Söğütgiller Geniş Bir Ağaç Familyası

UYANIŞ! YAZARI, ÇEK CUMHURİYETİ

 BU FAMİLYANIN bir üyesi ince, dik ve heybetli görünüşte; bir başka üyesi ise kamburdur, dalları aşağı doğru sarkar. Duruşlarındaki zıtlığa rağmen aslında bu iki ağaç çok yakın akrabadır. Kimlerden söz ediyoruz? Salkım söğütle, kavak ağacından. Her ikisi de söğütgiller (Salicaceae) familyasının üyesidir.

Söğüt ağaçları genellikle nehir ve sığ dere kenarlarında bulunur. Çek Cumhuriyeti’ndeki bataklık bölgelerde iyi yetişen söğüt ağaçlarının, minik filizleri hızla gelişir. Söğüt ağaçlarının boyu 30 metreyi geçebilir. Bazılarının uzun ince dallarından sarkan zarif yaprakları olabilir. Boz söğüt (Salix cinerea) ve kedi söğüdü (Salix discolor) türlerinde ise yapraklar daha geniş olabilir.

Yeryüzünde 350’den fazla söğüt ve kavak türü olmasına rağmen bunlar içinde özellikle salkım söğüt dikkat çekicidir. Keçi söğüdü olarak adlandırılan bir diğer tür de, yapraklar daha şekil almadan filizlenen tüylü çiçek salkımlarıyla, yani kedicikleriyle tanınır. Bu ağaç çiçeklendiğinde baharın yaklaştığı söylenir.

Geniş Bir Aile

Çek Cumhuriyeti’nin başkenti Prag’ın bulunduğu Bohemya bölgesinde kavak ağaçları manzaranın tanıdık bir kısmıdır. Burada en az 35 tür kavak ağacı vardır ve kavaklar da söğütgiller familyasındandır. Familyanın en çok görülen üyesi belki de kara kavaktır; bu tür çoğunlukla Bohemya’nın nemli ormanlarında ve dere kenarlarında bulunur. Lombardi ya da İtalyan kavağı olarak bilinen farklı bir kara kavak türünün de ince gövdesinden çıkan dalları ana gövdeye yakın bir şekilde yukarıya doğru uzanır. Bu güzel ağacın boyu 35 metreye, yani 11 katlı bir binanın yüksekliğine erişebilir! Kırsal bölgelerin yol kenarlarında sıkça görülen İtalyan kavakları, özellikle de ilkbaharda, yaprakları parlak sarı tonlara büründüğünde manzaraya renk katar.

Başka bir kavak türü ise titrek kavaktır. Bu tür, diğer kavak ağaçları kadar uzun değildir ve tepesi daha seyrek yapraklıdır. Titrek kavağın bir başka tanıtıcı özelliği çok hafif bir esintide narin dallarının hemen titremesidir.

Mukaddes Kitaptaki Söğüt Ağaçları

Söğüt ağacının Ortadoğu’nun güneyinde yetişebileceği aklınıza gelmemiş olabilir. Ancak Mukaddes Kitap İsrailoğullarının Babil’de sürgündeyken çenklerini söğüt dallarına astıklarından söz eder (Mezmur 137:2). Onlar bunu neden yaptılar? Çenk Tanrı’yı yüceltmek üzere kullanılan bir müzik aleti olsa da, kederli İsrailoğulları bu zor dönem boyunca çenk çalmaya istekli değildiler (İşaya 24:8, 9). Ayrıca Tanrı’nın Sözü, Toplama Bayramı’nda çardakların yapımında dallarını kullanabilecekleri ağaçlardan biri olarak söğüt ağacından söz eder (Levililer 23:40). Kutsal Yazıların Eyub kitabı derelerde oturan korkusuz suaygırını anlatırken “onu vadinin söğütleri [ya da başka çevirilere göre, kavakları] kuşatır” der (Eyub 40:22).

Günümüzde hem kavak hem de söğüt ağacı çeşitli ticari ürünlerin yapımında kullanılır. Kavak ağacı genellikle mobilya kaplamasında, kontrplağın, sandığın, karton kutunun ve kağıttan yapılan başka birçok ürünün yapımında kullanılır. Ayrıca söğüt ağaçlarına da kullanışlı oluşlarından dolayı çok değer verilir. Zanaatkârlar bu ağacın ince dallarından sepet örer ve yumuşak dallarından mobilya yaparlar. Söğütgiller familyası gerçekten de geniş bir ailedir!

[Sayfa 10’daki resim]

Salkım söğüt

[Sayfa 10’daki resim]

Titrek kavak yaprakları

[Sayfa 10’daki resim]

Lombardi kavağı

[Sayfa 10’daki resim]

Keçi söğüdü

[Sayfa 10’daki resim]

Kara kavak