Mukaddes Kitabın Görüşü

İsa Gerçekten Haç Üzerinde mi Öldü?

HAÇ, en çok bilinen dinsel sembollerden biridir. Milyonlarca kişi, İsa’nın üzerinde öldüğü kutsal alet olarak düşündükleri için haça saygı gösteriyor. Katolik yazar ve arkeolog Adolphe-Napoleon Dibron, “Haça, Mesih’e benzer hatta aynı derecede tapınıldı; bu kutsal ağaca neredeyse Tanrı’ya eşit derecede tapınılıyor” dedi.

Bazıları, dua ettikleri zaman haçın, kendilerini Tanrı’ya daha yakın hissetmelerini sağladığını söylüyor. Başkaları da kötülükten koruduğunu düşündükleri için haçı bir tılsım olarak kullanıyorlar. Fakat İsa’nın takipçileri saygı gösterilmesi gereken bir nesne olarak haç kullanmalı mı? İsa gerçekten haç üzerinde mi öldü? Mukaddes Kitap bu konuda ne öğretiyor?

Haç Neyi Simgeler?

Hıristiyan çağından çok önce haç, eski Babilliler tarafından bereket tanrısı Tammuz’a tapınmalarının simgesi olarak kullanılıyordu. Haçın kullanımı Mısır, Hindistan, Suriye ve Çin’e kadar yayıldı. Yüzyıllar sonra İsrailoğulları, sahte tanrı Tammuz’a tapınarak, Yehova’ya sunulan gerçek tapınmayı bozdular. Mukaddes Kitap bu tapınma şeklinden ‘iğrenç şey’ olarak söz eder (Hezekiel 8:13, 14, YÇ).

Matta, Markos, Luka ve Yuhanna’nın İncil kayıtları, İsa’nın üzerinde idam edildiği aletten bahsederken Yunanca stauros sözcüğünü kullanır (Matta 27:40; Markos 15:30; Luka 23:26). Stauros sözcüğü dik bir sırık, direk ya da kazık anlamına gelir. Bir kitapta J. D. Parsons’ın şu açıklaması yer alıyor: “İsa’nın durumunda kullanılan stauros’un basit bir stauros’tan başka bir şey olduğuna dair asıl Yunanca’da Yeni Ahit’i teşkil eden çeşitli yazıların hiçbirinde dolaylı bir delil olabilecek hiçbir cümle yoktur; ayrıca o, tek bir tahta parçasından değil de haç şeklinde birbirine çivilenmiş iki tahtadan  oluşan bir şey olamazdı” (The Non-Christian Cross [Hıristiyan Olmayan Haç]).

Elçiler 5:30’da kaydedildiği gibi, Petrus, “ağaç” anlamına gelen ksülon sözcüğünü stauros sözcüğünün eşanlamlısı olarak kullandı; ksülon sözcüğü, birbiriyle kesişen iki ağaç parçasından oluşmuş bir haç değil, sıradan dik bir kereste ya da ağaç parçası anlamına gelir. Ancak İsa’nın ölümünden yaklaşık 300 yıl sonra sözde Hıristiyanların bazıları, İsa’nın iki ağaç parçasından oluşan bir haç üzerinde öldüğü fikrini yaymaya başladılar. Fakat bu görüş, geleneklere ve Yunanca stauros sözcüğünün yanlış bir kullanımına dayanır. Roma’da suçluların tek bir tahta sırık veya ağaç üzerinde idam edildiğini tasvir eden eski çağlardan kalma bazı resimler dikkate değerdir.

“Kendinizi Putlardan Koruyun”

İsa’nın gerçek takipçileri için daha önemli olan nokta, İsa’yı öldürmek için kullanılan bir aleti kutsal kabul etmenin uygun olup olmadığıdır. İster dik bir işkence direği, bir haç, bir ok, bir mızrak ya da bir bıçak olsun böyle bir alet tapınmada kullanılmalı mı?

Varsayalım sevdiğiniz biri vahşi bir şekilde öldürüldü ve kullanılan alet kanıt olarak mahkemeye verildi. Cinayet aletine sahip olmaya çalışır mıydınız? Fotoğraflarını çekip, dağıtmak için bu fotoğrafları çoğaltır mıydınız? Çeşitli boyutlarda benzerlerini üretir miydiniz? Onlardan bazılarını moda için takı olarak tasarlar mıydınız? Ya da bunları ticari amaçla üretip, onurlandırılması için arkadaşlarınıza ve akrabalarınıza satar mıydınız? Büyük olasılıkla bu fikir size iğrenç gelirdi. Ancak haçla ilgili de tam böyle yapılmıştır.

Ayrıca, tapınmada haçın kullanılması, Mukaddes Kitabın mahkûm ettiği put tapınmasında simgelerin kullanılmasıyla aynıdır (Çıkış 20:2-5; Tesniye 4:25, 26). Elçi Yuhanna iman kardeşlerine “kendinizi putlardan koruyun” öğüdünü verdiğinde, İsa’nın gerçek takipçilerinin öğretisini tam olarak yansıttı (1. Yuhanna 5:21). Roma arenasında ölüm anlamına gelse bile onlar bu öğüde uydular.

Bununla birlikte, İsa’nın birinci yüzyıldaki takipçileri Mesih’in kurban niteliğindeki ölümüne çok değer verdiler. Bugün, İsa’ya işkence etmek ve öldürmek için kullanılan alete tapmıyorlarsa da, İsa’nın gerçek takipçileri, Tanrı’nın kusurlu insanları kurtarmak üzere yaptığı bir düzenleme olarak İsa’nın ölümünü anarlar (Matta 20:28). Tanrı’nın sevgisinin bu en üstün ifadesi, hakikati sevenlere, sonsuz yaşam ümidi de dahil sayısız nimetler sağlayacak (Yuhanna 17:3; Vahiy 21:3, 4).

[Sayfa 12’deki resim]

Eski çağlardan kalma bazı resimler, Roma’daki idamların tek bir tahta sırık üzerinde yapıldığını göstermektedir

[Tanıtım notu]

Rare Books Division, The New York Public Library, Astor, Lenox and Tilden Foundations