İçgüdüden Daha Üstün Bir Rehberlik

“Bir kişinin ahlak ilkelerini belirleyen tek şey özgür irade olursa ve kararlarının ahlaken doğru olup olmadığını ayırt etmesine yardımcı olacak hiçbir ilke olmazsa, bunun sonucunda oluşan ahlaksal boşluğu doldurmak üzere kaçınılmaz olarak kanunlar kullanılacaktır” (DR. DANIEL CALLAHAN).

CALLAHAN’IN kaygısı ne yazık ki gerçek oldu. Dünyanın birçok yerindeki giderek büyüyen ahlaksal boşluk yüzünden hükümetler, suçları frenlemek için sayısız kanun çıkarmak zorunda kalıyor. Tarihte ilk kez yapılan Nijerya Anneler Zirvesi’nde Nijerya başkanı ülkenin geleceğiyle ilgili derin kaygısını dile getirdi. Onun aklında siyaset ya da yoksulluk değil, “çok daha ciddi bir sorun” vardı. O, “aile, iş, toplum ve ulustaki temel değerlerin . . . . genel olarak aşındığına” dikkat çekti.

Britanya’da 1.736 annenin katıldığı bir ankette, “ahlaksal değerlerin hızla bozulması ve tek başına çocuk yetiştiren ana baba sayısının artması sonucunda geleneksel aile birliğinin çökmekte olduğu” ortaya çıktı. Çin’de de ahlak hızla çöküyor. Time dergisine göre bu ülkedeki insanlar, daha önce olmadığı kadar küçük yaşta ve hiç olmadığı kadar çok kişiyle cinsel ilişkiye giriyorlar. 100’den fazla kişiyle cinsel ilişkiye girmekle övünen Çinli bir genç kız “Bu benim hayatım, ne istersem onu yaparım” dedi.

Ahlaksal çöküş yöneticileri de etkiliyor. Kanada’da yayımlanan Toronto Star gazetesinde Javed Akbar şöyle dedi: “İnsanlar artık yöneticilerini ahlaksal yönden örnek kişiler olarak görmüyor.” O, politikacıların, kurum başkanlarının, hatta dinsel liderlerin “görünüşe bakılırsa uygun ahlak değerlerinden yoksun olduğunu” söyledi.

Yozlaşmanın Sebebi Ne?

Bu çöküşe bazı etkenler yol açıyor. Bunlardan biri, geleneksel değerlere karşı genel bir isyan ruhudur. Örneğin ABD’nin güneyinde yapılan bir anketin sonucuna bakılırsa, lise öğrencilerinin çoğu, “doğru ile yanlışın kişisel görüş meselesi olduğunu” düşünüyor.

Siyaset yazarı Zbigniew Brzezinski başka bir etkene değindi. O, “bireysel ve toplumsal hazcılığın davranışların ardındaki baskın güdü haline geldiği bir ortamda,” günümüz toplumunun “odak noktasının büyük ölçüde, bireysel arzuları hemen tatmin etmek olduğunu” yazdı. * Ahlaksal yönden bağımsız olmanın, açgözlülüğün ve kişisel hazzın bir çekiciliği olduğu kesindir. Peki bunlar gerçek mutluluğa, huzura ve insanlarla daha iyi ilişkilere katkıda bulunur mu?

 İsa “hikmet kendi işleriyle haklı çıkar” demişti (Matta 11:19). Ahlaksal değerlerdeki düşüş insanların daha mutlu olmasını ve kendilerini daha güvende hissetmesini sağladı mı? Sonuçlardan bazılarına bakalım: insanlara karşı artan güvensizlik, başarısız ilişkiler, annesiz ya da babasız büyüyen çocuklar, güvenliğin azalması, cinsel yolla bulaşan salgın hastalıklar, istenmeyen hamilelikler, uyuşturucu bağımlılığı ve şiddet. Tüm bunlar doyum ve başarıya değil, acı ve başarısızlığa işaret ediyor (Galatyalılar 6:7, 8).

Tanrı’nın bir peygamberi olan Yeremya kendi günlerinde benzer sorunlarla karşılaştığından ilhamla şöyle yazdı: “Ya RAB, bilirim ki, insanın yolu kendi elinde değildir; adımlarını doğrultmak yürüyen insanın elinde değildir” (Yeremya 10:23). Evet, Tanrı bizi O’ndan bağımsız yaşamamız, neyin doğru neyin yanlış olduğuna kendi başımıza karar vermemiz için yaratmadı. Bize iyi gibi görünen bir şey aslında çok zararlı olabilir. Mukaddes Kitap “Yol var ki, adamın önünde doğru görünür; fakat onun sonu ölüm yollarıdır” der (Süleyman’ın Meselleri 14:12).

İçimizdeki Düşman!

Ahlaksal konularda rehberliğe ihtiyacımız olmasının bir nedeni nedir? Çünkü yüreğimiz bizi aldatabilir. Mukaddes Kitap Yeremya 17:9’da şöyle der: “Yürek her şeyden ziyade aldatıcıdır, ve çok çürüktür; onu kim anlıyabilir?” Hem “aldatıcı” hem de “çürük” ya da diğer bir deyişle her kötülüğün beklenebildiği birini tanısaydınız ona güvenir miydiniz? Elbette güvenmezdiniz! Ancak hepimizin bu özellikleri gösterebilecek bir yüreği var. Bu nedenle Tanrı bize açık ve sevgi dolu bir uyarıda bulunur: “Kendi yüreğine güvenen akılsızdır; fakat kim hikmetle yürürse, o kurtulur” (Süleyman’ın Meselleri 28:26).

Asıl yapmamız gereken şudur: Kusurlu yetilerimize güvenmek yerine Tanrısal hikmet yolunu izlemeliyiz, böylece birçok tehlikeden  korunuruz. Üstelik bu değerli hikmete, içtenlikle isteyen herkes sahip olabilir. “Eğer içinizde hikmeti eksik biri varsa, herkese cömertçe ve azarlamadan veren Tanrı’dan dilemeye devam etsin” (Yakub 1:5).

Tanrı’ya ‘Bütün Yüreğinizle’ Güvenin

Mukaddes Kitap Yaratıcımızı tanıtırken şöyle der: “Kayadır, onun işi tamdır; çünkü bütün yolları haktır; sadakat Allahıdır, ve haksızlık etmez, sadık ve doğru olan odur” (Tesniye 32:4). Evet, Yehova Tanrı sarsılmaz bir kaya gibidir. Etrafımızda nasıl değişiklikler olursa olsun ahlaksal ve manevi yönden sağlam bir rehberlik için O’na tam bir güven duyabiliriz. Süleyman’ın Meselleri 3:5, 6 şöyle der: “Bütün yüreğinle RABBE güven, ve kendi anlayışına dayanma; bütün yollarında onu tanı, O da senin yollarını doğrultur.”

Gerçekten de, ‘başımızdaki saçların her telini’ sayan Yaratıcımızdan daha iyi bize kim rehberlik edebilir? (Matta 10:30). Üstelik O gerçek bir dost olduğunu açıkça göstermiştir. Bizi o kadar sever ki, kabul etmekte zorlanacağımız gerçekleri bile saklamadan, bize karşı her zaman dürüst davranır (Mezmur 141:5; Süleyman’ın Meselleri 27:6).

Yehova’nın bizi O’nun rehberliğini kabul etmeye zorlamadığına da dikkat edin. Tersine bunu sevgimizden ötürü yapmamızı bekler. “Faideli olanı sana öğreten, yürüyeceğin yolda seni güden, . . . . RAB benim. Keşke emirlerimi iyi dinliye idin! O zaman selâmetin ırmak gibi, salâhın da deniz dalgaları gibi olurdu” (İşaya 48:17, 18). Böyle bir Tanrı’ya kendinizi yakın hissetmez misiniz? Üstelik O, dünyada en çok dağıtılan kitap olan, ilham edilmiş Sözü Mukaddes Kitap aracılığıyla hikmetini bizlere açmıştır (2. Timoteos 3:16).

Tanrı’nın Sözünün, Yolunuzu Aydınlatmasına İzin Verin

Mezmur yazarı, Kutsal Yazılar hakkında şöyle dedi: “Sözün adımlarım için çerağ, ve yolum için ışıktır” (Mezmur 119:105). Adım attığımız yere tuttuğumuz bir “çerağ”, yani kandil o an bulunduğumuz yerdeki tehlikeleri görmemizi sağlar. Yolumuza tuttuğumuz ışık ise önümüzdeki yolu aydınlatır. Tanrı’nın Sözü de hem şu anda hem de gelecekte bizi etkileyebilecek meseleler de dahil her konuda ahlaken makul ve hikmetli kararlar vermemize yardım eder. Böylece bize hayatımız boyunca güvenilir bir rehberlik sağlayabilir.

Örneğin Dağdaki Vaazı ele alalım. İsa Mesih Mukaddes Kitabın Matta kitabının 5 ila 7. bölümlerinde kayıtlı bu kısa vaazında mutluluk, sevgi, nefret, merhamet, ahlak, dua, zengin olma uğraşı ve o zamanlar olduğu gibi bugün de önemli olan başka birçok konuda konuştu. Sözleri o kadar derin bir anlayış yansıtıyordu ki “kalabalık onun öğretme tarzına hayran kalmıştı” (Matta 7:28). Bu vaazı okumak için birkaç dakika ayırmaya ne dersiniz? Muhtemelen siz de çok etkileneceksiniz.

Tanrı’nın Yardımını “İstemeye Devam Edin”

Kabul etmek gerekir ki, Tanrı’nın gözünde doğru olanı yapmak her zaman kolay değildir. Aslında Mukaddes Kitap da, günaha karşı verdiğimiz içsel mücadeleyi savaşa benzetir (Romalılar 7:21-24). Fakat Tanrı’nın yardımıyla bu savaş kazanılabilir. İsa şöyle demişti: “İstemeye devam edin, size verilecektir. Aramaya devam edin, bulacaksınız; . . . . Çünkü isteyen herkes alır, arayan herkes bulur” (Luka 11:9, 10). Evet, Yehova sonsuz yaşama giden dar yolda yürümek için samimiyetle çaba harcayan hiç kimseye sırtını dönmeyecektir (Matta 7:13, 14).

Frank’in örneğini ele alalım. O, Yehova’nın Şahitleriyle Mukaddes Kitabı incelemeye başladığında sigara bağımlısıydı. 2. Korintoslular 7:1’i okuyup bu alışkanlığının Tanrı’nın gözünde ‘bedeni kirleten’ bir şey olduğu sonucuna vardıktan sonra Frank sigarayı bırakmaya karar verdi. Ancak bu kararı uygulamak kolay olmadı. Bir defasında sigara içmeyi öyle arzuladı ki, emekleyerek yere atılmış sigara izmaritleri aradı.

Onu küçük düşüren bu davranış Frank’in, sigaranın kölesi haline geldiğini fark etmesini sağladı (Romalılar  6:16). Bunun üzerine yardım etmesi için Tanrı’ya samimiyetle dua etti, katıldığı cemaatteki Yehova’nın Şahitlerinin yapıcı arkadaşlığından yararlandı ve bu kötü alışkanlığı yendi (İbraniler 10:24, 25).

Manevi İhtiyaçlarınızı Karşılayın

Frank’in tecrübesi, Mukaddes Kitabın hem ahlaksal ve manevi konularda üstün bir rehberlik sağladığını hem de bu rehberliğe uygun davranma arzusu aşıladığını gösteren birçok tecrübeden sadece biridir. Öyleyse İsa’nın şu sözleri söylemiş olması şaşırtıcı değildir: “İnsan yalnız ekmekle yaşamaz, Yehova’nın ağzından çıkan her sözle yaşar” (Matta 4:4).

Tanrı’nın değerli hakikatler içeren Sözünü kabul edip uyguladığımızda her açıdan; zihnen, duygusal, manevi ve fiziksel olarak yarar görürüz. Mezmur 19:7, 8 şöyle der: “RABBİN şeriati kâmildir; canı tazeler; . . . . RABBİN vesayası (buyrukları, NW) doğrudur; yüreği sevindirir; RABBİN emri paktır; gözleri [Tanrı’nın amacıyla ilgili net bir görüş ve ümitle] aydınlatır.”

Yehova Sözü aracılığıyla, ahlak pusulamızı doğru ayarlamamıza ve şu anda mümkün olan en iyi yaşama sahip olmamıza yardım etmekten çok daha fazlasını yapar. Ayrıca geleceğimize de ışık tutar (İşaya 42:9). Sonraki makalenin göstereceği gibi, Tanrı’nın rehberliğini kabul eden herkesi parlak bir gelecek beklemektedir.

[Dipnot]

[Sayfa 4, 5’teki çerçeve/resim]

Kişisel Ahlak “Pusulanız”

İnsanlar değerli bir hediyeye, vicdan yetisine sahiptirler. Bu sayede her milletten, kabileden ve bölgeden insan, çoğu ortak olan davranış kurallarına sahiptir (Romalılar 2:14, 15). Ancak vicdan yanılmaz bir rehber değildir; sahte dinsel öğretiler, insan felsefeleri, önyargılar ve yanlış arzulardan etkilenebilir (Yeremya 17:9; Koloseliler 2:8). Bu nedenle nasıl bir pilot, yön bulma aygıtlarını sürekli ayarlamalıysa, biz de ahlaksal ve manevi konularda bize yol gösteren pusulamızı kontrol etmeli ve gerektiğinde, “kanunumuzu koyan” Yehova Tanrı’nın doğruluk standartlarına göre düzeltmeliyiz (İşaya 33:22). İnsanların nesilden nesle değişebilen davranış standartlarının tersine Tanrı’nın kusursuz standartları sonsuza dek kalacaktır. Yehova Tanrı şöyle diyor: “Ben, RAB, ben değişmem” (Malaki 3:6).

[Sayfa 7’deki çerçeve]

Başarı ve Mutluluğa Götüren Öğütler

MUTLULUĞU BULMAK

“Ne mutlu manevi ihtiyacının farkında olanlara” (MATTA 5:3).

“Vermek almaktan daha büyük mutluluktur” (ELÇİLER 20:35).

“Tanrı’nın sözünü dinleyip tutanlara ne mutlu” (LUKA 11:28).

İNSANLARIN GÜVENİNİ KAZANMAK

“Birbirinize doğruyu söyleyin” (EFESOSLULAR 4:25).

“Hırsızlık yapan artık hırsızlığı bıraksın” (EFESOSLULAR 4:28).

“Evlilik herkesin gözünde saygın olsun, evlilik ilişkinizi lekelemeyin” (İBRANİLER 13:4).

İYİ İLİŞKİLER GELİŞTİRMEK

“İnsanların size nasıl davranmasını istiyorsanız, siz de onlara öyle davranın” (MATTA 7:12).

“Her [koca] karısını kendisi gibi sevsin; kadın da kocasına derin saygı duysun” (EFESOSLULAR 5:33).

“Birbirinizi gönülden bağışlamaya devam edin” (KOLOSELİLER 3:13).

ANLAŞMAZLIKLARI ÖNLEMEK VE ÇÖZMEK

“Kimsenin kötülüğüne kötülükle karşılık vermeyin” (ROMALILAR 12:17).

“Sevgi tahammül eder ve iyilikle davranır. . . . . Yapılan kötülüğün hesabını tutmaz” (1. KORİNTOSLULAR 13:4, 5).

“Öfkeniz gün batmadan dinsin” (EFESOSLULAR 4:26).