Kızınızı Âdet Görmeye Nasıl Hazırlayabilirsiniz?

Ergenlik, vücutta birçok değişikliğin yaşandığı bir dönemdir. Genç kızlar için bu gelişme döneminin başlıca özelliklerden biri de âdet görmeye başlamalarıdır.

İLK âdet deneyimi genç kızlar için stresli bir dönem olabilir ve genellikle karmaşık duygulara yol açar. Ergenlikle bağlantılı olarak meydana gelen birçok değişiklik gibi bu da kişiyi allak bullak edebilir. İlk âdet gördüğünde birçok genç kız korku ve endişeye kapılır. Buna bazen yanlış, genellikle de eksik bilgiye sahip olmaları yol açar.

Bu döneme hazırlıklı olan genç kızlar ise âdet görmeye başladıklarında çoğunlukla daha az stres yaşarlar. Ancak araştırmalar birçok genç kızın âdet görmeye hazırlıklı olmadığını gösteriyor. 23 ülkede yapılan bir ankette, katılanların yaklaşık üçte biri bu dönem hakkında önceden bilgilerinin olmadığını söylediler. İlk âdet gördükleri zaman hazırlıksız yakalanan bu genç kızlar ne yapacaklarını bilememişler.

Âdet görmeye başladıkları zaman hakkında olumsuz konuşanlar, bu konuda hiç bilgisi olmayan kadınlardı. Bir araştırmada kadınlar ilk âdet deneyimlerini anlatırken “paniğe kapıldım,” “sarsıldım,” “utandım” ve “korktum” gibi ifadeler kullandılar.

 Kanama çoğunlukla acı veya yaralanmanın sonucu olarak görüldüğünden kan görmek genelde insanı korkutur. Bu nedenle gereği gibi bilgilendirilmeyen veya hazırlanmayan genç kızların, kalıplaşmış kültürel görüşler, hikâyeler, hatta cehalet yüzünden âdet kanamasının bir hastalık ya da yarayla bağlantılı olduğunu düşünmesi veya utanılacak bir şey olarak görmesi sık rastlanan bir durumdur.

Tüm sağlıklı kızların normal bir süreç olan âdet kanaması geçirdiğini kızınız bilmeli. Anne ya da baba olarak, kızınızın endişelerini ve korkularını yatıştırmasına yardımcı olabilirsiniz. Nasıl mı?

Ana Babaların Rolü Çok Önemli

Âdet görme konusunda bilgi alınabilecek birçok kaynak var. Bunların arasında okul öğretmenleri, sağlık uzmanları, basılı malzemeler, hatta eğitim filmleri sayılabilir. Birçok ana baba bu kaynakların, âdet görmenin fizyolojisi ve bu dönemde nasıl hijyen sağlanacağı konularında çok değerli bilgiler sağlayabildiğini gördü. Yine de genç kızların, bu kaynakların ele almadığı konularda da soruları ve ihtiyaçları olabilir. Onlar âdet görmeye başladıklarında ne yapacaklarını bilseler de, bu dönemle bağlantılı olarak ortaya çıkan duygularla nasıl baş edeceklerini çoğu kez bilemezler.

Bu genç kızların ihtiyaç duydukları bilgiyi ve duygusal desteği büyükanneleri, ablaları, özellikle de anneleri sağlayabilir. Genç kızlar çoğunlukla annelerini, âdet görme konusunda bilgi alabilecekleri en önemli kaynak olarak görürler.

Peki ya babalar için ne denebilir? Birçok genç kız babalarıyla bu konuda konuşmaktan utanır. Kimisi babasının kendisine destek vererek ve anlayış göstererek dolaylı yollarla yardımcı olmasını isterken, kimisi de babasının bu işe hiç karışmamasını tercih eder.

Son yıllarda birçok ülkede sadece babanın bulunduğu ailelerin sayısı arttı. * Bunun sonucunda, kızlarını âdet görme konusunda eğitme göreviyle karşı karşıya olan babaların sayısı giderek artıyor. Onların hem âdet görme konusundaki temel gerçekleri hem de kızlarının yaşadığı fiziksel ve duygusal değişiklikleri iyi bilmeleri gerekiyor. Babalar bu konuda pratik öğütler ve yardım almak için kendi annelerine veya kız kardeşlerine danışabilirler.

Ne Zaman Konuşmaya Başlamalısınız?

ABD, Güney Kore ve Batı Avrupa’nın bazı kısımları gibi sanayileşmiş ülkelerde âdet görme yaşı ortalama 12-13 olsa da, 8 kadar erken veya 16 ya da 17 kadar geç bir yaşta da âdet görmeye başlanabilir. Afrika ve Asya’nın bazı bölgelerinde ise âdet görmeye başlayanların yaş ortalaması genelde daha yüksektir. Örneğin Nijerya’da genç kızlar ortalama olarak 15 yaşında âdet görmeye başlıyorlar. Genler, ekonomik durum, beslenme tarzı, fiziksel faaliyetler ve yaşanılan yerin deniz seviyesinden yüksekliği gibi etkenler kişinin âdet görmeye başlama yaşını etkileyebilir.

İlk âdet deneyiminden önce kızınızla bu konuda konuşmaya başlamanız en iyisidir. Dolayısıyla, vücudunda olacak değişiklikler ve âdet görme konusunda kızınız küçükken, belki de 8 yaş civarındayken konuşmaya başlamalısınız. Belki bu yaşın çok erken olduğunu düşünebilirsiniz, fakat kızınız 8-10 yaşlarındaysa hormonlardaki artış nedeniyle vücudu  içten olgunlaşmaya muhtemelen başlamıştır. Ergenlik dönemiyle bağlantılı olarak, göğüslerinin büyümesi ve tüylerin artması gibi bazı fiziksel değişiklikler fark edeceksiniz. Çoğu genç kız ilk âdet deneyiminden hemen önce hızla gelişmeye (ani boy ve kilo artışı) başlar.

Nasıl Başlayacaksınız?

İlk âdet dönemi yaklaşan genç kızlar, çoğunlukla neler olacağını merak ederler. Muhtemelen okulda diğer kızların konu hakkında konuştuklarını duymuşlardır. Merak ettikleri sorular olsa da, birçoğu bunları ifade etmekte zorlanabilir. Bu konuda konuşmaktan utanabilirler.

Aynı şey ana babalar için de geçerlidir. Anneler âdet görme konusunda başlıca bilgi kaynağı olsalar da, çoğu kez bu konuda konuşmak için yeterince hazırlıklı olmadıklarını ya da bunu beceremeyeceklerini düşünürler. Belki siz de böyle hissediyorsunuz. Öyleyse âdet görme konusunda kızınızla sohbete nasıl başlayabilirsiniz?

Kızınız ilk âdet dönemine yaklaşıyorsa ve yaşı küçükse, muhtemelen basit ve belirli bilgileri anlayacaktır. Âdetin ne kadar zamanda bir olacağı, ne kadar süreceği veya ne kadar kanama olacağı gibi konularda bilgi verebilirsiniz. Bu konuda vereceğiniz eğitimin ilk aşamalarında, ona gerekli olacak, pratik bilgiler sağlamanız en iyisi olabilir. Ayrıca “Neler hissedeceğim?” ya da “Neler olacak?” gibi soruları da cevaplamanız gerekebilir.

Daha sonra âdet görmenin fizyolojisini ayrıntılarıyla ele almak isteyebilirsiniz. Genellikle sağlık uzmanlarından, kütüphanelerden veya kitapçılardan bu konuda bilgi veren malzemeler bulabilirsiniz. Bu tür başvuru kaynakları ayrıntıları açıklamanıza yardımcı olabilir. Bazı genç kızlar söz konusu malzemeyi tek başına okumayı tercih edebilir. Bazıları da malzemeyi onunla birlikte okursanız kendini daha rahat hissedebilir.

Sohbet için sessiz ve sakin bir yer seçin. Büyüyüp gelişme hakkında basit şeyler söyleyerek sohbete başlayabilirsiniz. Belki şöyle diyebilirsiniz: “Tüm genç kızların yaşadığı çok normal bir şeyi yakında sen de yaşayacaksın. Bunun ne olduğunu biliyor musun?” Ya da bir anne kişisel deneyimine değinerek şöyle bir şey söyleyebilir: “Senin yaşındayken, âdet görmenin nasıl bir şey olduğunu merak etmeye başlamıştım. Arkadaşlarımla okulda bu konuda konuşurduk. Senin arkadaşların da bunun  hakkında konuşmaya başladı mı?” Âdet görme hakkında kızınızın ne bildiğini öğrenin ve yanlış anladığı herhangi bir şey varsa düzeltin. İlk sohbetlerinizde belki de hep sizin konuşmanız gerekebilir, dolayısıyla buna hazırlıklı olun.

Bir kadın olarak şüphesiz siz de ilk âdet döneminizde kaygılanmıştınız, dolayısıyla bu konuda konuşurken kişisel deneyiminizden yararlanabilirsiniz. Neler bilmeniz gerekmişti? Neler öğrenmek istemiştiniz? Hangi bilgiler yararlı olmuştu? Âdet görmenin olumlu ve olumsuz yönlerini dengeli bir bakış açısıyla ele almaya çalışın. Kızınızın soracağı soruları cevaplamaya hazır ve istekli olun.

Bilgi Vermeye Sürekli Devam Edin

Âdet görme konusunda vereceğiniz eğitimi bir defalık bir sohbet yerine, devam eden bir süreç olarak görmelisiniz. Tüm ayrıntıları bir defada ele almanız gerekmez. Tek seferde çok fazla şey öğrenmek bir genç kıza fazla gelebilir. Çocuklar adım adım öğrenirler. Ayrıca belirli bir bilgiyi farklı zamanlarda tekrar etmek gerekebilir. Genç kızlar, büyüdükçe ek ayrıntıları daha kolay anlayabilirler.

Ayrıca, genç kızların âdet görmeye karşı tutumları ergenlik çağı boyunca değişir. Kızınızın, bu konudaki deneyimi arttıkça muhtemelen yeni endişeleri ve soruları olacaktır. Bu nedenle onu bilgilendirmeye ve sorularını cevaplamaya devam etmelisiniz. Kızınızın yaşına ve anlama yeteneğine göre en uygun ve yararlı şeyler neyse onlar üzerinde durun.

İlk Adımı Siz Atın

Peki kızınız konuyla ilgilenmiyormuş gibi görünürse ne yapmalısınız? Bunun nedeni kızınızın kişisel konularda konuşmaktan çekinmesi olabilir. Ya da bu konudaki sorularını açıkça ifade edebilecek kadar kendini rahat hissetmesi için biraz zamana ihtiyacı olabilir. Hatta bilmesi gereken her şeyi zaten bildiğini bile söyleyebilir.

ABD’de altıncı sınıfa giden genç kızlarla yapılan bir ankete göre kızların çoğu, ilk âdet dönemine hazırlıklı olduğunu düşünüyordu. Ancak daha fazla soru sorulduğunda aslında bilgilerinin eksik olduğu ve kalıplaşmış kültürel görüşlere ve hikâyelere dayanan bir sürü yanlış kanıyı gerçek olarak kabul ettikleri ortaya çıktı. Dolayısıyla kızınız bu özel döneme hazır olduğunu söylese bile, yine de onunla bu konuda konuşmalısınız.

Âdet görme konusunda kısa sohbetler başlatma ve sürdürme görevi muhtemelen size düşecek. Aslında bu, ana baba olarak sizin sorumluluğunuzdur. Kızınız kabul etse de etmese de yardıma ihtiyacı var. Zor da gelse ve kendinizi yetersiz de hissetseniz pes etmeyin. Sabırlı olun. Kızınız zamanla çabalarınızın değerini mutlaka anlayacak.

[Dipnot]

[Sayfa 11’deki pasaj]

Kızınızı, ilk âdet deneyiminden önce bilgilendirmeniz en iyisidir

[Sayfa 13’teki çerçeve]

ÂDET GÖRME HAKKINDA KIZINIZLA KONUŞURKEN NELER YAPMALISINIZ?

❖ Kızınızın ne bildiğini öğrenin. Yanlış anladığı şeyler varsa düzeltin. Hem kendinizin hem de onun konu hakkında tam bilgi edindiğinden emin olun.

❖ Kişisel tecrübenizi paylaşın. Âdet görmeyle ilgili kişisel tecrübeniz üzerinde düşünerek ve bunu kızınızla paylaşarak, ihtiyaç duyduğu duygusal desteği büyük oranda sağlayabilirsiniz.

❖ Pratik bilgi verin. Genç kızlar genellikle şöyle sorular sorar: “Okuldayken âdet görürsem ne yapacağım?”, “Âdet döneminde ne kullanacağım?”, “Bunları nasıl kullanmalıyım?”

❖ Basit terimler kullanın. Konuyu kızınızın yaşına uyarlayarak, anlayabileceği şekilde açıklayın.

❖ Eğitmeye sürekli devam edin. İlk âdet deneyiminden önce kızınızla konuşmaya başlayın ve âdet görmeye başladıktan sonra da gerek gördükçe onunla bu konuda konuşmaya devam edin.

[Sayfa 12, 13’teki resim]

Anlayışlı olun. Kızınız kişisel konularda konuşmaktan çekiniyor olabilir