Karşınızda Büyük Mekong

KIVRILA kıvrıla altı Asya ülkesinden geçen Mekong Irmağı, 100 yerli ve etnik gruptan gelen yaklaşık 100 milyon insanı besler. Irmaktan her yıl Kuzey Denizinin dört katı kadar, yani 1,3 milyon ton balık elde edilir! 4.350 kilometre boyunca uzanan ırmak, Güneydoğu Asya’nın en uzun ırmağıdır. Ayrıca çok sayıda ülkeden geçtiği için ırmağın birçok ismi vardır, ancak en iyi bilinen ismi Tay dilinde, Mae Nam Khong isminin kısaltması olan Mekong’dur.

Kaynağı Himalayalar’ın tepelerinde olan Mekong Irmağı, dağ yamaçlarından ve derin vadilerin aralarından gürül gürül akar. Çin’de adı Lancang olan ırmak, ülkenin sınırına geldiğinde başlangıç noktasından 4.500 metre aşağıya inmiş ve yolu yarılamış olur. Mekong’un kalan yarısı artık sadece 500 metre aşağı iner. Bu nedenle ırmağın bu yarısı çok daha sakin akar. Irmak Çin’den çıktığında Myanmar ile Laos ve Laos ile Tayland sınırının büyük bir bölümünü çizer. Irmak, Kamboçya’da iki kola ayrılarak Vietnam’a girer ve orada yayılarak Güney Çin Denizine dökülür.

1860 yılının sonlarında Fransızlar, tekneyle Mekong Irmağından yukarıya, Çin’e ulaşmanın elverişli bir yolunu bulmaya çalıştılar. Ancak Kamboçya’nın Kratie şehrinin yakınlarında çağlayanlarla ve Laos’un güneyinde Khone adlı bir dizi büyük şelaleyle karşılaştıklarında hayal kırıklığına uğradılar. Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri arasında sınır görevi gören Niagara Şelalesinin iki katı kadar olan Khone Çavlanında, dünyadaki herhangi bir şelaleden çok daha fazla su akar.

Bir Hayat Irmağı

Mekong Irmağı Güneydoğu Asya’nın ekonomisi açısından yaşamsal öneme sahiptir. Hem Laos’un başkenti Vientiane hem de Kamboçya’nın başkenti Phnom Penh, ırmağın liman kentleridir. Aşağı Mekong, Vietnam’ın can damarıdır. Orada ırmak, yedi kola ayrılarak yaklaşık 3.200 kilometrelik su yolu olan 40.000 kilometre karelik bir delta oluşturur. Suyun bu bolluğu sayesinde pirinç yetiştirilen sulak araziler ve tarlalar sulanırken, aynı zamanda değerli  alüvyonla zenginleşir, böylece çiftçiler yılda üç pirinç hasadı yapabilirler. Gerçekten de Tayland’dan sonra bu temel besin maddesini ihraç eden dünyanın ikinci ülkesi Vietnam’dır.

Mekong’da 1.200 balık türü yaşadığı tahmin ediliyor; bunlardan bazıları ve karides çiftlikte yetiştiriliyor. Çok sevilen yerel trey riel balığı (Cirrhinus caudimaculatus) eşsiz bir üne sahiptir, çünkü Kamboçya’nın para birimi riel adını ondan almıştır. Mekong Irmağı ayrıca soyu tehlikede olan ve boyu 2,75 metre kadar olabilen bir yayınbalığı türüne de (Pangasianodon gigas) ev sahipliği yapar. 2005 yılında balıkçılar bir ağla 290 kilogram ağırlığında bir yayınbalığı yakaladılar ve belki de bu, şimdiye dek dünyada görülmüş tatlı su balıklarının en büyüğüydü! Mekong Irmağındaki tehlike altında olan bir başka balık türü ise Irrawaddy yunusudur (Orcaella brevirostris). Araştırmacılar, ırmakta 100 yunusun bile kalmış olabileceğinden şüphe ediyorlar.

Mekong Irmağı milyonlarca insanı beslemesinin yanı sıra, küçük yolcu feribotları, büyük yük gemileri ve açık denize gidip gelen şilepler olmak üzere her tür deniz aracı için de bir anayol görevi görür. Irmak ayrıca, çoğu Khone Çavlanının ötesindeki Vientiane şehrini ziyaret etmekten hoşlanan turistler arasında da popülerdir. Kanalları, pagodaları (Uzakdoğu ülkelerine özgü kule biçimli yapı) ve kazıklar üzerine kurulmuş evleriyle ünlü olan bu şehir 1.000’den fazla yıldır ticaret, politika ve din merkezidir. Vientiane’den, ırmağın yukarısındaki Louangphrabang’a seyahat edilebilir. Bu liman şehri bir zamanlar büyük Thai-Lao eyaletinin başkentiydi ve Fransa’nın yönetimde olduğu süre de dahil bir süreliğine Laos’un krallık başkenti oldu. Bu tarihi şehirde, Fransız sömürge döneminin havası hâlâ hissedilir.

Ancak son zamanlarda Mekong Irmağı’nda tedirgin edici değişiklikler yaşanıyor. Bunlar arasında tahrip edici balıkçılık uygulamaları, ormanların yok edilmesi ve büyük hidroelektrik barajlarının kurulması var. Birçok gözlemci açısından durum kontrolden çıkmış gibi görünüyor. Fakat hâlâ ümit var.

Mukaddes Kitap, sevgi dolu Yaratıcımızın, yakında Krallığı aracılığıyla dünyadaki olaylara müdahale edeceğini vaat ediyor (Daniel 2:44; 7:13, 14; Matta 6:10). Bu kusursuz dünya yönetiminin rehberliği altında tüm yeryüzü düzeltilecek ve ırmaklar da mecazi anlamda sevinçten ‘el çırpacaklar’ (Mezmur 98:7-9). Dileriz, bu alkışlara büyük Mekong Irmağı da katılır.

[Sayfa 24’deki harita]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

ÇİN

MYANMAR

LAOS

TAYLAND

KAMBOÇYA

VİETNAM

Mekong Irmağı

[Sayfa 24’teki resim]

Pirinç tarlaları, Mekong Deltası

[Sayfa 24’teki resim]

Mekong Irmağında yaklaşık 1.200 balık türü yaşıyor

[Sayfa 25’teki resim]

Su üzerine kurulu pazar, Vietnam

[Sayfa 24’teki resim tanıtım notları]

Pirinç tarlaları: Jordi Camí/age fotostock; balık tutanlar: ©Stuart Pearce/World Pictures/age fotostock; arka plan: © Chris Sattlberger/Panos Pictures

[Sayfa 25’teki resim tanıtım notları]

Pazar: ©Lorne Resnick/age fotostock; kadın: ©Stuart Pearce/World Pictures/age fotostock