Karşınızda Uçan  Sincap

SİNCAPLAR yeryüzünün neredeyse her yerinde bulunurlar. Ancak Sibirya uçan sincabının benzerine pek rastlanmaz. * Bu küçük kemirgen gerçekten uçabilir mi? Uçan sincap nasıl bir hayvandır ve neden bu kadar nadir görülür?

Nasıl Uçuyorlar?

Ağaçlarda yaşayan tüm sincaplar ağaçtan ağaca sıçrasalar da, bu konuda hiçbiri uçan sincaptan daha usta değildir. Bu kemirgenlerin bir atlayışta 80 metre gidebildiği görülmüştür! Peki bunu nasıl başarıyorlar?

Uçan sincabın aerodinamik zarı bir uçak mühendisini hayrete düşürebilir. Bir kitaba göre “zarının ön tarafı, bileğinden başlayan bir kıkırdak çubuk tarafından desteklenir” (The World of the Animals). “Bu sincabın zarı, iki kat deriden oluşuyor gibi görünse de, arada ince bir kas tabakası vardır. Bu sayede aerodinamik özelliklerini ayarlamak için uçma derisinin eğimini değiştirebilir.”

Sincap uçarken tamamen yassı bir görünüm alır. Uçmadığı zamanlarda ise kendisine birkaç beden büyük gelen, gri bir kürk giymiş gibi görünür.

Peki sincap nasıl hiçbir yere çarpmadan uçabilir? Yönünü belirlemek için dümen görevi gören kuyruğunu kullanır. Sincap bir ağaca inmeden önce, yavaşlamak için “paraşüt” açar gibi dikey bir pozisyon alır. Sincabın, hesabını şaşırıp yere çarptığı pek görülmemiştir.

Ayrıca bu tüylü planöre hafifliği de yardımcı olur. Yetişkin bir uçan sincap yaklaşık olarak 150 gram ağırlığında ve kuyruğu hariç 20 santimetre uzunluğundadır. Kulakları küçüktür ve uçlarında uçuşunu zorlaştıracak tüy demetleri bulunmaz.

Bir Gece Pilotu

Uçan sincabın, kocaman siyah incilere benzeyen eşsiz gözleri vardır. Uçan sincap diğer sincaplardan farklı olarak bir gece hayvanıdır. Bu yüzden sincabın dallardaki kedicik çiçeklerini, yaprak döken ağaçların yapraklarını ve iğne yapraklı ağaçların tomurcukları gibi sevdiği yiyecekleri bulabilmesi için iyi gözlere ihtiyacı vardır. Kışın az yemek bulabildiğinden topladığı kedicik çiçeklerini ağaç kovuklarında ve dalların kovuklarında depolar.

Bazı uçan sincaplar ilkbahar gelince oyun oynamaya kendilerini öyle kaptırırlar ki, öğle uykusuna yatmayı unuturlar. Ayrıca yılın bu zamanları sincapların aklında başka bir şey daha vardır: eş bulmak. Dişi, erkeğin uçuşundan yeterince etkilendiğinde bir yuva yapmaya başlar. Sincap, yuvasını ya bir kuş yuvasına ya da bir ağacın kovuğuna yapar. Uçan sincapların genellikle birden çok yuvası vardır. Bazı yuvaları yiyecek depolamak için  kullanırken, bazılarını da yedek daire olarak kullanılırlar. Bazı uçan sincaplar bir samanlıkta bile yuva yapabilirler. Diğer sincaplardan farklı olarak uçan sincaplar şehirde yaşamazlar.

Baharın sonlarında ya da yazın başında, anne uçan sincap iki ya da üç yavru doğurur. Tüm vaktini, gündüzlerini bile, onları emzirmekle geçirir. Bu bebeklerin boyu, doğduklarında hemen hemen parmak ucunuz kadardır ve daha sonbahar bitmeden yuvalarından uçmaya başlarlar.

Neden Bu Kadar Nadir Görülürler?

Uçan sincaplar neden bu kadar nadir görülür? Bunun bir nedeni, gece hayvanı olan bu minik yaratıkların ağaçların tepelerinde sessizce gezinmeleridir. Ayrıca Baltık Denizi’nden Rusya’nın tayga ormanlarına ve Büyük Okyanus’a kadar uzanan alandaki birbirinden farklı ağaçlardan oluşan ormanlarda yaşamayı tercih ederler.

Görünüşe bakılırsa Sibirya uçan sincabının hayatı, Sibirya’nın uçsuz bucaksız ormanları sayesinde korunuyor. Ancak yine de ormanların yok edilmesi sonucu, kovuklarda yuva yapan başka türler gibi bu sincap da kendine yuva yapacağı yerleri kaybetti. Uçan sincap, yaşam alanının batı sınırı olan Finlandiya’da, Avrupa Birliği’nin bir kararıyla koruma altına alınmıştır. Sincabın ağaçların tepelerinde uçarken bir anlık görünmesi ya da dışkısının bulunması bile bir inşa projesinin durdurulmasına ya da iptal edilmesine neden olabilir.

Elbette uçan sincaplar dışkılarının nelere yol açtığının farkında değiller ve öyle görünüyor ki bu düzenlerini bozmaya da hiç niyetleri yok. Hava kararınca batı ormanlarının ağaç kovuklarından binlerce minik burun çıkar. Ardından, uzun bıyıklar titrer, ince dallar sallanır ve uçan sincaplar yine harekete geçerler!

[Dipnot]

[Sayfa 23’teki resim]

Kedicik çiçekleri uçan sincapların en sevdikleri yiyeceklerden biridir

[Sayfa 24’teki resim]

Yavru bir Sibirya uçan sincabı

[Sayfa 22’deki resim tanıtım notu]

Ilya Lyubechanskii/BCIUSA.COM

[Sayfa 23’teki resim tanıtım notu]

Sincaplar: Benjam Pöntinen

[Sayfa 24’teki resim tanıtım notu]

Sincaplar: Benjam Pöntinen