçeveye bakın).

Bir işverenle görüşme ayarlayamazsanız ona tercihan kartpostal boyutunda (10 x 15 santimetrelik) bir kart bırakın. Kartta isminiz, adresiniz, telefon numaranız ve e-posta adresiniz, ayrıca yetenek ve başarılarınızın kısa bir özeti bulunsun. Hatta uygunsa kartın arkasına bir resminizi bile koyabilirsiniz. İş bulmanıza yardımcı olabilecek herkese bu karttan verin. Onlardan, aradığınız türde iş teklifinde bulunabilecek herhangi bir tanıdıklarına kartı vermelerini rica edin. Bir işveren bu kartı gördüğünde sizinle görüşmek isteyebilir, hatta sizi işe alabilir!

Özgeçmiş hazırlamanız iş ararken kontrolü bir ölçüde elinizde bulundurduğunuzu hissetmenize yardımcı olacak. Daha önce sözü edilen Nigel şöyle diyor: “Özgeçmişinizi yazıya dökmeniz düşüncelerinizi ve hedeflerinizi düzene sokmanıza yardımcı olur. Ayrıca iş görüşmesi sırasında karşılaşabileceğiniz sorulara hazırlıklı  olmanıza yardım ederek özgüven geliştirmenizi de sağlar” (7. sayfadaki çerçeveye bakın).

İş Görüşmesine İyi Hazırlanın

Bir iş görüşmesine hazırlanmanın kapsamına neler girer? Çalışmayı umduğunuz şirket hakkında araştırma yapabilirsiniz. Şirket hakkında ne kadar çok şey bilirseniz görüşme sırasında o kadar iyi bir izlenim bırakırsınız. Araştırma yapmanız o şirkette gerçekten istediğiniz türde bir iş olup olmadığına ya da o şirket için çalışmak isteyip istemediğinize karar vermenize de yardımcı olacak.

İkinci olarak görüşmede ne giyeceğinizi düşünün. Eğer aradığınız iş el emeği istiyorsa derli toplu, temiz ve uygun şekilde giyinin. Düzgün bir giyim kuşam, işverene kendinize değer verdiğinizi ve büyük ihtimalle işinize de aynı şekilde önem ve değer vereceğinizi gösterecek. Eğer büro işinde çalışmayı istiyorsanız yaşadığınız yerde uygun iş giysisi olarak görülen derli toplu bir kıyafet seçin. Nigel “Ne giyeceğinize çok önceden karar verin” diyor. “Böylece telaşa kapılmayacaksınız ve görüşmeden önce gereksiz yere daha da çok stres yaşamayacaksınız.”

Nigel görüşmeye yaklaşık 15 dakika önce gitmenizi de öneriyor. Çok da erken gitmek tabii ki akıllıca olmaz. Fakat geç gitmenin sonucu da feci olabilir. Uzmanlar görüşmenin ilk üç saniyesinin çok önemli olduğunu söylüyor. Görüşme yaptığınız kişi bu kısa zaman içinde görünüşünüzü ve hareketlerinizi değerlendirir. Bu değerlendirme sizin hakkınızdaki görüşünü derinden etkileyecektir. Eğer gecikirseniz aşırı olumsuz bir izlenim bırakacaksınız. Unutmayın, bıraktığınız ilk izlenimi düzeltmek için ikinci bir şansınız olmayabilir.

Sizinle iş görüşmesi yapan kişinin düşmanınız olmadığını da unutmayın. Sonuçta muhtemelen o da kendi işi için başvuruda bulundu. Dolayısıyla neler hissettiğinizi biliyor. Hatta belki de bulunduğu konumda iş görüşmesinin nasıl yapılacağı konusunda çok az şey bildiğinden ya da hiç bilgisi olmadığından gergin bile olabilir. Ayrıca eğer iş görüşmesini yapan kişi işverense, yanlış kişiyi işe aldığı takdirde büyük kayıplara uğrayabilir.

İyi bir başlangıç yapmak için gülümseyin ve selamlaşma âdetlerinize uygunsa görüşme yapacağınız kişiyle kendinizden emin bir tavırla tokalaşın. Görüşme sırasında, işverenin sizden istedikleri ve ona faydalı  olacak becerileriniz üzerinde durun. Nigel kaçınılması gereken şeyler hakkında şöyle diyor: “Kıpır kıpır olmaktan ya da kambur durmaktan kaçının. İyi bir duruş kendine güvenin işaretidir. Aşırı laubali davranmayın ya da çok konuşmayın. Ve sakın kaba sözler kullanmayın. Ayrıca eski işvereniniz ve iş arkadaşlarınız hakkında olumsuz yorumlarda bulunmaktan da kaçının. Eğer onlar hakkında olumsuz konuşursanız, görüşme yapan kişi muhtemelen bu iş hakkında da olumsuz bir tutum takınacağınızı düşünecektir.”

Uzmanlar iş görüşmesi sırasında yapılacak ve söylenecekler hakkında şu önerilerde bulunuyorlar: İş görüşmesi yaptığınız kişiyle göz teması kurun, konuşurken doğal jestler yapın ve tane tane konuşun. Sorulara kısa, net cevaplar verin ve dürüst olun. Şirket ve iş hakkında yerinde sorular sorun. Görüşmenin sonunda işi hâlâ istiyorsanız bunu açıkça ifade edin. Böylece işi ne kadar istediğinizi göstereceksiniz.

Bu makalede ele alınan önerileri uygulayarak kısa sürede bir işe sahip olabilirsiniz. Peki bu gerçekleşirse işi kaybetme olasılığınızı en aza indirmek için neler yapabilirsiniz?

[Dipnot]

[Sayfa 6’daki çerçeve/resim]

İş Tecrübesi Olmayanlar İçin Özgeçmiş Örneği

Adınız:

Adresiniz:

Doğum Yılınız:

Telefon Numaranız ve E-Posta Adresiniz:

Amacınız: Üretim alanında giriş seviyesinde iş bulmak.

Eğitim Durumunuz: Lise mezunu, şehir, 2004.

Katıldığınız Kurslar: Yabancı dil, matematik, bilgisayar, marangozluk kursları.

Beceri ve Yetenekleriniz: El emeği isteyen işlere elim yatkındır. Düzenli olarak arabamızın bakımını yaparım ve tamir ederim. Evimdeki atölyede tahta iskemleler ve bir masa yaptım. Matematiği severim ve mobilya yaparken matematikten yararlanmak hoşuma gider. Gönüllü bir inşa projesinde çatı kurma işinde çalıştım. Bilgisayar programlarının çoğunu kullanabiliyorum ve yeni programları öğrenmekten zevk alıyorum.

Kişisel Bilgiler: Güvenilir, dürüst, yardımsever bir kişi olarak tanınırım. Çeşitli gönüllü faaliyetlere düzenli olarak katılıyorum ve yaşlılara yardım etmekten zevk alıyorum. Spor olarak basketbol oynamayı severim. Hobilerim otomobil tamiri ve marangozluktur.

Referanslar: İşverenin isteğine bağlı. *

[Dipnot]

[Sayfa 7’deki çerçeve/resim]

İş Görüşmesinde Karşılaşabileceğiniz Sorular

❑ Bu işe başvurma nedeniniz nedir?

❑ Neden bu şirkette çalışmak istiyorsunuz?

❑ Bu iş/şirket/endüstri hakkında neler biliyorsunuz?

❑ Daha önce bu tür bir işte çalıştınız mı?

❑ Ne tür makineleri kullanabilirsiniz?

❑ Bu iş alanında ne kadar tecrübeniz var?

❑ Bu işe faydalı olabilecek hangi becerileriniz var?

❑ Biraz kendinizden bahsedin.

❑ Sizi en iyi tanıtan beş sözcük nedir?

❑ Stresli koşullarda çalışabilir misiniz?

❑ En son işinizden neden ayrıldınız?

❑ Neden bu kadar uzun süredir işsizsiniz?

❑ Bundan önceki patronunuzun sizin hakkınızdaki görüşü neydi?

❑ Son işinizde kaç gün işe gitmediniz?

❑ Gelecekle ilgili planlarınız neler?

❑ Ne zaman işe başlayabilirsiniz?

❑ En belirgin yetenekleriniz neler?

[Sayfa 9’daki çerçeve/resim]

İnternetteki İş Bulma Kurumları Hakkında Ne Denebilir?

ABD’nin internetteki en büyük iş bulma sitelerinden birinde, işverenler için 17 milyon kişinin özgeçmişi, işsizler için de yaklaşık 800.000 iş sıralandı. Anketler, bazı ülkelerde insanların yüzde 96’sının internet aracılığıyla iş aradığını ortaya çıkardı. Ancak 40 ülkede meslek sahibi kişiler arasında yapılan bir araştırma, aslında bu kişilerin sadece yüzde 5’inin interneti kullanarak iş bulduğunu gösteriyor.

İnternet sitelerine özgeçmişinizi yollamanın sonucunda iş aradığınızı bilen işverenlerin sayısının arttığı doğrudur. Ancak dikkatli olmalısınız, çünkü böylece dolandırılma olasılığınız da artar. Bu alandaki uzmanlar bu tehlikeden korunmanız için şu önerilerde bulunuyorlar:

1. İnternetteki bir iş bulma kurumuna özgeçmişinizi vermeden önce o kurumun gizlilik politikasını mutlaka okuyun. Bazı iş bulma siteleri kişisel bilgilerinizi, ilgilenen kişilere ya da büyük kitlelere pazarlama yapan şirketlere satıyorlar.

2. Sadece birkaç saygın iş bulma sitesine özgeçmişinizi verin. Kişisel bilgilerinizin kötü amaçla kullanılmasını önlemek için onları korumanız şarttır. Özgeçmişinizde, bir hırsızın kimliğinizi çalıp size bir sürü maddi sorun çıkarmasına yol açacak bilgiler bulunmamalı. Kötü niyetli olmayan işverenlerin banka hesap numaranızı, kredi kartı numaranızı ya da tam doğum tarihinizi bilmesi gerekmez.

3. Şüpheli iş tekliflerine dikkat edin. Dünya Gizlilik Forumu’nda araştırmacı olan Pam Dixon ‘Bir iş teklifi ne kadar genelse o kadar geçersizdir’ diyor. “ ‘Elimizde binlerce iş var’ ya da ‘Büyük şirketlerle çalışıyoruz’ gibi şüpheli sözler tehlike işaretidir. Şirketin sizden, özgeçmişinizin yeni bir kopyasını göndermenizi istemesi de tedirgin olmanız için geçerli bir neden olabilir.”

Unutmayın, en saygın iş bulma siteleri bile özgeçmişiniz, bir işverenin ya da ilgili diğer kişilerin eline geçtikten sonra olacakları kontrol edemez.

[Sayfa 5’teki şema/resim]

İŞ BULMA

İş görüşmelerine iyi hazırlanın

Etkili bir özgeçmiş hazırlayın

Değişikliklere uyum sağlamaya hazır olun

Görünmeyen iş piyasasını değerlendirin

Planlı davranın

[Sayfa 7’deki resim]

İş bulmak esaslı bir araştırma ve azim gerektirir

[Sayfa 8’deki resim]

Planlı bir yaklaşım iş görüşmelerinde size yardım edecek